Maandag
N°. 126.
135e Jaargang.
1892,
30 Mei.
LMÏSffi MtMTEJL
Middelburg 28 Mei.
Een treurige meevaller.
Deie courant verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon* en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—1
Afzonderlijke nomniers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentien20 cent per regel.' Bij abonnement lager]
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Telephoonnommer 139.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Burgerlijke al«nd>
MIDDELBIMSCHE COIJRANT.
Thermometer. Agenten te VlissingenP. G. be Vet Mestdagh A Zoo», te Goes; A A W. Boilabd, te Kruiningen: F. v. d.Pekx, te Zierikzee: A.C.de Mooir, te Tholen: W. A.
Middelburg 28 Mei. vm. 8 u. 75 gr. va» Niiu wekhtozi* en te TerneuzenM. be Jokge. Verder nemen nlle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
m. 12 u. 89 gr., av. 4 u. 87 gr. F. I advertentie-bureau's van Nijgh Vak Ditmar, te Botterdam, bi Gebb. Bbixkiaetb, te 's Gravenhage, en A. be ba Ma» Az»., te Amsterdam.
Vervracht Z.-wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parpi en Londen, de Compagnie générale de Publieité étrangère G. L. Datjbe Cns., Joh» F. Jckbs,opvolger.
A dvertentlfin
moeten des namiddags te één uu
aan het bureau bezorgd zyn, vrilles
zy des avonds nog worden opgenomen
Onze lezers hebben niet te klagen dat wij
hen bij de gehouden verkiezingen voor de
Provinciale staten veel lastig vielen met
politieke overwegingen en allerminst dat wij
hen vermoeiden met de beschouwingen der
anti-liberalen in al hare schakeeringen.
Zij kwamen steeds op hetzelfde neer; en
gaven eene herhaling van hetgeen jaren
lang reeds is gezegd.
Alleen in éen opzicht waren zij merk
waardig zij gaven duidelijk weer, hoe ver
anderd de onderlinge verhouding onzer be
strijders in den laatsten tijd is. Eu hierop
te wijzen is hoofddoel van deze nabetrach
ting.
Sinds in de Tweede kamer het politiek
allegaartje zoo erbarmelijk fiasco maakte,
is het kenbaar in alle uitingen der auti-
revolutionnaire pers, met de Standaard aan
het hooid, hoe boos men aan die zijde is
op de katholieke fractie Bahlmann, terwijl
aan dien kant de verbittering tegenover de
Schaepman-partij nog steeds stijgende is.
Men spaart elkander geen scherpe woor
den men gaat voort, lang niet altijd op
nette wijze, elkaar harde waarheden te
zeggen.
Dr Kuyper, anders politiek en slim genoeg,
was zelfs zoo overtuigd dat de toestand toch
geheel bedorven was, dat hij juist kort voor
de herstemmingen een paar beschouwingen
leverde over het ultramontanisme, die de
Tijd het oordeel deed uitspreken, op grond
van de daarin voorkomende „heele en halve
waarheden en drieste leugens", dat „aan dr
Kuyper's onbevangen oordeel en ongerepte
goede trouw meermalen veel ontbreekt, wan
neer hij excursies doet op katholiek politiek
en religieus terrein".
Had dr Kuyper's handigheid hem vroeger
wel weerhouden om de bondgenooten te ont
stemmen door redeneeringen over het gevaar,
dat de tegenwoordige politiek van het Vati-
caan oplevert, „omdat zij beenstuurt naar
het herstel van de wereldlijke macht des
Pausen", ditmaal stuurde hij met opzet
schijnbaar dien koers uit. Want noodig was
zulk eene waarschuwing op dit oogenblik
evenmin als nieuw.
Jaren lang hebben de liberalen steeds op
dit gevaar gewezenmaar juist dr Kuyper
spoorde zijne volgelingen aan om te spelen
in Home's kaart
Dat hij het nu over een anderen boeg
wierp, is wel een bewijs hoe wanhopend
slecht de onderlinge verhouding is.
