N°. 34,
135s Jaargang.
1892.
Woensdag
10 Februari.
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1,50;
iedere regel meer/0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Telephoonnommer 139.
Middelburg 9 Febrnari.
HOE MEN EEN ZAAK
HIDDIIIil lU.SI III COURANT.
Tlievmometer. Agenten te VlisBingen: P. G. de Vst Mestda&h Zoon, tt Goes. A, A Yv EoddaBd u RitiiiingenF. v. d.Peul, te Zierikzee: A.C.de Mooij, teTholen: YvA. advertentiën
Middelturp 9 Febr. vm. 8 d.35 gr. va* Nuuwemhtjijze* en te TerneuzenM. de Jomob. Verder nemen tlle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te één nur
m 12 n 38 gr av. 4 n. 40gr. F. I advertentie-bnrean's van Nijge Va* Ditmar, te Botterdam, dï Gebb. Belust aktj, te 'g Gravenhage, en A. de da Mar Azm., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht N. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parp» en Londen, de Compagnie générale óe Pnblicité étrangère G. L. Daube Cie.,Joe* F. Joxeb, opvolger. zp des avondsnog worden opgenomen
van meer dan een zpde kan bekpken bleek
ons dezer dagen weêr opnieuw.
Den 5en Februari was het zestig jaar gele'
den dat Van Spepk vóór Antwerpen de lont
in bet kruit wierp en »met vriend en vjjand
in de lucht vloog."
Natuurlijk werd dit feit meer dan anders
besproken. Te Amsterdam werd dien dag door
het garnizoen groote parade gehouden iets
geheel nieuws, zegt de lijd; terwjjl daags te
voren de sctarpver van de artikelen »Van Dag
tot Dag" in het Handelsblad zich tot hooge
geestdrift opgevoerd gevoelde en aan het Neder
landsche publiek eenige beschouwingen over
militaire eer en militairen plicht ten beste gat
terwijl hetzelfde blad nog maar altijd niet uit_
gepraat is over de heldendaad van Van Spejjk
Er is geen daad, die zooveel aanleiding tot
verschil van meening geeft als die van Van
Spejjk. Aan de eene zjjde verheerlijkt, wordt
zjj aan den anderen kant genoemd >een daad
van moedwil, waarbjj verlegenheid tot held
haftigheid voert."
Volgens de Tijd nu was man het echter
tot dusver vrjj wel er over eens dat Van Spejjk
had gehandeld onder den indruk van een oogen-
blikkeljjke opwelling, zp moge dan goed oi
verkeerd, heldhaftig ot misdadig worden ge
noemd. Hij zag hoe »de muiters" de Neder
landsche vlag naar beneden haalden; by dat
gezioht geraakte zjjn bloed aan het koken
Neen, beweerde de beer Craandjjk in het
Januari nommer van de Militaire Gids, de zaak
heett zich geheel anders toegedragen. Reeds
eenige weken vroeger was een ander, grooter
schip der NederlandBChe flotille op de Schelde
bijna hetzelfde overkomenwat den 5den
Februari de kanonneerboot no. 2 overkwam.
>En nu hadden al de commandeerende cffi.
eieren der veertien oorlogsvaartuigen, die ge-
zamaniyk de Scbelde-/loltile uitmaakten, op het
voorbeeld van hun commandant, den vice
admiraal Koopman, besloten om, indien bun
ooit het lot mocht treffen, door den vjjand
overmand te worden, te handelen gelpk Van
Speyk gehandeld heeft. Toen deze de lont in
het kruit wierp, gat hp geenszins gehoor aan
een opwelling van hbt oogenblikhp volbracht
wat hp had beloofd en waartoe hp en al zpn
kameraden zioh hadden verbonden.
Ware een ander Nederlandach oorlogsschip
ot waren meerdere iu het geval geraakt van
de kanonneerboot no 2, men mag als zeker
aannemen, dat ook de commandanten van die
schepen getrouw zouden geweest zpn aan het
eenmaal gegeven woord en den smaad, de
Nederlandsche vlag aangedaaD, niet zouden
overleefd hebben."
