«SR
N°. 223.
135s Jaargang.
1892,
Woensdag
21 September,
Middelburg 20 September.
De Troonrede.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering ran Zon- en Feestdagen!
Prija per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte*
Telephoonnommer 139.
LETTEREN EN KUNST.
UIT STAD EN PROVINCIE*
HIIIIHIIII III.MM COURANT.
W
Thennoineteri
Middelburg 20 Sept. 8 u to. 62 gr.
m. 12 u, 77 gr., av. 4 u. 70 gr. F.
Verwacht O. wind.
Agenten te VlissingenP. G. di Yxt Mibtdage Zoon, te Goe»: A, A. W.Bollakd, te KruiaingenF. y. d. Pxiïl, t6 Zierikzee: A. C. dbMooh, teTholen: W. A. i A «l verten tt fin
tax Nutjwxxhtjijzxx en te TerneuzenM. de Joxex. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenali de i moeten deB namiddags te één nor
advertentie-bureau'» van Nijgh Vax Ditmar, te Botterdam, dx Gxbx. Bblixïaxïx, te Gravenhage, en A. de la Mar Azx., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publieité étrangère G. L. Daube Cu., Johx F. Joins, opToigcr. i|j des avonds nog worden opgenomen
Nadat heden de leden der Staten-Generaal
te twaalf uren zich in de vergaderzaal der
Tweede kamer hadden vereenig d, onder
voorzitterschap van den heer mr A. van
Naamen van Eemnes, en de ministers met
de leden van den raad van state zich ook
daar hadden vervoegd, werd H. M. de
koningin-regentes, die op de gebruikelijke
wijze en met de gewone plechtigheden om
een uur van het paleis in het Noordeinde
was afgereden, door eene commissie uit de
vergadering met het voorgeschreven cere
monieel binnengeleid.
Nadat H, M. op den troon had plaats ge
nomen, sprak zjj de volgende rede uit:
Mijne heereu!
Bij de hervatting van uweu arbeid mag
ik, met een gevoel van dankbaarheid in
menig opzicht, bevredigende mededeelingen
geven omtrent den toestand van land en
volk.
De betrekkingen tot [alle buitenlandsche
mogendheden zijn van den meest vriend-
schappelijken aard.
Zee- en landmacht, zoowel hier te lande
als in de koloniën, kwijten zich bij voort
during op loffelijke wijze van hare taak.
De uitkomsten van den oogst en de toe
stand van den veestapel zjjn gunstig.
Hetzelfde kan niet in allen deele gezegd
worden omtrent handel, scheepvaart en nij
verheid.
De algemeene gezondheidstoestand is be
vredigend. Besmettelijke ziekten, die zich
in den loop des jaars vertoonden, behielden
een plaatselijk karakter. Door in het buiten
land heerschende Aziatische cholera werd in
de laatste wekende volksgezondheid bedreigd
Tot dusverre mocht ons land voor den voort
gang dezer ziekte bewaard blijven.
Ble6f de veestapel niet geheel verschoond
van mond- en klauwzeer, dat sedert gerui-
men tijd langs onze grenzen in het buiten
land heerschte, de ziektegevallen bleven tot
enkele plaatsen beperkt.
Behalve tot verzekering van den geregel
den gang des bestunrs en afdoening van
aanhangige voordrachten, zal uwe mede
werking worden ingeroepen voor gewichtigen
arbeid.
Ter regeling van het kiesrecht voor de
Tweede kamer der Staten-generaal en voor
de Provinciale staten, wordt U eene voor
dracht aangeboden.
Voorstellen tot invoering eener beroeps
en bedrijfsbelasting en tot verbeterde heffing
der grondbelasting, zullen U binnenkort
bereiken.
Tot organisatie der landmacht en tot ver
sterking van het materieel der zeemacht,
zullen u voorstellen worden gedaan.
Wets voordrachten, zoowel tot verdere uit
voering van de bepalingen der grondwet,
als tot verbetering van de wetgeving, van
de weerbaarheid des lands en van maat
schappelijke toestanden worden inmiddels
bewerkt en in gereedheid gebracht, om,
naarmate de voortgang van den wetgeven-
den arbeid dit mogelijk maakt, aan de
overweging der Staten-Generaal te worden
onderworpen.
