10 Mei
Dinsdag
N°. 110.
135e Jaargang.
1892.
Middelburg 9 Mei,
Deze eourant verschijnt d a g e 1 y k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.3
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lagerj*
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Telephoonnommer 139.
Middelburg.
Goes.
Zierikzee.
Hulst
KERKNIEUWS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
JÜDDELBI lU.Si HI C
I'lievmometer. Agente» te Ylissingen: P. 6. de Vey Mestdagh Zoo», tt Goes, A A WBoilasi tt KruisingenF. v. d. Peul, te Zieriksee: A. C. de Moou, te Tholen: W. A.
Middelburg 9 Mei. vin. 8 n. 60 ar. vaji Nibuwenhttijzb» en te TerneuzenM. de Jouge. Verder nemen alle postkantoren ex boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenali de
m 12 ti 64 cr av. 4 u. 60 er. Y. advertentie-bureau's van Ni joh Va» Ditma», te Rotterdam, de GlBE. Belimïa»tx, te Gravenbage, en A. de ia Mas Azm., te Amsterdam.
Verwacht N O. wind. Hooidagente» voor het Buitenland: te Parys en Londen, dr- Ccmpapxie génértOf? .ie Pubheité étrangère G. L. Daube Cns., Joh» F. Jonns,opvolger.
A dvertentiën
moeten des namiddags te één. uur
aan bet bureau bezorgd zyn, willen
tjj des avonds nog worden opgenomen
Dat de liberalen in Zeeland toch morgen
(Dinsdag) niet lauw mogen zijn in de
vervulling van hun kiezersplicht
De tijden zijn voorbij dat de Provinciale
staten geen gewicht in de schaal legden.
Waartoe zou toch anders de anti-revolu-
tionnaiie 'party tegen die staten zich op de
bres stellen?
Men denke om de Eerste kameren om
het groote belang dat, met het oog daarop,
de meerderheid in Zeeland's staten liberaal
blijve.
Wij herinneren dat morgen (Dinsdag) de
stembus geopend is van negen tot vijf uren;
en dat door de liberale kiesvereemgingen in
onze provincie de volgende heeren candidaat
gesteld zijnen wel in de districten
D. A. DRONKËRS Aftr. lid
J. C. LANTSÜËER
J. H. SNIJDERS
J. VERKU1JL QUAKRELAAR
terwijl wij de kiezers uitnoodigen om de
door de kiesvereeniging opengelaten plaats
in te vullen met den naam van
W. A. graaf VAN LYNDEN, Aftr. lid.
J. M. EAR EB EEK EAftr. lid.
J. J. OCHTMAN.
G. SCHIPPER.
J. G. P. TIMANS.
Mr J. C. v. d. LEK DE OLERCQ Aftr. lid
Mb, C. J. FOKKER
B. G. VAN DER HAVE
Tholen.
A. J. DE WITT ANDR1ESSEN.
L. J. DORST.
Mb J. G. VAN DEIN SEAftr. lid.
Sluis.
Mb P. C. J. HENNEQUIN
J. O. RISSEEUW
W. C. DE SMIDT
Aftr. lid
Vanwege de Liberale Unie is in het licht
gegeven een toelichting eoor «een kiezer" van
de aanhangige belasting-voorstellen.
Het slotwoord van dezs beschouwing, vervat
in een handig boekje, dat twee en dertig blad
zijden bevat en uitgegeven is door den heer
H. D. Tjeenk Willink te Haarlem, luidt:
Met de algemeen» strekking der voorstellen en
plannen van den minister gaan wy ten volle
mede. Zjj bewegen zich in de richting, die
algemeen de goeae wordt geacht. Met de ver
schillende onderdelen kunnen wjj ons over 't
geheel vereenigen en hoewel ook wy enkele
bi denkingen en opmerkingen te maken hadden
leveren zy o. i. een vertrouwbaren grondslag
op, om door gemeenechappelyk overleg te komen
tot eene gewenschte herziening van ons belas
tingstelsel.
De minister deed, wat de loop der staat
kundige gebeurtenissen hem ten plicht stelde.