In plaats dus van door kalmte te trachten
den gespannen toestand eenigszins te ver
beteren, prikkelde dr Kuyper zijne helpers
in den politieken strijd en dat nog wel zijne
beste steunpilaren, de lijd c. s., diemeeren-
deels meegaan met de fractie-Schaepman.
De Maasbode c. s. behoefde de anti-revo-
lutionnaire leider niet te ontzien. Die be
streden en bleven zich verzetten tegen elk
samengaan met de Calvinisten en genoemd
blad richtte na de eerste stemming op 10
Mei tot dr Schaepman's volgelingen onder
opmerking dat hunne zoogenaamde bondge
nooten hen toch op het kritieke oogenblik
in den steek lieten door eenvoudig hun
hunne stemmen te onthouden, den wenseh
dat toch eindelijk de oogen eens mochten
opengaan van „hen, die altoos het Calvinisme
in bescherming nemen, die, ziende blind en
hoorende doof, bazelen over Christendom
hoven geloofsverdeeldheid, die nooit vertwij
felen, ja zelfs niet twijfelen aan de goede
bedoeling der dolende en dwalende broeders
De gehouden herstemmingen hebben den
toestand verergerd en de uitspraak van de
Maasbode bevestigd.
Be Tijd, vaak dobberende in zijne meening
fMM ten slotte toch steeds party kiezende
voor samenwerking, slaat dan ook nu een
ontevreden^toon aan.
Vooral over het gebeurde in Noord- en
Zuid-Holland is het blad zeer ontsticht.
„Wat toch aan den afloop der verkiezingen
in Noord-Holland voor ons, katholieken, een
byzonder onaangenaam karakter verleent, is
zegt het blad „dat van de vier katho
lieke leden (n. b. vier op de 72 1), welke
in de Provinciale staten zitting nemen, twee,
de heeren Povel en Van Waterschoot van
der Gracht, niet werden herkozen.
„In het district Weesp wisten de anti-
revolutionnairen het aftredend katholieke
lid door hunnen candidaat, den heer Hovy,
te verdringen een manoeuvredie bij nog
iets betere opkomst der katholieke kiezers
te verhinderen ware geweest.
„Veel erger evenwel is wat de anti-
revolutionnairen gedaan hebben te Haarlem
daar hebben zij moedwillig een zetel aan de
liberalen in handen gespeeld, door de can-
didatuur van den heer 't Hooft, die uit eigen
beweging voor den heer Van Waterschoot
was teruggetreden, desondanks te hand
haven. Door een grilligheid van het lot
moest te Haarlem voor een zetel herstemd
worden tusschen drie candidaten. Gezamen
lijk konden de katholieken en anti-revolu-
tionnairen de liberalen overwinnendoordien
echter de anti-revolutionnairen, die verre
weg de zwakste anti-liberale fractie vormen,
er de voorkeur aan gaven, stemmen weg te
werpen op een eigen candidaat, was het
natuurlijk gevolg, dat de liberale partij met
den buit kon gaan strijken.
„In Zuid-Holland verloren de katholieken
bij deze herstemmingen één zetel te Schie
dam.
„De anti-revolutionnairen wonnen bij deze
gelegenheid één zetel te Ridderkerk, doch
verloren er twee te Gouda en één te Vlaar-
dingen, terwijl de aanvankelijk onder gun
stige voorteekenen in het werk gestelde
pogingen, om te Vlaardingen een tweeden
zetel op de liberalen te heroveren, geheel
mislukt en
„Zoowel te Vlaardingen als te Gouda zal
de uitslag wel voor het voornaamste gedeelte
zijn toe te schrijven aan de houding der
katholieke kiezers En in zóóverre voor
al is deze uitslag van belang.
