N°. 113.
1356 Jaargang.
1892.
Vrijdag
13 Mei,
Deze courant verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lagerJ*
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
'!^"r Telephoonnommer 139.
Middelburg 12 Mei,
LETTEREN EN KUNST.
UIT STAD EN PROVINCIE.
SM
ggHfi
SC t?'
T b er m om eter.
Middelburg 12 Mei. vm. 8 e. 58 gr.
m. 12 u, 66 gr., av. 4 u. 67 gr. F.
Verwacht O. wind.
Agentes te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoo», tt Got., t a W BolLael.it Kruisingen: F. v. d.Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooh, teTholen: V/. A.rj. Adrertentiën
va» Neeuwenhtjijze* en te Terneuzen s M. de Jokgï. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenali de i moeten des namiddags te één uur
ad verten tie-bureau's van Nijgh Vas Dumas, te Botterdam, de Gebe. Bbldiïaxï», te Gravenbage, en A. de la Mae Azh., te Amsterdam. Ean het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parpt en Londen, de Compagnie ftémérale >e Publioité étrsngère G. L. Daube Ca., Joh» F. Joeeb, opvolger, I ijj des avonds nog worden opgenomen
Wjj betwjjfelen of de Standaard en zjjn aan
hang wel bjjster tevreden zullen zyn over den
afloop der verkiezing voor de Tweede kamer
in het district Kampen.
Hun candidaat it) gekozen, dat is waar
maar mei welk eene geringe meerderheid
slechts 61 stemmen boven het vereischte aantal!
En dan, terwjjl indertyd jhr mr T. A. J.van
Asch van Wjjck werd gekozen met 1340 stemmen
en de heer M. Noordtzjj met 1474, moest de
heer M. baron Mackay, minister van staat,
oud-minister van binnenlandsche zaken en
koloniën, het gewezen hoofd van het vorige
kabinet, zich tevreden stellen met slechts 1188
stemmen.
Zoo beantwoordde Kampen de roepstem van
de Standaard om »heel het Christelijk Neder
land aan zich te verplichten door met ver
pletterende meerderheid het mandaat te geven
aan baron Mackay."
Zoo uitte zich de ergernis van het Christen
volk te Kampen over de oandidatuur van den
heer V. d. Weede van Dy kwel 1
En de zaken daar stonden toch zoo uitmun
tend, beweerde de Standaard. In Tiel had
men slecht gehandeld; in Kampen zou men
revanche nemen.
Want wat schreef het blad:
>Men mag een naam als dien van Mackay
niet in den eleotoralen strjjd mengen, of men
moet zéo zjjn maatregelen nemen, dat de orga
nisatie en de aotiviteit de volkomenheid naby
kome.
»In geen land ter wereld is het ooit gehoord,
dat men den naam van een zjjner eerste staats
lieden roekeloos te grabbel werpt.
»Wie met een man als Maokay in het strgd*
perk treedt, moet meenens strydm; mag geen
enkel punt van de linie onbezet latenen mag
sioh geen rnst gunnen, eer de stembus ge
sloten is.
sMackay heeft als minister door de tot
standbrenging der schoolwet de grootste poli
tieke daad verricht, waarop onze wetgeving
sinds twintig jaar raag bogen.
»Hjj heeit de koe bij de horens gevat; en
het is hem te danken, dat de actie, die van
Groen van Prinsterer is uitgegaan, ten leste
vrucht droeg.
Deswege is elk voorstander van de Chris
telijke school hem dank verschuldigd; en roept
Oerbesef en fierheid ons op, om thans vooral,
na men tegenover hem in Yan Weede een
iegenttander van het volkspetitionnement dorst
■tellen, Mackay met vlag en wimpel te doen
triomieren.
»De oandidatuur van Mackay staat zedeljjk
eoo hoog, die van Yan Weede zedelgk zoo
laag."
