N°. 47.
1356 Jaargang.
1892.
Donderdag
25 Februari.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte,
Telephoonnommer 139.
Middelbnrg 24 Febrnari.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Loting Nationale Militie.
H E R IJ K.
ÏIIDDIllll ISliSdll COURANT.
w
TIie»moineter. Agenten te Vlissingen: P. G. di Vby Mestdagh Zoon, te Goes. A. A. W. Bolland, te Eruiningen: F. v.d.Peijl, te Zierikzee: A.C.deMooij, teTholen: W. A. i A-dvertentlën
Middelburg 24 Febr. vm. 8 n. S7 gr. yan Nletjwenhtjijzï* en te TerneuzenM. de Jonob. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenali de j moeten des namiddags te één uur
ro. 12 d. 48 gr., av. 4 n. 48 gr. F. i advertentie-buresu's van Nijgb Van L'itmab., te Botte:dam, db Gbbb. Bblibïantb, te 's Grnvenhage, en A. de la Mab Azn., te Amsterdam. j Ran het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht Z. O. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Pargi en Londen, de Compagnie générale ée Publieité étrangère G. L. Daube Cib., John F. Jones, opvolger.zjj des avonds nog worden opgenomt n.
De uitslag der in de districten Middelburg
en Goes gehouden verkiezingen voor leden der
Provinciale staten geeft ons stof tot eene enkele
opmerking.
Die uitslag heeft ons niet verwonderd.
Wie de blindelingsche gehoorzaamheid kent
van hen, die zich scharen onder anti-revolnti-
onnaire vlag, waarbjj dr. Kuyper als comman
dant heeft post gevat; wie er op let, hge een
groot deel daarvan sioh volstrekt niet verdiept
in eenige andere kwestie dan in die van gevaar
voor den godsdienst; wie met ons overtuigd
is dat by het grootste deel daarvan van een
zelfstandig oordeelen over een gestelden candi-
daat geen sprake is, zal zich niet verwonderen
dat daar, al stelt men ook een op het platte
land geheel onbekend persoon, allen zich een
voudig op zulk een oandidaat vereenigen.
En als men daartegenover dan stelt het
onloochenbare feit dat sommige liberalen liefst
zoeken naar punten van afscheidingmet een
betreurenswaardige en overdreven zucht om
toch vooral zelfstandig sioh te toonen, het
partybelang haast niet tellenzich moeiljjk
over persoonljjke opvattingen heenzetten en
in de kunst van zelfverloochening het nog
niet ver brachten dan zal men zich ook
niet verbasen over de verkiezing van twee
anti-revolutionnairen in de plaats van twee
liberalen.
Er zjjn nu eenmaal liberalen, die zich niet
kunnen voorstellen dat iemand voor zjjn gods
dienstig gevoel behoefte heeft aan zeer strenge
ideëen, terwjjl hjj op politiek gebied een meer
mime opvatting huldigt; en vooral den gods
dienst als een te verheven zaak beschouwt om
daarmee staatknndige doeleinden te bereiken.
Evenmin als een ultra-anti-revolntionnair zich
een godsdienstig liberaal denken kan, op grond
dat men de ongodsdienstigheid van zulk een
staatkundig tegenstander hem steeds heeft
Toorgepreektevenmin schjjnt het sommigen
liberalen, en nog' wel hun die bewaren op
kerkeljjk gebied een vrjjzinnig standpunt in
te nemen, mogelyk te denken dat een op
godsdienstig terrein orthodox man vryzinnige
ideëen kan koesteren.op politiek gebied.
Aan beide zjjden maakt men zioh, onzes
inziens, aan eene even groote fout schuldig
men verwart godsdienst, kerk en staat op
schromelijke wjjze. Men vergeet dat godsdienst
is grootendeels een kwestie van het gevoel,
staatkunde van het verstand; terwyl by beide
het hart een woord heeft mee te spreken.
