N°. 76. 135" Jaargang. 1892. W oensdag 30 Maart. Eene te waardeeren poging Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte, Telephoonnommer 139. Middelburg 29 Maart. LETTEREN EN KUNST* UIT STAD EN PROVINCIE. NI I) I) II IS I RGSCBE COURANT. Thermometer, i Agenten te Ylissingen: P. G. bi Vu Mebtdagh Zoon, te Goet., A A V) Bollabb. ie Kroningen: F. v.d.Piijl, te Zierikzee: A.C.deMooij, teTholen: W. A. Middelburg 29 Maart ra. 8 u. 41 gr. vab Neetjwekhtjijziic en te TernenzenM. bi Johge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de m. 12 b, 42 gr., av. 4 n. 41 gr. F. advertentie-bureau'e van Niïgb Va» Ditmab, te Rotterdam, BI Gibb. Rblimiamib, te Grivenhage, en A. BE la Mab Azï., te Amsterdam. Verwacht N. O. wind. i Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Lenden.de Compagnie géiérale Putlieité étrwsgère G. L. Datjbe Cu.. Jon» F johis, rpvolger. advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen ii. (Slot.) Op de nieuwe provincie zou de commissie willen toepassen het woord, door drKuyper op het christelijk sociaal congres gesproken: „De vruchtbare akker is door God aan heel het volk gegevenopdat alle stam erop wonen en er van leven zou. Elke agrari sche regeling, die met deze stellige ordinantie niet rekent, verderft Land en Luyden." Want zegt de commissie men staat hier voor eene geheel nieuwe agrarische regeÜDg, waarbij men niet met verkregen rechten en oude toestanden te worstelen heeft. Bij hare organisatie bezit men groote vrijheid, doch men besefie tevens de groote verantwoordelijkheiddie zij als trouwe gezellinne met zich voert. „Hier behoeven geene gronden onteigend te worden om ze in eripacht uit te geven en het gelijk recht van allen, tot de gemeen schap behoorende, op den bodem te erkennen het particuliere bezit blijft volkomen onaan getast. „Ook de rijks landbouw-commissie sprak in haar laatste rapport de wenschelijkheid uit, dat de gebruiker van den bodem tevens eigenaar zij of worde. Wel wilde zij geen landnationalisatie, evenmin het majoraats- recht terug of het bestaande erfrecht omver werpen, maar het wil ons voorkomen, dat ook voor de toepassing harer denkbeelden hier de gelegenheid zich zoude aanbieden. „Zij verlangde toch den landbouwers zeker staatscrediet tegen de laagst mogelijke rente zonder winst van geldschieters te verschaffen, voerde zelfs het denkbeeld van een staats hypothekenbank aan en ofschoon door haar tevens naar allerlei schikking en verminde ring van belasting voor den landbouw gezocht werd, schijnt het ons toch toe dat de druk van het kapitaal door haar niet de minst zware werd geacht. „Bij het voor de Zuiderzeepolders geopperde denkbeeld behoeft geen sprake te zijn van privilege van belastingen of van voorrechten voor een bepaalden tak van volksnijverheid, evenmin van landnationalisatie. De oude wereld blijft, om het zoo eens te zeggen, on aangetast, maar men beproeft in de nieuwe streek wat onder vooruitstrevend oeconomisch en juridisch begrip mogelijk isalleen laat men zich niet belemmeren door angstig te vragen ot het belang van het vaderland met dat der tegenwoordige grondeigenaren synoniem is. Niet het najagen van droom beelden, geene gevaarlijke hervorming van oude toestanden dus, maar het daarstellen van nieuwe verhoudingen, waarbij de in vloed van bet staatsbestuur, die in onzen tijd aanzienlijk toeneemt, wat alseenteeken des tijds te beschouwen is, zich krachtig laat gelden, waardoor de werkende stand, voor zooveel de boerenarbeiders in de eerste plaats betreft, beduidend geholpen wordt, niet door schenkingen die vernederen, maar door het ook voor hen openen van nieuwe bronnen van bestaan en welvaart." Het geldelijk offer, dat op de voorgestelde wijze van den staat zou gevorderd worden, blijft beneden het cijfer van f 250 per hec tare. Deze bijdrage big ft beneden hetgeen vroeger voor soortgelijke ondernemingen is verstrekt, en eveneens beneden het cijfer dat voor hetzelfde werk met beperkter gren zen vroeger ais norm werd vastgesteld, ter wijl thans aan de eventueele vruchten een nader overeen te komen deel aan het rijk wordt verzekerd en in