Bovengenoemd katholieke hoofdorgaan in
ons land nn komt op tegen de verheerlpking
van zulko daden en in het bpzonder tegen
hetgeen het Handelsblad schreef over Van Speyk
en over het door al de officieren der marine
destpds genomen besluit, dat het onder de
gegeven omstandigheden ♦een even wps als
nobel besluit" noemde.
„Dat zoo Bcbrpft de Tijd in dagen
van opgewondenheid zooala onze vaders en
grootvaders in 1830 en 31 doorleefd hebben de
daad van Van Speyk in de borsten van hon
derdduizenden Nederlanders gloeiende geest
drift wekte en het gevoel van vaderlandsliefde
en nationale fierheid bpna tot kookhitte op
voerde, behoeft ons niet te verwonderen.
„Ons oordeel echter, na een-en-zestig jaren,
kan vrper, kan zuiverder wezen.
»Niet, of de daad van Van Speyk in de
gegeven omstandigheden een indruk heeft
teweeggebracht, die nuttig of schadelijk gewerkt
heett, maar of die daad, van het standpunt
van plicht en zedelpkheid, behoort geprezen
ot verworpen te worden, ziedaar de vraag 1
>Dat men in 1831 maar al te zeer geneigd
was die daad te verheerlpken, kan verklaar
baar, althans vergeefljjk schjjnen. De verzach
tende omstandigheden, die voor het oordeel
onzer ouders en grootoaders kunnen ingeroepen
worden, gelden echter niet voor het oordeel
van het thans levend geslaoht.
»Als hoofdmotief, waarom Van Speyk niet
anders handelen mochtj haalt het Handelsblad
aan, dat Nederland niet streed met een oorlog
voerende mogendheidhet schip, dat in do
Schelde strandde, viel in de handen van
muitersvan oproerlingende Nederlandsche
ylag zon in handen gevallen zpn van 't canaille,
en dit mocht een Nederlandsch officier niet
dulden.
„Welnu, tegen deze geheele theorie omtrent
militaire eer moeten wp opkomen.
„Misschien zegt men ons dat wp voor mili
taire eer geen gevoel hebben; dat wp spreken
over iets dat wp niet kennen en dat ons ook
niet aangaat.
♦Wp antwoorden, dat het geheele volk er
belang bp heeit welke begrippen omtrent plicht
en eer bp het leger worden gekoesterd en
aangekweekt. Die begrippen dalen af van de
hoogere tot de lagere rangen. En vooral in
landen, waar een gedeelte der bevolking wordt
gedwongen maanden of jaren in de kazerne
onder den invloed van militaire begrippen
door te brengen, behoort te worden toegezien,
dat het militaire wetboet omtrent eer en plicht
geen beginselen verbreidt, welke met die der
algemeen geldende christelpke zedenleer in
„trjjd zpn.
„Het zedeljjk kwade blij ft kwaad, ook indien
het met een aureool van oorlogsroem wordt
omstraalddaarom blpven wp den zelfmoord
van Van Speyk onverdedigbaar achten, welke
schpnschoone argumenten ook voor het edele
en verheffende daarvan worden aangevoerd
Een krjjgeman mag, hp moet zelis Ijjf en leven
in gevaar stellen, waar het belang van vorst
en vaderland, waar de eer der vlag bet van
hem eischen. Hp mag de vpandelpke kogels
trotseeren, als de plaats des gevaars de plaats
is, hem door eer en plicht aangewezen doch
de algemeene wet, welke verbiedt de hand
aan zich zei ven te slaan, is voor hem niet
opgeheven.
Een bevelvoerend officier mag beschikken
over het leven zpner onderhoorigen in zóóverre,
dat hp recht heeft, hen bloot te stellen aan
de gevaren, welke bjj aanval of verdediging
onvermpdelpk zpn. Zpn manschappen —het
mogen soldaten of matrozen zpn werden
hem door de wettige overheid toevertrouwd,
om met hem en onder zpn leiding de kansen
van het oorlogsspel te deelen. Volgt hieruit
dat hp het recht heeft, die manschappen op
eige n gezag zelf om het leven te brengen, hen
neer te schieten of in de lucht te laten sprin
gen, ten einde daardoor op zijn manier een
menschenoffer te brengen aan de eer der
vaderlandsche vlag
Het Btaat bp ons vast, dat men hier te doen
heeft met geheel valsche opvattingen en begin
selen plicht is een woord, hetwelk volkomen
dezeltde beteekenis heett voor burgers als voor
militairener bestaat geen wetboek van mili
taire eer, hetwelk ooit de voorschriften van
algemeene en christelpke zedenleer kan ongeldig
maken.
