N°. 2
135° Jaargang.
1892,
Dinsdag
20 September.
Een pleidooi vooi Domburg!
Middelburg 19 September,
Onderwijs.
Deze courant verschijnt dage 1 k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager]
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte]
Telephoonnommer 189.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
LETTEREN EN KUNST.
iiii)i)niii it(.s(in; courant.
Thermometer.
Middelburg 19 Sept. 8 a vm. 57 gr.
m. 12 a, 68 gr., av. 4 u. 68 gr. F.
Verwacht N. W. wind.
Agenten te VHssingen: P. G. di Vit Mebtdash t Zooi, te Goes: A. A. V7Bolland, te EruningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. dl Moou, te TholenWA. Attvertentiön
van NttuwiKHTriKii en te TernearenM. di Jonsi. Verder nemen nlle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiëi au, evenal» de moeten des namiddags te nor
adyertentie-burean's yan Knob Van Ditmajl, te Botterdam, Dl Gibi. Beldttanti, te Grayeihage, en A. de la Mai Azn., te Amsterdam. aan bet bureau bezorgd zyn, willen
Hootdagenten yoor het Buitenland: te Parys en Londen, de Compagnie général® de Publicity étrangère G. L. Daube Cu., Johi F. Jon», opvolger. j zy deB avonds nog worden opgenomen
Dr Mezger heeft heden Domburg verlaten;
en met hem zijn heengegaan de hooge, de
rijke en de minder gefortuneerde gasten,
die door hem daar zijn behandeld.
Van officieele of officieuse toezeggingen,
dat men het hem bi) volgende bezoeken
mogelijk zal maken aldaar met een gerust
geweten zulke patiënten weêr ter behan
deling te laten overkomen, in de overtui
ging dat hij hun de noodige, aan de eischen
der hygiëne voldoende verblijven zal kun
nen aanwijzen, en in de gemeente zelve de
voor de algemeene gezondheid gewenschte
verbeteringen zullen zijn aangebracht, is ons
niets bekend.
Toch bleven de door hem afgelegde ver
klaringen niet geheel zonder vrucht. Hier
over echter later. In elk geval hebben
wij reden tevreden te zijn over de gelegen
heid, die wij dr Mezger hebben geboden
zijne grieven te openbaren.
Wij begrepen ten volle dat zij bij velen
een schok zouden teweegbrengen dat zij
de ontevredenheid van deze en gene zonden
opwekkenmaar tevens dat het noodzake
lijk was ze bekend te maken, om menigeen
wakker te schudden.
Ën de vele bewijzen van instemming, die
wij ontvingen, hebben ons versterkt in de
meening dat wij goed deden.
Teleurgesteld zijn wij echter in onze
verwachting omtrent het aantal openly ke
protesten, dat men deed hooren tegen hetgeen
dr Mezger heeft beweerd. Deze bepalen
zich tot slechts êen, voorkomende in het
Domburgs Badnieuws. En danwelk een
protest nogl
Wij willen dit om onze lezers te laten
oordeelen en hun opnieuw bewijs te geven
dat wij niet schromen het hoor en weder
hoor toe te passen, in zijn geheel hier
opnemen. Het luidt dan als volgt:
„Wij wisten wel dat op Domburg lang
niet alles volmaakt was, maar dat het er
zoo treurig gesteld was als het artikel in
de Middelburgsche courant van 13 Sept.
overal moet doen veronderstellen, dat wis
ten wij niet. Hoe is het mogelijk dat nog
ooit iemand op Domburg komt logeeren, ais
het er zoo vuil en onaangenaam is Maar
wij wonen reeds langen tijd op Domburg
en moeten verklaren, dien verschrikkelijken
toestand nooit te hebben gemerkt. Wij
hebben wel eens gegeten in het Badhotel
en gelogeerd in het Schuttershof en waren
over het algemeen steeds tevreden. Wij
hebben wel eens kamers in het dorp gehuurd
voor andere personen en vonden ze ja, wel
eenvoudig en soms wat laag van verdieping
maar toch altijd zindelijk en net.