En hoeverre was het van een triomf met
vlag en wimpel 11
Wjj onderschrijven veel van hetgeen de
Standaard liet hoorenzeker, haron M. Mackay
is voor de antirevolutionnaire party een figuur,
en eene nobele figuur tevens 1
Maar des te belangrijker is voor ons, liberalen,
het verschijnsel dat zulk een man zoo weinig
sympathie bjj zjjn eigen partjj kon wekken dat,
en dan nog wel met behulp der katholieken,
- slechts 1188 stemmen op hem werden uit
gebracht.
Nu willen wg aannemen dat de eandidatuur
van jhr Yan Weede van Djjkwel daartoe het
hare heeft bijgebracht; maar het verschil tus-
sohen het aantal stemmen, in 1888 op mr Th.
Bugs, ook liberaal oandidaat, uitgebracht, nl.
938, en dat, thans door jhr Yan Weede verkregen,
is ook zoo groot niet. Het bedraagt slechts 65.
Ons dunkt: de kracht der anti-revolution-
naire partg in het district Kampen is gebroken
haar invloed is daar deerlgk aan het tanen.
Er is onder hare beljjders geen vnar meer te
krggen, zelfs niet voor een eminent man als de
ood-premier van het christelijk kabinet-Mackay.
.Droevig tceken voor die partg 1
Zgn dit de gevolgen van de teleurstelling,
die dat ministerie zgn eigen vrienden bereidde?
Wg vermoeden het en begroeten het daarom
als een voor ons, liberalen, heuglgk teeken.
En tegenover deze niet te loochenen feiten
maakt de grootspraak van de Standaard een
jammerlijk figuur-
De uitslag der in onze provincie gehouden
verkiezingen voor de Proviaciale
staten mag meenen wjj bevredigend
genoemd worden.
Het doel, dat de anti-liberale partgen, vooral
de anti-rerolutionnaire, najoegen, is niet be
reikt de staten zgn niet om. De beide liberale
leden, de heeren J. M. Kakebeeke en mr J. G.
van Deinae, op wie het vooral was gemunt,
behouden hun zetel.
Wg, liberalen, bljjven dus in die staten in
het bezit van de meerderheid, d. w. z. van 23
vertegenwoordigers; en daarin zal wel geen
verandering komen, wanneer Btraks in het dis
trict Sluis eene verkiezing moet plaatB hebben
om te voorzien in do vacature, ontstaan door
het overigden van den heer mr Brevet.
Den heer W. A. graaf Van Lynden zullen wg
hoe na hg ook bg onze partg staat niet
tot de onzen rekenen; zjjne herkiezing met eene
zeer groote meerderheid bevestigt den regel,
dat men in de wereld juist door geen partg te
kiezen veler steun verwerft, zoolang totdat
het aankomt op het bekennen van kieur, iets
wat men ten slotte toch niet ontgaan kan.
De eenige verandering, die kan en ook wel
zal plaats hebben, ia dat in het district, Hulst,
de anti-revolutionnaire heer D. J. Oggel plaats
sal moeten maken voor een katholiek. Dit
gaat buiten onze partg om. De liberalen in
dat distriot zullen zich bg gelegenheid der
herstemming wel buiten den strgd houden.
Het zou zeker niet goed zgn, wanneer men
beweerde dat deze verkiezingen een juist beeld
leveren van de politieke gevoelens der kiezers.
Verre van dien. Tal van invloeden van per
aoonljjken aard deden zich vooral ditmaal
gelden.
Wg weten maar al te goed dat in het distriot
Middelburg tal van liberalen op den heer dr
J.v. d. Ëeke Callenfels hun stem uitbrachten, ter,
wjjl in het district Goes vele anti-revolution-
nairen op den heer J. M. Kakebeeke en in het
district Hulst een groot aantal katholieken op
den heer mr J. G. van Deinse stemden.
Vooral de persoon doet in deze zeer veel af
en de kwestie of hg al of niet aftredend lid is.