„Niet toch de katholieke kiesvereenigingen,
doch een aanzienlijk smaldeel van katholieke
kiezers hebben blijkbaar in die districten
geweigerd, de anti-revolutionnaire candidaten
te steunen. En dit geheel tegen hun ge
woonte 1"
Die katholieken volgden het advies van
de Maasbodemaar sloegen den raad van
de Tijd in den wind. En laatstgenoemd
blad erkent nu eerlijk dit verwacht te hebben
„De herhaalde ervaringen ten aanzien van
gemis aan wederkeerigheid hebben blijkbaar
een groot getal der katholieken in verschil
lende deelen des lands zóózeer ontstemd, dat
èn kiesvereenigingen èn pers niet langer by
machte zyn bij hen den tegenzin te over
winnen, welke de herhaalde tocht ter stem
bus in het belang van anti-revolutionnaire
candidaten in hun gemoed deed oprijzen".
En middelerwijl juicht de Standaard dat
de uitslag nog al meeviel.
Daar is grond voor; dit is zoo, maar toch
slechts voor een deel.
Wie de winst en het verlies onder cijfers
brengt, komt tot dezelfde slotsom als dr
Kuyper's orgaan dat het verlies der anti-
revolutionnairen over heel het land bedroeg
zes zetels, waarvan vier in Zuid-Holland.
Dat de meerderheid in de Staten van
Utrecht en Gelderland niet verplaatst is, wat
de liberalen hadden gehoopt, is even waar
als het feit dat de anti-revolutionnairen op
dezelfde wijze zijn teleurgesteld ten opzichte
van de Staten van Zeeland. Maar een
zuiveren maatstaf voor beoordeeling bieden
zulke stemmingen bij periodieke aftreding
niet terwijl de Standaard bovendien éen be
langrijk punt uit het oog verliest.
De neerlagen, door de anti-revolutionnaire
partij geleden te Hulst, te Gouda tn te
Ylaardingen, zijn te wyten aan de fraclie-
Bablmann, maar de behaalde overwinningen
en het behoud van hunne candidaten hebbe n
zij te danken aan de katholieken, die het
advies van de Tijd volgden. Zonder de hulp
der laatsten hadden zeker ook de liberalen
gewonnen.
En voegt men daarbij nog het onloochen
baar feit dat de overwinningen o. a. te
Ridderkerk slechts met zeer geringe
meerderheid werden behaald Iet men daarbij
op de hierboven aangehaalde woorden van
de Tijd en de wijze waarop de anti-revolu
tionnairen zich gedragen tegenover de katho
lieken, dan daalt de reëele waarde van den
uitslag zeer sterkhoezeer die ook dr Kuyper
en den zijnen meeviel.
Be Standaard heeft volgens eigen ver
klaring afgezien van alle combinatie met de
fractie-Bahlmann maar de hulp der andere
katholieken versmaadt de Calvinistische partij
nog niet, al houdt zij ook niet van we-
derkeerig hulpbetoon.
Zullen die goed gezinde katholieken na
het gebeurde nog bereid zijn hun hulp te
blijven verleenen
Voorloopig zeker niet, dunkt ons.
De macht der fractie-Bahlmann is toene
mende.
De invloed der anti-revolutionnairen daalt
sterk.
Beide onloochenbare feiten, reeds lang
voorspeld, zijn de voornaamste teekenen, die
by de staten-verkiezingen aan onzen staat
kundigen hemel zich voordeden en waarop
wel even gewezen mag worden.
En nu weten wij wel dat op politiek ge.
bied de strooming dikwijls, vaak onverwacht
en plotseling, verandert maar na al het
gebeurde, na den bitteren toon, die dagelijks
valt waar te nemen in organen der katho
lieken zeiven, is herstel van de bestaande
breuk en van de vriendschappelijke verhou
ding tusschen de beide anti-liberale partyen
niet zoo gemakkelijk.
Het voor de liberalen gunstige getij houdt
dus aanen nu er in den eersten tijd geen
verandering te wachten is, die hun kracht
breken kan, is het oogenblik aangebroken
voor ernstigen arbeid, voor goed en krachtig
werken in den zin, zooals nog onlangs de
minister Tak van Poortvliet aangaf.