Moge de volksvertegenwoordiging thans cok
haar plicht doen en de haar nu reeds voorge
legde en, naar wy hopen mogen, weldra volgende
ontwerpen onderzoeken met evenveel toewyaing,
evenveel ijver, evenveel klaarheid van inzicht
in de wenschen en behoetten des volks, als de
minister biykens bovenstaand overzicht aan
den dag legde.
D&n zal de natie dankbaar zyn, dat sjj in
1891 hare stembusuitspraak van 1888 vernie
tigde, want dan zal zy, in plaats van ydele
beloften, vruchtbare daden zien.
Door de kiesvereeniging Schaepman te Tub-
bergen dezer dagen door katholieken opge
richt is voor de Provinciale staten naast
een kstholiek-liberaal candidaat gesteld de
heer Salomonson, aftredend lid, -liberaal en
Israëliet. Naar uit Oldenzaal aan de Tyd
wordt gemeld heeft dr Schaepman geprotesteerd
tegen het gébruik, hetwelk by deze gelegenheid
Tan zyn naam gemarkt werd, en verklaard
zich by de candidatenlyst van den Overjjssel-
schen Katholieken Bond aan te sluiten.
Yolgens bericht in de Zwolsche Crt. stak
deze eerste vergadering der R. K. kiesvereeni
ging Schaepman door eendracht, kalmte en
bezadigdheid, zoowel als door het groote
aantal kiezers, gunstig ai bij de op 7 April te
Almelo en 3 Mei te Ambt Almelo geuouden
vergaderingen, op welke beide plaatsen 6 kie
zers hun stem uitbrachten.
Volgens hetzelfde bericht is de heer Salo
monson niet candidaat gesteld, doch beslot-n
de aanwezigen al meenden zy dckatholieke
kiezers in deze vrjj te moeten laten
persoonlyk niet alleen op genoemden heer te
stemmen, maar ook dat ieder in zyn kring
deze candidatuur zou steunen en bevorderen.
Onder het opschrift Tweeërlei advies
schryft de N. R. Qrt.i
In 1888 kon men in een manifest, door ds
Diemer met de overige leden van het centraal
comité der antirevolutionnairen onderteekend,
lezen dat de heer Domela Nieuwenhuis door
de antirevolutionnaire party, «die voor Ntder-
lana en Oranje koos", niet kon worden gesteund j
en tegelykcrtyd ondersteunde dezelfde ds Die
mer in dagblad-artikelen met alle kracht den
zelfden Domela Nieuwenhuis.
Een dergelyk geval doet zich thans voor.
Het centraal comité heelt beslist, dat er geen
samenwerking mocht zyn met de roomschen,
maar overal by de eerste stemming eigen can-
uidaten moesten gesteld worden. Wat onder
eigen" oandidaten moest worden verstaan,
behoefde niet te worden verklaard. Maar ten
allen overvloede heelt de Standaard de toe
lichting gegeven, toen in de Haagsche kies
vereeniging sommigen het advies zóo opgevat
wi.den hebben, dat voor eigen candidaten kon
den doorgaan de candidaten van anderen. Als
>eigen" candidaten zoo luidde de verklaring
konden alleen beschouwd worden antiievo-
lutionnairen.
Nu vindt men in de Nieuwe Overijselsche
Courant een manifest van het provinciaal comité
der antirevolutionnaire party in Overysel,waarin
de kiezers worden aangespoord, niet om op de
«eigen1', de antirevolutionnaire candidaten,
maar op de candidaten der «anti-liberalen" te
stemmenen by dat manifest is gevoegd eene
candidatenlyst, waarop zoowel de namen der
roomsche als die der antirevolutionnaire can
didaten voorkomen.
Wat daarby het merkwaardigste is: onder
de namen, waarmede manifest en candidatenlyst
zyn onderteekend, prykt bovenaan die van den
heer M. Ncordtzij, den secretaris van het cen
traal comité.