Met al die factoren dient men rekening te
houden bg de beoordeeling van den uitslag
eener periodieke verkiezing, die lang niet zulk
een goeden maatstaf oplevert ter waardeering
van de kracht der partgen als eene welke
moet plaats hebben bg overljjden of bedanken
van een lid.
Yan commentaren op den nu verkregen uit
slag zullen wg ons daarom onthouden; alleen
willen wg opmerken dat dc anti-revolutionnaire
partg gelukkig gebleken is niet almachtig te
zyn en dat zoowel onder hun aanhangers als
onder de liberalen velen toonden nog niet
doordrongen te zgn van de noodzakelykbeid
om bg verkiezingen meer op beginselen dan
op personen te letten. Dat men dit kan doen
zonder de waarde der personen te miskennen
schjjnt men nog lang niet algemeen te beseffen.
Vooral in Tholen kunnen de onzen op dit
gebied nog veel leeren. Daar laten zjj, onder
invloed van persoonlgke kwesties, het teriein
geheel vrg aan de tegenpartij.
En dat nog wel terwgl in 1889 da liberale
candidaat, de heer Wagtho, wel cegeljjk door
de anti-revolutionnaire partg werd bestreden
Hg werd toen gekozen met 535 tegen 450 op
den anti-revolutionnairen candidaat.
Schuilen de libéralen onder de 400 thuis
blijvers van Dinsdag? Wg vermoeden het.
Het wordt dan echter te meer tjjd dat men
in det distriot de verspreide krachten bjjeec-
gaart. En die poging moet wg herhalen
het nog eens uitgaan van Tooien.
Uit het gisteren door ons gegeven vergelijkend
overzicht niet de stemming in 1889 bleek dat
er dit jaar ongeveer evenveel kiezers opkwamen
als* tuen. -
In de districten Middelburg en Gose bleven
er telken jire een duizendtal achter.
In Zierikzee stemden er Dinsdag van de 1992
ongeveer 90(5 niet, tegen 445 van de 1985 in
1883; en in het distriot Tholen 430 tegen 350
in le88.
In Hulst kwam men ditmaal betrekkelijk
talrjjk op. Van de 2852 bleven er 760 thuis
in het distriot Sluis, waar in 1888 slechts 300
kiezers achterbleven, deden dit thans een zes
honderd.
In de districten Zierikzee en Sluis zullen de
anti-revolutionairen, die in 1888 hunne krachten
eens wilden meten met de liberalen, ditmaal
thuis gebleven zgn; overtuigd als zjj zgn van
de machteloosheid hunner pogingen om daar
eenige overwinning te behalen.
De katholieken in onze provincie hebber
ditmaal een eigenaardige rol gespeeld. Hecht
door zee zgn ze niet gegaan. Zjj hebben ge
luveerd en gemanoeuvreerd zonder naar eemg
vast systeem te handelen.
Trouwens: in de districten Middelburg ec
Goes brengt hunne positie dat mee. Zjj kunnen
wel de weegschaal naar de eene of andere zjjde
doen overslaanmaar meer niet. In elk geval
bleek ditmaal vooral hoe ook daar bjj eenstem
migheid onder hen ver te zoeken is; evenzeer
als in het distriot Hulst bg het stellen van
candidaten.
Eéa feit is ons niet recht duidelgk geweest.
Wg zoeken n. 1. nog altjjd te vergeefs naar du re
den, waarom men in het district Middelburg van
katholieke zjjde den heer J. H. Sngders niet
heeft gecandideteerd en wel de overige aftre
det.de leden.
Moest hg soms een plaats ruimen om de
kans voor den anti-revolutionnairen heer Oggel
te verhoogen
Dan was dit eene politieke zet van verdacht
allooi. In Hulst toch bestreed men den heer
Oggel en wilde men hem ten val brengen; in
ons district wensebte men van dezelfde katho
lieke zjjde hem eeu zetel aan te bieden 1
Welk een meten met twee maten 1
Niets gemakkeigker ware het toch geweeBt
dan hem voor Hulst te behouden.
