Maandag
12 September.
ta onrust maar tod ooi pea rast-
N°. 215.
135" Jaargang.
1892,
BUITENLAND.
Middelburg 10 September.
Dexe courant verschijnt d a g e 1Q k
met uitzondering ran Zon- en Feestdagen!
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.-=
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent;
Advertentiën20 cent per regel; Bij abonnement lagerj
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens all*
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer /0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Telephoonnommer 139.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel-
Algemeen Otspziein.
Beknopte IRedeiieelingen.
HI I) 1)11 It I RGSCHE COURANT.
W
Thermometer.
Middelburg 10 Sept. 8 o, vm. 53 gr.
m. 12 u, 67 gr., av. 4 n. 67 gr. F.
Verwacht W. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. db Vbt Mbstda&h Zoo*, te Goes; A A. 'W.Bollahd,teKminingenF.v.d.Peijl,teZierikzee: A.C.dbMooij,teTholen: W. A. i Advertentiën
vak Nietjwexhtozex en te TerneuzenM. db Joxob. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te één nor
advertentie-bureau's van Nuoh Vah Ditmab., te Botterdam, Dl Gbbb. Bbuxïaxïb, te 's Gravenbage, en A. de la Max Azh., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zgn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland.' te Pargs en Londen, de Compagnie générals de Publicity étrangère G. L. Dacbb Cu., Johx F. Joxbs, opvolger. zg des avonds nog worden opgenomen
Wg veroorloofden ons gisteren de vrijheid
een loopje te nemen met den bezorgden Haar
lemmer, wiens hart dobberde tusscben zgn
vrees voor het gevaar, dat voor de volksge
zondheid dreigde uit een opeenhooping van
vreemde besoekers in de stad zgner inwoning,
en zjjn liefde voor de koningin en hare moeder,
aan wie hg soo gaarne uitsluitend zich en zij u
mede-ingezetenen wilde vertoonen.
Hoe zonderling zgn idee ons ook sohgnt, op
de goede bedoeling ervan willen wg niets
afdingen; maar evenmin mogen wg, na onze
kleine spotterng, onzen lezers onthouden de
goede wenken, die dezelfde sohrgver in zgn
stukje gaf.
En dit deed hg toen hg zgn stadgenooten
en de lezers der Haarl. Cour. wees op het
gevaar, dat nog geruimen tgd zal blgven
schuilen, al doen zich in ons land ook weinig
of geen gevallen van cholera voor.
V/ g meenen daarop nu ook even de aandaoht
te mogen vestigen zonder van overdreven
alarmslaan beschuldigd te kunnen worden.
De gemoederen zgu thans wat rustiger ge
worden; de vrees is niet meer zoo groot als
na de allereerste berichten, die uit het buiten
land tot ons kwamenen de tgdingen vandaar
luiden gunstiger en spreken van afname dei-
epidemie.
Bovendien bepaalt zich in ons land de ziekte
tot sleshts zeer enkele, op zich zelf staande
gevallen.
Dit is dus wel het meest geschikte oogenblik
voor een bezadigd woord; men zal nu eerder
het oor leenen aan eenige wenken, die onte-
genzeggtlgk haar nut hebben.
De Haarlemsohe sohrgver wees erop dat er
geen enkele reden is om in het laatst van
deze of in den loop van de volgende maand
minder bezorgd te zgn dan thans. Wg mogen
nl. niet het oog sluiten voor de feiten, dat
tooh eenige honderden landverhuizers binnen
onze grenzen gekomen zgn; dat goederen uit
de besmette streken, over de grenzen hierheen
gevoerd, geenszins alle ontsmet zgn.
Wie weet wat sluimert 1 Geneeskundige
verslagen van vroegere epidemieën hebben ons
voorbereid op de mogelgkheid dat de cholera
lo plaatselijke sprongen doet, 2o ook in het
verre najaar zich kan vertoonen, en 3o, zelfs na
ons een g< heelen winter te hebben verschalkt,
in het voorjaar plotseling haar vernielingswerk
zou knnnen voortzetten.
Op al die gebeurtelgkheden moeten wg
bedacht zgn.
