N°. 226.
135" Jaargang.
1892,
Zaterdag
24 September.
j hr mr E. A. 0. de Casem broot,
Middelburg 23 September.
Deze courant verschijnt d a g e I ij'k
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
PrQt per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 6 cent.
Advertentiën s 20 cent per regel. Bij abonnement IagerJ
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer /0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Telephoonnommer 189.
BEKENDMAKINGEN
LETTEREN EN KUNST.
■SB
HIDDIIItl K(.MIIi: (IIIIIIM.
y
Thennonieter.
Middelburg 23 Sept. 8 n Tm. 62 gr.
m. 12 u, 68 gr., ay. 4 u. 69 gr. F.
Verwacht verand. wind.
Agente* te VlissingenP. G. d« Vit Mestdaoh Zoo», te Goes: A. A. WBollutd, te Krui* ineenF. y. d. Pïxjl, t6 ZierikzeeA. C. de Moou, te TholenW. A. i
A dvertentlëi
zjj des ayondB nog1
opgenomen
CHOLERA.
He burgemeester van Middelburg maakt
bekend dat de minister van binnenlandsche
zaken, krachtens art. 8 van bet koninklijk
besluit van 4 September 1892 Staatsblad
no 215) tot vaststelling van buitengewone
maatregelen tot afwending der Aziatische
cbolera en tot wering harer uitbreiding en
gevolgen, heeft goedgevonden te bepalen, dat
genoemd artikel zal worden toegepast ten
aanzien van personen, komende nit Rusland,
Hamburg, Altona, Antwerpen of Havre,
zoodat ieder, die een of meer personen,
komende uit Rusland, Hamburg, Altoua,
Antwerpen of Havre in zijne woning huisvest,
verplicht is, onmiddellijk na aankomst van
dien persoon of die personen daarvan kennis
te geven aan den burgemeester, en evenzoo
kennis te geven aan den burgemeester van
elk verdacht ziektegeval in zijne woning,
mitsgaders van het vertrek van bovenge
noemde personen en van de plaats waarheen
zij alsdan vertrokken zijn.
Middelburg, den 9en September 1892.
De burgemeester voornoemd,
S C H O R E R.
Voor de verkiezing van een lid der
Provinciale staten in het district Tholen
op Dinsdag 4 October bevelen wij den
kiezers in dat district ten dringendste aan
substituut-griffier bij de Rechtbank
te Middelburg.
Ter completeering van ons pers-oversicht
over de Troonrede dienen wjj nog melding
te maken van den indruk, daarvan verkregen
door de Amhemscha courant, die hadden de
andere bladen daarover niet geschreven liefst
geswegen nad, want er was volgens hare
meening over dit staatsstuk niets nieuws te
seggen.
De rede is h. i. sober gesteld en droog van
vorm. Dat spa tg trouwens altyd.
De reden waarom het blad echter aan deze
troonrede minder gewicht toekent dan aan
vroegere van deseltde en vooral van andere
regeeringen, is dat zjjne redactie tameljjk wel
kon voorspellen wat erin son siaanniet alleen
over haar is deze geest van voorspelling vaardig
geworden en wat er dezer dagen in de dag
bladen orer de plannen der regiering voor
het nn geopend zittingjaar werd medegedeeld,
is door de troonrede over het algemeen be
vestigd. »Wjj weten segt zjj wat wjj
aan dese regeering hebben, wjj kennen het
werkplan dat zjj sich voorgenomen heeft en
dat niet in éen of twee zittingjaren tot nit-
voering kan komen; hetgeen in het eersU
■ittingjaar reeds 1b tot Btand gsbraoht want
het is wat al te bescheiden wat de minister
van binnenlandsche saken bp de Blnitiug der
vorige sitting opmerkte »het afgeloopen zit
tingjaar was hooldzakelpk een tjjdvak van
voorbereiding" heeft de grondslagen gelegd
waarop in het eerstvolgende moet worden
voortgebouwd".
