12 Juli.
N°. 163.
135° Jaargang.
1893,
Dinsdag
Middelburg 11 Juli,
Cbassez le naturel
Deze courant verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentien20 cent per regel: Bij abonnement lagerj
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer /0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Telephoonnommer 139.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS.
m&si
«id mini \m\\i (uiKivr.
Thermometer,
Middelburg 11 Juli. vm. 8 u. 64 gr.
m. 12 u, 70 gr., av. 4 u. 69 gr. 1'.
Verwacht Z. O. wind.
i Agente» te Vlissingen: P. G. dk V«t Mï8tda6h t Zoox, te Goe». A A. Wbouiasb, tc Krniningen: F. v, d.Pxijl, te Zierikzee: A. C. db Moou, te Tholen: W. A.
Advertentiën
willen
zg des avonds nog worden opgenomen
Bg de stemming, onlangs in de Tweede kamer,
over de vraag ot de belastisgontwerpen al of
niet behandeld zonden worden, stond bet
rechter- tegenover linkerzijde.
Het was toen eene znivere partijstemming
een heerljjk sohonwBpel voor het Centrum, dat
aioh nog eens de schoone dagen van weleer in
de gedachten terugriep en in extase sprak
van een Chassez le naturel et il revient au galop
ot te wel in goed Noderlandsch »dat de onde
natuur altoos weer boven komt."
Het Centrum bedoelde hiermee, dat de anti-
revolationnairen en Roomsoh-katholieken van
nature bjjeen hooren, en dat, zoodra het op
een ernstige stemming gaat, beiden toch weer
homogeen blgken.
Aan deze opmerking nu, waarachter de ge
dachte schuilt, dat na zekeren tjjd beide groe
pen elkander toeh wel weer zullen terugvinden,
en dat in die nieuwe periode het onde leven
van vroeger alsdan weer van voren at beginnen
kon, wjjdt de Standaard een opstel, dat ook in
liberale kringen ten .zeerste de aandacht
verdient.
>Die gedachte zegt de redactie of liever
de bekende hoofdredacteur van het blad, want
zjjn stjjl is duideljjk uit het geheele opstel te
herkennen leeft niet alleen bjj het Centrum
maar spookt ook nog hier en daar in onze
eigen kringen rond. Zelfs zou men ook onder
ome vrienden in tameljjk uitgobreiden kiing
zich een pak van het hart voelen gigden, zoo
men morgen den dag hoorde, dat Tijd en
Maasbode weer naar htt Centrum zwenkten.
Men kon dan bjj een volgende stembus weer
eendrachtig saamgaan.
Vrucht van die eendrachtige saamwerking
zon zeer wel een anti-liberale kamermeerder
heid kunnen zjjn.
Vanzelf ging dan Tienhoven-Tak weg, en
kon er weer een kabinet van de rechterzijde
komen.
Kortom, al wat in 1891 verspeeld werd, kon
dan in 1894 ot '95 worden herwonnen.
Ons nu komen zulke overleggingen in de
hoogste mate schadelyk voor, omdat ze op
niets dan phantasie berusten, ons daardoor in
eigen boezem noodeloos ophouden, en aan veler
gang een valschen koers gev<m, door ze af te
laten gaan op een dwaallicht.
Immers al neemt ge het ondenkbare en al
•telt ge n voor dat 7 ijd en Maasbode rechts
omkeert maakten, daarom sou de anti-revolu
tionaire partg nog volstrekt niet toeslaan.
Al wilden zg, wij zouden niet meer willen
Een da capo van hetgeen aan 1891 voorat-
ging, kan, nu wg de ervaring van dié jaren
achter ons hebben, nooit.
Indien iets toch vast staat, dan is het toen
wiskunstig zeker gebleken, dat een samenwer
king, als waarop toen is aangestuurd, ons niet
tot elkander brengt, maar van elkaar verwijdert,
en nooit meer basis van politieke actie zgn
kan".
Wg breken hier even onze aanhaling af voor
eene kleine herinnering.