Verheffend is het schouwspel, dat de katho
lieken ditmaal te zien gaven, alles behalve
geweestmaar zeker leerzaam, om tot de
overtuiging te komen welk een treurig figuur
men maakt, wanneer men, zonder naar vaste,
voor eigen beginselen te strgden, rondzwalkt
op politieke wateren.
Dun is onthouding of opkomen voor zgne
eigen partjj, zjj het ook zonder eenige kans
van succes, tooh nog vrg wat mannelgker.
Bjj kon. besluit
is aan W. F. J. Wagtho, op zgn daartoe
gedaan verzoek, eervol ontslag verleend als
kantonrechter-plautsvervanger in het kanton
Tholen
i» aan J. S. Robinson, op zgn verzoek, eervol
ontslag verleend als leeruar aan de ryks-
hoogere burgerschool te Utrecht
zyn benoemdbjj den generalen staf, tot
luit .-kolonel de majoor F. G. n. Scherer, van
dien staf;
bjj het wapen der art., bjj den staf van het
wapen, tot luit.-kol., de majoor J. J. Mejjen,
van dien staf, toegevoegd aan den comm. der
vesting-art.; tot hoofd der geschutgieterij de
majoor J. J, de Greve, van het 3a reg. vesting-
art.;
bg het le regiment veld-art,, tot luit.-kol.,
de majoor F. R. Froger, van het korps;
bg het 3e reg. veld-art., tot majoor de
kapitein P. Haitsma Muiier, van het le regi
ment veld-art.; tot eerste-luit. de tweede-
luit. E. P. van Andol, van hot korps
bg het 2e regiment vest.-art., tot eerste-luit.
de tweede-luit. H. J. A. Feber en W. M-
Engelberts, beiden van het korps
bjj het 3a regiment vest.-art., tot kolonel-
cotntn. van het korps de luitenant-kol. L. J.
Risseeuw, van den staf van het wapen, hoofd!
djr geschutgieterijtot majoor de kapitein
G. K. C. baton Yan Lynden, vsn het 2e reg.
Vcs.-art.; tot kapitein de eerste-luit. H. J.
Rjjfkogel, van het 3a reg. veld-art;
bjj het 4e regiment vesting-art., tot kapitein,
de eersle-luit. J. M. van Veldhuizen, ven het
3e reg. veld-art.,'en' de eerste-luitenant-adj. A.
N. J. Fabias, van het 2e reg. vest.-art.;
bij het korps pontonniers, tot majoor, oomm
van het kjrps, de kapitein W. van Liljjveld,
van het 3 ie reg. veld art., thans beiast met
het bevel over het korps, en
is belast met het bevel over het 3de reg.
veld-art. de luitenant-kol. F. H. Boogaard, van
het le reg. veld-art.;
is de rang verleendvan kolonel, aan den
gep. lui', kol. der art. H. J. K.antz; van luit.-
kol. aan den gep. majoor der artillerie A.
Veen Valok
zgn benoemdbg het personeel der mil.
adm., bjj de fcwariierm., tot etrste luiteuant-
kwartierm.; bjj den staf der inf., de tweede
luit.-kwartierm. R. Kramer, van dien staf,
werkzaam bjj het Dep. van oorlog; bjj hun
tegenwoordig korps, de tweede luit.-kwartierms.
Pn. J. Ruygrok, van het 6de, en S. J, Koster,
van het Se reg. inf.