Na een oversioht gegeven te hebben van
hetgeen in de rede wordt aangekondigd zegt
de Arnh. tri:
„Geljjk men ziet, werk voor de Staten-gene-
raai in overvloed, en werk zóo geregeld dat
toowel de slaven van eigen doctrinaire begrippen
als zjj, die de eischen der praotjjk vooral in het
oog honden, tevreden kunnen zjjn. De kiesrecht
regeling is nu ingediend, en zoowel Staten-
generaai als de dilettanten en Vfckmannen in
de politiek in den lande kannen aan 't onderzoe
ken, beoordeelen, bespreken gaan. Maar inmid
dels kan worden voortgegaan met de verbetering
v*n het belastingstelsel, waarmede de Staten-
generaal met den tegenwoordigen minister van
financiën op den goeden weg zpn, en wanneer be
halve voor deze twee zeer gewichtige regelingen
nog ruimte van tjjd overbljjtt voor het totatand
brengen van de toegezegde militaire wetten,
sal iedereen de zitting van 1892/93, waarvan
zooveel tpd noodzakelpk verloren gaat aan de
verzekering van den geregelden gang des be
staart", de begroting met al den aankleve
yan dien, werkelijk goed besteed en vruchtbaar
kunnen noemen. Indim bet nieuwe kies
recht, na.r onze vrjj stellige verwachting,
weer het b.staur van 'slands zaken aan de
liberalen ontneemt om 't voor een poosje in
de handtn te leggen Van de b.kende irmi van
veel belov.n en weinig geven, die altoos op
de argelooze gemoedoren van lichtgeloovige,
nieuwe kiezers zekeren indruk maken zal, dan
kan de liberale partjj er zich op bljjven be
roemen dese twee jaren niet voor niets te
hebben bestuur I. Dan zullen de jaren 1891
1893 met evenveel lof op baren staat van
dienst vermeld staan als de beste campagne-
jaren van het eerste ministerie-Thorbecke."
De vraag waarom eenige ontwerpen niet in
Je troonrede vermeld worden wil meergenoemd
blad niet doen; deze vraag zou h. i. eerst te
pas komen, wanneer de troonrede een ledig,
onbelangrjjk zittingjaar verwachten doet, of
vol is van beloften, gedaan met de bedoeling
om ze niet te vervullen. Maar het in deze
troonrede omschreven werkplan is waarschjjnljjk
gewichtig en uitgebreid genoeg, en wjj weten
dat het ernstig gemeend is.
De redactie van d; Standaard betuigt hare
ingenomenheid met Tak's electorale ont
werpen.
Hp biedt ons zegt zjj niet het kies
recht van gezinshoofden, maar toch zulk een
stelsel, als er, van zpn standpunt nit, het naast
bijkomt.
Kiesbovoegd zal zpn, wie zich self, of, zoo
hp een gezin heeft, zich zelf en zjjn gezin
onderhondt. Inwonende zonen zpn dus uitge
sloten.
Maar natnnrljjk moest ook het >geschikt"
tot zpn recht komen; en hoe kon nu anders,
of toen moest aan het intellectualisme geofferd
en zoo wordt voorgedragen dat voor de kies
bevoegdheid »zcbrjjven en lezen" wordt vereischt.
Houdbaar achten we dit stelsel, althans wat
het schrjjven betreft, niet. Leztn laat zich
nog bepleiten. Maar bezwaar levert het o. i.
niet cp, wjjl toch bjjna een ieder lezen en
scbrpven kan, en wp er niets tegen hebben,
dat dit wordt aangemoedigd.
Ook de splitsing der groote steden ia geheel
in onzen geest. Want al staat het vreemd, dat
de iiberalisten hier eerst zoo tegen waren, en
thans, nu er gevaar voor hen dreigt, de
organieke eenheid der gemeente voetstoots
prijs geven, voor ons is hun zwenking de
tiinmf van een beginsel, waarvoor we dank
baar zjjn.
Niet minder eindelijk zpn we ingenomen
met de nieuwe wjjze van stemmen en de
regeling van de eandidaatsteüing De officieele
erkenning dor kiesvereenigingen ware o. i
nog wenschelpker geweestmaar het is toch
een stap voorait.
Van harte hopen we nn maar, dat de Kamer,
en in de Kamer onze club, haar beste krachten
zal inspannen, om, zonder reactie tegen de
strekking van deze ontwerpen, de in te voeren
egeling zoo volledig en doeltreffend mogeljjk
te maken.