Eene ruime opvatting, een onbevangen blik
missen èn de anti-revolutionnairen, die zich
blind staren op bet belang der kerk, èa de
liberalen, die zoo eenzydig zjjn op godsdienstig
gebied.
Maar dan ook aan de laatsten voor een groot
deel de sohuld als men kerk en staat hoe langer
zoo meer met elkaar verwart.
Aan die zjjde toch moet men vooral mêewerken
om beide van elkaar streng te scheidenen den
godsdienst, ot liever kerkdienst, buiten onze
staatkunde te houden.
Dubbel te waardeeren is het echter dat een
groote kern onder de liberalen op Walcheren
trouw en sterk aaneengesloten bljjft en pal
staat voor hunne beginselen.
Een ruim 1500 stemmen blyft altjjd het
raste cjjferental, waarover de onzen kunnen
besohikkenen dat getal stjjgt meer of minder
om bjjzondere redenen, al naar gelang van den
gestelden candidaat ot van bjjzondere omstan
digheden.
Wy laten de verkiezing van 1889 buiten
rekening, omdat tegenover aftredende leden
steeds consideraties in het spel zyn, die een
zuivere afspiegeling der party-sterkte moeilyk
maken.
Zoo ook blyft het getal onzer tegenstanders,
de anti-revolutionnairen, op dezelfde hoogte.
Zonder de hulp der katholieken,
die op Walcheren in tegenstelling met hunne
geloofsgenooten in het district Goes de
JLuyper-partjj trouw steunen, zjj het ook zonder
eenig openljjk bljjk van leren te geven,
kunnen de anti-revolutionnairen
het niet winnen. Want wjj houden ons
vast overtuigd dat zjj Maandag alle krachten
in bet vuur brachten en dat de 117 kiezers
die, in tegenstelling met den 14en Mei 1889,
thuis blevenhoofdzakelijk behooren tot de
liberale party.
In Vlisgingen schjjnt een verkiezing voor de
Staten de kiezers al zesr weinig warm te
maken; daar kwam nu zoowel als drie jaren
geleden Bleehts de helft by die gelegenheden
opzelfs ditmaal enkele meer dan in 1889
Waarschjjalyk hebben hierop ook bjjzondere
omstandigheden invloed, o. a. afwezigheid van
vele loodsen en zeevarenden.
Dat in het geheel ruim dertien honderd
kiezers het niet noodig vonden van hun kies
recht gebruik te maken is een niet opwekkend
verscbjjnsel. Veel gewicht hechten die kiezers
niet aan het hun toegekende recht, waarnaar
zoovelen haken. Eene uitbreiding van bet
kiesrecht kan wellicht zyn nut hebben om deze
fiauwhartigen tot meer belangstelling te prik
kelen.
Dat in het district Goes de liberale candi
daat minder stemmen verkreeg dan de vorige
keeren, toen ook de beer F. Dekker Jz. was
gesteld, zal wel grootendeels toe te schryven
zyn aan de minder opgewektheid, die na de
geleden neerlagen onder de liberalen daar
heerschten het zeer laat optreden der kies-
vereeniging met een definitief candidaat.
Dit was vooral by deze gelegenheid te be
treuren want nu de katholieken daar met
een eigen candidaat optraden, ware meerdere
jjver door de liberalen hun zaak zeker zeer
ten goede gekomen.
By de verkiezing daar bleek ook hoe de
persoon van den candidaat veel invloed uit
oefent. Terwyl de anti-revolutionnaire heer M
Noordjjke indertyd gekozen werd met 1325
stemmen, vereenigde 4 December de heer W
J. Vader, van dezelfde zyde gesteld, 1723
stemmen op zichterwyl nu de heer M. de
Jonge werd uitverkoren door 1582 kiezers.
Het aantal stemmen, waarop de anti-revolu
tionnaire party daar vast rekenen kan, varieert
ook tusschen de dertien en vyftien honderd;
terwyl indertyd de liberale heer Dekker zelfs
ruim 1200 stemmen verkreeg. By wat meer
jjver, Maandag van die zyde aan den dag ge
legd, ware een andere uitslag niet onmogeljjk
geweest.