diens kassen kan terugvloeien. Dat de regeering op den geheelen gang van de zaak door hare eigene commissie controle en toezicht houdt ligt voor de hand. Resumeerende komt het hoofddenkbeeld der commissie hierop neer„uitvoering van het grootsche werk middellij kerwij ze door het rjjk j subsidie gedeeltelijk in geld, gedeelte lijk in te verleenen credietverkrijgbaarstel ling der gronden voor ieder landbouwer die werken wil, en dit alles op voorwaarden die ook aan de sociale eischen voldoen". Zal dit denkbeeld steun vinden bij allen die geroepen zijn te helpen waar het geldt het welzijn van het land te bevorderen Wij willen het hopen om meer dan een reden In eene slotbeschouwing wijst de commissie op den ernstigen tijd, waarin wij leven;een t'jd» „waarin allerlei sociale nooden open baar worden, waarin „„de nood der tijden"" het algemeen parool is. Wie dit hooghartig ontkent, óf er over glimlacht, maakt zich op zijn minst aan groote oppervlakkigheid en lichtzinnigheid schuldig. Hetzij verre van ons te beweren, dat het maatschappelijk vraagstuk door de afsluiting en droogmakin; van de Zuiderzee ten volle zal worden op gelost maar dat er krachtig door zal worden bijgedragen om het geloof in 's lands bestuur, het vertrouwen in het staatsbeleid en het gezag te versterken, vooral wanneer de zaak Diet bloot als een geldelijke operatie wordt opgevat, is, dunkt ons, niet wel voor tegen spraak vatbaar. Emigratie en kolonisatie binnen onze eigen grenzen zijn denkbeelden, die, als ze voor uitvoering vatbaar blijken, verdienen toegejuicht te worden en ook dankbare instemming zullen vinden, wanneer zij worden in practijk gebracht". Het vraagstuk der droogmaking van de Zuiderzee is nu genoeg besproken maar, wat van veel meer gewicht is, dank zij de Zuiderzee-vereeniging, ook door deskundigen van alle kanten bekeken. Er is thans een practisch resultaat verkregen in dien zin dat men weet welke weg, welke e e n i g e weg dient te worden ingeslagen om tot een goed resultaat te komen. Die weg wijst het technisch rapport der vereeniging, opgemaakt met medewerking van een bekwaam man als de minister Lely, het Nederlandsche volk aan. Wij vereenigen ons geheel met de hoofd gedachte, vervat in de volgende slotwoorden van het rapport „We naderen het einde der eeuw en zien allerlei dwaasheden en verkeerdheden onder het „fin de siècle" vertoonen en invoeren. Ernstig mag men zich echter afvragen of juist dat aanstaand einde van een groot levenstijdvak, in plaats van tot lichtzinnig heid te leiden, geen hooge verplichtingen, geen zware verantwoordelijkheid oplegt. Welnu, de eeuw, waarin we leven en wer ken, zou op schoone wijze worden afgeslo ten, zoo een onderneming werd voorgenomen, wier wederga men nog niet zag, die voor talloos velen tot zegen kan worden en Ne derland, ons land, tegelijk in rang kan ver heffen. „Laat ons daarom de hoop mogen uit spreken, dat het H. M. onze geëerbiedige koningin-regentes, voorgelicht en gesteund door haar wettige raadslieden, moge behagen een dergelijk gunstig besluit te onderwerpen aan de goedkeuring van de vertegenwoordi gers des ganschen Nederlandschen volks, de staten-generaal, wier beslissing met vertrou wen mag worden afgewacht, wanneer de Datie zich doordrongen toont, dat haar toekomst hierbij in het spel is. „Het is onze vaste overtniging, dat de geliefde vorstin daarmede een daad zou ver richten, die zegenrijke vruchten zou dragen voor het land, dat zij bestuurt, en dat het tijdvak van haar regeering reeds daardoor alleen onvergetelijk zal worden in de Ge schiedenis van ons Vaderland.'' De commissie wijst er in haar rapport op dat de onderneming uit een bloot financieel oogpunt geen groote winsten aanbiedtmaar evenmin, mits met oordeel en kennis van zaken geleid, groote kans op belangrijke verliezen. Van dit standpunt behoeft dus de uitvoering van het werk geen bezwaar op te leveren; maar er staan andere belan gen op het spel, die tot handelen dringen er zijn gewichtige redenen die eene Neder landsche regeering moesten aansporen in deze de handen aan den ploeg te slaan. Onse natie is eene landbouwende