Hp kon. besluit
is benoemd tot substituut-griffier bp den
Hocgen Raad der Nederlanden, mr J. van der
Jagt, proenrenr bij dat college en het geiechts-
bof te 's Gravenhage
is benoemd tot apotheker der 2ie kl. bp de
zeemaoht, do heer H. D. van Berk, te Zeist.
De gewone audiëntie van den minister van
justitie zal op Donderdag 27 September a. s.
niet plaats hebben.
De voorgedragen nieuwe regeling van het
kiesrecht sohrjjit o. a. voor, dat elk kiesdistrict
wordt ingedeeld in zoovele stem districten, dat
in den regel niet meer dan duizend kiezers
tot één Btemdistrict behooren en in geen geval
meer dan één gemeente of deelen van een
gemeente.
Uit de Donderdag bp de staatsbegrooting
overgelegde stnkken, bljjkt dat de Indische
dienst van 1891 een tekort opleverde van 15}
millioen. De verkoop van producten in Nederland
heeft dan ook 21} millioen minder opgebracht
dan in 1890; in het geheel nog geen 17 mil
lioen, een cjjfer nog bjjna 7 milliojn minder
dan in het ongnnstige jaar 1888, dat met een
tekort van 6 2/3 millioen sloot. Daarentegen
gaven de producten in 1877 ruim 63 millioen.
De beide jaren 1889 en 1890 sluiten echter
met oversohotten, te zamen gr^ot 12 millioen.
De koloniale diensten tot en met 1891
(voorloopig) toonen een tekort van bjjna 33
millioen, dat echter ruimschoots is gedekt door
het aandeel van Indië in de leening van 1883,
groot ruim 45 millioen.
Door den minister van waterstaat wordt in
de bt. Crt bekend gemaakt, dat op 18
September, omstreeks 1,30 nur namiddags, in
de rivier de Boven-Merwede, onder de ge
meente Hardinxveld, op ongeveer 300 M. beneden
kilometorraai C en 10 M. uit den rechteroever
is gezonken het vaartuig de Scheldetiroom,
groot 184 ton, geladen met steenkolen en ge
voerd wordende door A. van de Zege de Beer
te Hoofjplaat en dat dit vaartuig, en voor
zooveel noodig de lading, na verloop van drie
dagen na 22 dezer van rpkswege zal worden
opgeruimd.
Volgens Engelsohe bladen zond de Engelsohe
gouverneur in Nieuw Guinea een krasse nota
ter beklag over beweerde werkeloosheid der
Nederlandsche overheid aldaar tegenover de
Tugsri-stammen, welke uit Nederlandech Nieuw
Guinea onverlet strooptochten ondernemen op
het Engelsche gebied. Daarover werd herhaal-
deljjk vruchteloos geklaagd, en thans noodigt
genoemde landvoogd zpn regeering uit, de
Nederlandsche regeering daartoe te brengen,
dat de Tugeri-stammen hun gewelddadigheid
intoomen, of den Engelschen te veroorloven,
Tugeri-land bjj hun gebied in te ljjven.
De heer Van der Sehrieck heeft gisteren den
heer Gieichman, bjj de overdracht van het
voorzitterschap der Tweede kamer, aldus
toegesproken s
Hooggeachte heer Gieichman
Vergun mjj van ganscher harte u geluk te
wensohen met uwe herbenoeming tot voorzitter
van dit deel der wetgevende macht in Neder
land.
Gelieve de keuze van Hare Majesteit de
Koningin-weduwe, Regentes, te beschouwen als
een bewijs van het volste vertrouwen, dat
Hare Majesteit in n stelt.
Terwjjl wij de wjjze, waarop uwe verkiezing
door uwe medeleden is geschied, hoogst streelend
voor n achten, bljjkt daaruit tevens dat uwe
leiding als voorzitter op hoogen prjjs wordt
gesteld.
God geve n de krachten in dit zoo belangrjjk
zittingjaar de leiding op u te nemen, opdat de
uitkomsten, die onder uwe leiding nog eens tot
stand komen, strekken tot heil van ons dier
baar vaderland.
Ik verzoek u thans deze plaats wel te willen
innemen."