Wat nu als wiskunstig zeker gebleken" is,
werd jaren geleden, toen het z.g. monsterver
bond in volle kracht was, door de liberalen
voorspeld; en die profetie werd met ernst
herhaald, toen de beide partgen als regeericgs-
partg zouden optreden. Alleen de Standaard
o. s. schenen, wat zoo voor de hand lag, niet
in te zien. De nu algelegde verklaring is
daarom des te meer van beteekeniB voor ons,
die herhaaldelgk eene voorspelling deden, welke
niet moeilgk was te doen.
Hemen wg nu kennis van hetgeen de Stan
daard nog verder zoo positief verzekert
»Zelts al gelukte het in 1894/95 een anti
liberale meerderneid in de kamer te brengen,
toch zoo lezen wg in het bewuste opstel
verder toch zou het optreden van een anti
liberaal kabinet een onmogelijkheid zgn.
De Roomsonen zouden er niet toe meewerken;
maar ook al denkt men zich het ondenkbare
en al deden ze het, dan zou nog geen eakel
anti-revolutionaire staatsman, oio zgn positie
begreep, sieh voor een vereenigd optreden in
pulk om kabinet leenen.
Wat de Maasbode c. s. door hnn volte facs
hebben teweeggebracht, is niet alleen, dat we
in '91 geslagen zgn, en na ove.hoop liggen;
maar veel meer en veel erger, dat we een
lange reeks van jaren zullen hebben door te
tobben, zonder dat er eenig uitzicht hoe.e
naamd bestaat, om de overmacht van bet
liberalisme, straks in het radicalisme verergerd,
te breken.
Speciaal de invloed der Roomsoh-katholieken
als staatsparty is voor lange jaren geknakt
Ze kunnen eenige postjes krggen. Zg kunnen
nu en dan een klein avans op de parlemen
taire beurs halen. Maar als invloedrgke poli
tieke party staan ze in het parlementaire
toernooi buiten gevecht.
Ze bobben geen gedragslgn, geen stnnr, geen
leiding meer. Hoogst zelden mengen ze zich
zelis in het debat. En de eenige kans, die ze
hebben, is, om als straks het radicaler element
in de liberale Coterie veld wint, zich met de
oud-liberalen te coaliseeren tot een roemlcoze
en machtlooze conservatieve oppositie.
Het is zoo, dr Schaepman is er ook nogen
hem moet eere gegeven voor den moed, waar
mee hg tegen het conservatisme onder zgn
geestverwanten inworstelt. En zeker, het ware
denkbaar, dat de kiearechtuitbreiding zgn
aanhang ook in het zniden winnen deed.
Maar bouwen kant ge hierop niet.
Vooreerst niet, omdat de politieke leiding
almeer in banden van het episcopaat geraakt,
en het Noderlandsohe episcopaat in niets op
een Manning gelgkt en allerminst van den
geest, die Leo XIII drgft, doortrokken is.
Ten tweede, omdat dr Scha.pman het onge
raden acht, een eigen kring van politieke
vrienden onder een eigen banier te vereenigen.
En ten derde, omdat, ook al ging hg h. ertoe
over, zgn groep niet sterk genoeg zou zjjn,
om saam mot de anti-revolntionnaire party
een meerderheid te vormen.
Uit dien hooide achten wg het- plicht om,
zoo dikwgls in onzen eigen kring of daarbniten,
de phantasie van een da capo van 1889 opduikt,
die phantasie terstond op de kaak te stellen.
D.e phantasie mag de geesten niet blgven
bekoren, omdat ie ons slechts ophoudt, en tot
niets kan leiden.
Wie nog altoos op znlk een da capo blgft
turen, kgkt den verkeerden kant uit, en breekt
daardoor zyn eigen veerkracht.
Het blgft dan een hangen en verlangen naar
wat voorbg is, en toch nooit terugkeert.
En jniBt dit valsohe heimwee naar een ver
loren verleden, maakt onbekwaam, om mat
mannenmoed en geestdrift een nieuwe toekomst
tegen te gaan.
Niet dat we daarom van positie veranderd zgn.