„Waar heeft men toch die patiënten van
dr Mezger gestopt, dat er stapels brieven
met klachten by hem zijn ingekomenof
hebben die allen misschien op éen hotel
betrekking Maar dan zon er toch niet
van hdteD gesproken worden, zooals ook
door andere couranten is overgenomen en
waardoor, zeer onbillijk, buitenaf natuurlijk
alles over een kam geschoren wordt en
Domburg als een SchweinestaU moet bekend
worden I
„Ën alles, ook de hatelijkheden aan ver
schillende personen, is immers met de beste
bedoelingen geschreven 1
„Nu, 'tis bekend, van zijne vrienden moet
men het hebben 1
„Als het waar is wat de Middelburgsche
courant zegt, dat het belachelijk is dat eene
cöterie meent, dat het wel of wee van
Domburg van haar afhangt, dan is het toch
zeker nog belachelijker, dat een enkel per
soon, wie hij dan ook zij, deze meening
koestert. „„Wanneer dr Mezger niet meer
naar Domburg komt, kan Domburg tot zijne
stille rust terugkeeren en een uitspanningsoord
blijven voor de Middelburgsche burgerij,""
schrijft de M. C.
„Hoe komt het dan dat in 1890 en 1891,
toen dr M. hier geene patiënten behandelde:
de toeloop van logeergasten grooter was
dan in 1889, toen hij o. a. de koningin van
Roemenië en enkele andere personen onder
behandeling had?
„En gesteld nn eens: er werd een hötel
en eenige villa's op speculatie gebouwd en
dr Mezger komt te overlijden of wil om een
pf andere reden niet meer bier komen
„(Want, dat de dokter zich niet wil ver
binden is bekend en trouwens zijne zaak,
maar dat moet toch, dunkt ons, tot voor
zichtigheid leiden alvorens in te gaan op
zijne plannen voor de toekomst.)
„Waartoe dienen dan die aanbouwingen,
als ze later niet bewoond worden Liever
een hotel en enkele villa's minder, dan te
moeten kijken op ledige gebouwen, als be
wijzen van vroegere maar vergane grootheid.
Men denke aan Zandvoort! (Wanneer al
thans wat wij dezen zomer over deze bad
plaats in de couranten lazen waarheid bevat.)
Maar wanneer Domburg, ook onaf hankely k
van dr Mezger, zooals de laatste tien jaren
doen zien, langzamerhand vooruit gaat en
jaarlijks meer personen hier heen komen,
dan zullen, naar wij vertrouwen, de nood
zakelijke verbeteringen zich wel niet laten
wachten.
„Aan de kunde van dr Mezger wenschen
wij niets te kort te doen en wij erkennen
volmondig dat bij, door hier zijne patiënten
te behandelen, Domburg veel goed kan doen
en wij zien dit dan ook gaarne, maar wij
hopen tevens, wanneer hij werkelijk liefde
voor Domburg heeft en nog eens gegronde
grieven mocht hebben, hij dan eerlijker en
billijker advocaat moge vinden dan de
redactie van de Middelburgsche Courant was
in haar nommer van 13 September 1892."
Wij zijn dus opgetreden als advocaat.
Welnn, die rol willen wij dan nog eenmaal
vervullenin de hoop daardoor verschillende
misvattingen op te helderen.
En dan stellen wij ons gaarne tegenover
dien pleitbezorger in het Badnieuwswant
niets zal ons gemakkelijker vallen dan zijn
pleidooi te ontzenuwen.
Maar als vierschaar, die tusschen ons uit
spraak zal doen, erkennen wij alleen het
onbevooroordeelde publiek, dat 1 e z e n kan
en begrijpen wil.
Onze geachte tegenstander dan wij
willen hem het gebruikelijk „geachte" niet
onthouden, al is hij voor ons een onbekende;
daar zijn stukje niet, zooals meestal in het
Badnieuwsmet een letter onderteekend is
onze geachte tegenstander dan noemt ons den
advocaat van dr Mezger.
Reeds hier begaat hij eene schromelijke
vergissing.
Ons pleidooi gold alleen de toekomst van
Domburg.
Wy stellen ons volstrekt niet in de bres
voor het persoonlijk belang van dr Mezger.
Daarmee hebben wy niets te maken. Trou
wens, dat belang is ook niet bij Domburg
betrokken. Dat schuilt eenvoudig daar, waar
hij zich bevindt; waar hij zijn keunis, zijne
kunde, zijn wereldberoemden „duim" ten
dienste stelt van zijne patiënten. Of zijne
woonplaats nn Amsterdam, Arnemniden,
Domburg, Zandvoort, Wiesbaden of Rome
heet, overal waar hij is, komt men hem
opzoeken. Hij behoort tot die benijdens
waardige personen, die een overal bekenden
naam bezitten, die in hun persoon al bevat
ten, wat de gansche wereld tot hen doet
komen.
Daarom heeft hij geen pleidooi onzerzijds
of van wien ook noodig.
Maar wat is het geval
Waar hy patiënten behandelt, daar brengt
hij voordeel aan.