Na den voorzitterstoel te hebben ingenomen
zeide de heer Gleiohman.
Mjjne Hoeren 1
Ik zie mjj, op nwe hoogstvereerende voor
dracht, door H.M. de koningin weduwe regentes
wederom tot voorzitter benoemd.
Het is mij eene behoefte mjjae diepgevoelde
erkenteljjkheid uit te spreken voor het ver
trouwen, in mjj gesteld.
Dat vertrouwen legt mjj zware verplichtingen
op. Waar ik traohten zal mp daarvan naar
behooren te kwjjten, doe ik een beroep op uw
steun, M. H., dien zelfden steun, die mjj in de
vorige zitting zoo ruimschoots geschonken werd.
Veelvuldige en bij uitstek belangrpke werk
zaamheden wachten ons.
Bjj uitstek ernstig zpn ook in velerlei opzicht
de tjjden die wij beleven.
Ons alleu zjj het een prikkel te meer om
het vaderland te dienen naar ons beste weten
met inspanning van al onze krachtenin het
volle besef van de verantwoordelijkheid die
niet alleen collectief op de Kamer maar die
ook op ieder onzer individueel rust.
Is dat de gezindheid, waarin wp onze taak
aanvatten en volbrengenis dat de gezind
heid, die ons leidt bjj ons spreken en stemmen,
in hoe niteenloopende richting vaak ook, dan
zullen wp ons over de oordeelvellingen, die
ons mochten te beu;t vallen, niet behoeven te
verontrusten.
Het bewustzpn, dat wjj onzen plicht gedaan
nebben, zal ons loon zpneen loon even on
aantastbaar als onwaardeerbaar.
Ik betuig den hooggeachten tpdelpken voor
zitter, dion wp nog menigmaal bjj den aanvang
oener zitting de door hem met zooveel eer
bekleede plaats hopen te zien innemen, mjjn
hartelpken dank voor de tot mjj gesproken
woorden en verklaar het voorzitterschap van
de Tweede kamer der Staten-gensraal te aan
vaarden".
Het ontwerp-adres van antwoord der Tweede
kamer op de troonrede luidt als volgt
Mevrouw 1
De Tweede kamer der Staten-generaal betuigt
Dwer Majesteit haren geëerbiedigden dank voor
de mededeelingen omtrent den toestand van
land en volk, haar, bjj gelegenheid van de
opening der gewone zitting in naam der
koningin, door Uwe Majesteit gedaan.
Wjj verheugen ons dat die mededeelingen,
al zpn er schaduwzjjden, in menig opzicht be
vredigend konden zpn en dat ons land tot
dusverre voor don voortgang der vreeseJjjke
ziekte, die ia het buitenland heerscht, bewaard
is gebleven.
Met ernstige aandacht volgden wjj de aan
kondiging der vele belangrijke voordrachten,
waaronder die tot regeling van het kiesrecht
voor de Tweede kamer der 8taten-generaal en
voor de Provinciale staten, tot invoering eener
beroeps- en bedrjjfsbelasting en tot verbeterde
heffing der grondbelasting eene voorname
plaats innemen.
Erkenteljjk voor bet vertrouwen, waarmede
Hare Majesteit een beroep doet op onzen jjver
en onze toewijding, hopen wp aan de vervulling
der gewichtige en veelomvattende taak, die
ons, zoowel met betrekking tot de belangen
van het rjjk als tot die der koloniën wacht,
onze boste krachten te wpden.
„Van harte beamen wjj den wensch van Hare
Majesteit, dat onze arbeid, onder Gods zegen,
de welvaart en den blo&i van het dierbaar
vaderland moge verhoogen."
Bijj kens eene mededeeling in de St. Ct. heeft
H. M, de Koningin-weduwe, regentes, aan de
commissie nit de Eerste Kamer der Staten-
Generaal, welke haar het adres van antwoord
aier Kamer op de troonrede aanbood, het vol
gende geantwoord
Mjjne Heeren I
Ik verzoek u aan de Eerste Kamer der Statan-
Generaal mjjnen dank te willen overbrengen
voor haar adres van antwoord, en haar tevens
te verzekerendat ik daardoor bjj vernieuwing
de overtuiging heb verkregen van haren jjver
an van hare toewjjding voor de taak, welke
haar wacht."