Met alle waardeering van de gverige be
moeiingen in den laatsten tgd van de regeering
en de inspeoteurs van het geneeskundig staats
toezicht, meenen wg tooh gerust te mogen opmer
ken dat men niet alleen in ona land maar bgna
overal eerst voortvarend begon te worden toen
er gevaar dreigdeen in andere tgden de zeer
af te keuren gewoonte heeft >Gods water over
Gods akker te laten loopen." Dat is zoo wat
een tweede natuur van den mensoh.
En al doen wg niet mei met hen, die ach
en wee roepen over het minste verzuim, dat
plaats heaft; omdat wg begrgpen dat bg
spoedig bandelen allioht iets over het hoofd
wordt gezien, wgl men niet dadelgk op alles
bedacht kan wezen en tosh op zooveel moet
letten; in bet feit zelf dat zulke verzuim in
plaats hebben en niet te vermgden zgn ligt
het bewgs opgesloten voor ons beweren dat men
onverantwoord bandelt door stil te zitten ale
er niet het minste gevaar dreigt en slechts
dan de handen uit den mouw te steken als de
vrees en de angst daartoe drgven.
Door het te haastig optreden, organiseeren,
regelen en verbeteren, waartoe men dan moet
overgaan, kan niet goed en niet tgdig al ge-
sohieden, wat ter bestrgding van het te vreezen
kwaad moet gedaan worden.
En de volksgezondheid ondervindt daarvan
de nadeelennaast de voordeelen welke zulk
een opschrikkende epidemie met zich brengt,
waar zg de oogen opent voor veel, dat dringend
verbetering eischten waartoe men dan esrder
overgaat dan in gewone tgden.
Want ook dit is een eigenaardig verscbgnsel,
dat gemeentebesturen, anders bevreesd iets
uit te geven ter verbetering van voor de ge
zondheid slechte toestanden, dan plotseling
geneigd zga tot eene royaliteit, die aan over
drevenheid grenst. Blanco credieten worden
met eene kwistige hand verstrekt ten behoeve
van het nemen van voorzorgsmaatregelen
ter wgl veel onnoodig zou geweest zgn, as men
geleidelijk, jsuen achtereen wat flinker had
doorgetast.
Dat dnnkt ons onverstandig en weinig
beleidvol.
Er is dan ook een veel betere weg te be
wandelen.
Wat op het gebied der weerbaarheid als
stelregel geldt, zouden wg ook op dat der
bygièae willen toegepast zien.
Daar gaan wg in dagen van vrede gebukt
onder de hooge lasten voor de militaire uitgaven,
die zoo noodig zgn om den vgand ons van bet
lgf te houden.
Daar slaat men vaak noodeloos alarm om
te zien of men gereed is den vgand te weer
staan. En als men dan leemten ontdekt, tracht
men die te verbeteren.
In ieder gevalmen maakt zioh daar strgd-
vaardig voor het uur van gevaar.
En dat is goed gezien.
Zoo moest men ook handelen met bet oog
op epidem.eche ziekten.
Geen rust moest men zioh gunnen om alles
gereed te doen zgngeen noodige uitgaven
ontzien om in staat van tegenweer te zgn,
als de vgand eens moebt naderen.
Dan <ïou men veel kalmer dat gevaar onder
de oegen zien.
Het besef dat men niet gereed is, dat men
te koit schiet werkt verlammend en doet
menigeen het hoofd verliezen.
En wg houden ons overtuigd dat het over-
groote deel van ons volk veel, oneindig veel
liever voor dat doel zgne belastingen zou op
brengen, mits het dan weet dat alles in orde
is, dan voor kanonnen, geweren, verdedigings
plannen, die binnen korten tgd, soms zonder
dat zg nog goed in gebruik zgn geweest of in
uitvoering gekomen, weer voor andere moeten
plaats maken.
Dat onze geneeskundige inspeoteurs, onze
geneeskundige raden, onze regeering en vooral
onze gemeentebesturen oog en oor toonen te
hebben voor de goede zgden van het op dat
gebied gevolgde stelsel van vo jrzorg.
Straks komen de verschillende, de rgks- en
gemeente-begrootingen weer in behandeling.