natie, maar heeft ook een eervollen naam op het gebied dei waterbouwkunde. Haar zedelijke waarde zou verhoogd wor den door zulk een belangrijk werk als de droogmaking der Zuiderzee. Het uitbreiden van ons landbezit kan ten goede komen aan vele uitstekende krachten, die nu elders zich moeten heenwenden om een behoorlijk bestaan te, vinden. Ons corps van waterbouwkundigen, dat verre buiten ons land zulk een eervollen naam heeft, zou daar een vruchtbaar arbeids veld vinden, dat dien naam zou kunnen verhoogen. En waar men in den tegenwoordigen tijd met steeds toenemenden drang vraagt om werk, kan de uitvoering van zulk een plan, als middel tot arbeid-verscbaffingzeker niet hoog genoeg worden geschat. Hoevelen handen toch zullen daarbij een eerlijk en goed stuk brood kunnen verdienen! Moge het liberale kabinet in deze zijne positie toonen te begrijpen Er is voor onze ministers eer te behalen en voor het land voordeel. En geen gunstiger toestand valt er voor dit plan te bedenken dan de huidige, nu onder die ministers zich een man bevindt, zoo doorkneed in deze zaak als de heer Lely, die het zich zeker tot een eer za> rekenen, zijn collega's tot handelen aan te sporen in eene onderneming van zuiver nationaal belang. Bjj kon. besluit: is J. R. L. Cerbey ontslagen als burgemeester der gemeente Wessem; is de eerste-luitenant op nonactiviteit H. A. V. Giesberger, van het wapen der infanterie, op zjjne aanvrage, op pensioen gesteld ad 559 s jaars. De gewone audiëntie van den minister van marine zal op Vrjjdag 1 April a. s. niet plaats hebben. De fi'esteljjke herdenking van den dag, waarop Johan Amos Comenius vóór 300 jaren werd geboren, heeft te Amsterdam en te Naar- den onder veel belangstelling plaats gehad. Op de bjjeenkomst te Amsterdam, waar door de professoren Rogge en Yan Toorenenbergen en den heer Bouwman, directeur der kweekschool voor onderwjjz jrs en onderwijzeressen, het woord werd gevoerd, was een uitgelezen pu bliek tegenwoordig, waaronder pastor Reiehbl, prof. Smaha uit Bakonitz en de heeren Anto mn Cezek, Milan Stranecky en Alois Vavrinec Velick, als gede puteerden van de Czechische universiteit te Praag. Ofschoon het weer niet uitlokte een bezoek te brengen aan Naarden waren toch tal van hooggeplaatste personen uit Nederland zoowel als uit bet buitenland gekomen om hnlde te brengen aan Comenius. De feestelijkheden werden in de kerk geopend met de uitvoering der Comenius oantate, ge componeerd door den heer C. Andriessen Jr. met woorden van den heer A. N. J. Fabius, terwjjl daarna de heer H. C. Rogge als feest redenaar optrad. Na da uitvoering van eenige muziekstukken, waarvan vocral zeer lief klonken Alt deutsches lied voor soli, koor en orgel van Praetorius, en Die Himmel erzühlen die Ehre Oottes, benevens een paar solo's voor tenor en sopraan, was de plechtigheid in de kerk geëindigd. De tentoonstelling op het raadhuis was hoogst belangrijk. Uit Bohemen waren naar het TV. v. d. D. meldt verschillende kransen en telegrammen ontvangen. Zoo was door den burgemeester van Praag, namens het gemeentebestuur, een prachtige krans gezonden, met een brief in 't Caecbisch en in 't Franscb, behelzende het verzoek om dezen als een holde op het graf van Comenius neder te leggen. Verder waren ontvangen een telegram van den burgemeester van Dobrowitz aan dien van Naarden, in 't Fransch gesteld, luidende>God zegene de natie die de nagedachtenis eert van den grootsten Tchegisohen paedagoogeeo van het feestcomité te Praag aan dat toNaarden, welk telegram in het Nederlandich gesteld was en aldus luidde: „Tot het hoogverheven, der gedachtenis van dan wcreld-paedagoog KomeBBky gewjjd feest, hebben wij de eer onze vreugde te betuigen en onzen hartelijk n groet toe te brengen", en een telegram van de stad Lyssa. Deze was echter in hetTchegisch 1 De voorzitter van het feestcomité wist echter raad, bjj seinde den inhoud woord voor woord over aan prot. Kern, te Leiden, en binnen drie uren wist men in Naarden wat het Y legram behelsde. Het luidde»Der nagedachtenis van Komensky eeuwige roem, eer zijnen vereerders 1'» Eindclpk hadden nog twee