Het is en blgft volkomen waur, dat de
gelootspraemiBsen, die in de beljjdenis van
Gods Dritëenheid en van den Middelaar liggen,
gelgk die belgdsnis op de eerste groote Con
ciliën tot stand kwam en aan de Gereformeerde
kerken met de Roomsche kerk gemeen is, ons
ook in de beginselen van allo goede politiek
naast elkander, en saam tegenover de zonen
der revolutie plaatsen.
Op grond hiervan is het nog steeds onze
overtuiging, dat de voortwoekering der revo
lutiebegrippen ten onzent uitnemend te stuiten
ware, zoo alle man, die deze gelooispraemissen
deelde, zich aaneensloot.
Maar tot een gemeenschappelgke actie kan
deze overeenstemming in de praemissen dan
eerst en dan alleen leiden, indien men voorat
uitmaakt, welke gevolgtrekkingen voor de practyk
men uit deze praemissen trekken wil.
Dat heeft men in 1888 verzuimd.
Beter nog, daar heeft men niet aan gewild.
Men heeft zich met eenige phrasen tevreden
gesteld. De raad, om scherp te tormnleeren,
is in den wind geslagen. En dit onvergeeflijk
verzuim heeft zich gewroken op de bitterste wgze.
Neem dus al aan, dat in een latere toekomst;
zeg over tien of twintig jaren; toch weer
gemeenschappelgke actie ter afwering van
revolutionairen overmoed noodig zal blgken,
dan springt het toch in het oog, dat ge, juiBt
ter oorzake van znlk een mogelgkheid, na niet
doezelen, maar integendeel de ljjnen scherp
doortrekken moet.
Onze roeping is dus geen oogenblik twgfel-
aehtig.
We gaan thans onzen eigen weg. Friseh en
moedig ontwikkelen we ons eigen anti-revolu
tionair leven. We worden weer huisljjk, om
in eigen boezem te genezen wat op genezing
wacht. En als vrnebt van dit gezonder leven,
ontwikkelen we ons anti-revolutionair program
met het oog op den nieuwgeboren toestand,
en niet minaer met bet oog op de noo.den van
onsen igd.
Wat de Roomsohen inmiddels te doen hebben,
moeten sjjj weten. Zjj hebben voor *ieh zelve
te beslissen, op wat wgze ze oordsel6n, zich
het best raa hun roeping tegenover God en
het vaderland te kwgten.
Z 3 zgn nn in gisting, en wat er nit dit
gistingsproces worden zal, zullen we stil af
wachten.
Duiken er dan van lieverlede duideljjke
politieke denkbeelden opworden die donk-
Deelden op de actutele politiek toegepasten
nadert op die manier de tgd. dat men voor
bet eerst zal kunnen zeggen„Zóo en zóo
lnidt het Roome^ne program"dan zal men
zien kunnen, of dit program met het onze
genoegzaam overeenstemt, om gecombineerde
actie mogelgk en raadzaam te maken.
Maar samengaan met onze Roomsche mede
burgers, enkel omdit ze Roomsch zijn, dat nooit
weer.
Dat is de lont geweest, waar we van meet
af tegen gewaarschuwd hebben.
Een fout, die thans nog nawerkt in een
phantasie, waartegen we niet alleen waarschu
wen, maar waartegen we getuigen en deBvereischt
strijden zullen met al de k.acht van ons woord
eu van onzen invloed, ook al moest die inv.oed
er door beperkt worden."
Wg hadden zeker wel het recht dit stuk de
aandacht der liberale kringen waard te noemen.
Maar wat ons bg het lezen daarvan vooral
trof was het groote verschil tusschen het begin
en het slot daarvan.
Dr Kngper weet eerst zoo fier weer te spreken
over het „op de kaak stellen" van de phantasie
van een da capo van 1889. Hg zegt dat >wie
nog altoos op znlk een da capo blgft toren den
verkeerden kant uitkgkt", dooh ten Biotte wgst
og zelf zgne lezers toch weer dienzelfden ver-
Keerden kant niten spiegelt hg han weer
eene gemeenschappelgke actie met de onde
bondgenooten voor, mits men vooruit beter
otekken steke.
