Y rijdag
29 Juli.
N°. 177.
135" Jaargang.
1892,
Middelburg 28 Juli.
Deze courant verschijnt d a g e h] k s
met uitzondering yan Zon- en Feestdagen!
Prys per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.I
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel.' Bij abonnement IagerJ
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alia
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0/20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Telephoonnommer 139.
pjpgebnwbt »jjn."
Doch wjj wille» voor een oogenblik aannemen
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
iiddelb mmm «mot.
W
w
Ybermoneter, Agente* te Ylissingen: P. G. di Yet Mestdagh Zoon, te Goe»; A A. W.Bollajtd, te Kruisingen: F. v. d.Pbijl, te Zierikzee: A.C.DEMooiï.teTholen: W.A. j Advertentiën
Middelbars 27 Juli. vm. 8 u. 63 gr. vas Nnrowmnnnjoar en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder neme* alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenali de j moeten des namiddags te één^ uur
m. 12 u, 70 gr., av. 4 u. 70 gr. F. advertentie-bnreau's van Nijgh Yan Ditmab, te Rotterdam, dl ÖMï,Bbuwajitb, te 'i^Gravenhage, en A.^de la Mad AzN.,^te Amsterdam.
Verwacht IN. O. wind.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjj» en Londen, de Compagnie générale de Publisité étrangère G. L. Daube Ces., John F. Jonas, opvolger.
aan het bnreau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomt n
Het schjjnt dat onze geachte stadgenoot d. K.,
wiens gunstig oordeel over de vermogensbe
lasting cn ingenomenheid met »dezen vol
brachten arbeid" wjj aanhaalden, wat
te hard van stal is geloopen, in ieder geval
harder don voor het partijbelang gewenseht is.
Hg komt daarop in ons blad, o 1 neen
zoo beleefd is hg niet; maar in bet anti-
revolntionnaire orgaan onzer provincie nader
terug, wel niet om zjjn gunstig oordeel terug
te nemen, maar om in de eerste plaatB zgn
leedwezen te betnigen dat „wg in zgn waar-
deerend woord over de vermogensbelasting een
krachtig protest tegen de bonding der anti
revolutionaire kamerleden zagen".
Dat had hg bedoeld noob gezegd.
Hu, over zjjne bedoeling kunnen wg niet
oordeelen, maar de door hem gebezigde en
hier boven met opzet nog eens aangehaalde
woorden spreken duideljjk genoeg.
Als iemand zgn ingenomenheid betuigt met
een volbrachten arbeid, dan ligt daarin
toch duideljjk en klaar opgesloten dat hg hen
waardeert die aan bet volbrengen van
dien arbeid meewerkten en dat hg niet inge
nomen kan zgn met degenen, die aan bet vol
brengen daarvan zioh onttrokken.
Wg meenen d. K. te goed te kennen om te
mogen verwachten dat hg de logica van deze
conc.usie niet direct vat. Als hg die soms om de
een of andere bjjreden liefst niet wil begrjjpen,
ons wel. Maar te verstandig is hg, dunkt ons,
om te meenen dut wg zulk eigenaardig be.
weren dan maar dadelgk geloovig zouden
aannemen.
Waarschjjnljjk is d. K. wat al te stoat en
ondoordaoht in zgn eerste beweren geweest;
maar dan vinden wg den weg, dien hg nu
inslaat om dit goed te maken, niet manljjk,
niet term. Hij boude ons die opmerking ten
goede.
Al te nederig is het toch van zjjn kant te
beweren dat hg, als leek, geen kraehtig pro
test stegen de stem, uitgebracht door parle
mentaire veteranen als een Mackay of Keuebe-
nius" z ju durven laten booren en dat hg bet
bezwaar der anti-revolutionnairen tegen de
vermogensbelasting niet kan beoordeelen.