Zal men de gewone sleur weer volgen en
angstvallig wikken en wegen of de financiën
wel toelaten iets voor de volksgezondheid te
doen?
Wg hopen van niet.
Laat men liever flink doortasten; desnoods
geld leenen voor dergelgke noodige uitgaven.
Het nageslaoht zal er ook de vrachten van
plukkenhet mag er dus gerust aan mee betalen.
Aan deze belangrgke kwestie wgde men
vooral ditmaal zgn zorg.
En alB de huidige epidemie, waarvan wg
tot heden gelukkig verschoond bleven, bewerkt
heeft dat men in die riohting zioh beweegt en
doortastend handelt, dan hielt zg, naast hare
trenrige gevolgen, ook eene zeer goede zgde
gehad.
Met onmiskenbare spgtigheid moeten zelfs de
Duitsohe bladen toestemmen dat het sobgnt of de
feestelgkheden te Genoa plaats vinden niet ter
eere van Colambus maar van het Fransche eska
der, dat het glanspnnt onder de in de haven lig
gende vreemde oorlogschepen vormt. De onte
vredenen met den nieuwen koers in het Duitsche
rgk geven ook voor dit, het Dnitsche nationa
liteitsgevoel krenkend, internationaal vereohgn
sel de schuld aan de tegenwoordige regee
ring, die uit zuinigheidsmaatregel sleohts éen
oorlogschip naar de Coiumbus-feeuten zond.
Verder zien zg in den opgang, door de Fran-
schen te Genua gemaakt, het bewgs, dat dit
alles een vooraf beraamd en goed geslaagd plan
der Fransche regeering was. Bg de maritieme
demonstratie voor Huelva hielden de Franschen
zioh nog op den aohtergrono, maar in Genua
gaan zg anders te werk, wgl hier hnn de om
standigheden zooveel gunstiger waren.
»Een licht op te winden pers, in vereeniging
met het onvermgdelgk plebs eener groote
havenstad laat zich gemakkelgk bewerken
schrgft de Köln. Ztg, een politieke fractie
staat den Franschen in Italië voor elke open-
igke en geheime daad ten dienste, en geid ia
er steeds voorbanden, als men te fargs iets
wil. Mies is den Franschen dan ook naar
wensch gelukthet plebs juicht Frankigk 10e,
zoo luide oat men op het admiraalsschip van
Riennier de ooren moet toehonden ondanks
het gedonder der kanonnen."
In de aansporing van de Epoca tot ge
matigdheid, bg de demonstratie ten gunste
der Franschen waarvan wg gisteren meluing
maakten, ziet de KCln Ztg een daad van ge
heim overleg, tusschen Italianen en Fransch&n
gepleegd. Het blad troost zich eonter, dat de toe
schouwers der middel-en hoogere klassen,ondanks
het zioh brutaal op den voorgrond dringen van
het Fransche eskader ook de bescheiden ach
teraf liggende sohepen, o. a.een Duitsch, waar
van men intnsschen niets hoort, bemerken.
Bevreesd veor de gevolgen, die deze gereser
veerde honding van Duitscnland zal hebben,
geeft de Röln. Zig den Dnitschen diplomaten
den raad een volgenden keer in Italië Daitseh-
land ook niterlgk den rang in te laten nemen,
die het toekomt. Het schenkt toch den Dnit
schen burger geen satisfactie te vernemen dat
een heel oorlogsschip der voortrcft'elpke rgks-
vloot achter een h ransch eskader heeft quaue
gemaakt.
Daar heeft men dus des Pudels Kern l
Terwgl men te Keulen en te Berlgn zich
over de eerbewgzen aan net Fransche eskader
te Genua gekrenkt gevoelt, houdt men zich
te Pargs wederom bezig met keizer Wilnelm,
wiens woorden en daden nergens misschien
zooveel belangstelling vinden als in de Fransche
hoofdstad.