Opmerkelijk is vooral het verschil in houding
tusschen de katholieken in beide districten.
In het district Goes heeft de Bahlman-tractie
de bovenhandin onze naaste omgeving schyot
de leiding in handen van hen, die de gevoelens
van dr Schaepmsn huldigen.
Wy hebben onze lezers maar niet vermoeid
met de beschouwingen in anti-revolutionnaire
en katholieke bladen, van verschillende nuances,
over het al of niet samengaan dier beide
partyen by de statenverkiezingen in Mei a.
Dat gezwenk, gedraai, geknoei en zedeloos
geredeneer kennen zjj even goed als wy.
Nu zal spoedig Maandag a. het Cen
traal comité van de anti-revolutionnaire party
samenkomen om daarvoor een gedragslyn te
bepalen. Nieuwsgierig zyn wy naar die uit
spraak niet. Want de hoofdkwestie is niet of
de anti-revolutionnairen zullen samenwerken
om de katholieken testeunen dat doen strenge,
orthodoxe volgelingen van dr Kuyper toch niet.
Maar wel is de kwestie, hoelang een deel der
katholieken nog zoo karakterloos zal zyn om altyd
door te helpen hen, door wie zjj eigenlyk
verfoeid worden.
De Standaard o. s. weten altyd achterdeuren
genoeg om den sohjjn te bewaren. En dr
Schaepmans fractie is niet minder handig in
het uitdenken van schijngronden om eigen
zelfstandigheid en vryheid ten prjjs te, geven in
het belang der Calvinisten.
Maar van de zyde der Babimans fractie, in
Tijd en Maasbode o. a., gaan dan ook reeds
meer en meer stemmen op om dit voor het
vervolg na te laten. Zoo wees nog het Noord
Brdbanteeh Dagblad dezer dagen erop dat ten
noorden van den Moerdjjk de overgroofe meer
derheid der katholieken zich afwendt van de
Calvinisten. Volgens dat blad strookt dit dan
ook met de eer en de waardigheid der katho
lieken en het schreef: >Naar onze meeriug
eischt de eer en de waardigheid der katholieken,
dat zjj in de eerstvolgende tjjden, wy zouden
geneigd zyn te zeggenzoolang een demagoog
als de heer Kuyper het hoogste woord voert,
niet de minste hulp verleenen om Calvinisten
op het kuisen te brengen of te handhaven-
hetzjj dan voor de Staten-generaal, of wel voor
de Provinciale staten, ot wel voor de gemeen
teraden".
Verder zegt het blad in den loop zjjner be
schouwing
»Wjj hopen dat de katholieken niet zullen
medewerken tot herkiezing der Calvinisten.
Onze eer, onze waardigheid schryven ons
gebiedend voor in de eerstvolgende tjjden alle
hulp aan de Calvinisten te weigeren. De
Calvinisten moeten eerst tot het levendig be
sef komeD, dat zjj de katholieken niet kunnen
gebruiken geljjk de E^yptenaren de Joden
bezigden, nl. om steenen aan te dragen voor
hunne monumenten. En als van katholieke
de weder mocht geschermd worden met de
bekende groote woorden »stryd tegen het on
geloot", dan mogen de katholieken zieh herin
neren hoe onze voorouders door die geloovige
Calvinisten mishandeld zyn en daartoe een
blik Blaan in het nieuwe werk van den eerw.
heer Habets: »Het oude bisdom Roermond
1559 1801." Dan zullen de katholieken be-
grypen, dat het onzer onwaardig is knechten-
dienst te verrichten voor de Calvinisten, naar
de stembus te draven om hen op het kussen
té helpen ot te houden, zoolang de geest van
Calvjjn in hen blyft voortleven".
Met die waardigheid nemen een deel der
katholieken te Middelburg en te Vlissingen
bet niet zou nauw als genoemd katholiek orgaan.