Veteranen op politiek gebied gatin dikwgls
al te veel op in partijbelangen, waarvan een
eenvoudig leek lietst niets weten wil. Waarom
mag zulk een leek, die boven al die politieke
draaiergen en quasie-motieven staat, niet zgn
meening zeggen, een meening vaak juist zoo
eenvoudig, zoo gezond, zoo logisobl
Tegenóver een onpractisch man als Keuchenius
mag een practisoh oordeel zich wel eens doen
hooren. Yoor hem tooh bestaat de politiek in
een stjjf vasthouden aan eigen begrippen, soo
stjjf vasthouden dat hjj geen oogenblik wil
toegeven, waar bet algemeen belang dit drin
gend vordert. Omtrent zijn bezwaar in zake
den eed schreven wg reeds ons gevoelenen
daarnaar verwjjzen wjj d. K.
Dat een meer gematigd, minder stijl man
nis Mackay zgn oollega Keuchenius op dien
weg van bezwaren volgde, is be wjj s temeer
dat men in zake de vermogensbelasting ten
slotte weer met een stelselmatige oppositie
te doen bad. Men wilde die belasting niet
en sooht nu naar allerlei kapstokken, waar
aan men met een sobjjnbaar gerust geweten
allerlei bezwaren zou kunnen ophangen, en
naar versobillende redenen, om zgn afkeurend
votum te kunnen verdedigen.
Ja maar zegt d. K. een sohotel kan
goed zgn, maar op minder gepasten tjjd opge
bracht worden om daarvan te profiteered
Eilieve de logica is ook hierbjj weer zoek.
Toen d. K. zgn eerste ontboezeming schreef,
wist hg tooh ook, hoe alles in 't werk waB
gegaan; kende hjj toch ook de bezwaren van
veteranen als Maokay en Keuchenius en toch
juichte hg en verklaarde dat »een anti-
relutionair zich verheugen kon
in dezen volbraohten arbei d."
Hoe rjjmt zioh dat te zamen met de bewering
dat tde sohotel op minder gepasten tjjd zou
Laat ons het maar eerljjk zeggen d. K heelt
zich op een oogenblik van openhartigheid in
een moeiljjke positie tegenover zgne partjjge-
nooten gebracht. Hjj beeft een slechten dienst
bewezen aan de ultra's onder ben, die per sé
mannen als Maokay en Keuchenius, of liever
aile anti-revolutionnaire leden der kamer, die
zich als éen man tegen de vermogensbelasting
verzetten, willen sohoonwasechen.
Maar wg zgn hem dankbaar voor zgne open
hartige bewering. Het was eene opwelling
van zgn eerljjk, dankbaar gemoed, waaraan hg
niet geaarzeld beeft uiting te geven.
En uit erkentelijkheid daarvoor zouden wg
hem den raaa willen geventracht nu maar
niet op allerlei wjjzen de staatkundige vrienden)
wien die verklaring minder aangenaam was,
omdat zjj die zoo weinig politiek vonden, weer
tevreden te stellen. Dat zal n toch niet ge*
lukken. Den indrnk van uwe eerste verzeke
ring kunt gjj niet meer wegnemenen gjj
zoudt, tegen uw karakter in, wat te veel
moeten draaien en wenden.
Ais onloochenbaar feit bljjft geboekstaafd
dat de anti-revolutionnaire kamerleden een
daad van slechte politiek bedreven en tegen
's lands belang handelden, toen zjj niet mee
hielpen aan hot totstand brengen der vermo
gensbelasting, waarover een anti-revolulionnair
zich verheugen kan.
Dit gevoelen, in het breede in ons nommer
van Maandag uiteengezet, handhaven wjj.
Yóor men oude, slechte belastingen afschaft,
moet men nieuwe in bet leven roepen teneinde
de verliezen, welke de schatkist op bet punt
staat te igden, te kunnen dekken.
Wat baron Mackay verlangde was misschien
op zich zelf niet kwaad, maar onverantwoord
was het zeker om tegenover een man als
Pierson na zjjne uitdrukkeljjke verklaringen
een bljjk van wantrouwen te geven en tevens
om, terwille van een kwestie van ondergeschikt
belang, een van vorm, het tot stand komen
van eene nuttige hervorming, van een gewenechte
belasting tegen te houden.