Naar aanleiding van het bezoek, door den
minister-president Loubet aan het door cholera
bezochte Havre gebrachtherinnerend aan het
bezo.k van den czaar en diens gemalin aan
de oholeralgders in de Petersbnrgsche hospitalen
vraagt de JusticeQue devitnt Vempereur 1 Sedert
de cholera in Duitschland is verschenen, hoort
men niet meer spreken van den keizer. Dit is
in hooge mate verrassend, want van alle
Inropeesohe sonvereinen verstaat de keizer
het best de knnst altgd op zioh de aandacht
te vestigen; Men had dan ook verwaoht dat,
zoodra de cholera te Hambnrg uitbrak, de keizer
zich naar die stad zon spoeden. Men heeft
zioh bedrogen.
Er schgnen in Wilhelm II twee mensohen
aanwezig, meent de Justiceallereerst de
Hohenzollern, de soeverein die Europa de
ooren doet suizelen van zgne heilige roeping
daarnaast de goide Dnitsche burger, de zorg
volle pire de familie, die naar de wgze raad
gevingen van zgn geaeesheeren luistert. Nu weet
de wereld niet welken strgd de keizer in
zgn binnenste heeft gevoerd, of hg naar de
stem van den eenen of den anderen zou luis
teren, of hg naar Hamburg zou gaan of niet.
Wg kenn enalleen het resultaat. Niet alleen
zal de keizer niet de oholera-lgders bezoeken,
maar hg doet z9lfs afstand van zgn liefste
bezigheden. >De garnizoenen van hetkeizerrgk,
de walvissohen van de Noordzee en de korhoen
ders van den Elzas kunnen rustig slapen. De
keizer althans zal hen niet wakker maken."
Zelfs zal Wilhelm II, die een ware vereering
voor de nagedachtenis van zgn grootvader
heeft, Zondag niet de onthulling van het
monument voor keizer Wilhelm I te Metz
bgwonen.
Hoeveel revues en hoeveel redevoeringen
in 't vooruitzicht Welka uitstekende gelegen
heid om zich zoo niet aan zgn volk, althans
aan de geïui migreerden van Metz te vertoonen
Maar neenWilhelm zal niet het bronzen
beeld v»n zgn voorvader aanschouwen en dt
stervenden te Hamburg zullen geen laatstee
blik op de trekken van hnn keizer kannon
slaan. Un malheur est si vite arrivé."
Uit het artikel der Justice over de aan
keizer Wilhelm toegeschreven inconsequentie
spreekt ontegenzeggeig* het leedvermaak van
den FranBohman, die zioh verheugt dat de
keiaes-dagen te Metz, welke voor de Lotharin-
gars pgnlgke herinneringen zoude brengen, niet
doorgaan.
Inderdaad inconsequent mag een ander man
hee.en.
»lk geloof niet dat de groote meerderheid
der Engelschen de minste voorstelling heeft
van het systeem, volgens hetwelk de vrge En-
gelsche natie beproeft over het mster-eiland
Ierland te regeeren. Dit is een systeem, dat
berust op de bajonetten van dertig duizend
soldaten, voortdurend in een vreemd land gele
gerd. Dit is een systeem even uitsluitend gecen
traliseerd en bureaucratisch als dat door Rusland
op Polen wordt toegepastotin Venetiëgangbaar
was gedurende de Oostenrgksche overheersching.
Op dit oogenblik kan een Ier geen schrede doen,
geen vinger bewegen met betrekking tot ge
meente zaken of onderwgs, zonder belemmerd,
gecontroleerd te worden door een Engelsch
ambtenaar, aangesteld door een vreemde regee
ring en in de schaduw van een vertegenwoor
digende overheid. Ik meen dat het oogenblik
ia gekomen voor een grondige heivorming van
het dwaze en kwaad bloed z attend anachronism
bekend als Dublin- C istle, voor het doen ver-
dwgnen dezer verzameling vreemde ambtenaren
en hen te vervangen door een inderdaad lerech
beheer over lersohe aangelegenheden".
Zoo schreef in 1885 Cüamberlain, de man
die thans als afvallig radicaal Gladstones Home
Rule voor Ierland met den feilen hartstocht
van den renegaat bestrgdt.
Nog deze week betoogde hg in een kort
schrgven aan een Napelsch blad, hoe hg zich
overtuigd hield, dat het liberale kabinet schip
breuk zou Igden op de lersohe kwestie.