Voor Nederlandsch-Indië zal reeds spoedig
uwe medewerking worden gevraagd tot
maatregelen betreffende het leger, de finan
ciën, de koffiecultuur, het Indisch onderwijs
en het mijnwezen.
Andere voorstellen in het belang der
koloniën worden voorbereid.
Met vertrouwen, Mjjne Heeren, doe ik een
beroep op uwen ijver en uwe toewijding tot
de vervulling uwer gewichtige en veelom
vattende taak.
Moge uw arbeid, onder Gods zegen, de
welvaart en den bloei verhoogen van ons
dierbaar vaderland 1
In naam der Koningin, verklaar ik de
gewone zitting der Staten-Generaal te zjjn
geopend,"
Deze rede hebben wij, na de ontvangst
per telegraaf, ter kennis gebracht aan onze
geabonneerden te Middelburg, te Vlissingen
en te Goes.
Ons dunktdit woord klinkt als een klok.
Het is duidelijk en zegt, zonder veel om
wegen en zonder iets te verbloemen, hoe de
feitelijke toestand in het algemeen op dit
oogenblik in ons land is.
Na de gebruikelijke tirades over onze
betrekkingen met het buitenland, over zee-
en landmacht, den oogst en den veestapel,
wordt met omzichtigheid meegedeeld dat het
met handel, scheepvaart en nijverheid niet
al te gunstig ging en gewag gemaakt van
het feit dat Aziatische cholera onze volks
gezondheid bedreigtmaar ons land be
waard bleef voor den voortgang dezer ziekte.
Voorzichtiger kon zeker al niet gesproken
worden over een onderwerp, dat reeds genoeg
overdreven onrust verwekt.
Wat de toezegging betreft omtrent te ver
wachten ontwerpen het lag voor de hand
dat, na al de mededeelingen die hieromtrent
reeds in verschillende bladen zijn gedaan,
er weinig nieuws zou gezegd worden door
de Koningin-regentes.
Dat kiesrecht-regeling het allereerst ge
noemd wordt, en vooral de verklaring dat
daarvoor eene voordracht zal worden aan
geboden, in tegenstelling met het vorig
jaar toen de voorbereiding daarvan werd aan
gekondigd, kan niet anders dan hen bevredi
gen, die telkens en telkens weer op indie
ning daarvan aandrongen. Zij behoort echter
tot de vaste nommers van het werkprogram
der regeering, evenals die tot verdere her
ziening van ons belastingstelsel.
Verder worden ons voorstellen tot organi
satie der landmacht en in het belang der
zeemacht toegezegd; terwijl ook voor Neder-
iandsch-Indië een aantal gewichtige hervor
mingen worden beloofd.
Voor het overige getuigt van zeer voor
zichtig en verstandig beleid de zinsnede in
de troonrede dat andere wetsvoordrachten
worden voorbereid en in gereedheid gebracht,
om eerst, zooals het heet, „naarmate de
voortgang van den wetgevenden arbeid dit
mogelijk maakt, aan de overweging der
Staten-Generaal te worden onderworpen."
Er valt, vooral met het oog op de gevolgen,
die eene nieuwe kieswet zal hebben, weinig
te zeggen van hetgeen op parlementair ge
bied in het nu aangevangen jaar kan worden
verricht. Dit kan mee-, maar het kan ook
evenzeer tegenvallen. Op de voortvarend
heid van onze vertegenwoordiging mag in
elk geval wel een beroep gedaan worden
opdat zij, zoolang zij zich zelve het leven
gunt, met haar tijd woekere en de regeering
steune in haar ijver.
Wij zouden wenschen dat zij haar
levensdraad niet te spoedig afsneed maar
eerst nog zeer veel noodige hervormingen
tot stand bracht; tevens als getuigenis van
den lust en het streven der liberale partij
om het belang des lands te bevorderen.