in zake het ontwerp tot regeling der pensi
oenen en onderstanden van bet personeel van
den loodsdienst voor zeeschepen en aan de
weduwen en kinderen van dat personeel heeft
de commissie van rapporteurs uit de Tweede
kamer, na kennisneming van het regeerings-
antwoord, tot aen minister van marine de vraag
gericht hoe groot ,vermoedeigk het totaal be
drag der afloopende kosten wezen zou, indien
Vuor de reeas gepensioneerde loodsen en de
reeds pensioen of onderstand genietende wedu
wen en weezen van loodsen:
a het thans genoten pensioen of de thans
genoten onderstand werd gebracht op het be
drag, hetwelk zjj zoaden genieten, zoo zjj ge
pensioneerd waren ot onderstand genoten vol-
gensde bepalingen van het aanhangige ontwerp;
b het thans genoten pensisen ot onderstand
werd verhoogd met 3/4 van het verschil tuB-
schen dit pensioen of' dien onderstand en het
pensioen of den onderstand dien zjj zouden
ontvangen, indien zjj gepensionneerd waren of
onderstand genoten als bu'o o bedoelden
c het thans genoten pensioen of de thans
genoten onderstand met 1/4 werd verhoogd.
Het antwoord luidde in het geval a voor het
thans gepens. loodspetsoneel 30.000 en
voor de thans gep. weduwen en kinderen
-+- 17.000in het geval b voor het thans
gep. loodspetsoneel f 22.500, en voor de
thans gep. weduwen en kinaeren 12.750;
voer hst geval c een som f 26.500.
Tegen de helft van September dezes jaars
is er gelegenheid tot plaatsing van leerlingen
aan de rjjbskweekechulen voor vroedvrouwen
te Amsterdam en te Rotterdam.
Die leerlingen genieten van het Rjjk huis
vesting, voeding, verpleging en onderwjjs ge
durende twee jaren, ten ware zjj zich door
wangedrag of door gebleken ongeschiktheid
voor de betrekking van vroedvrouw een ver
der verbljjt aan de school onwaardig toonen.
Zie voor verdere bijzonderheden de Staatsct
van Woensdag.
Aan het einde der zitting van de T w a e d e
kamer is Woensdag nog bjj de beraadalagi»
gen over de conclusie van het rapport inzake
verzoek tot wjjziging der jachtwet, door den
heer W. v. d. Kaay, op dezelfde gronden als
de heer De Kanter deed, de conclusie der
meerderheid verdedigd.
De heer Reekers bestreed het onbeperkt
recht tot toeëigening van hat jachtrecbt, terwjjl
de heer De Beaufort de conclusie der meerder
neid bestreed en betoogde dat Je minister wel
nuttiger zjju tyd kan besteden dan door zich
te wjjden aan eene jachtwetwjjziging. De heer
A, v«.n Dedem bestreed ook de conclusie der
meerderheid.
Bjj het afdeelingsonderzoek der Tweede kamer
van het wetontwerp tot bekrachtiging van
de nieuwe Billiton overeenkomst, bleek de
groote meerderheid van de leden van ge
voelen te zjjn dat dit nieuwe contract voor
den staat veel aannemeljjker is dan het on
langs verworpene. Niet alleen zyn groote
geldeljjke voordeelen bedongen, maar daaren
boven verdient het nieuwe contract de voor
keur wegens den invloed, dien de regeering
zal kunnen uitoefenen op dewy ze v an ont
ginning en wegens de middelen, die het der
regeering verschaft om van den stand der ont
ginning op de hoogte te komen en te bljjven.
Yoorts wees men op verschillende bepalingen,
waardoor de positie vsn den staat tegenover
de maatschappjj aanmerkeljjk is verbeterd. E ;n
en ander leidde tot de conclusie dat deze over
eenkomst alleszins aannemeljjk is.
Bjj den uitgever W. Verslujjs te Amsterdam
is versohenan Nieuwe eenvoudige leercursus toor
het dubbel boekhouden voor school en eigen studie
door A. Mmderhoud, leeraar aan de hoogere
burgershool te Sneek.
Dit niet onverdienstelijk werkje mag onzes
inziens onder de vele werken, die op hetzelfde
gebied reeds bestaan, wel eene plaats innemen.
De rnilvergelykingen, waarvan de schryver
zich bedient om de verrichtingen in den handel
en daaruit volgende boekhouding duideljjk te
maken, zoomede het opgeven, met bsknopte
verklaring van tal ran vreemde nitdrukkingea
en namen, bjj den handel voorkomende, maken
het ter hand nemen van dit boekje voor den
beginnenden leerling zeer nuttig.