Dezelide naam, èn onder het schryven waarin
namens het Centraal comité aan de anti
revolutionairen de order wordt gegeven stemt
niet op de roomschenèn onder het manifest,
waarin hun wordt gezegd stemt wèl op de
rooimchen 1
Tién uren lang is, naar de Standaard ver-
naaide, het Centraal Comité over de te volgen
gediagslyn aan het beraadslagen geweest. Als
secretaris zal natuurlyk de heer Noordtzy in
de vergadering tegenwoordig zyn geweest en
de beraadslagingen nauwlettend hebban ge
volgd. Zoo iemand, dan zal hy in strekking
en beteekenis van het besluit diep zyn door
gedrongen. Waarschijnlijk zelfs is hy, als
secretaris, de steller van de kennisgeving aan
de kiesvereenigingen, waarbjj de uitkomst der
overleggingen werd medegedeeld.
En diezelfde man geeft, als eerste onder
teekenaar van het manifest, van het Overysel-
sche comité, het voorbeeld om in lijnrechten
strijd te handelen met het zóó zorgvuldig
overwogen, voor de toekomst der party als zoo
gewichtig voorgestelde besluit.
Meer dan eens heeft de Standaard uitdruk
kelijk verklaard, dat wie, tegen de beslissing
van het Centraal Comité, toch weder den ouden
gang ging en met de roomschen gemeene zaak
maakte, niet langer als anvi-revolutionair kon
worden beschouwd. Zal dan nu de secretaris
van het Centraal Comité geacht moeten wor
den niet meer tot de antirevolutionairen te
behooren
De heer dr A. W. Bronsveld treedt in zyn
Evangelisch tijdschrift voor Protestantsche kerken
flink en waardig tegen den heer H. Fierson
op over diens ongepaste taal tegen den bur
gemeester van Amsterdam. Hy schryft:
„ln drie scherp geformuleerde moties, die op
vry grove wjjze waren toegelicht, werd oe
houding van den burgemeester door den heer
PierBon gebrandmerkt. Wy hebben dat met
verontwaardiging gelezen.
«Het kan toch den heer Pierson bekend zyn,
dat de heer Yening Meinesz, als bargemeester
van Rotterdam, getoond heeft den arbeid de
Naar aanleiding van de jongste interpellatie
van den heer'Keuchenius, zeide de minister van
justitie, dat men tooh niet weder de oude or
donnantiën kon gaan toepassen op de zedelyke
overtredingen, welke die afgevaardigde uit Goes
wraakt.
Yan welken aard die waren bljjkt o. a. uit
de plakkaten der staten van Gelderland van
28 April 1604, 17 December 1618, 12 April
1622 en 2 Juni 1681, waarby concubinaat ais
«ontheiliging van <len Echten Staat van God
Almactitig ingesteld" gestraft werd met eene
geldboete van 25 goudguldens en by herhaling
met verbanning. Op eene derde overtreding
stond geesel straf.
Toen er in Frankryk eens aangedrongen werd
op bestryding der onzedelijkheid door «straffen
aan den ly ve", gelyk de minister van justitie in
nennnering bracht, merkte een der leden van
de Eransche kamer opAlors on fouetierait d
présent tout Paris.
inwendige zending krachtig te willen steunen
en dat hy te Amsterdam aan menige verkeerd
heid een einde heeft gemaakt.
«Voorts heeft de heer Meinesz niet met
minachting gesproken van de Middernacht-
zending, gelyk eok de heer Hovy getuigde.
Desalniettemin hield de heer PierBon zyn aan-
tjjging vol. Mag dat een Christen doen
Bovendien, wie riep er den heer Pierson toe,
om te Amsterdam zyn haat lucht te geven
tegen hen, die hy „groote rekels" noemde?