Hoe stout hg eerst spreke, de mogelgkheid
van „eene gemeenschappelgke actie in eene
latere toekomst, zeg over tien of twintig jaren,
ter afwering van revolutionairen overmoed"
verwerpt hg volstrekt niet gansoh en al. Neen,
hg begint nn al met den raad. om dan »met
te doezelen, maar integendeel de lgnen scherp
door te tronken
Als later eens een Roomsch program is
verschenen, dan >zai men zien kannen of dat
met het anti-revointionaire overeenstemt om
gecombineside aotie mogelgk en raadzaam te
maken."
W at blgft er ten slotte van al die fierheid over
Het is dankt ons wtêt het oude lied, dat
gezongen wordt. Nu het getg voor een ver
bond ongunstig is; nn de katholieken zeiven
door onderlinge verdeeldheid geen, goede bond
genooten zgnnn juist het grootste deel hunner
begonnen is den anti-revolutionnairen den mg
toe te keeran, nn wil dr Kngper de eer der
zgnen nog redden door het voor te stellen, alsof
zg het zgn, die het bondgenootschap opzegden,
oi zg daarvan afkeerig zgnalsof zg eigenlgt-
de .fiere ridders" zgn, om wi=r gunst men
bedelen moet. Dat is alles neel aardig en van
zgn standpunt zeer begrgpeigk en zeer politiek
maar zuiver en waar ib de voorstelling niet.
He eenvoudige waarheid is dat men nu tot
znlk een isolement gedwongen is, omdat men
zelf in den steek wordt gelatendat men geen
stans ziét thans met succes zulk een bondge
nootschap weer in het leven te roependat
men nn de eer aan zich zUf wil houden; en
middelerwgl zich voorbereidt om tegelegener
tgu een nieuw acsooid aan te gaan maar op
beter grondslag dan vroeger, geleerd als men
heeft door de ervaring der laatste jaren.
En dat dr Kngper de zgnen ten slotte zoo
iets voorspiegelt is wel het beste bewgsdatde
gedachte, waartegen hg in het begin van zgn
opstel opkomt, de overleggingen, die hem zoo
in de hoogste mate schadelgk voorkomen,
omdat ze op niets dan phantasie berusten, hem
zeiven geen oogenblik rust latenen hg zeil
volstrekt niet afkeerig is van hetgeen hg als
zoo verwerpelgk voorstelt. Yan hem durven
wg dan ook, na het nu door hem geschrevene,
gerust zeggennaluram expe.las furca, tarnen
usque recurietde oude natuur komt toch altoos
wtêr boven.
Blgkens bericht van harer majesteits gezant
te Brussel, is de invoer van Nederlandsch
rundvee in België, behalve langs Esschen, van
11 dezer af ook geoorloofd langs de douane
kantoren van Stroobrugge, Seliaete, Clinge,
Tromp en Staak.
Dit bericht is Zaterdag nog aan een deel
onzer geabonneerden medegedeeld.
Bg kon. besluit:
zgn benoemd bg de dd. schutte rg te Zierikzee
tot officier van gewondheid 3de klasse dr J.
Horst en tot 2de-iuitenant G. van der Werfl',
thans scha iter;
zgn benoemd P. C. W. bwemer tot gezworen
van den polder Oud-Noordbeveland; J. Sfeketee
Andrieszoon tot gezworen van den polder
Haarland c. a.J. van Wgck tot dgkgraal van
den Kondepolder; P. Bruynaeei Jacooszoon tot
dgkgraai van den Reigersbergschen polderJ
de Fcyter tot dgkgraal van den poluer Piers-
sensA. de Hüliano tot dgkgraal van den
AngelinapolderJ. F. Goedhals tot dgkgraai
van den polder VisartF. Dekker Az. tot
plaatsvervangend ugtgraat van den polder
Serlippens.
De gewone andientie van den minister van
Oorlog Zal op Donderdag den veertienden Juli
a. s. met plaats hebben.
Naar men meldt is de door den minister
van justitie ontworpen wet op de kamers van
arbeid thans bjj den raad van state ingediend.