Ons dunkt: de regeering wijst haar in
deze voldoende den wegen wacht zich
tevens om der Staten-generaal een al te
overladen menu voor te leggen.
Bijzonder trof ons dat in de* troonrede
met geen enkel woord wordt gesproken
over Atjeh en Suriname.
Wij willen dit beschouwen als gunstige
teekenenals bewijs dat in het eerste de
vijandelijkheden niet meer het ernstige
karakter van vroeger jaren dragen; en dat
in onze West-Indische kolonie een tijdperk
van kalmte en rust is getreden in de plaats
van dat van beroering en jammerlijke agitatie.
Maar ten slotte zouden wij willen vragen:
behooren de „wettelijke bepalingen omtrent
den leerplicht," die ons het vorige jaar reeds
zijn toegezegd, tot de wetsvoordrachten welke
in gereedheid worden gebracht Of is zulk
eene regeling voor goed van de baan ge
schoven
Da betooging voor het algemeen stemrecht
is Zondag in Den Haag tooh doorgegaan en
er is een openbare vergadering gehouden.
De overheid heeft zich daartegen niet verzet.
Was de vergadering dan niet verboden Bijjk-
baar h eft, zegt het Hbld, de burgemeester
van Den Haag de wet volgens hare letter
opgevat. Hem was vergunning gevraagd voor
een vergadering, krachtens art. 18 der wet
(„openbare vergadering tot gemeenschappelijke
beraadslaging";. Die vergunning heeft hjj
geweigerd, op advies van het geneeskundig
staatstoezicht, dua in het belang der volkege
zondheid.
Toen heeft men er een vergadering zonder
beraadslaging van gemaakt. En voor zulk
eene is blijkens de ljjdeljjke houoing der
overheid geen vergunning noodig. Voor
die opvatting is dit aan te voeren, dat verbods
bepalingen niet mogen worden uitgebreid
maar strikt moeten worden uitgelegd.
Over de bjteekeois der uitdrukking »tol
gemeensehappeijjse beraadslaging" vinden wy
in de gewisselde stukken of in da openbare
behandeling geen woord. De uitlegging, daar
aan thans gegeven, kan dus niet op grond der
geschiedenis worden afgekeurd.
Op het Vad. maakt de loop dezer zaak een
niet gebeel bevredigenden indruk.
Het schjjnt wel zoo schrjjft het blad
dat op een wank vtn hooger hand de uitleg
ging der wet van 1855, zooals dia van sociaal
demo jratische zjjda is verdedigd, aanvaard werd.
Z >er zeker tegen de aanvankeljj ke bedoeling
des burgemeesters, want, behalve dat dia uit
legging op zichzelf moeiljjk houdbaar is, is hei
duidelijk, dat zjjn verbod, aan redenen van
openbare gezondheid ontleend, de bijeenkomst
van mensshen als zoodanig en niet de wjjze
van beraadslaging raakte.
Het komt ons nog steads voor, dat het aan
c prestige van het gezag bevorderljjker ware
geweest, wanneer vergunning niet ware ge
weigerd tot het houden van den voorgenomen
optocht. Dan ware de indruk vermeden, dat
de burgemeester naar een motief gezocht heeft,
om in elk geval de, trots die weigering, uit
geschreven bgeenkomat te verhinderen, de
indruk ook, dat hooger autoriteit den burge.
meester bjj dit pogen heeft gedesavoueerd.
Als uitvloeisel der Zondag te 's Hage ge
houden bijeenkomsten is Maandag middag door
Baye en Adam een derde commissielid
kwam te laat aan het departement aan
den minister van binnenlandsche zaken in
diens kabinet aan het departement persoonlek
de volgende motie overhandigd
»De vergadering, overwegende dat er geen
chjjn van billijkheid is aan het tegenwoordig
kiesstelsel; dat de geschiedenis van den laat-
bten tjjd voldoende bewezen heeit dat veran
dering dringend noodig isdat de arbeiders
zonder twijfel in staat zjjn beter te kiezen en
te beheeren dan de tegenwoordige kiezers en
heerachers
verklaart het algemeen kiesrecht een eiscfa
van oogenblikkeljjk belang."