Meent hy waarljjk, door zulke scheldwoorden
de zaak, welke hy voorstaat, te verdedigen
De burgemeester had niet gescholden, maar al
had Z. E. Acntb. het gedaan, gaf dat den heer
Pierson recht, om weder te schelden Kan hy
het niet op de vingers narekenen, dat hy by
velen den eerbied voor de over ons gestold-
machten door zyn hartBtochtelyke taal helpt
ondermjjnen, en doet hjj daar goed aan
«Wy huldigen gaarne den moed van ieder,
die altjjd de waarheid durft zeggen, maar de
heer P. gaf geen blyk van moed, doch van
Hartstocht en haat. Daarmtê wordt veel be
dorven. Of de stichtingen van Heldring worden
gebaat ooor zulk optreden van haar directeur,
betwyielen wy. Door zulk «getuigen" wordt
niemand «gered," maar menigeen geprikkeld
tot toorn. Non tali auxiiio
By beschikking van den minister van
binnenl. zaken van 7 Mei atd. onderwjjs, is
aan eene commissie opgedragen het onderzoek
der bepalingen, betreffende den vetkoop onder
openbare controle aan de rykslandbonw-proef
stations, welke aan eene herziening zyn onder
worpen. In die commissie is onder anderen
benoemd als lid de he-r M. de Jonge Jzn., lid
d r provinciale staten van Zeeland en lid der
flrma Yan den Bosoh en Co. te Goes.
Yolgens den Berlynschen correspondent van
het Hlld- zal het bezoek onzer koninginnen
>an het Borljjnsche hof slechts enkele dagen
duren. Het valt juist iii den tyd oer beida
groote voorjaarsparadtis.
In het paleis te Berlyn en in het nieuwe
paleis te Potsdam zulLn galadiners worden
gegeven.
Verder zal een galavoorstelling in den
schouwburg plaats hebben.
De mail, dt. 8 April uit Batavia ontvangen,
brengt uit Atjeh geen nieuws van aanbelang
Kleine schermutselingen tusschen marechaus
sees en vijandige Atjehers kwamen voor en
liepen voor eerstgenoemden ditmaal gunstig af.
Het Bat. Hbld verneemt uit goede bron dat
by den Raad van Indië een vooistel in over
weging is om de ambtelyke traktementen boven
de 1000 te bezwaren met een progressieve
belasting, teneinde zooveel mogelyk het stui
tend onderscheid tusschen ambtenaren en par
tiuclieren weg te nemen.
In een particuliere correspondentie uit Kotta
Radja van 22 Maart aan de Deli Cf. leest men:
Kotta Radja is in spanning aanhoudend komer-
oeriehten, dat onze hoofdveste zal worden
aangevallen van den kant van Neaoe. Deze
berichten werden tot heden nog niet bewaarheid.
De vorige week werden de posten te Nesoe
en in den kraton verdubbeld, tengevolge van
een loos alarm. Een schildwacht aan de
Oosterface van den kraton had veel volk door
de aan die zyde liggende kampongs zien trek
ken en hiervan gerapporteerd.
Den volgenden dag bleek ty onderzoek, dat
het volk, dat door den schildwacht was gezien,
tcrugkeerende feestvierenden waren van Lam-
reng, alwaar een iee.t en een bokkengerecht
was gehouden.
Yan Kemaladen sultanszetcl, kan ik u
melden, dat de pretentent in de kaarten yan
Toeanko Haschim heeft geloerd en thans met
syne trouwe boeloebalangs en panglima's al
daar terug is. Toeanko Haschim vond het
met raadzaam in des sultans nabyheid te blyven
en is van Kemala naar Meytaraenn (Motaram)
uitgeweken. Welke gevolgen deze oneemgheid
zal hebben, zal wel later blyken. In elk
geval zal deze botsing in de sultanspartjj ons
ten goede komen.
De aanleg van een dam van Oed-
foeng Piring naar hetDjamoeanrif
(Weatgat van. Soerabaya) is meer
malen aanbevolen als middel om den achter
uitgang van het vaarwater in den noordelyken
ingang van Straat Madura het zoogenaamde
Westgat van Soerabaya te voorkomen.
Reeds den 24en November 1881 was een vooiatU
daartoe by de Tweede kamer in behandeling,
maar het werd destyds nog aangehouden in
afwachting van nadere adviezen uit Indië. De
kennisneming van de in 1890 door de marine
verrichte vierjaarlykBche opneming in het
Westgat van Soerabaya en van de daarop door
den waterstaat geaane nadere peilingen, heeft
echter nu ook de Indische autoriteiten tot de
overtuiging gebracht dat met den aanleg van
den dam niet langer gjdraald mag worden.