En nu vinden wij - Iaat ons dit even
en parenthese mogen opmerken het vrij
onbillijk en onrechtvaardig van onzen te
genstander dat bij door zijne valsche re
deneering over de jaren 1889, 1890 en
1891 aan de waarheid in deze te kort doet.
Begrijpt hij niet dat juist door de be
handeling in 1889 van enkele hooge per
sonen, o. a. de vorstelijke familie Yon
Wiedde koningin van Roemenië, de
alom bekende Carmen Sylva, Domburg
meer bekendheid heeft gekregen en dat
daaraan de grootere toeloop van logeergas
ten in de volgende jaren 1890 en 91 was te
danken Is hij in deze, door zoo onbillijk
te zijn tegenover dr Mezger, wel een handig
en goed advocaat voor Domburg
En danis er bij hem geen verschil tus
schen gasten en gasten; weet hg niet dat
van het verblijf van enkele hooge bezoekers
de voordeelen voor Domburg en omgeving
tienvoudig opwegen tegen die van twintig
gewone badgasten?
Laat onze aanvaller dit vooral niet uit
het oog verliezen.
Wij meenden het juist zoo nuttig, van
zooveel gewicht voor de badplaats om, toen
in het Handelsblad een zeer onjuist bericht
voorkwam een bericht, naar men beweert,
aan eene onhandigheid te wijten maar dat dan
toch door bijna alle bladen werd overgenomen
rechtstreeks ons te wenden tot den man
zeiven over wien werd geschreven; te ver
nemen wat zijn besluit was ten opzichte van
Domburgte hooren of het waar was dat
de vorstelijke personen het er zoo vervelend
vonden; en tegelijkertijd, maar dat was bij
zaak, doch de bill ij kheid bracht
dit mee, te vragen of hij zoo onrecht
vaardig, zoo despotisch had gehandeld tegen
over een kunstenaar als in hetzelfde bericht
werd gemeld.
Dat was, dunkt ons, de roeping der pers
en vooral van een blad als het onze, dat
zich de vrijheid veroorlooft in de bres te
springen voor de belangen van het algemeen,
voorai waar het geldt het wel en wee onzer
naaste omgeving.
En als resultaat van dat pogen gaven wij
verslag van al wat dr Mezger heeft gezegd
met recht dit openbaar te maken. Die
mededeelingen gaven dus zijn gevoelen weer.
De feiten, daarin gemeld, kwamen dus ge
heel voor zijn verantwoordingen wij weten
zeker dat hij zich niet het minst onttrekken
wil aan die verantwoordelijkheid.
En nu begaat onze bestrijder de groote
fout dat hij zijne philippica richt aan een
geheel verkeerd adres. Had hij een open
brief geschreven aan dr Mezgerhij was
geheel en regie geweesten wij hadden hem
daarvoor in ons blad even gaarne ruimte af
gestaan als wij deden aan de uitingen van
dr Mezger. Alleen had hij dan, dunkt ons,
wat meer bewijzen mogen aanvoeren dan hij
nn doet, om de beweringen van dr Mezger
te ontzenuwen.
En het is jammer dat hij nog niet, voor
dat dr Mezger vertrok, hem inlichtingen
heeft gevraagd omtrent hotels en over de
kwestie der cöterie, waardoor hij dan mis
schien juist zou te weten zijn gekomen, wie
daartoe behooren. Daaromtrent kunnen wy
hem niets naders meedeelenalleen raden
wij hem aan voorzichtig te zijn met daarbij
personen te betrekken, die hoegenaamd daar
mee niet in verband staan. De bewering
omtrent dit punt was echter nu niet zoo
geheel nieuwwy hadden haar wel meer
gehoord. Maar wij gaven haar nu in 't
licht, evenals alle andere verklaringen, zooals
wij haar vernamen uit den mond van dr
Mezger, omdat wij zooals wij schreven
„meenden dat het zijn nut kon hebben ze
thans in uitgebreiden kring bekend te maken,
nu wij staan voor een keerpunt in de ge
schiedenis van deze badplaats."
Nu wij alzoo duidelijk hebben aangetoond
het standpunt, dat wij in de geheele kwestie
hebben ingenomen, en de verkeerde voor
stelling, door den schrijver in het Badnieuws
daarvan gegeven, willen wij nog gaarne over
éen enkel punt ons gevoelen zeggen.
Onze tegenstander heeft gelijk dat een
zwak punt, een hinderpaal om grootsche
plannen met Domburg uit te voeren, is het
verzet van dr Mezger om zich tot iets te
verbinden.