»Het verbaast ons inderdaad, dat wp deze
eenvoudige waarheden tegen een gewoonlpk zoo
nuchter en weinig chauvinistisch orgaan als
het Handelsblad in bescherming moeten namen."
Het scheen ons eigenaardig nog eens een
blik te werpen op de verschillende ideeën, die
er na zestig jaren gekoesterd worden over een
ieit in onze historie, dat der jeugd steeds als
iets zeer buitengewoons is voorgesteld.
Wp hebben meenen wp aan verschil
lende opvattingen nu de eere gegeven, die haar
toekomtal neemt die van de 1 ijd wel de
meeste plaats in.
In enkele opzichten zpn wp het met dit blad
eensmaar niet gaarne namen wp zjjn meening
geheel over. Het is van zpn katholiek stand
punt zeer te begrppen dat het opkomt tegen
den zelfmoord, door Van Speyk gepleegd, en
daarvoor alleen een woord van afkeuring heeft;
maar het is op dat punt onzes inziens wel
wat te eenzpdigwant een dergelpke daad,
in omstandigheden gepleegd, waaronder Van
Speyk verkeerde, kan men toch niet op één
ljjn stellen met een gewonen zelfmoord.
Bovendien straalt o. i. in het gansche betoog
van de Tijd de duidelpke strekking door, om
indirect weer te strpden tegen persoonlpken
dienstplicht.
Eene andere vraag kwam echter bjj ons op
bp bet lezen van al die beschouwingen, nl.
dezeZou het niet verstandig wezen om der
gelpke feiten te laten rusten, vooral nu de
verhouding tusschen België en Nederland van
den meest vriendschappelpken aard isen
beide volkeren op een geheel ander standpunt
tegenover elkaar staan dan in 1330 en '31.
Het is, gelooven wji, slechts beider wensch
in vrede en harmonie te levenmet elkaar te
▼echten wp meenen dat allerminst zp daar
toe lust gevoelen, laat staan dat éen volk
als men het hoofd voor hoofd vroeg, stel dat
dit mogelpk ware verlangt om de ellende
en akeligheden van een oorlog zich op den
hals te halen.
Wat heeft het nu voor nut zulke daden,
waarover de meeningen verschillen en waarvoor
thans niemand dat gevoelen kan wat de
mannen van 1830—31 gevoelden, nog na zestig
jaren te verDeerljjken of daarover te gaan
napleiten en vooral door officieele betoogingen,
zooals het honden van een parade, welke
tegenover eene bevriende natie allicht het
karakter van eene demonstratie verkrpgt, de
herinnering aan oude veeten op te wekken?
Het is een voorrecht dat de strooming onder
de volkeren vredelievender wordt, al kost hel
handhaven van dien vrede allen wel wat veel
geld. Maar laten nu ook officieele personen
en schrpvers zich liever er op toeleggen die
vredelievende gezindheid aan te wakkeren dan
andere minder goede gevoelens te prikkelen.
Dat zal het oogenblik kunnen verhaasten,
waarop de lang gewenschte ontwapening kan
plaats hebban; en de Bchatten gelds, aan
verdedigings- en vernielingswerktuigen enz,
besteed, tot betere doeleinden gebezigd kun
nen worden.
En bovendiende belangen van België én
Nederland, ook in dagen van een Europeeschen
oorlog, brengen mee, dat zp de handen in
elkaar slaan. Daaraan kunnen dergelpke be
schouwingen en ophemelarijen, als het Hbld.
dezer dagen leverde, onzes inziens niet bevor
derlijk zpn.
Door de provinciale staten van Noord-Hol
land is heden tot lid der Eerste kamer gekozen
de heer A. Prins, oud-lid der kamer, met 30
van de 59 stemmen jhr Van Foreest had er 16.