Naar de Haagecho briefschrijver der Zutph.
Crt. meldt zal, bjj de eerstdaags te wachten
kieswet, geen verandering in het kiesrecht
voor de gemeenteraden worden voorgesteld.
In de troonrede is trouwens ook alleen sprake
van het kiesrecht voor de Tweede kamer en
de Provinciale staten.
Men meldt, dat door onze regeering pogingen
worden aangewend bjj versohiilende buiten
landsche gouvernementen om verzachting te
verkrijgen in de belemmerende bepalingen ten
aanzien van de invoeren uit ons land, en zulks
op grond dat, behoudens zeer enkele gevallen
van cholera, meest nog van buitenlandschen
oorsprong, de algemeene gezondheidstoestand
uier ie lande zoo gunstig mogeljjk is.
Ia het begin van het vorige jaar is van de
Kamer van Koophandel in Den Haag een bewe
ging uitgegaan om te trachten onze regeering
„a doen breken met het stelsel van vrijhandel,
fat h. i., zoolang niet al de overige staten van
Europa dat huldigen, leiden moet tot totalen
ondergang van onzen landbouw en onze nijver
heid en het bestaan van fabrikant en arbeider
in hooge mate bemoeilijkt.
In verband met die beweging, die weinig
succes scheen te hebban, werd Yrjjdag te
Utrecht door afgevaardigden van eenige kamers
van koophandel, van industrieele en landbouw*
vereenigingen, van de vareeniging Patrimonium
enz. het aantal der aanwezigen wordt niet
genoemd een vergadering gehouden ter
Oaspreking van het aanhangige vraagstuk eener
herziening van ons tarief van invoerrechten.
De bjjeenkomst werd gepresideerd door den
heer Hutten, voorzitter der Haagsohe kamer
van koophandel, die betoogde dat het noodza
kelijk was, in het belang van landbouw en
industrie en van de algemeene volkswelvaart,
een gematigd protectionisme in te voeren.
Hoe ver dat „gematigd protectionisme" -
een groot woord waaraan men eigenljjk weinig
of geen houvast heeft moet gaan, daarom
trent werd niets gezegd. Trouwens dat valt
ook moeilgkwant het begrip omtrent zulk
eene gematigdheid is vrjj rekbaar.
In ieder geval, alle aanwezigen stemden met
dien eisch in. Trouwens zy allen moesten
geacht worden in te stemmen met het beginsel
der oproepende kamer.
Met toejuiching vereenigde men zich mei
zijn voorstel om de zaak ook verder in handen
te laten van de Hai-g-ohe kamer, die trachten
zal gegevens te verzamelen vojr een ontwerp,
tarief, dat aan de regeering zal worden over
gelegd bjj een adr<s, waarin kort en duideijjk
zal worden uiteengezet, waarom men aanneemt
dat de toestand, waarin industrie en land-
oouw verkeeren, onhoudbaar is en wa&ti x zal
worden aangedrongen op de invoering van
zulk een gematigd protectionisme, in hoofdzaak
gebaseerd op de kosten van produotie.
Tevens zal daarin wordon uiteengezet dat
de belasgen van koophandel en fabrieken van
zoo mteenloopsnden aard zjjn, dat het alles
zins overweging verdient de behartiging
dozer beide bronnen van volksbestaan aan
verscnillende lichamen op te dragen.
Nauwelijks is het éene groote werk af-
geloopen of de ondernemende firma Gebs E.
en M. Cohen, uitgever te Arnhem en te Njj-
m )gon, zet een ander op touw.
Zjj zend .n ons nu weder eene eerste aflivering
van Afrika. Stanley en Emin Pacha. Avonturen,
tochten, ontdekkingen en ontmoetingen in 't zwarte
werelddeel, als proat van eene nieuwe goedkoops
volksuitgave van de bekende werken Stanley
In Afrika?s Donkere Wildernissen en Jephaon
Emin Pacha.