Wij, liberalen, hebben dus, dunkt ons, meer
reden om tevreden te zyn over den gang
van zaken dan dr Kuyper en de zijnen, al
verheugen zij zich nog zoo over een uitslag,
die onzes inziens voor de toekomst hun zoo
weinig goeds belooft.
Naar wy vernemen is door den heer mr
E. Fokker tegen 16 Juli e. k. ontslag als
griffier der Staten van Zeeland gevraagd. De
voordracht tot ontslag en die tot benoeming
van een opvolger znllen beide in de Juli
vergadering der Staten ter tafel komen. Op
roeping van sollicitanten heeit niet plaats;
er zyn, trouwens, reeds verzoeken tot benoe
ming ingekomen.
Heden namiddag werd in het Schuttershof de
Edele Hanübovg albier, onder voorzitterschap
van den heer mr G. N. de Stoppelaar, eene
algemeene vergadering gebonden van de ver-
eeniging tot het oprichten en in stand houden van
eene Zeeuwsche openbare verzameling van heden-
daagsche kunst, genaamd Kunstmuseum te Mid
delburg.
De opkomst was kleinbehalve vier bestuurs
leden was geen enkel lid tegenwoordig.
Uit bet door den secretaris, den heer mr F.
J. Sprenger, uitgebracht jaarverslag over he;
dienstjaar, 1 Mei 1891 tot ultimo April 1892,
bleek dat op dit oogenblik het aantal leden
101 bedraagt en het getal begunstigers 87.
In dit jaar werden voor het museum geen
nienwe stukken aangekocht noch geschenken
ontvangen.
Het getal schilderyen bedraagt thans 29,
buiten een tiental in gebruik afgestane schil
derijen oude kunst; de eerste zyn vcor brand
gevaar verzekerd voor 11165, de laatste
voor ƒ3710.
Ie het voorjaar van 1892 werden door de
heeren jhr mr L. Schorer, mr G. N. de Stcp-
yelaar en mr E. P, Schorer eenige schilderden
tentoongesteld Ten einde zooveel mcgelyk ieder
in de gelegenheid to stellen deze stokken te
bezichtigen, werd gedurende de Paaschdag^n
het museum toegankelijk gesteld tegen eene
entree van 10 cents.
Behalve de 10 oents entrees op de Paasch-
dagen, was het aantal entrees van 25 cents
113 hooger dan in het vorig jaar.
Hierna werd rekeniDg en verantwoording
gedaan over het afgi loopen dienstjaar. De
ontvangsten bedroegen 1225.54i, de uitgaven
f 283.81, zoodat het goed slot 941.731 besomt.
Dit goed slot zal met dat ever het loopende
jtar in 1893 gebezigd worden voor aankoop
van een of moer stukken op de driejaarlyksche
tentoonstelling, welke men aan dj vereeriging
Uit het tolk—Voor het volk zal voorstellen te
houden.
Mededeeling werd gedaan dat de verlaagde
entree geduiende de Paasohdagen zeer weinig
succes had het aantal bezoekers w as z :er gering.
Eindeiyk was aan de orde de benoeming van
een bestuurslid, ter vervulling van eene vacature,
ontstaande door het altreden van den heer
P. 1. Buteux, die niet dadelyk he>-kiesbaar was.
Aanbevolen werden de heeren Henri Tak en
P. J. v. d. Lejjé. Eerstgenoemde werd gekozen.
Aan het aitredena bestuurslid zal een brief
van dankbetuiging worden gezonden.
Ook werd nog medegedeeld dat de tot dus
ver, by wjjze van bruikleen in het museum
ter bezichtiging gestelde schilderyen van A.
Normann NoeröJjotd, en C. Springer, Gezicht
in Enkhuizenalsmede dj verzameling aquarel
len, vermeerderd met eene van Leopoldina
Barrino uit Florence, m letlre intéressantethans
aan het Museum in eigendom afgestaan zyn.