Blpkens bericht van Hr. Ms. gezant te
Londen heeft het Britsch ministerie van land
bouw, met het oog op het bestaan van mond
en klauwzeer op het vasteland, de veeartse-
npknndige inspecteurs in de Engelsche havens
aangeschreven ook vee, uit Nederland afkomstig,
aan eene quarantaine te onderwerpen.
Omtrent den duur dier quarantaine, welke
nog niet bepaald is, volgt nader bericht.
Volgens een Reuter-telegram van heden uit
Londen, heeft het departement van landbouw
den invoer van levend vee in Engeland uit
Nederland verboden met ingang van den 12en
dezer.
Een particulier bericht uit Londen meldt,
dat het uitgevaardigde verbod omtrent den
invoer van vee vooreerst van kracht blpft.
De anti-liberale partpen zpn het nog maar
niet eens over de houding, door hen aan te
nemen bp de aanstaande verkiezingen voor de
Provinciale staten. De Standaard wilde eerst
van geen samenwerking weten met een partjj
als de Roomseh-katholieke, die, gelpk bp ae
laatste verkiezingen voor de Tweede kamer te
Tiel, weigerde haren candidaat, den heer Mac
kay, te helpen. Later haalde zp eenigszins
bakzeil en sprak van de wsnschelpkheid, dat
men van Roomsche zjjde nog vóór 1 Mei met
een bepaald program en een vaBte organisatie
voor den dag zou komen. Nog later verklaarde
zp dat het centraal-comité uitspraak zou doen
en den weg aanwpzen.
Het orgaan der aati-revolutionnairen in 't
noorden, de Nieuwe Prov. Gron. Ct., meende
dat de party wel zou kunnen samenwerken
met de volgelingen van dr Schaepman, maar
niet met de »afvalligen" onder de Roomschen.
Zpnerzpds deed dr Schaepman in het Centrum
uitkomen, dat samenwerking z. i. zeer goed
mogelpk was op het oude program, dat in
hoofdzaak neerkomt op de leus geen liberaal.
Een der hoofdorganen van die zoogenaamde
♦afvalligen" de Maasbode, heeft thans uiteen
gezet wat zp mogelpk en wsnechelpk achten
daar h6t deze partp is, die in den strpd, in den
boezem der Roomschy partp ten onzent gevoerd,
de overwinning heeft behaald, verdient haar
advies vermelding.
Het spreekt van zelf, zegt het blad, dat de
eisch van de Standaard om voor Mei a. s. met
een vaste organisatie en een bepaald program
van Roomsche zjjde voor den dag te komen, niet
voor inwilliging vatbaar is. Het hoofdorgaan
der anti-revQlntionnairen zal trouwens vóór Mei
in dit opzicht nog wel een toon lager gaan
zingen.
Maar de Maasbode acht het ook geheel
onnoodig dat men een bepaald program ont
werpt. Beide partpen kunnen bjj de verkie
zingen voor de Provinciale staten zeer goed
samengaan om de volgende redenen
lo. Omdat men in elkaar ziet geloovige
Christenen.
2v. Om den aftredenden candidaat der eigen
partp herkoren te zien.
3o. Om te trachten de liberale meerderheid
te fnuiken, waarbp beide even groot belang
hebben.
♦Daarom, aldus concludeert bet blad, is de
aangewezen weg, welke wp o. i. bp die verkiezin
gen volgen moeten, dezeonze kiesvereni
gingen stellen zich in contaot met die der
anti-rerolutionnairen met het voorstel, om de
aftredende leden van beide richtingen gezamen-
lpk candidaat te stellen en daar waar liberalen
altreden, voor dezen anti liberale candidaten
te stellen in verhouding der billpkheid.
Wordt dit voorstel van anti-revolutionnaire
zpde niet aangenomen, dan stelle men óf' alleen
katnolieke candidaten, óf men onthoude zich,
daar waar onze getalsterkte zoo gering is, dat
er op den eigen candidaat slechts luttel stem
men kunnen worden uitgebracht.
♦By de herstemmingen kan men dan, zoo
ooodig, nogmaals beproeven om met de anti
revolutionairen tot overeenstemming te geraken.