Boheemsche dame8 te Amsterdam, de gezusters fc&ffLkvS,, een prachdgen lauwerkrans gezonden, met linten in de rood- wit en blauwe kleuren, waarop in bet Tchegisoh en in het Nederlandsch de woorden vermeld waren: »Uwe onsterfelijke werken bewaren u het aandenken bjj alle naties 1" Ook te Borljjn werd Maandag Comenius door het onderwijspersoneel plechtig op het raad huis herdacht. De zaal was feestelijk versierd. Een zangvereeniging zong Beetbovens: Die Him- mel rühmen aes Etcigen, waarna prof. Pappen- ueim, de bekende Comenius-vorscher, de feest rede ter herinnering aan den grooten opvoed kundige hield. Als nieuwe prjjsvraag, waarop de ant woorden vóoi 1 April 1894 worden ingewacht, opuat zjj vóór 1 Mei 1895 kannen beoordeeld worden, is door TeylePs Genootschap uitge schreven „Eene op de gedrukte './^ikan, inzonder heid op de onlaDgs v -óCb nen Documents con- cernant la relation er.tre ie Due d'Anjou en le Puys-bas, van de hh. Muller en Diegerick, en verder op eigen nasporingen in de archieven berustend verhaal van den afval derWaalscbe gewesten van de generale unie". De prjjs voor het best en voldoend gekeurd antwoord op deze vraag bestaat in een gouden eere-penning, ter waarde van erlaonderd gnlden. Ernest PosBart is door den prins-regent van Beieren tot hoftooneelspeler en professor in voordragen aan de koninklpke muziekschool benoemd. Aanstaanden Maandagavond hondt de liberale kiesvereeniging Eendracht maakt macht alhier in haar gewoon lokaal eene vergadering ter voorloopige bespreking van candidattn voor de verkiezing van leden der provinciale staten. Door het strijkorkest der stafmnziek van het 8e regiment infanterie, onder directie van den heer N. A. Bouwman, zal op Dinsdag 5 April a. s. een concert worden gegeven in de groote zaal van het Schuttershof. Dit concert wordt door HH. oificieren van de bataljons van Middelburg en Yiissingen aange boden aan de leden van de conti èrie St. Sebas tiaan en van de zomerconcerten (1891), die met hunne dames tot dit concert vrjjen toegang hebben. Het zeer uitlokkend programma, dat niet wordt rondgezoncen, bestaat uitConcert- Ouverture (Rietz)Zwei Spaniiche 2anze(Tschai- kowsky) Ro,nance voor alt-viool (Bouwman) Aubade Printanière (Lacombe) Mé-litation sur Faust, opéra de Gounod (Bouwman) Suite d'orchestre Coppelia (üelibes) Sympathie Intermezzo (Bouwman) Largo con gran espressione (Beethoven) en Jubel ouverture (Weber). De Maandag avond gehouden achtste al- gemeene vergadering der vereeniging Hulp in Rood te Vlissingen werd naar men zoo be leeld is ons te schrjjven door slechts 20 leden oyge ivoond met inbegrip van 6 bestuursleden. Yan 3 bestuursleden was het berient inga komen, dat zjj door ongesteldheid verhinderd waren de vergadering bjj te wonen. Uit de rekening en verantwoording van den penningmeester bleek dat het jaar 1891 als zeer gunstig kon aangemerkt worden. Niet minder dan 1367.11 was ontvangen, terwjjl een be drag van f 1270.96 werd uitgegeven. Uit het vei slag van den secretaris bleek, dat de vereeniging reeds 5 jaren werkzaam was en in het afgeloopen jaar, evenals vroeger, bleef voortgaan om vooral de verborgen armoede tegemoet to treden. De vereeniging mag op den steun van velen rekenen, terwgl de hnlp der leden ingeroepen werd om dien steun nog grooter te maken, teneinde het werk nog krachtiger te kunnen voortzetten. De heeren A. J. van Ookenburg, E. M. Che valier en W. L. Winkelman, die aan de beurt van aftreding waren, werden 'als bestuursleden herkozen, terwjjl ook in de later gehouden bestuursvergadering aan eerstgenoemde het voorzitterecbap opnieuw opgedragen werd. Ook de leden der financieele commissie, de heeren J. le Si.ge van Hoeve, P. L Mets en J. W. H. Brouwer werden als zoodanig her- koiei. LitJür ogte eov ■ros Aan het eind der bjjeenkomst bracht de heer Tntein Nolthenius, ook als burgemeester, zjjn dank aan het bestuur voor de vele moeiten, die het zich wilde getroosten in het belang der hulpbehoevende ingezetenen, vooral van ben, die niet in de termen vallen om te ge nieten van den steun van burgerij;ke of kerke- ljjke armbesturen. Hoewel er te