Het spreekt van zelf dat de redactie van
het anti-revolutionnaire orgaan te Goes ook
gesobrikt is van de ontboezeming van d. K.;
en zioh gehaast heeft een woordje in het
midden te brengen om den indrnk, daardoor
teweeggebracht, weg te nemen. Zg gaat echter
nog verder en beweert dat de oppositie der
anti-revolutionnaire kamerleden tegen de ver
mogensbelasting niet kleingeestig is geweest.
Geen poging tot obBtructioniame hunnerzjjds
was merkbaarzjj voerden eene oppositie, waar
voor miniater Pierson verzekerde aohting te
koesteren.
Dit alles haalt die redactie met ingenomen
heid aan.
Wg willen haar even op dien weg volgen
en geven bier in hun geheel w3er de door
den minister gesproken woorden, waarop zjj
doelt. Zg luiden
»Ik zou daarom de Kamer het volgende
willen vragenGjj hebt mjj tot nu toe op
vele punten vertrouwen geschonken. Ik waar
deer dit vertrouwen hoog, omdat ik de hoogste
achting gevoel voor deze kamer. Ik heb daartoe
alle reden, want een deel van de Kamer heeft
mjj krachtig ondersteund, en de oppositie tegen
mjjn wetsontwerp is gevoerd op eene wjjze, die
mjj voortdurend aohting heeft ingeboezemd.
Geen kleingeestige oppositie vond hier plaats;
er werd slag geleverd op de groote punten;
geen poging tot obstruotionisme was merkbaar.
Gedurende de debatten is mjjne achting voor
de Kamer steeds gestegen. En daarom heeft
het vertrouwen, dat ik van haar heb mogen
ondervinden, voor mjj de allerhoogste waarde.
»Nu vraag ikschenk mg ook nu nog dit
vertrouwen. Ik bid u neem dit laatste, neem
dit vjjftigste artikel ongewjjzigd aan."
De minister doelde dus hierbjj volstrekt niet
uitsluitend op de anti-revolutionnaire leden;
hg sprak over de kamer in het algemeen en
ook over de wjjxe waarop ook van bevriende,
van liberale zjjde, van radicalen, van katho
lieken kant bedenkingen tegen zgn ontwerp
waren geopperd.
dat hg bgzonder 'het oog had op de geestver
wanten van d. K. in de kam8r, maar dan
vragen wjj nog
Wanneer legde minister Pierson die gunstige
verklaring af
En het antwooid hierop is: in de kamerzitting
van Donderdag 21 Juli.
En wanneer stemden de anti-revolutionnaire
kamerleden als éen man tegen het ontwerp
en begingen zjj da partjjdaad van slecht allooi,
waarop wjj doelden?
Op Yrjjdag 22 Julidus den dag nadat
de minister zgn gunstig oordeel uitsprak.
Zon dit even gunstig luiden, wanneer hjj
thans zjjne meening moest zeggen
Ons dunkt van niet.
Want wat baten toch allerlei welwillende
verzekeringen aid men ten slotte tooh weigert
te helpen tot stand brengen een maatregel,
waarvoor men zegt hart te hebben, dien men
waardeert
Wat beteekent diplomatisch fijn spreke^
wanneer men niet alleen bet bljjk van ver
trouwen, dat een minister vraagt, bom ont
houdt; en tegen hem op zulk een belangrjjk
punt ageert want dat kan er nog door
maar ten slotte zgn gansche werk geheel on
gedaan traeht te maken
Dit is, dunkt ons, een bewjjs van wantrouwen,
erger ban de scherpste bistrjjdmg met woorden^
Die opmerkingen moesten ons tegenover ge<
noemde redactie uit de pennu wjj tcch aan
bet adres van d. K. enkele regelen meenden te
moeten richten.
Het belangtjjke feit in onze politieke ge
schiedenis van Yrjjdag jl. dient in een juist
licht geplaatst te worden; voor bet vervolg is
dat van te groot gewicht om dit na te laten.
Overigens vleien wjj oub geen oogenblik, dat
de redaotie van bet Goesche orgaan bare lezers
beter zal inlichten omtrent onze meening,
want op dit, punt koesteren wjj geen enkele
illusie meer. Haar stelsel is eenvoudig om de
liberalen in een slecht daglicht te stellen; en
onder bet masker van vroomheid allerlei on'
waarheden te verkondingen en scheeve of half
ware vooisteihngen van feiten te geven.