Gelukt zulks ook dan niet, welnu dan strpde
men onder eigen vlag en geheel alleen, maar
met behoud van eer en waardigheid.
Op deze manier is, naar de Maasbode doet
opmerken, ieders volkomen zelfstandigheid ge
waarborgd. Willen de anti-revolutionnairen
zulks niet, dan zou daaruit slechts blpken dat
bun strpd tegen het liberalisme niet ernstig
gemeend is.
Uit alles blpkt dus dat hoe fel men in
den laatsien tpd tegenover elkaar staat men
toch weer aardig bezig is om bruggen te bouwen,
teneinde tot elkaar te naderen.
Uit de openbaarmakii^j van het Gele Boek,
bevattende de correspondentie tusschen de
Fransche en de Nederlandsche gouvernementen
over onze wederzpdsche handels betrekkin gen,
olpkt, volgens het Ilbl., in welk een moeiipke
stelling de protectionisten den .Fr'anschen
minister Ribot gebracht hebben. De onderhan
delingen zijn geheel naar den wenBch van oen
heer Van Tien hoven afgeloopeD, en de houding
van beide partpen zou, als men op deze cor
respondentie afging, doen denken dat Neder
land eene mogendheid van den eersten rang
en Frankrijk een minder beteekenend land is.
De Temps klaagt dan ook, dat nog nooit do
Fransche diplomatie zulk een klein figuur hteft
moeten maken.
De heer Van Tienhoven is het gelukt te
volharden bp de houding, die hp van het begin
der onderhandelingen at haa aangenomen
niets vragen, goed toezien wat men ons biedt,
en in Frankrpk's houding in geen geval termen
vinden, om ons eigen stelsel in deze of gene
richting te wpzigen.
Kenschetsend is en voor Nederland niet on
aangenaam de erkenring, dat men zonder
dwang veel meer dan met dwang van de Ne
derlanders gedaan kan krpgen, en dat deze
den hoogsten prps stellen op het behoud
hunner volle vrpheid.
Er heerscht op het oogenblik groote drukte
bp de administratiën van het leger tengevolge
van de overplaatsing »op papier" van dui
zenden miliciens. Zulks is een gevolg van de
nieuwe loca'iteiten der militie, met het doel
vlugger te kunnen mobiliseeren.
De voortvarendheid, hierin door den minister
van oorlog betoond, verdient allen lof, want
de vlugste wpze van mobiliseeren ban voor ons
kleine landje nooit vlug genoeg zpn.
De vraag komt echter bij ons op, of het
niet doelmatig zou zijn, in plaats van groote
manoeuvres te houden, dit jaar de geheele
militie, zp 't voor 3 dagen, op te roepen in
hunne nieuwe garnizoenen, teneinde zich te
overtuigen, dat ieder weet waarheen bp zich
bp eene opkomst met spoed moet begeven
ArnhCrt)
Bp Kon. besluit is:
benoemd tot notaris binnen het arr. Maastricht,
ter standplaats de gemeente Klimmen, A. V.
M. Lemmens, candidaat-notaris te Heerlen;
J. A. Roper, civiel ingenieur te 's Gravenhage,
thans tpdelpk werkzaam bjj den provincialen
waterstaat in Zuid-Holland, benoemd tot hoofd
commies bp het departement van binnenland-
sche zaken.
—.w., i-»»"--"-,-.,.,,.
De jongste algemeene vergadering van de
Maatschappij tot Nut van ,t Algemeen stelde een
Bom van 1000 ter beschikking van het hoofd
bestuur, om daaruit de middelen te vinden
om het tot stand komen van plaatselpke volks-
credietbanken, bp voorkeur op coöperatieven
grondslag, te helpen bevorderen. Bp de indie
ning van dit voorstel ging men van de over
weging uit, dat, terwpl de groothandel en de
grootindustrie hunne goed georganiseerde
credietbanken hebben, de kleine industrieelen
en de kleine neringdoenden, die evenzeer be
hoefte hebben aan orediet, bp gebreke van
inrichtingen, op hunne omstandigheden berekend,
dikwpls hun toevlucht moeten nemen tot
woekeraars. Ook op het platteland doet zioh
steeds dringender onder den npveren burgerstand
de behoefte aan betere crediet-instellingen
gevoelen.