Volgens telegram uit Kotta Radja is de vorst
van Edi Toengkoe Tjihik, ridder van den Red.
Leeuw, den 14en Aug. gestorven. Zpn overljjden
was het gevolg van een negenocg op den rug,
zoodat daardoor bjj voorbaat alle praatjes ver
vallen, dac njj als slachtoffer viel van vergif
tiging, voor welk gevaar hp trouwens zelf
altjjd een beetje bang was. De overledene
heeft van 1875 af geregeerd en dus de verschil
lende toestanden, welke voor zpn rjjk een gevolg
waren van den Atjeh-oorlog, ten volle genoten.
Dan eens hoog in aanzien, getuige de ridder
orde, dan weer half verdacht als niet in staat
of onwillig om de Atjehers te weerstaan, die
in zjjn land vielen, heeft hp gedurende zpn
leven maar al te zeer ondervonden, dat wjj in
het Edische nimmer een bepaalde politiek k
outrance wisten door te voeren.
Hp wordt in Edi opgevolgd door zpn zoon
T. Hassan. (Deli Ct.)
Yoor het mnzieklievend Middelburg hebben
wp een zeer goede tjjding. Dank zjj het be
stuur der Vereeniging ter bevordering van goede
voorstellingen op kunstgebied wacht ons volgende
week Donderdag 29 September een concert
van het bekende a Capella koor, onder directie
van den heer Daniel de lange.
Deze tpding zal zeker met ingenomenheid
begroet worden. De lauweren, die dit koor te
Woenen en in enkele plaatsen van ons land
behaalde; de groote roep die daarvan uitgaat
zullen zeker velen reeds verlangend hebben
doen uitzien naar eene gelegenheid om het
koor te hooren. En dat die thans in Middel
burg wordt geboden mag zeker wei gewaar
deerd worden. Wjj twpfelen dan ook ni9t of
het Schuttershof zal Donderdagavond overvol zjjn.
Gaarne vestigen wp nog eens de aandacht
op: Voor onze Dames, Tpdschrift voor ModeB
en Fraaie Handwerken, met een bellnristiscb
bjjblad: »In het Boudoir", onder redactie van
Jo van Sloten, uitgegeven ,te Amsterdam bp
Van Holkema en Warendorf. De afleveringen
van het laatste kwartaal, welke thans voor ons
liggen, beantwoorden ten volle aan de goede
verwachtingenwelke wp bjj zpn eerste
verschpnen van dit modeblad mten den te
mogen koesteren. Tweemaal in de maand
verschijnend, brengt dit tijdschrift al de
nieuwigheden, zoodra dn in Parjjs of Wee-
nen zpn nitgesta, llmaar vooral ook geeft
het een duidelijke en uitvoerige besohrpving van
de toiletten, waaruit onze dames een ruime
keuze kunnen doen. Behalve dat er knip-
patron n Dg li t blad behooren, hebben de
inteekenaarsters recht op een gratis uitgeknipt
patroon geheel volgens maat en het model
naar verkiezing. Vuor antwoorden aan dames,
die inlichtingen over eenig onderwerp wensohen,
stelt de redactie gaarne plaatsruimte ter be-
sohikking.
In het bellitristiscb gedeelte vindt men boeiende
novellen, aardige mededeelingen over bekende
persoonlijkheden, o. a. in de September-aflave-
ringen interviews met Sara Bernhardt en Rosa
Bonheur, verder causeri ën over belangrpke
onderwerpen en wenken en recepten voor
Huis en Kenken.
Waar Jo van Sloten de redaotie aanvaardde,
ken men verzekerd zpn van een flinken, frisscben
inbond. Wat het uiterlpk van het tpdschrift
betreft, aan de uitvoering besteedt de firma
Van Holkema en Warendorf te Amsterdam
'ie zorg, welke men van den smaak en de
degelpkheid dezer wakkere uitgevers mag ver
wachten. In alle opzichten verdient dit tpd
schrift voor modes de sympathie onzer dames,
waarom wjj het haar thans nogmaals bjj nadere
kennismaking warm aanbevelen.