Ons lust bet niet daartegon telkens op te
komenwant bet kan tooh geen gunstig resul
taat opleveren.
Dergelgke taktiek is nu eenmaal in het
redactie-bureau van dat blad, vooral in den laat-
sten tjjd meer nog dan vroeger, als vast stelsel
aangenomendaarin kan alleen verandering
komen, wanneer eerljjke anti-revolutionnairen
als d. K. meer toegeven aan den drang van
hun oprecht gemoed en daartegen ook bun Btem
verheffen.
Naar wordt gemeld zgn de inspecteurs van
den geneeskundigen dienst door den minister
van binnenlandsche zaken samengeroepen, ter
zake van bet nemen van maatregelen met
het oog op de cholera. De samenkomst zal
vermoedeljjk plaats hebben op Zateidag a. s.
Aan de Hollandsche bladen wordt uit Den
Haag gemeld dat de Tweede kamer, na zich
m September a, s. geconstitueerd te hebben,
bet ontwerp tot regeling van het kiesrecht
ingediend zal vinden.
Naar men ons verder mededeelt, is de minister
van oorlog met zjjn iegerontwerp zoo spoedig
gereed gekomen, omdat de daarbjj voorgestelde
regeling van de strijdkrachten niet groot van
omvang is en zich enkel bepaalt tot hoofd
beginselen, waarvan het voornaamste is de
invoering van den persoonljjken dienstplicht.
Bjj kon. besl. is benoemd tot burgemeester
van Sluis J. H. Hennequin.
Nog is op zgn verzoek eervol ontslag ver
leend aan mr S. J. Oosting als notaris te
Emmen.
Men schrjjft aan de N. Rott. Crt uit Menado
van den Hen Juni jl.
Op den avond van 7 Juni 11. heeft er eene
ontzettende uitbarsting plaat* gehad van den
vulkaan „Goenoeng Awoe", gelegen op het
noordeljjk deel van Groot-Sangir. Wjj hoorder
bier des avonds van 6—9 uur een aanhoudend
gebulder als van een zwaar geschut, zooaat
de ramen trilden en onze woningen dreunden»
ln noordelijke richting was van bier na en
dan vaar aan den horizont te zien» dat uit
het Likoepansche gezien ter hoogte ongeveer
van een klapperboom werd uitgfstooten en
verspreid nederviel.
Het stoomschip Hecuba bracht heden middag
het volgende nadere bericht.
De uitbarsting bad plaats zonder vooraf
gaande verschjjnselen. Plotseling zag men
eene reuBaohtige rookkolom zioh uit den krater
verheffen, hetgeen gepaard ging met een don
derend gedreun en bliksem. Aard- of zeebeving
deed zich niet voor. Een oogenblik daarna
te 6.20 uur in den namiddag viel zware
duisternis in, welke gepaard ging met een
regen van asch, puimsteen en modder. De
afmetingen der uitgestooten wordende gloeiende
Bteenen weiden steeds grooter.
Eene ware paniek heerschte onder de steeds
vluohtande bevolking, die door de duisternis,
slechts eenigszins verlicht door bet nederval-
lende vuur, nog vermeerdert! werd. Een stroom
van vnur verspreidde zioh uit den krater over
net grootste gedeelte van bet eiland en beeft
het veiwcest, zoodat ooggetuigen verhalen dat
er geen groen blaadje meer aan de boomen te
zien is en de prachtige natuurtafereelen van
bet eiland thans tooneelan zgn geworden van
de ontzettendste ellende.
Den tweeden dag werden er reeds 5001jjken
gevonden. Een veel grooter aantal, vooral van
vrouwen en kinderen, wordt vermiBt.
Mbt gebukten hoofde vluchtte men zonder
te durven omzien, onder den regen van heette
modder en steenen, naar de bergen, naar de
zee, overal been, door schrik en angst voort
gejaagd. Door de duisternis kwamen velen
daarbjj om en vonden vele kinderen een
ellendigen dood in de moerassen.