Wy weten dat eenige jaren geleden hoogst
respectabele mannen, mannen van naam, van
initiatief, van energie en vol belangstelling
voor Domburg te Amsterdam eene conferentie
hebben gehouden met dr Mezger; dat in
die bijeenkomst schoone plannen zyn over
gelegd, maar dat de uitvoering daarvan juist
is afgestuit op zijne weigering om zich tot
iets te verbinden.
Dat valt te betreurenmaar het behoort
uu eenmaal tot de eigenaardige karakter
trekken van dr Mezger dat hij zich geen
band wil laten aanleggen, dat hij onafhan
kelijk wil blijven.
Zich financieel verbinden, b. v. bij den
bouw van een hotel, weigert hij beslist, om
dat hij dan in het oog der wereld niet vrij
meer zou zijn tegenover zyne patiënten, waar
hy boa een verblijf zou aan- of afraden
een bezwaar dat zeker niet zonder gewicht is.
Zich verbinden om gedurende een aantal
jaren op eene plaats zijne praktijk uit te
oefenen doet hij evenmin en op dat punt
schijnt hij onherroepelijk en vast besloten
te zijn.
Wij mogen, met onzen geachten tegen
stander, dit betreuren; wij mogen daarover
denken, zooals wij willenwij zeggen het
hem na, „dat is zijne (dr Mezger's) zaak"
en met dit feit moet rekening gehouden
worden.
Toch vraagt dr Mezger op dit oogenblik
niet de uitvoering van grootsche plannen
hij wenscht verbetering, aanvulling van het
bestaande, iets wat hem vroeger is toegezegd,
zonder dat daaraan gevolg werd gegeven.
Toen hij in 1889 kwam, werd hij met
ingenomenheid en eerbetoon ontvangen wel
een bewijs dat men zijne komst op prijs
stelde en voordeel daarvan verwachtte voor
Domburg. Vergissen wij ons niet, dan heeft
hij echter later voor dergelijke eerbewijzen
oedankt.
Men zou hem, dunkt ons, niet beter hulde
kunnen betoonen dan door aan de badplaats
zooveel mogelijk te doen, wat hij heeft ge
zegd dat nuttig en noodig was.
Hij zelf komt stellig het volgend jaar weêr.
Maar of hij dat alleen doet als particulier,
om voor zich en de zijnen daar te verpoozen,
of dat hij met zich brengt de gasten, die
der badplaats de voordeelen verschaffen,
welke velen welkom zijn, dat hangt af van
hetgeen in het volgend halfjaar gebeuren
zalvan wat er door officieele lichamen of
particulieren wordt verricht.
Geheel stilzitten zal men niet, daar hou
den wij ons van oveituigd.
Nu reeds sloeg de directie van een hötel
de handen aan het werk. Zij, die toch
waarlijk het allerminst reden had om ver
heugd te zyn over de openbaarmaking van
minder vleiende getuigschriften, in handen
van dr Mezger, was eerlijk genoeg dank
baar zich te toonen dat het volle licht was
opgegaan over zaken, die niet deugden. Zij
vroeg dadelijk, op grond daarvan, aan dr
Mezger voorlichting, die haar welwillend
werd verstrekt, en zij zal nu voor eene
betere exploitatie zorgen en tegen het vol
gend jaar de noodige veranderingen aan
brengen.
En mocht een ander plan gelukken, dan
zal ook in het getal hotels eene uitbreiding
plaats hebben, die zeker in het belang der
badplaats zijn zal.
Wat wij verder zouden wenschen en
zeker ook onze tegenstander in het Bad
nieuwswant wy zyn samen éen van zin waar
het geldt het belang van Domburghet
is dit
Dat diezelfde mannen, op wier pogen van
eenige jaren geleden wij zinspeelden, nog
eens de handen aan het werk sloegen en
naast het oude een nieuw Domburg deden
verrijzen, dat, met behoud van het vele
goede, hetwelk strand, zee, lucht, bosch
en duin daar bieden, de grieven van dr
Mezger wegneemt.
Te veel risico nu hij zich niet verbindt I
zoo hooren wij ons toeroepen. Niet
geheel onwaarmaar laat ons toch die be
zwaren ook niet al te veel laten wegen.
Er zijn en dit zyn niet te verwerpen
voordeelen die Domburg heeft boven andere
plaatsen zachter banden dan contraeten,
welke dr Mezger daar heen trekken. Hij
vindt het daar heerlijkhij en de zijnen
iiebben voor onze omgeving uit nauwe be
trekking sympathie. Hij liet daar een villa
zetten, naar zijn genoegen en lust ingericht,
Zelf komen zal hij daar zeker wel in de
eerstvolgende jarenen meer dan waar
schijnlijk zijne gasten meebrengen, wanneer
men slechts hun toonen kan dat er is wat
een badplaats moet hebben goede verblijven
en gezonde toestanden.