Volgens de Hollandsohe bladen is de nienwe
comptabiliteitswet voor Nederlandsch lndië
bg den raad van state aanhangig en zal zg
dus weldra bg de staten-generaal worden in
gediend.
Men verwacht weldra do benoeming van
een gouverneineats-oommissaris bg de Billiton-
Maatschappij, voortvloeiende nit het nienwe
contract.
Over de verkiezing van Gedeputeerden
door de staten van Gelderland schrgtt Gelria
De verkiezing Woensdagmorgen van vgl
leden in het college van gedeputeerden van
onze provincie heelt een onver wachten afloop
gehad, in zoover, dat de heer Van Essen als
liberaal lid vervangen werd door zgn partg-
genoot Van Os. Het heette toch van te voren,
dat wel baron Van der Feitz, maar niet de
heer Van Esstn zon vallende herkiezing van
den heer Van der Honven van Oordt stond
vasten dat op die wgze het college van
Ged. staten voor de eerstvolgende jaren zou
zgn samengesteld nit twee liberalen, twee
Katholieken en twee anti-revolntionairen. Maar
de partgen mogen wikken m onze staten,
beschikken doen de twee leden nit de Betuwe,
in de baart van Geldermalsen, die wel anti
liberaal zgn, maar nog groot is zg niet,
gelgk bleek bg de benoeming van Lonman tot
lid der Eerste kamer een zekere zelfstan
digheid hebben behouden.
Bg 62 leden, gelgk onze staten tellen, hebben
deze beide mannen het in handen, om de
weegschaal naar links of rechts te doen over
slaan geen Btem ueteekent meer dan de hnnne.
En aan hen, en aan nau alleen, is dan ook de
oonoeming te danken van den heer Van Os,
die, voor Zalt-Bommel zittende, in het college
van Ged. staten ais vertegenwoordiger der
beneden-districten aan ben zeer welkom was
de 29 overige anti-liberalen heboen bjj de
vierde stemming allen hun briefje ingevuld
met den naam van: Van der Hoop.
Bg deze stemming heeft zich nog een bgton-
derheid voorgedaan. Om voor driejaar in Ged.
Staten te kannen benoemd worden moesten de
ah. Dommer Van Poldersveldt en Brantsen,
zitting hebbende als leden van Ged. Staten
tot 1895 en aftredende wegens hnn herkiezing
als lid der Provinciale Staten, geschoven wor
den in de plaats der hh. Van der Felts en Van
Essen.
Vandaar dat, terwgl de liberalen de volgorde
hunner kandidaten hadden: Van Oordt, Van
der Feltz, Van Essen, enz,, de anti-liberalen
stemden: Van Oordt, Dommer, Brantsen. De
heer Dommer werd das gedwongen zgn collega
Van der Feitz, met wien hg drie jaar in Ged.
Staten heett sate eng: zeten, er nit te werken, niet
alleen met zgn eigen stem (31 tegen 30 was
de uitslag), maar bovendien bg een Btemmiiig
ter voorziening iu de vacatnre-Van der Feltz.
De vervnliing van de vacature-Dommer kwam
eerst in de vierde plaats.
die tot het ontvangen van leges gerechtigd
waren, door den Staat worden vergoed deniet
aan hen uitbetaalde leges, welke door de Ned.
Rijnspoorweg-Maatschappij, krachtens het tonve-
rein besluit van 18 Jan. 1814, no 6, moesten
zgn betaald, doch die door een verzuim van
den Staat niet zgn kunnen worden geïnd en
dat dientengevolge met het uit te keeren be
drag alsnog rekening worde gehouden door
nadere vaststelling der aan hen toe te kennen
toelage voor het gemis van legesgenot.
Zg gronden zich tot staving van hun verzoek
vooinamelgk op hetgeen in het proces voor de
arr.-rechtbank te Utrecht namens den Staat is
aangevoerd, nl. dat de Staat zelf belang had
bg het proces, omdat het gemis der leges aan
de betrokken ambtenaren door den Staat moest
worden vergoed, waaruit zg afleiden, dat de
staat zich bewust iB van zgn verplichting
tegenover de ambtenaren tot vergoeding van
het nadeel, door hen geleden ten gevolge van
een gepleegd verzuim.