Het werk, gedrukt op goed papier, imperi
aal formaat, met flmke letter en versierd met
goede platen en portretten, zal compleet zjjn
m zestig afi iveriogen van vier vel druks ieder
van acht pagina's. De prjjs is spotgoedkoop,
nl. slechts 12£ cent per aflevering. Het valt
alzoo onder ieders bereik.
Beide werken geven het authentiek verhaal
van een by na drie jaar geduurd hebbenden
tocht in het donkere Afrika van twee groote
ontdekkingsreizigers, in streken waar nog nooit
een beschaafd mensch ie doorgedrongen, in
maagdelijke wouden waar geen blanke ooit
vóór hen een voet heUt gezet, in het ontzaglyk
groote wonderland, waarvan nog niets aan de
wereld bekend was. In een prachtigen stijl,
op boeiende wjjze en onderhondend gesehieven,
worden de tochten en avontaren medege
deeld, en de zeden en gebraikoa geschetst dier
wilde rassen, waardoor een aanschouwelijk
beeld wordt gegeven van de gevaren en ont
beringen, waaraan de expeditie ten prooi was
en waarmede zjj had te kampen.
Belangrjjk en boeiend is het werk in elk
opzicht en daarom vestigen wjj er gaarne de
aandacht onzer lezirs op.
B'.anclette, het tooaeffspel van Eugène
Briaux, het eerst door het Z hééttre libre van
Antoine te Parjjs en door diens gezelschap,
in Maart van dit jaar ook in ons land vertoond,
vervolgens vertaald, in Mei door het gezelschap
van het Salon des Variétés te Amsterdam gespeeld,
door welk gezelschap het Vrjj dag 30 October
in den sohouwbnrg te Middelburg zal worden
opgevoerd, is thans ook door de artisten van
den grooten schouwburg te Botterdam in
studie genomen. Mevrouw Van Kerkhoven-
Jonkers zal de titelrol vervallen.
Naar men bericat, zou mevr. A.Mu'der
Boelofsen, met het afloopen van haar contract,
hebben opgehouden deel alt te maken van het
Tivoli-gezelschap te Botterdam.
Sarah Bernhardt trad Zondagavond te
Amsterdam in een nagenoeg geheel bezetten
schouwburg als Fédora op.
Sommigen beweren dat haar stem den tand
deB tjjds niet heeft kunnen doorstaan; en d^t
zjj ruwer in haar spel is geworden. Anderen
wijzen er op dat zy omtrent onderdeelen der
rol wellicht eene andere opvatting heeft ge-
zregen. Maar algem3en is men het eens dat
zjj nog een groot en heerljjk genot versohafte
De wereld hangt van toevalligheden aan
elkaar. Terwjjl weldra een nieuwe Nederland-
sche opera Het beleg van Leiden, door V. d.
Linden gecomponeerd, zal worden opgevoerd,
stierf dezer dagen te Parjjs op 87-jarigen leeftjjd
de violist en componist AdoJphe Vogel, eenmaal
hier te lande wel bekend, thans by het jongere
geslacht vrjjwel vergeten, die o. a. ook com
poneerde is tiége de Let/de, een opera welke
in 1847 in den Haag werd opgevoerd, en waar
voor zjjbeschermer koning Willem II, hem
den Hed.rlandschen Leeuw toekende. De opera
maakte eeDigen tjjd grooten opgang dooh is
thans vergaten.
Eon Zweedsoh geleerde, de heer Carlssen,
zal eene reeks brieven uitgeven van den dap
peren koning Karei XII, die hjj in de arohie-
ven van Stockholm, van Moskou, en van
St. Petersburg gevonden heeft. Man hecht aan
dit work een belangrjjka historische waarde.
Prov. blad no 97 bevat eene circulaire
van Gedeputeerde staten, waarbjj wordt mede-
g deeld dat de bjj Ptov. blad no 56 van 1872,
onder b opgegeven klassen ve .dealing, als maat
staf bjj de regaling der jaarwedden van de
gemeenteontvangers, gewjjzigd en aangevuld is.