De eisch, dien de Tijd dezer dagen voor
samenwerking liet boortn, nl. »dat die aan de
katholieke party haar volkomen zelfstandigheid
en vryheid laat", klinkt wel hoog maar zeggen
doet hjj toch niet veel. En waar blyven de
waarborgen dat de Kuyper-partjj de Roomschen
éen hand helpen zal?
Zulk een grondslag voor een verbond is dus
vrjj los.
En toch vreezen wy dat op stuk van zaken
ten slotte de katholieken voor een deel weêr
zullen doen, wat zjj altyd hebben gedaan zich
Blippendragers toonen van de ultra-anti-revolu-
tionnairen.
Met Mei zien wjj het bekende spelletje reeds
in het verschiet.
Reden te meer voor de liberalen om dan met
overleg op te treden, opdat behouden bljjve
wat slechts behouden kan worden; en, vooral
in onze omgeving, om krachtiger en meer een
drachtig te handelen dan nu door een deel is
geschied.
Het moet by den minister van binnenland,
sche zaken een punt van overweging uitmaken,
of, met het oog op het voorkomen van mond
en klauwzeer onder het vee in de Belgische
provincie Antwerpen, in het belang van den
gezondheidstoestand van den Ned. veestapel,
de in- ot doorvoer van de van vee afkomstige
artikelen in ons land geheel moet worden
gestaakt oi beperktalthans uit DuitBChland
en België.
By kon. besluit is pensioen verleend ad 126
's jaars aan Jacobus den Dekker, postbode te
Zierikzee.
Ook is pensioen verleend ten laste van den
staat aan mr W. F. G. L. Franjois, ten bedrage
van f 3334 'g j aars.
Nog is op zjjoe aanvraag op pensioen gesteld
de kapitein-administrateur vsn bleeding D A.
De Geest, van het 3de regiment huzaren, ten
bedrage van 1300 's jaars.
De minister van koloniën verleent a. Vrjj dag
geen audiëntie.
Bljjkens mededeeling van den minister van
marine in de St. Ct. van heden kunnen dit
jaar bjj het koninklijk instituut voor de marine
te Willemsoord geplaatst werden 20 jongelin
gen als adelborst voor den zeedienst terwyl zes
jongelieden kunnen geplaatst worden als adspi-
rant administrateur bjj de koninklybe Neder
landsche zeemacht.
De voorwaarden van toelating zyn vermeld
in de St. Ct.
Naar wy vernemen zal door de vereeni-
gtng Uit bet volk voor het volk alhier den
29 Maart a. eene avond-kunstbeschouwing
worden gegeven van eene portefeuille aquarellen
van den heer Rudolf J. Kjjzer te Amsterdam.
Vrijdagmiddag te half drie uren houdt de
raad van Vlissingen eene zitting ter behande
ling van de volgende voorstellen van burg. en
weth.tot onderhandschen verkoop van ge
meentegrond tot aankoop van grond op het
zoogenaamde Eil and en betrekkelijk de gemeen
tebegroting voor 1892.
De dagüoot Duitschland van de maat
schappij Zeeland heeft Dinsdagavond de mail
boot Prins Hendrik van diezelfde maatschappij
te Queensborough afgealeept.
Men schrytt ons uit Vlissingen
De bemanning van Hr Mg stoomkanonneerboot
Vos, in het wit gekleed, bracht Dinsdag avond
in optocht met de Nederlandsche vlag met
wimpel, vaandels met wimpels, giorno's en met
het muziekgezelschap Ons Genoegen aan het
hoofd, hun vertrekkenden commandant, den
luitenant t/z. Ie klasse Sickens, eene ovatie.
Na het spelen van het Wien Neêrlandsch
bloed verscheen de oommand nt voor zjjne
woning, waar hy werd toegesproken door den
opperstuurman by de marine, den heer Clerckx.
De commandant nam vervolgens het woord
en zeide ongeveer het volgende
>Onderoffioieien en schepelingen van Hr. Ms.
stoomkanonneerboot Vcs. Ik dank u recht
hartelyx voor de bewyzen van sympathie en
achting, my dezer dagen bewezen.