Voor eene goed bezette zaal heeft mevrouw
Sarah Bernhardt Donderdagavond te Rotterdam
Jeanne d'Are gespeeld. Op de eerste verdieping
van den schouwburg waren nog al wat plaatsen
ledig, maar beneden was het zeer vol, en ook
de hoogere plaatsen waren grootendeels bezet.
De burgemeester van Rotterdam bevond zioh
met zpn gezin in eene der avant-scènes.
Mevrouw Bernhardt is zoo sohrjjft de
R. R. Crt ontvangen met eene groote
waardeering, welke zioh na het eerste bedrjjf
lnide openbaarde en gaandeweg tot geestdrift
klom. Zp werd na het eerste, het tweede en
het vierde bedrjjf driemaal teruggeroepen, na
het derde tweemaal, en na het vjjfde bleef het
publiek in de zaal, totdat het scherm driemaal
was opgegaan. Het gejuich ging aan het
handgeklap gepaard.
Na het tweede bedrjjf werd der kunstenares
eene mand met bloemen aangeboden.
in de pauze hadden wjj de eer, door mevr.
Bernhardt te worden ontvangen in hare loge.
Zp was in een zeer opgeruimde stemming en
welvoldaan over de rois naar Nederland.
Wanneer de voorstellingen in Nederland zullen
zpn afgeloopen (Donderdag a. s. speelt zp
te Rotterdam de Dame aux Camillas) gaat zjj
aaar Zwitserland, Italië en verder hut oosten:
niet naar Noorwegen en Zweden, om de oholera.
Ea ik dacht, mevrouw, dat u de cholera
niet als een ziekte beschouwde
Och, dat heb ik nooit gezegd; ik heb
eenvoudig beweerd, dat men zioh van het
epidemisch karakter verkeerde voorstellingen
maakte, en, ma foi, dat zai ik niet op eigen
gezag
En na de reis, dan zal Parjjs n tooh eeni
weerzien? De Comèdie frangaise
Neen daar is wel sprake van geweest,
maar wjj konden hat niet eens worden zjj wil
den mjj drie jaar houden, ik wilde maar éen
jaar.
Het nieuwe Grand Thé&tre van Porei?
O, ik heb daar niet veel vertrouwen in;
als Porei h it klaarspeelt, zal het ean tour de
force van hem zpn; de zaal is onaangenaam,
te groot en heeft (als oud Edennu eenmaal
geen goeden naam. Neen, ik heb mjjn eigen
Parjjzenaars, en zal wel een sohouwburg vinden.
En wat denkt u in de toekomst te spelen,
mevrouw
Wel van alle*ook de klassieken,
Phèdre niet alleen.
Mag ik n oane vraag doen, mevrouw, in
verschillende landen streeft men naar iets nieuws
voor deu schouwburg; wat is uwe meening
daarover Het Thé&tre libre
Ooh, het Thé&tre libre t Ik begrjjp er het
belang nKt van, van al die herberg-en apothe
kerszaken.
Maar u is zelve toch ook niet tevreden
met het bestaande, u hebt stukken voor u
alleen doen maken, op maat
Dat wordt altpd gezegd, maar is er tooh
niet veel goeds in die stukken Wat nu de
toekomst zal geven ik geloof zeker, dat
men zal komen tot het alleen-heerljjk-sohoone,
tot lyrisme, romantisme, t.ot wat verheugt, het
oog genot geeft, verrukking schenkt.
U zult de Salomé van Wilde spelen?
Ik had het willen doen, maar het is ma
verboden in Engeland. O, dat is een mooi
stuk, schitterend en fijn, ultra-romantisoh en
lyrisch. Wilae is werkelpk iemand vangroot
talent. Hp sohrjjfo ook cpmerkeljjk goed
Franscb, voor een vreemdeling. Zpn stuk is
geheel van hem, aan de Conts van Flaubert
is weinig of niets ontleend.
En Ibsen, mevrouw
Ik heb, geloof ik, al zjjne stukken gele*
zen, verder
Hier werd het gesprek afgebroken.
Mevr. Bernhardt is heden namiddag te half
zes hier aangekomen, heeft hier inderhaast in
een hOtel gegeten en is hedenavond p <r extra*
trein naar Amsterdam teruggekeerd;