Wjj laten hier die aanvulling volgenhet
eerste cjjfer geeft de klasse aan; het volgend
getal de inkomsten en de daarop volgende
cyfers de jaarwedde: le beneden f3000, f50,
tot f 1002e van f 3000, tot f 6000, f 100, tot
f200; 3 e van f6000, tot f10000, t 200, tot
f300; 4e van f 10000, tot f15000, 1300, tot
f400; 5 j van 115000, tot f 25000, f 400, tot
f500; 6 e van f25000, tot f50000, f500, tot
f700; 7e van f50000, tot f 100000, f700, tot
f 12008 e van f 100000, tot f 250000, f 1200,
tot f 2200 en 9e van f 250000, tot f 400000,
f 2200, tot f 3000.
Voor het overige bljjven de in voormeld
Provinciaal blad onder a, c en d opgenomen
bepalingen in haar geheel.
Tengevolge van een misverstand meldden
wjj gisteren dat de speeltuin alhier gesloten
zon zjjn.
Dit is niet geheel jnist.
Hjj is wel gesloten voor zoover hei betreft
de avonduren en de kinderen der verschillende
scholen, die daar kosteloos toegang hebben
maar tot 1 October bljjft de tuin Woensdag en
Za .erdag middag nog geopend voor de kinderen
der leden, tenzjj het weer zoo ongunstig mocht
worden dat vroegere sluiting noodzakelijk is.
Naar men ons meldt heeft het comité
van het Boode Kruis alhier in zjjne Maandag
gehouden vergadering, met het oog op de
beksnde ziekte, besloten om uit eigen
fondsen eene verplaatsbare barak aan te
sohaffen, tot opname van eventueele eholera-
Ijjdcrs. Het voornemen bestaat die barak,
weike reeds binnen aoht dagen door de firma
Üykerman en Bujjzerd te Breda alhier zal
worden geleverd, na bekomen toestemming
van het bestuur der godshuizen, te plaatsen
in den tuin achter het gasthuis op het Noord-
poortpleiu, geheel afgescheiden van dit gebouw.
In verband met de finanoieeie krachten van
net comité, is slechts eene kleine barak (dooh
die nog eene grootore uitgaaf zal eucüen),
kunnen wordon aangeschaft.
Zjj zal vier ljjders kunnen opnemen, terwjjl
er zich nog eene kamer voor de verplegers in
bevindt. In de eerste behoefte zal dus voorzien
kuunen wordan.
Wjj kunnen hierbjj de mededeeling voegen
dat ook van officieele zjjde hier niet stil is
gezetenal werd aan hetgeen van dien kant
is en wordt verricht geen publiciteit gegeven
teneinde geen overdreven en noodelooze onge
rustheid te verwekken.
Donderdag a., des avonds te half zeven
uur, geeft het muziekcorps der dd. sohufcterjj
alhier eene uitvoering in de Oraaribeurs op
den Dam.
Het programma bestaat uit:
Souvernir de JSamur, pas redoublé, J. Steene-
brugenOuverture Fanlastique, A. Govaert
Auf glückes Wogen, WalserE. Waldteufel
Fan aisie originate, Jan Morks; Drei Keistr
ietl-Marsch, E. v. WeissanbornOuverture,
D. F. E. Auber; Fantasie C'hampi're M. Irrien
en A mon capitaine, Marche Militaire No 11,
Jan Morks.
Door wjjlen mej. de wed. Minderhout,
onlangs te Middelburg overleden, werd ƒ1000
geschonken aan de Ger. kerk B. te Middelburg
m zjjn giften van 100 gelegateerd aan de
Her. kerk A (Lange Delft), aan de diaoonie
dier kerk, aan de Chr. bewaarschool en aan
tie Chr. schooi in de Gravenstraat. (De Z.)
In verband met den brand te Vlissingen
in den nacht van Zondag op Maandag 11.
stelde de justitie uit Middelburg Maandag
middag aldaar een onderzoek in, waarbjj de
zestienjarige J. M. B. aldaar heeft bekend den
brand te hebben gestioht op aanraden van
zjjnen vader, die in moeilyke omstandigheden
verkeerde en bereids naar Holland was ver
trokken. Voornoemde B. is Maandag avond
naar bet buis van bewaring alhier overgebracht j