D6 prjjs is niet te hoog en brengt het
werkje onder ieders bereik.
Bjj kon. besl. van 9 Mei is aan den commissaris
der koningin in Zeeland de gevraagde, en
vroeger gemelde, machtiging verleend tot het
byeenroepen van de staten dier provincie in
buitengewone vergadering, op Zaterdag 21 Mei
e. k., ten einde dan aan de orde te stellen de
verkiezing van een lid van de Eerste kamer
der staten-generaal, in plaats van wjjlenmrJ,
Moolenburgh,
Aan den gepensioneerden onderoffioier G.
W. Portegies, thans militair schrjjver bjj den
provinciale adjudant in Zeeland te Middelburg,
is de zilveren medaille toegekend voor 24 jaren
trouwen dienst.
Tot onderwjjzer aan de chr. school in
de Gravenstraat alhier is benoemd de heer N.
van der Dnjjn Schouten, vroeger kweekeling
aan die inrichting, thans tijdelijk onderwjjzer
aan de school met den Bjj bel alhier. DZ.)
De St. Ct bevat de statuten der vereeni-
ging ter oprichting en instandhouding van een
school voor gereformeerd lager onderwjjs te
Serooskerke.
Het doel ervan is de oprichting en instand
houding eener school voor lager onderwjjs ten
behoeve van kinderen, wier ouders of voogden
getrouw wenschen te zjjn aan de doopa belofte,
zooals die in gereformeerde, kerken wordt uit
gesproken
De grondslag dezer vereeniging is mitsdien
de bjjbel of het onfeilbare Woord Gods en de
beljjdenis der gereformeerde kerken in Neder
land, uitgedrukt in de drie formulieren van
Eenigbeid.
Leden der vereeniging zyn allen die met haar
doel en grondslag instemmen en minstens f 0.50
jaarljjks contribaeeren.
Het bestuur bestaat uit zes leden, die door
en uit de stemgerechtigde leden der vereeniging
gekozen worden.
Jaarljjks treden twee hunner af volgens roostoi.
De afgetredenen zjjn terstond herkiesbaar.
Yoor de eerste maal treden als leden van
het bestuur op de heeren S. de Jager, K. Cop-
poolse, P. Melis Az., J. Louwerse, P. de Visser
en J. H. M. G. Wolf.
Uit Vlissingen schrjjft men ons:
Donderdag ochtend werd de oudste en langst
in dienst zjjnde timmerman en slniswaohter der
gemeente J. de Vlieger, geboren te Goes den
23 Februari 1816, terwyl hjj in de stadsschuur
zjjne gewone werkzaamheden wilde aanvangen,
door eene beroerte getroffen, waaraan hjj kort
oaarna overleed.
Op bjjna tienjarigen leeltjjd trad hyalstima
mermansleerling in dienst aer gemeente, werd
daarna tot gemeente-timmerman benoemd en
later tot sluiswachter.
Van hem, die 66 jaren in dienst der gemeente
werkzaam was, kan gezegd worden, dat hjj
gedurende die reeks van jaren, tot aan zyn
dood, steeds zyn plioht deed en een jjverig en
getrouw werkman is geweest.
Te Heinkenszand is in den nacht tussclien
Dinsdag en Woensdag bjj de 90-jarige weduwe
H. J)., die met een zestien-jarige dienstbode
alleen even buiten de kom diar gemeente woont,
getracht inbraak te plegen. De vrouw en bet
meisje zjjn op het geritsel opgestaanen na
waarschuwing dat zjj de buren zouden roepen,
heeft de man het hazepad gekozen met ach
terlating van een spade, door hem uit de schuur
der weduwe genomen.
Vermoedeljjk heeit hy zich in den vooravond,
in de schuur laten sluiten. De onbekende
dader had een doek over het hoofd en zjj»i
aangelicht zwart gemankt,
i .&J.