Donderdag werd alhier uit het Goesche
land een koe aangevoerd, die, hier geslaoht,
bleek ongeschikt te zyn voor de consumptie.
Na velschillende herkeuringen door onder
scheidene deskundigen is het vleesch onder
politietoezicht begraven.
Yoor het examen als commies by'srjjks
belastingen is o. a. geslaagd de heer L. Min
der hond van WeBtkapelle, sergeant by het le
reg. vest.-artillerie.
Na afgelegd examen, is, ingaande met 1
Juni, tot klerk by de staatsspoorwegsn benoemd
de heer J. A. Sturm Fz. van Goes, thans sur
numerair by de centrale controle te Utrecht.
De verwachting dat het oesterbioed dit
jaar buitengewoon duur zou zyn, wordt zoo
schryft men ons uit Yerseke voldingend
bewaarheid.
Zoo werd by eene publieke veiling, Donder
dag 1), voor afsteeksel le soort (16 mM. en
giooter), te leveren einde Juni, f 11.71 geboden
maar niet gegund. Yoor een jaar waren derde
soort leverbare weinig duurder.
Yrydag werden o. a. aangeslagen pannen
van verleden jaar publiek geveild, 't Waren
mooie wat de geboden prys, 138 per duizend,
reeds uitwees, maar de eigenaar had blykb&ar
hooger bod verwaoht, want hy sloeg niet toe.
Deze week is onderhands le soort broed
terstond te leveren verkocht voor 12.
Donderdagmiddag had ten raadhuize van
Brouwershaven de installatie plaats van den
heer L. A. van Asperen van de Yelde als
burgemeester dier gemeente.
Alvorens werd de nieuwbenoemde aan de
grens der gemeente feestelijk ingehaald door
een eerewacht, een muziekkorps en vertegen
woordigers van onderscheidene corporatiën.
Een eerepooit was opgericht en by de komst
des burgemeesters op het raadhuis werd hem
en zyne echtgenoote door een zestal meisjes
een bouquet aangeboden.
In de raadzaal nam de oudste wethouder,
de heer J. van der Bent-, het woord om den
burgemeester welkom te heeten en hem de
belangen der gemeente aan te bevelen.
De heer Yan Asperen van de Yelde dankte
voor de gesproken woorden, verklaarde gaarne
de belas gen van Brouwershaven te zullen be
vorderen, hoopte daartoe lang met den raad te
kunnen samenwerken, en verklaarde het ambt
van burgemeester te aanvaarden.
De dag werd verder op feestelyke wjjze door
gebracht.
Naar men ons meldt zal St JanBteen
binnenkort door middel van een telephoon in
verbinding worden gesteld met het rjjks tele-
legraafkantoor te Hukt.
Op Maandag 30 Mei zal door Mgr Petrus
Leyten, bisschop van Breda, de nieuwe kerk
te Sas van Gent worden geconsacreerd. Op
denzelfden dag zal pastoor Blankere zyn zilve
ren priesterfeest vieren,
De verschillende afdeelingen der anti-rev.
kiesvereenigisg Luctor et Emergo voor Zeeuwsch
Vlaanderen W. D., hebben in de vacature voor
de Prov. staten, ontstaan door het overlijden
van notaris Brevet, den heer J. F. Hesnequin,
ingenieur te Sluis, met algemeene stemmen
candidal t gesteld. (De Z.)
De onderwijzers in bet arrondissement
Oostburg vergaderden beden te Oostburg onder
voorzitterschap van den heer J. G. Gerritsen,
schoolopziener. De opkomst was vry groot*
De algemeene of feestvergadering zal gedeel
telijk te fleyst en gedeeltelijk te Blankenberg
gehouden worden, althans een uitstapje zal
naar beide badplaatsen gemaakt worden.
Tot bestuursleden werden herkozen de heeren
P. Barentsen en G. L. P. van Ham, respectie
velijk hoofden van Bcholen te Schoondyke en
Oostburg.