In dien zelfden brief verklaarde Chamberlain
nog, dat, hoewel het moeilgk is te zeggen
wat Gladstone denkt, hg, Cüamberlain, hem
voor eon vgand der triple alliantie hield.
Niet alleen op het punt van iersohe Home
Rule is de heer Chamberlain reactionnair, ook
in sake de arbeiderskwestie sympathiseert hg
met zgn conservatieve vrienden. Hg verklaart
zioh tegen den echt-uur-werkdag, maar wat
dezen betreft is hg overtuigd dat die eisoh
der arbeiders zal triomfeeren.
Tusschen Fransche en Belgische arbeiders
dunrt de oneenigheid vcort. Woensdagnacht
werd op de Belgisch-Fransche grens nabg
Orgnies bloedig gevochten. Verscheidene wo
ningen van Belgen werden totaal verwoest.
Bg komst der gendarmen vluchtten de Fran
sche arbeiders op Fransoh grondgebied in de
bosBchen.
In België eisohen de werklieden dat de
Fransche zullen worden ontslagen.
Vgf mgnwerkers van Lens zgn wegens de
wanordelgkheden te Liénn op 2b Aug. 11. tot
gevangenisstraffen van 4 tot 6 maanden ver
oordeeld.
Er zgn elf mgnwerkers gearresteerd wegens
wanordelgkheden. Zoowel deze veroordeelingen
als de arrestaties hebben diepen indrak op de
arbeiders gemaakt. De opgewondenheid is groot
en men vreest voor nienwe rustverstoringen.
De Peuple, het Belgische socialistische blad,
verklaart, dat het noodig is, dat de nationale
bond van Belgische mgnwerkers officieel
tusscbenbeide komt, om aan het betreurens
waardig misverstand een einde te maken. De
bond, zoo zegt het blad, moet zioh daartoe in
betrekking stellen tot de syndicale kamers van
Pas-de-Calais, teneinde te zamen een manifest
tot de werklieden in den Borinage en in Pas
de-Calais vast te stellen.
Het congres der Trado Unions te Glasgow
heeft, gelgk reeds in het kort is gemeld, een
voorstel verworpen om de regeering nit te
noodigen de immigratie van arme vreemde'
lingen te beperken en den invoer v«n buiten-
landsche werklieden iu Engeland tgdens een
werkstaking te verbieden.
Tal van afgevaardigden waren van oordeel
dat znlk een maatregel groote ontevredenheid
zon wekken onder de bnitenlandsche arbeiders.
Voorts behandelde het congres de vraag, ol
het niet wanschelgk zou zga een beweging te
organiseeren ten gunste van een interna
tionale wetgeving op den acht-uur-werkdag.
Een afgevaardigde van Liverpool stelde voor
een internationaal arbeiaersoongres uitsluitend
voor dit doel bgeen te roepen op den len Mei
1893.
Een ander afgevaardigde achtte dit onnoodig
en wensohte deze kwestie behandeld te zien
door het aanstaande congres te Zurich. Dit
amendement werd verworpen met 189 tegen 99
stemmen en ten Blotte aangenomen dat van
den gedelegeerde van Liverpool onder toevoeging
dat dit internationaal congres niet in 1893
maar onverwgld zal worden bgeengeroepen.
Daarop kwam in behandeling een voorstel,
strekkende om de arbeiders der versohillende
ngverheidstakken vrg te laten in hun verkla
ring, of zg den acht-unr-werkdag wenschen.
Het parlement zoo dan nitgenoodigd worden
een speciale wet te maken voor elke indn-
strieele groep, die zich ten gnnste van de drie
achten heeft verklaard. Dit voorstel werd
krachtig ondersteund door de mgnwerkers van
Northumberltmd en Dnrham en de meerderheid
der wevers.
Ondanks hun oppositie nam het congres met
205 tegen 155 stemmen aan een motie, waarbg de
wettelgke achtuur-werkdag voor alle werklieden
wordt voorgesteld, onder bepaling echter dat
elke geregelde vakvereeniging het recht heeft,
door stemming der leden, zich aan deze regeling
te onttrekken. Alleen voor de mgnwerkers zon
de acht-unr-werkdag verplichtend zgn.