Velen traentten over zee te ontkomen, maar
werden in hunne prauwen door tte neerstortende
steenen getroffen, zoodat het den volgenuen dag
moeite kostte met eene piauw langs de kostte
varen, van wege de vele Igken. De Europeanen,
ter hoofdplaats Taroena aanwezig, vlucntien met
vele inlanders naar bet nabjjgelegen Boeas,
waar zjj door eenen bergrug tegen den vuur
stroom beschut bleven. Tot middernaoht hield
ae uitbarsting aan.
Zoover bet oog reikt is alles met eene asch-
laag van 6 cM. dik bedekt.
Yan den in bet midden des eilands zich
verhelfenden valkaan daalt de thans verharde,
witte lavastroom m breede takken naar beneden.
Veie Igken worden telkens nit den modder
en bet puimsteen te voorschjjn gebaald. Een
radja zag een vcet uitsteken, groef' verder en
vond alzoo zgn eigen broeder. De ellende is
met te beBcUrjjven. leaer zoekt zgne betrek
kingen en velen vinden hen in de atzichteljjkste
vormen terug. Daarbjj een groot aantal ge
wonden, die kermen van de brandende pjjuen.
Bjj sommigen zitten de stukken puimsteen en
klei in bet vleescb vastgeschroeid.
De geheele oogst is verwoest. Aan levens
middelen en vooral aan water is het grootste
gebrek. De rivieren en bronnen zgn met
modder, asch en puimsteen gevuld.
Heden nacht worden per stoomschip van
hier 1200 pikol rjjst en eenige pikol» zout
verzonden om in de eerste behoefte te voorzien.
Yoor de winkelramen van den boekbandelaar
R. M. Smits alhier zijn tentoongesteld twee
schilderijen van onzen stadgenoot, den heer
C. J. W. NnjjsZomeravond (De Mannenzee) en
Naar het Duin (bjj Domburg.)
Beide doeken zgn beBtemd voor de Driejaar-
1 gis so he tentoonstelling te Amsterdam.
Yan de door de heeren Gebs E. en M.
Cohen te Arnhem en te Njjmegen ondernomen
nieuwe fraaie prachtuitgave van De Negerhut
van Beecber Stowe is de 2e aflevering versche
nen, die werkeljjk nog fraaier is dan de eerste
aflevering.
Wg raden onzen lezers, voor zoover zg het
nog niet deden, met deze goedkoope uitgave
eens kennis te maken.
De heer Jan C. de Yos is benoemd tot
leeraar aan de Tooneelschool, en belast met
een gedeelte van bet onderwjjs in spel en
voordracht. Hjj heeft die benoeming aange
nomen.
In het D. v. Z. H. en 's Gravenhage lezen
wjj bet volgende
Gaarne maken wjj ons tot tolk van de algo-
meene tevredenheid der talrjjke bezoekers van
de dag- en avondconcerten in den recreatietuin
van de Sporttentoonstelling over de uitnemende
uitvoeringen van de muziek van het Be regi
ment infanterie, uit Bergen op Zoom, onder
directie van den beer N. A. Bonman.
Deze bekwame dirigent onderscheidt zich
niet alleen door een gelukkige kenze van de
programma maar beijvert zioh, met het beate
gevolg, de muziekstukken onberispelijk te doen
voordragen. Zgn kapel legt in de nitvoeringen
dan ook een groote eenheid en geoefendheid
aan den dag, klinkt uitstekend en zniver en
speelt, onder de inderdaad bezielende leiding
van den beer Bouman, met groote warmte.
Het algemeen op zich zelf geprezen werk
Het boek in onze dagen van den beer Van der
Mbnlen heeft ook aanleiding gegeven tot een
heftig protest, omdat het znlk een »Daitscb"
uiterljjk beeft. Anderen, zooals wjj, wezen
daarop slechts in enkele woorden.