»Het doet my groot genoegen, dat gjj allen
my zooveel bewyzen van achting geeft, niet
tegenstaande er onder u zyn, die ik, gedurende
myn commandement, tot handhaving der krijgs
tucht, heb moeten straffen. Mannen, ik wys
u op onze groote zeehelden, mannen, die Zeeland
heeft voortgebracht. Ziet naar den toren en
d6nkt aan den grooten zeeheld De Ruyter. Als
gjj in Middelburg komt, bezoekt dan het graf
der Evertsen. Betracht altyd gehoorzaamheid
aan de wetten en onderwerping aan de krijgs
tucht. Het ga u allen wel, blyft u steeds
braaf gedragen en weest een sieraad vour
VlissingeE, dat vroeger zooveel marine heeft
gehad en de eenige stad is in Zeeland, waar
marine is gestationeerd.
>Mockten ei onder u zyn, die later weder
onder mjjne bevelen komen, dan kannen zjj er
van verzekerd zyn dat ik hen niet zal vergeten."
Met een «Leve onze Koninkljjke Nederlandsche
Marine" en een »Leve onze Koningin Wnhel-
mina" besloot hjj zjjne toespraak.
De matrozen zongen vervolgens, bjj Bengaal
sche verlichting, kranig hun commandant twee
coupletten van een zeemanslied toe, die door
hem en de honderden menschen, welfce waren
saamgestroomd, met luide bijvalsbetuiging wet
den begroet.
Onder het afsteken van een vuurpjj! werd
nogmaals een driewerf hoezee door de beman
ning aan hun commandant toegeroepen, waarna
zjj onder het spelen van de muziex, gevolgd
door honderden, vrooljjk langs eenige straten
naar boord ging.
Naar men verneemt, bood jl. Zondag de
bemanning haar commandant een binocle tot
aandenken aan.
Dinsdag avond ia in den Schengepolder
ook nog een zesde persoon uit Heinkenszand
gearresteerd en met den laatsten trein naar
het huis van bewaring te Middelburg overge
bracht.
De betrekking van gemeenteontvanger
te 's Heer Arendskerke is, even als die van
secretaris, tjjdeljjk opgedragen aan don heer
J. Steketee, secretaris te Heinkenszand.
Dinsdag had in het kanaal door Zuid-
Beveland bjj de spoorbrug eene aanvaring
plaats tusschen het Nederlandsoh jjzeren aak
schip Credo, schipper H. Verschuren, en het
Ned. jjzeren sleepschip Ora et Labora, schipper
J. G. Kanters. Laatstgenoemd schip kreeg nog
al belangrjjke schade aan het voorschip, door
dien er enkele jjzeren platen in de voorsteven
zyn gesprongen. De Credo beliep minder schade.
De Ora et Labora zou Woensdag morgen de
reis slepende naar Antwerpen vervolgen.
Te Lamswaarde gaf verleden Zondag de
zangvereeniging Vrijheid Eendracht haar derde
en laatste winter-concert.
Hoewel sinds het vorige concert slechts vjjf
weken waren verloopen, was zoo schryft men
ons hst programma zoo volledig mogelyk.
Ijverig werkende leden, ondersteund door tal-
i jjke en trouwe honoraire leden, hebben deze ver-
eeniging in staat gesteld in weinig tjjds veel wat
schoon is voort te brengen. De bljjspelen De mis
lukte Erfenis en De betooverde Boterham werden
tenminste onbetispelykopgevoerd;eveneens wer
den de voordrachten De blauwe kielen Wie aan
den arme geeft, die leent aan God den Heer op eene
wjjze voorgedragen, waarop niets aan te merken
viel. Ook de zangstukken Koeierslied en De
arme daglooner getuigden van den jjver en de
moeite, welke zich de leden van Vrijheid Een
dracht getroosten. Een overgroot publiek
bewees dat men de werkzaamheid der leden
op waren prjjs weet te stellen. De netto
opbrengst van het concert zal ten voordeele
der armen komen.