Door den ingenieur, chef der werken en op
nemingen aan de Solo-rivier, is een ontwerp
voor zoodanigen dam ingediend, waarvan de
kosten op f 1,700,000 en de tyd van uitvoering
op 3 jaren waaronder begrepen een jaar
tot uitvoering van voorbereidende werkzaam
heden zyn geraamd. De ontworpen gteen-
dam is 12600 M. lang en zal bestaan uit lichten
en zwaren steen tot een kruinhoogte van 30
cM. boven hoogwater te plaatsen, met ene
kruinsbreedte van 3 M. en wederzyasche hel
lingen van 2 op 1.
De commissie van deskundigen hier te lande,
uie dit ontwerp heelt onderzocht (de heeren
Jansen, lid van den Raad van state, Conrad,
lid van de Tweede kamer en Yan der Sleyden,
hoofdingenieur), heeit in overeenstemming met
het advies der Indische autoriteiten, de nood
zakelijkheid erkend van onverwylden aanleg
van den dam.
Met inbegrip van eene steenstorting ter
voorkoming van uitschuring, zyn de kosten
vau het plan geraamd op 1.900.000, behalve
de kosten van aanleg (die evenwel nog niet
strikt noodig wordt geoordeeld) van Btroom-
leidende hooiden, in loodrechte richting op
den hoofddam, waarvan indertyd melding is
gemaakt in hut advies van de heeren Jansen
en Waldorp. De dam zal niet alleen strek
ken tot behoud, maar zeer waarschynlyk ook
tot verbetering van het vaarwater ook over den
drempel tot in de Javazee.
De minister van koloniën heeft aan de Sta-
ten-generaal by suppletoire Indische begrooting
een crediet van 300.090 aangevraagd, om de
Indische regeering in de gelegenheid te stellen
oumiddelyk maatregelen te kunnen nemen tot
uitvoering v*n het werk.
Zondag is te Goes het lokaal van het Leger
des Heils ingewyd. Des morgens te zeven ur«n
had de eerste byeenkomst plaats, doch door
het vroege uur was de opkomst gering. Maai
Dy de drie daarop volgende byeenkomBten, was
het gebouw telkens geheel gevuld.
De heer W. Kaptejjn Pz., pred. by de
Chr. Ger. kerk te Workum, heeft net beroep
aaar die gemeente te Goes aangenomen.
Wekelyksche opgaaf betredende de Ned. herv.
kerk.
Beroepen naarStiens H. J. Dingemans te
Rnsum Usselo H. C. Speekman Jzn. te Yhorst
c. a.; en naar Niekerk K. Kloosterman te GaB
selter-Nyeveen.
Bedankt voor s Harderwyk F. J. Heineman
te Aiblasserdam Ransdorp c. a. A. W. Hötta
te Blaricum en Laren en voor Uithuizermeeden
J. Eringa te Eng wie rum.
In dit nommer is onder de advertentiën
opgenomen het volledig programma van de
algemeene vergadering der Maatschappij ter
bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland
en van de tentoonstelling, respectievelijk den
22 en 23 Juni te Kruiningen te houden.
De heer L. J. Langeweg te Middelburg
is te Arnhem geslaagd voor het examen van
deurwaarder der directo belastingen.
De Belgische loodsschoener no. 10, welke
te Ylissingen in de Westhaven binnen de brug
onder de waterlyn was schoongemaakt, wilde
Zaterdagavond met hoogwater de plaats ver
laten, doch kon het niet verder brengen dan
in de brug, waar het schip door te lagen wa
terstand bleef zitten. Voorzorgtmaatregelen,
zooals takels op den wal en stutten buiten
boord, waren oorzaak dat het schip met laag-
water recht bleef, doch de communicatie over
de brug was gesloten tot Zondagmorgen hoog
water, toen het vaartuig met assistentie van
veel Belgisch personeel uit zyn benarde positie
werd gebracht.
De vraag doet zich voor zegt onze be
richtgever of de brugwachter niet voor een
dergelyk oponthoud verantwoordelyk is, aange
zien hy toch den schipper van het vaartuig
van den waterstand moest kennis geven.
De loodschoeneis liggen hier in de modder,
somtyds nog véor de brug, zoodat dan een
brugwachter zelfs geen brug behoeft open te
draaien, en toch moet voor elk vaartuig 3
worden betaald. Is dat billy k?