Een commissie uit het hoofdbestuur der
maatschappp, bestaande uit de heeren A. C.
Wcrtheim, mr H. Goeman Borgesius en C. J.
M. Djjkmans, een begin van uitvoering gevende
aan het besluit der algemeene vergadering,
heeft thans een ♦leiddraad voor de inrichting
van volksbanken" het licht doen zien, aanwp-
zende boe een dergelpke vereeniging 't zp
een coöperatieve of niet in 't leven te roepen
is. Aangezien duidelpkheid van voorstelling,
ook omtrent de wpze van administratie van
volksbanken of vereenigingen tot het verleenen
van voorsohotten, een eerste vereischte is, zpn
aan den eigenlpken leiddraad met ontwerp
statuten en ontwerp-huishoudelpk reglement
veertien bplsgen toegevoegdmodellen van
registers, aanvragen, schuldbekentenissen, aan-
deelen, schuldbrieven, enz. enz., een practische
verzameling, voor belanghebbenden van groot
gerief.
De tegemoetkoming van den kant der maat
schappp in de kosten van op- en inrichting
der volksbanken zal bestaan in het kosteloos
verstrekken van registers en formulieren, in
den „leiddraad" genoemd, tot een zóo groot
getal, als noodig is om de administratie in den
eersten tpd te voeren, benevens, zoo mogelpk,
in een bpdrage tot de kosten van oprichting.
De bedoeling van het hoofdbestuur is, dat da
leiddraad door de departementen in handen zal
gesteld worden eener commissie, die prae-advies
uitbrengt omtrent de vraag, of het departement
het initiatief zal nemen tot de oprichting
eener volksbank.
Te Arnhem is overleden de oud-hoog
leeraar in de rechtsgeleerdheid aan de univer
siteit te Leiden mr J. de Wal, indertpd
voorzitter der commissie voor het ontwerpen
van het strafwetboek. Hp was van 1848 tot
1870 hoogleeraar in de rechten aan de uni
versiteit te Leiden en ook gedurende eenigen
tpd belast met het privaat onderwps in do
rechtsgeleerdheid aan wplen prins Alexander,
Zjjne groote kennis van de klassieke talen
zegt de Arnh. Ct. leeft nog in de herin
nering zpner voormalige leerlingen. Hp wist
niet slechts van elke Latpnsohe uitdrukking
de plaats waar zp te vinden was, maar kon
zelfs uit het geheugen de bladzpde aangeven
in de uitgave, die hp in zpne rpke bibliotheek
bezat.
Hp was een alleraangenaamst man in den
omgang.
De Wal was in 1816 te Franeker geboren
en bekleedde vóór zjjn professoraat achtereen
volgens verscheidene betrekkingen bp de
rechterlpke macht.
De dezer dagen uit Oost lndië, onder dag
teekening van 8 Januari, ontvangen mail bevat
uit Atjeh niets belangrijks.
In den tpd, waarover het verslag loopt 1
van 6 tot en met 19 December was dei
weersgesteldheid afwisselend en de gezond
heidstoestand in het algemeen gunstiger.
Het gemiddeld ziektecpfer per dag in het
groot militair hospitaal te Kota-Radja bedroeg
24.4 en dat der beri-beri 7.4 tegen 9.5 ge-i
durende den vorigen verslagtpd.
Het sterftecpfer was lager.
Naar aanleiding van het door kolonel Pompe
van Meerdervoort als gouverneur van Atjeh
aangevraagd ontslag, wordt in de Bataviasche
brieven van het Soerabataasch Handelsblad van
dezen hoofdofficier o. a. het volgende gezegd
Het is ook om zpne kundigheden en talenten
te bejammeren, dat hp zich genoodzaakt ziet
nu het leger te verlaten, dat wezenlpk een
verlies in hem zal hebben. Hp beeft als
mensch en ais officier zpne eigenaardige denk
beelden en zienswpzen, die dikwerf Ipnrecht
in strpd zpn met de gewone opvattingen van
de meeste officieren. Als commandant van
Sumatra's Westkust, heeft bp eens beleefd doch
tteliig geweigerd gevolg te geven aan een go-