Dit heftig protest na heelt den uitgever, den
heer A. W. Sythoff, aanleiding gegeven tot- de
mededeeling dat hjj in Februari zioh tot ciroa
negentig Nederlandsche firma's wendde om
hunne medewerking tot de bedoelde uitgave
te vragen. Weinigen keurden die oirculaire
een antwoord waardig en daarop zond hg tot
bet meerendeel der firma's een tweede oircu
laire met opgaaf van hen, die beloofd hadden
zgne uitgave te steunen. Zelfs zond hjj een
derde circulaire tot herinnering doch alles te
vergeefs. Slechts éen Nederlandsche firma
bood den heer Sythoff eene kunstbjjlage aan.
»Dat volkomen dezellde ciroulaire in het
ljranscb, Eogelscb en Duitscb, met name in
Duitschland, beter gevolg had, ja zegt de
beer Sythoff daarvan legt Het boek in onze
dagen getuigenis af. De Duiteehe fabrikanten
zagen in de deelneming voordeel, daarom zonden
zjj de bjjlagen."
Tot hoofd der 2e opleidingsschool voor
jongens te Haarlem is Woensdag benoemd de
heer E. L. Brouwer, hoofd der school te
Mudemblik.
Volgens bericht in de Standaard zgn
Zaterdag de heeren H. Pierson, voorzitter en
R. Dtrksen, secretaris van den schoolraad, bjj
den minister van binnenlandsche zaken op
andientie geweest. Bjj die gelegenheid heeft de
minister de verzekering gegeven, dat de mede
gedeelde bezwaren tegen vak j van de wet op
het L. O. ernstig zonden onderzocht worden.
Ook verklaarde ZEx. dat een afzonderlijk
lokaal niet vereiecht wordt, wjjl oefeningen
bedoeld worden, die in de school kannen ge
schieden. Over de gronden van aanvrage om
vrjjstelling voor 2 jaren zal voor elke school
afzonderljjk beslist worden, (de aanvrage moet
spoedig worden opgezonden).
De vraag of de minister niet aan Ged. Staten
van alle provinciën zon kannen opdragen om
binnen 8 dagen aan de sohoolbestnren be
richt te zenden, dat Model F is ontvangen,
zal door Z. Es. in overweging genomen worden,
alhoewel de ambtshalve (kostelooze) aanteeke-
ning van den dienstbrief, waarin de Modellen
F zich bevinden, toegelaten is.
In de Woensdag alhier gehouden alge-
meene vergadering der Evangelische vereeniging
voor Zeeland zjja herkozen de aftredende
bestuurders: W. H. de Brujjn van Melis- en
Mariekerke, A. B. ter Haar Romeny, L. Heldring
en W. J. J. Koole, en, ter vervulling van va
caturen, gekozen de heeren A. S. Talma A.W.Lx.
te Ylissingen en P. de Buck te Oostkapelle.
Krachtens art. 5 der statuten is tot eerelid
benoemd de heer C. P. van Eeghen Jr. te
Aardenburg.
Bedankt voor het beroep naar Ooltgens-
plaat door den heer L. F. A. Westerbeek
van Eerten, predikant bjj de N. H. gemeente
te Serooskerke (W.)
Door den minister van oorlog is bepaald
dat het kampeeren van het 3j regiment
infanterie met 2 dagen zal worden bekort.
Dientengevolge zal dat korps waaronder
ook de bataljons te Middelburg en Ylissingen
niet 8 maar 9 September a. s. het garnizoen
verlaten en den 22en in plaats van 23 d. a. v«
daarin terngkeeren.
Bjj den derden nationalen schietwedstrijd
der Vereeniging van Nederlandsche scherpschutters
te Hoorn is op de personeele baan voor de
leden, buitengewone leden en begnnstigers op
150 meter de 28e prjjs behaald door den heer J.
Neusell van Middelburg met 51 punten. De
prjjs bestaat nit twee aschbakjes op zilveren
roet. Het hoogst aantal punten was 57, ter-
wjjl de laatste prgswinner 46 punten schoot.
In den loop dezer week zgn van een der
bloemperken aan het Langeviele bolwerk alhier
weder eenige planten gestolen. De politie heeft
een onderzoek ingesteld en meant de daden
op bet spoor te s|n,