Onder Groede heeft Dinsdag middag een
treurig ongeluk plaats gehad. De knecht van
de bierbrouwerjj de Klaver J. L. had het on-
geluk van de bierkar te storten, welk voertuig
hem over 't hoofd ging met het gevolg dat by
op de plaats dood bleef.
In de Maandag te IJzendyke gehouden
raadsvergadering werd een schrjjven van Ge
deputeerde staten meegedeeld, waarin zjj de
onlangB vastgestelde verordening op het onder-
wjjs goedkeuren, zoodat voortaan kinderen van
5j tot 15 jaren de school mogen bezoeken
onder voorwaarde dat zjj, die boven de 13
jaren oud zyn, in de wintermaanden niet meer
dan 30 schooltyden willekeurig mogen verzui
men. Door deze verordening wordt de aan
stelling van een tweeden onder wjjzar aan de
school in den Oranjepolder overbodig, waardoor
de gemeentekas naar onze correspondent
scbrjjft zonder nadeel voor het onderwijs,
aanmerkeljjk wordt gebaat. In het vorig dienst
jaar werd het maximum der kinderen met drie
overtroffen tengevolge van den onbeperkten
leeftjjd.
Behalve aan eenige onderwerpen van minder
belang en het in geheime vergadering vast
stellen van den hoofdeljjken omslag, wjjdde de
raad in openbare zitting zich aan de in eene
vorige vergadering aangekondigde interpellatie.
De interpellant vroeg of het dageljjkBch bestuur
kennis droeg van het opbreken der straten door
de kom der gemeente van wege de trammaat-
schappjj en toen daarop de wethouders ont
kennend antwoordden, werd door verschillende
leden een kruisvuur geopend tegen den voor
zitter van den raad, tevens voorzitter van de
trammaatschappy, eindigende met de vraag of
hjj, door het voorzitterschap der trammaat-
schappjj f® aanvaarden, zyn macht als hoofd
der gemeente had neergelegd want we ar het
de trammaatschappy gold, bleek in IJzendyke
van geen gezag.
Aanleiding tot dit onstuimig debat gaf de
willekeurige verhooging met eenige centimeter#
van de rambaaD, die door de straten loopt,
waardoor bet verkeer voor voetgangers en
rjjtuigen is bemoeiljjkt niet alleen maar ook
gevaar oplevert.
Ten slotte werd een motie aangenomen,
waarby de raad de noodzakelijkheid uitsprak
de trammaatschappy te noodzaken de straten
tot haar vorig peil terug te brengen of ten
genoegen van den raad op andere wjjze te
herstellen in overleg met burg. en weth.
Wy herinneren onzen lezers dat de loting
voor de nationale militie in Zeeland dit jaar'
zal plaats hebben in de gemeenten en op de
dagen en uren als hieronder zjjn aangewezen i
Cortgene. Donderdag 25 Febr., des voor-
middega te 10 uren voor Wissekerke en te 11
uren voor Cortgene, Cats en Coljjnsplaat.
Goes, Zaterdag 27 Febr., de* voorm. te
9 uren voor Goes en te 10$ uur voor Borssele,
Kloetinge, Heinkenszand en 's Heer Arendskerke,
Goes, Maandag 29 Febr., deB voorm. te 9
uren voor 's Gravenpolder, 'e Heer Abtskarke
Kattendijke en Wolfaartsdjjk, en te 10$ uur
voor Hoedekenskerke, Baarland, Oudelande en
Ellewoutsdyk en te 11$ uur voor 's Hearenhoek,
Driew gen, Nisse en Ovezand.
Wy herinneren den belanghebbenden dat de
der maten en gewichten plaats heeft
heryk
voor
Zierikzee, ook
25, 26 en 27 Februari.
Brouwershaven, ook voor Duiven-
djjke, 3 en 4 MaartZonnemaitf S
voor Kerkwerve,
i" f