Tusschen Paruellisten en anti-Parnelli.ten
heprsoht steeds dezelfde tweedraoht. De Pu.r-
nellistische leiders gaven een manifest uit,
waarin zg de Mc Carthisten beschuldigen hnn
onaf hankeigkheid aan de regeering te hebben
verkocht zonder den waarborg te bezitten dat
deze, zelfs met den besten wil, bg maohte is
lerland'a eischen in te willigen.
De lerscho partg zal binnen kort een harer
m98Bt begaafde leden en een harer wakkerste
strgders in het parlement verliezen. William
O'Brien is voornemens zga mandaat neer te
leggen en zioh geheel nit het politieke leven
terug te trekken.
Over de beweegreden voor dezen stap ver
neemt man, dat O'Brien niet in staat is de
8000 pd. st. te betalen, die hg krachtens een
rechterlik vonnis verschuldigd is wegens laster
van mr Bolton. In het proces is retdg zeven
jaren geleden uitspraak gedaan. Bolton wil
O'Brien voor een bankroetier laten verklaren.
De beslissing in dit proces ia niet twgfelachtig.
Een bankroetier mag geen zitting nemen in het
parlement en zoo geelt O'Brien er de voorkenr
aan zelf zgn mandaat neer te leggen, alvorens
hg door dit ongelukkige proces er toe wordt
gedwongen.
De admiraal Riennier, commandant van
het Fransoh eskader voor Genua, werd door
koning Humbert, wien de commandant een
eigenhandig schrgven van president Carnot
ter hand stelde, ontvangen. Het volk jniohta
hem levendig toe met de kretenleve Frankrgk.
Te Livorno is de senator en generaal
Cialdini overleden. Hg maakte zich naam als
veldheer en als staatsman.
Ennoe Cialdini, hertog Van Gaëfca, den
lOden Augustus 1811 geboren, nam in 1831
aan den opstand der Romagna onder gene
raal Zacchi deel en vluchtte daarna naar
Pargs, waar hg, van een kleine toelage der
Fransche regeering levende, zgne medische
studiën voortzette en werken van Voltaire,
Rousseau e. a. in zgne moedertaal overzette.
Later diende hg met groote onderscheiding
in Portugal en Spanje, en in 1848 gehoor
gevende aan eene oproeping van het voor-
Loopig bewind te Milaan, streed hg onder
Ferrari in het Yenetiaansohe, werd kolonel
en vial bg den slag van Vioenza zwaar
gekwetst, in handen uer Oostenrgkeri. Uit
de gevangenschap ontslagen, nam hg dienst
in het Piemonteesohe leger en organiseerde
een regiment vrgwilligers nit de hertog
dommen, aan welks hootd hg in 1849 tegen
Radetzky slag leverde bg Novarra. In 1854
kreeg hg het bevel over eene brigade in de
Krim en werd later generaal-majoor. In 1859
onderscheidde hg zioh bg Palestro, werd
luitenant-generaal en met het bezetten van de
Romagna belast. In 1860 trok hg mede den
Kerkelgken staat binnen, waar hg Lamorioière
bg Castelfilardo versloeg, en speelde voorta
een groote rol bg den veldtocht in Napels,
Gaëta den 13 m Februari 1861 tot de overgave
dwingende, waarvoor hg zgn bovenvermelden
titer ontving. In 1866 voerde hg bevel aan
den rechteroever der Po, maar voerde er weinig
uit, wat later tot een verbitterden pennestrgd
tusschen hem en generaal La Marmora aan
leiding gaf.
Ook op politiek gebied heeft de overledene
zich veel bewogeno. a. is hg van 1876 tot
1881 ambassadeur te Pargs geweest, toen hg
wegens zgne bonding in de Tunesische kwestie
teruggeroepen werd.
De verkiezing van een generaal der Je-
znieten-orde zal te Monaco plaats vinden,
waarheen zich de 80 paters jezuïeten, die zioh
te Rome bevinden, hebben begeven. De kansen
van den Spanjaard Martin zgn de laatste dagen
verminderd. Men is besloten een pater nit een
neutraal land, Zwitserland of België, te vet*
kieien,