Re Tijd het katholieke dagblad ia
uit particuliere handen overgegaan in die van
eene commanditaire vennootschap.
De meeBte Engelsohe bladen zgn vol lot
over Van Nouhuy's Uoudvtschje. üok de ver
taling werd zeer geprezen.
Toch zgn er die met het stak niet zgn
ingenomen. Zoo begrgpt de Standard niet
waarom het noodig was een afzonderlgke be
weging op te zetten tot het vertoonen van
.zulke onaangename en gewone drama's als
The troldfisch." De benamingen .oorspronkelgk",
.niet-conventioneel" en .letteraundig", wil het
niet toekennen aan mgnheer Van -Nouhuy's
werk.
De Daily News gelooft dat, al moge het
stak succes hebben in het land van den au
teur, hef op 't Ejgelsohe tooneel alleen ver
maak verschaffen kan aan znlk een buitenge-
woon en vriendacnappelgk gezind gehoor alB
in de Opera Comique, waar het werd opgevoerd.
Den dialoog noemt de beouideelaar verward
en vervelend.
Aan een vriendin te Monchen sohreef
Carmen Sylva, van nit Mon Repos, het last-
slot bg Neuwied, waar zg tegenwoordig vertoett
»lk neem dagelgks in beterschap toe. Dit
wonder is zonder twgfel het gevolg van de
sohaduwrgke wandelingen in de lanen van
Mon Repos, de zuivere lucht, welke ik hier
inadem, in de heerlgke wandelingen door de
groene lanen van Wied. Geancende mgne
wandelingen denk ik er dikwgls aan hoe wg,
uwe moeder en ik, hier droomden van eene
schoone toekomst en spraken van het heerlgke,
romantische Dnitschland van vroeger igden,
zoo verschillend van het tegenwoordige
Dnitschland. Helaas, uw moeder is dood, en
ik ben hier, ziek en beroofd van alle illusiën,
ofschoon de geneesheeren alle hoop sohgnen
te koesteren. Ja waarlgk, het leven is kort
en waar zgn de woorden van den apostel:
hier hebben wg geen blgvende plaats.
De heer C. J. L. Sitsen te Vlissingen is
zooals nog in een deel der oplaag van ons
vorig nommer werd meegedeeld benoemd tot
onderwijzer aan de openbare school te Ritthem.
Aan de openbare lagere school A te
Wemeidinge is benoemd tot onderwgzer, met
boofdacte, de heer D. J. van der Graaff te
öoherpenisse.
Te Leeuwarden werd Zaterdag het 25jarig
oestaan der rgks hoogere burgerschool op
taestelgke wgze herdacht.
Door 652 ambtenaren van de departementen
van algemeen bestaar is een reqaest gericht
tot de koningin, waarin zg verzoeken het daar
heen te willen leiden, dat aan de ambtenaren^
Weküykscihe opgaaf betreffende da Ned. her
kerk.
Beroepen naar: Rotterdam A. J. A. Vermeer
Jzn. te Meppel en dr S. D. van Veen te Gro
ningen Kortezwaag H, Blankstein te Olde-
holtpadeNiekerk dr C. J. Montjjn te Chaam;
en naar Sittard W. G. van Doorne te St.
Michielsgestel.
■Bedankt voor: Driehuizen en Znidschermer,
P. Peaux te Wgk a/Z.; en voor Burg werd L. J.
van Apeldoorn te Tzum.
Aangenomen naar'a Heerenberg J. M. Wilod
Versprille te Kornjum; Nuenen A. D. J. Schol
ten te 's GravezandeHelder W. Beekhuis te
Uitgeest; Alkmaar dr J. A. Cramer te Neder»
hamert; Beets (Edam) N. J. C. Sehermerhorn,
cand.; en naar Stiens H. W. P. E. van den
Ëergh van Eysinga, ©and.
Het blgkt meer en meer, dat niet alle
leden der Chrietelgk gereformeerde kerk bet
met de nienwe kerkformatie 9de vetetaigde