Ten slotte werden eenige letterkundige voor
drachten gehouden.
Donderdag is door den gemeenteraad van
Zuidzande vastgesteld eene instructie voor een
te benoemen gemeentegeneesheer. De benoeming
van dezen titularis werd voorloopig aange
houden.
Ingevolge een Bchryven van heeren Ged.
staten werd het raadsbesluit dt 3 Maart jl. tot
toelating der kinderen tot de school op 5-jari-
gen leeftyd vernietigd en een nieuw besluit
genomen, bepalende dat met 1 Mei van elk
jaar alleen die kinderen tot de school worden
toegelatendie alsdan den leeftyd van
6 jaren hebben bereikt of vóór het einde des
jaars dien leeftyd zullen hebben bereikt.
Aan burg. en wetb. werd opgedragen toesioht
uit te oefenen by den verbouw der onderwy-
zerswoning en machtiging verleend, by voor
komende moeilijkheden, een door den raad
aangewezen deskundige te raadplegen.
Onlangs werd, zooals vroeger is gemeld,
een Belgische boomenkoopsr veroordeeld, omdat
hjj werklieden met ongangbare munt betaald had.
Diezelfde handelaar is in het begin deser
week aan het grenskantoor tusschen iJzendjjke
en Watervliet aangehouden, omdat hy een
voertuig verwerkt bout, klompen, onder te
lage aangifte, wilde uitvoeren.
Paard en gery werden in beslag genomen en
eerst den volgenden dag tegen storting van
een nog al beduidende waarborgsom vrijgelaten,
om zich later te verantwoorden voor zyne
mindere nauwgezetheid ten opzichte der Neder-
iandsohe wetgeving.
Yan 21—28 Mei.
YussrssEK. Ondertrouwd: J. Marys, jm>
32 j. met M. van de Velde, jd. 24 j. P. Bilvins,
jm. 20 j. met J. C. M. v. d. Steen, jd. 23 j«
A. Ribbena, jm. 30 j. met M. J. Abrensmann,
jd. 21 j.
GetrouwdP. van den Houten, jm. 28 j.
met J. van de Woestyne, jd. 25 j. A. Bok,
wed' 36 j. met M. Oideonse, wea« 33 j. J. W,
Gillissen, jm. 24 j. met A. van Zetten, jd. 22
j. A. v. de Yelde, jm. 32 j. met C. van Splunder,
jd. 31 j. F. H. A. Bouchette, wed' 46 j. mee
R. M. M. van Meenen, jd. 23 j.
BevallenM. A. C. Bloemen, geb. Brede wold.
z. C. Ktst, geb. Scjj Iers, d. P. Depaep, geb.
Yerschaeve, d. J. Suurmond, geb. Mindernoud,
d. P. M. Oreiio, geb. Pietersen, z. M. C. Min-:
derhoud, geb. Late, d. M. C. Chaffart, geb
Muller, d. J. S. Eklander, geb. Swennen, si
C. van den Broeke, geb. Boogaard, z. N. P.
Kloosterman, geb. Koelman, d. E. M. Gootej
geb. Landman, d.
Overleden: 0. H. Laport, d. 15 d. C. W4
Brilesman, d. 17 j.
's Gravenhage, Het openbaar ministerie
by het gerechtshof alhier eischte heden be
vestiging van een vonnis der rechtbank te
Zierikzee, waarby J. F., arbeider aldaar, werd
veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf, wegens
heling van kleedingstnkken en diefstal van
aardappelen. UitBpraak 9 Juni.
ffadrid. Het bericht dat de staat van
beleg in Brazilië sou zyn afgekondigd, wordt
door den Brasiliaanschen consul tegengespro
ken.
Xew-Yoili. Wellington, in Kansas, is door
een cycloon geteisterd, de puinhocpen geraakten
in brand. Men telt 500 dooden en gewonden.
Parijs. De bekende afgevaardigde Madier
do Montjau, radicaal) 78 jaar oud, isoverHdv$»