Aan den sergeant-majoor A. Verhage en
den kleermaker A. van den Heuvel van het
4e bat. 3e reg. infanterie te Ylissingen werd
Zaterdag de bronzen medalje voor 12 jaren
trouwen dienst uitgereikt.
Uit ylissingen schrytt men ons
in tegenstelling met het gure weder, dat
we in de laatste dagen hadden, wat ons
deed denken aan hetgeen de Génestet in zyn
Het Haantje van den Toren oyer de Meimaand
zeide
Hij kan zoo koud, zoo droefzoo guur,
Hij kan November zijn,
was 't Zondag een weertje, zooals men maar
verlangen kan. Menigeen zal daarvoor moeder
natuur zeker dankbaar zjjn geweest.
Yele menschen genoten van het lekkere,
gezondheidaanbrengende wederen dat de
wandelplaats langs den Noordzeeboulevard naar
bet Badhuis een druk bezoek ten deel viel,
spreekt van zelf. Die, als 't ware eenige,
gelegenheid om iets zeldzaams te kunnen zien
en te genieten, zal voorzeker, nu er eene Ver-
eeniging tot bevordering van het Vreemdelingen
verkeer in Walcheren tot stand zal komen, zeker
tot iiaar recht komen.
Die vereeniging zal ongetwyfeld veler sym
pathie ondervinden, mits men oordeelkundig
te werk ga. Men houde alleen liet doel voor
oogen. Moet 't den weg op van de tydrekening
waaraan, tusschen twee haakjes, vele menschen
hier nog niet gewoon zyn en die het bjjv.
erg lastig vinden niet meer, zooals vroeger, op
de bekend gemaakte uren van vertrek en
aankomst van trein en tram, zonder met het
tydsversthil in twee zóó kort bjj elkaar gelegen
plaatsen, rekening te houden,te kannen afgaan
als ieder voor zich zelf gaat- werken dan
stellen wy er ons niet veel van voor. Samen
werking alleen kan en moet goed werken.
Volgens bericht aan het Centrum uit
ylissingen werd op een Donderdag aoor de
R. K. kiesvereeniging aldaar gehouden, niet
druk bezochte vergadering, met meerderheid
van éen stem, de volgende, door den heer
Kotte voorgestelde, motie verworpen
«De R. K. Kiesvereeniging te Vlissingen,
overtuigd van de noodzakelykheid der samen
werking tusschen de verschillende anti-liberale
partyen, besluit alleen anti-lioerale oandidaten
te stellen."
Daarna werd, met dezelfde meerderheid, be
sloten om, in navolging van de R. K. kies-
rereeninigingte Middelburg, te candidateeren ds
üeeren D. A. Dronkers, J. C. Lantsheer, W. A.
Graaf van Lynden, dr J. v. d. Beke Cailenfels
en D. J. Oggel.
Natuurlyk dat een correspondent van dr
Schaepman's blad dat besluit ten sterkste
afkeurt.
ingang van 16 Mei is benoemd tot
brievenbesteller zoowel binnen als buiten
de gemeente Colynsplaat C. van der Weele.
De heer N. W. Hocke, benoemd burge
meester van Kerkwerve, die Vrydag des voor
middags in handen van den commissaris der
koningin zyn ambtseed had afgelegd, werd in
den namiddag van dien dag in een vergadering
van den gemeenteraad geïnstalleerd. Hoewel
de benoemde verzocht had van openlyke eer
bewijzen der ingezetenen verschoond te blyven,
hadden toch velen de vlag uit hunne woningen
doen wapperen. De installatie geschiedde met
eene toespraak door den oudsten wethouder,
den heer J. der Weduwen, die den nieuwen
titularis de teekenen zjjner waardigheid omhing,
waarna de nieuwe burgemeester eene hartelyke
toespraak tot den raad hield. Daarna sprak
ook de secretaris een woord, waarna de zaken
oehandeld werden en men nog eenige uren
gezellig byeenbleef. Morgen (Dinsdag) zulien
de schoolleerlingen deer den burgemeester wor
den onthaald. Ook zullen de behoeftige» te»