In deze kwestie draait men als 't ware
in een cirkel.
Maar dan vragen wij toch: is het risico hier
voor energieke mannen van geld zooveel
grooter dan by menige andere onderneming,
waarin men kapitaal heeft gestoken en nog
steekt
Het risico van overlijden van éen man,
op wien men heeft gebouwd, blijft altijd be
staan. Daarover moet men wel been
stappen en dit wilde men ook. Maar
waarom dan niet iets verder gegaan, nn
eeuwigdurend de verzekering uitMez
ger's mond van kracht zal blijven: „Dom
burg vindt als gezondheids
oord in Europa zijns gel ij ken
niet. Geen plaats aan de kusten
der Noordzee, nochaandenAt-
iantischen oceaan is er mede
te vergel ij ken. Alleen enkele
plaatsen aan de Engelsche kast
kannen in de schaduw staan van
de Walchersche badplaats."
Die thana afgelegde en door ons geopen
baarde getuigenis is goud waard; hetzij dr
Mezger daar patiënten behandelt of niet.
Maar slechts dan kan men haar overal
doen bekend maken en aanwenden als mid
del om het bezoek aan Domburg uit te lok
ken, wanneer men tevens er bij kan voegen
de verklaring dat men daar al vinden kan,
wat zulk een gezondheidsoord aan zijne roe
ping doet beantwoorden en tot een lustoord
tevens stempelt.
Durven de mannen van kapitaal met znlk
een getuigenis het risico niet aan
En hiermede nemen wij afscheid van deze
kwestie en van onzen bestrijder in het
Domburgsch Badnieuws.
Wij laten nu verder met volle gerustheid
aan het publiek, waarvoor wij schreven, het
oordeel over wie het beste pleidooi leverde
voor Domburg, wie eerlijker en billijker
advokaat was: de 3chrijver in het Badnieuws
die zich vermeidt in zelfgenoegzaamheid en
een soort struisvogelpolitiek volgt, of wij die
aan de hand van dr Mezger den toestand
van Domburg durfden blootleggen, zooals hy
is, maar tevens den weg aanwezen om die
lieve, die eenige badplaats te maken tot
hetgeen zij naar zijne meening wezen moest
en wezen kaneene prinses?
Omtrent het Zondag te 's Gravenhage voor
gevallene meldt men ons nader, als vervolg op
hetgeen in het bijvoegsel, tot dit nommer
behoorecd, wordt meegedeeld, dat ook des
1 voids de manifestatie in Walhalla rustig is
tfgdoopen. Erne motie werd vastgesteld,
waarbij algemeen stemrecht, als een eisoh van
oogenblikkelyk belang, wordt verlangd.
By de heden (Maandag) in de residentie
plaats gehad hebbende begrafenis van den oad-
jiinister jhr mr F. J. A. M. van der Does de
vVillebois waren aanwezig de minister Van
Tien hoven, vele leden van het corps diploma-
.ïqae, oud-ministers en leden der ieoaterljjke
macht.
Mevrouw öaraü Bernhardt, uie g wend is
gefêteerd te worden maar nkt er op gesteld
om te worden gedesinf ecteerd, ion Zaterdag te
uoosendaal van de beambten riii doorreizen
voordat hare goederen aan desinfectie waren
ondeiworpen. Op een teltgraphisoa bericht
van het ministerie hiefc zy echter hare koffers
mogen doorvoeren. Tijdens haar gedwongen
verolyf te Roosendaal kortte zy den tjjd met
iet nemen van photographieëa.
Een en ander gaf voel vertraging en te
d.46 aan het station te Amsterdam g-oote
teleurstelling aan velen, die tot hare verwel
koming waren gekomen, o. a. den heer Van
bier die haar een bouquet wilde aanbieden.
Je trein braoht echter de gevierde tooneel-
.pcelster niet mee. Zy kwam eenige uren later
a stapte te aalt acht m het Doelen hotel te
Amsterdam af. Do voorstelling dien avond
,isB niet door; maar Zondag avondspeelde zjj
redora.
Heden middag had op de gewone Wijze in
.iet gebouw dor Ambachtsschool de promotie
der leerlingen vau die school en de uitreiking
van belooniugen plaat-". Behalve het bestuur
aaren daarbij tegenwoordig de commissaris der
aoningin in dit gewest, besohermhser, ca dt}