Kleverskerke verscheidene »ouden van dagen" wonen en de influenza er in zeer erge mate geheersobt heeft, is er toch van het laatst van October 1890 tot het laatst van Maart 1892, dus in 17 maanden, geen enkel Bterfgoval voorgekomen. Uit Goes sohrjjft men ons Ongetwijfeld viel het menigeen der ten getale van 50 opgekomene leden en introducés der kiesvereeniging Goes tegen, dat zjj Maandag avond, in plaats van mr H. Goeman Borgesius, bet spreekgestoelte zagen innemen door den heer D. Stigter. Maar 't moet eerljjk erkend de teleurstelling week spoedig: de heer Stigter toonde zich volkomen op de hoogte van het te behandelen onderwerp niet alli maar leidde tevens de vergadering (hjj waarnemend voorzitter) op werkeljjk uitste kende wjjze. Na de mededeeling van de ongesteldheid de> heeren Borgesiusde verhindering van den beer mr Smeenge om diens plaats in te nemen, van het feit, dat de heer J. M. Kakebeeke met het oog op dé aanstaande Statenverkiezing, waar bjj hjj persoonljjk is betrokken, tjjdeljjk als voorzit ter had bedankt, en van eene motie der liberalen te Tietjerksteradeel, houdende instemming met de aanhangige belasting-voorstellen nam de heer Stigter het woord cm glashelder uiteen te setten, wat men onder een vermogens-belasting heeft te verstaan hoe progressie en degressie in deze dringend noodig zjjnhoe de afschaffing van den zeepacojjns een weldaad zou worden voor de >kleine logden", hoe afschaffing van belasting op het zout, vermindering van het mutatierecht, inderdaad weldaden zouden zjjn aan het Nederlandsche volk. Maar, de ver hooging van den accjjns op het gedistilleerd achtte bjj een gruweleen bewjjs, dat de jeneverbelasting, nog meer dan tot heden het geval is, de kurk dreigt te worden, waarop de Nederlandsche financiën drjjven. Wanneer die opbrengst van den jeneveraccjjns nog aange wend werd om de slachtoffers van den drank duivel te genezen, dan zon men met de voor gestelde verhooging genoegen kannen nemen, maar thans tot geen prjjs. In het kortde lezers van deze courant, die de drie artikelen van den heer Stigter over de belasting-ontwerpen van minister Pierson heb ben gelezen, zullen zich kunnen voorstellen, dat de inleiding aan goede handen was toe vertrouwd. In het breede zette hjj niteen en maakte aan iedereen dnideljjk, hoe valsoh de beschul diging is, door oppositie-bladen geuit: »de minister Pierson deed kwakzalvers-werk". Integendeel, er zit stelsel inde heer Pierson heeft zich aan zjjn groutsch verleden, aan zjjn veelomvattende stadie niet ontronw getoond. Met luid applauB gat de vergadering hare ingenomenheid met het gesprokene te kennen. Daarna deed de heer Stigter voorlezing van eene motie, door het bastuur voorgesteld, in houdende de verklaring dat de ingediende ontwerpen volkomen in overeenstemming zjjn met het vóór de verkiezingen openbaar ge maakte programma der Liberale Unie; dat de kiesvereeniging Goes wenscht die ontwerpen al of niet gewjjzigd te zien aangenomen maar die tevens de hoop uitsprak dat de voorgestelde verhooging van den jineveraccijns zou worden teruggenomen. Over Je gecursiveerde woorden ontspon zich een debat, en werd zelfs een amendement voorgesteld om ze uit de motie te lichten. Bjj opstaan en bljjven zitten werd het amendement met 15 tegen 35 stemmen verworpen. De heer J. J. Ramondt had eene motie voorgesteld, in hoofdzaak hetzelfde inhoudende als die van het bestaar, maar wat beknopter van vorm. Door de aanneming met 44 tegen 6 stemmen der motie van de bestuurstafel, bleef laatst genoemde buiten verder behandeling. Met een warm woord, aansporende tot krachts inspanning en aaneensluiting, sloot de voor zitter de bjjeenkomst. Het was werkeljjk eene belangrjjko bjjeenkomst; hot feu-saoré glom menigmaal van onder de ascb, en wanneer Goes besluiten kon meerdere dergeljjke bijeen komsten te bonden, dan zon mettertijd misschien dat feu knnnen aanwakkeren tot eene helder lichtgevende en weldadige warmte verspreidende laaie- Daarna werd eene beslotene bjjeenkomst ge» honden van de leden der kiesvereeniging. Ui|

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1892 | | pagina 1