N°. 16.
135° Jaargang.
1892.
20 Januari.
Woensdag
Staatstoezicht m eene htlacnf e zaal.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Telephoonnommer 139.
Middelburg 19 Januari.
De
ONDERWIJS.
UIT STAB EN PHÖ¥INCIE.
MDDELBl l!(.Stlli: COURAIVT.
Thermometer. Agenten te Vlissingen: P. G. de Vsy Mïstdagh Zoon, te Goes; A. A. V}Bolland, te KruisingenF. v. d. Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. Adverteotiëu
Middelburg 19 Jan. 8 u. 80 gr. van Nieuwenetjijzïn en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen ttiie postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten dea namiddags te één uur
m. 12 u. 85 gr., av. 4 u. 34 gr. F. advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebb. Beunt ante, te 'eGravenhage, en A. de la Mab Azn., te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht tauiel. krachtigen O. wind* i Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Ccmpagsse générale Pnblieité étrangère G. L. Daube Cns., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen.
Bij de uitbreiding die de verzekering op
verschillend gebied in de laatste jaren in
ons land heelt gekregenbij de meer en
meer veld winnende, hoewel zeker toch nog
lang niet algemeen doorgedrongen over
tuiging dat verzekering noodig is als middel
hetzij om zichzelven tegen schade te vrij
waren, hetzij om de belangen zijner nabe
staanden te behartigen ook na zijn dood
is het voorzeker een treurig verschijnsel dat
in ons land nog altijd elk officieel toezicht
ontbreekt op maatschappijen en vereenigiDgen,
die zich erop toeleggen den menschen gele
genheid te bieden tot een verzekering in
verschillenden vorm.
Dit is vooral te betreuren, nu het vraag
stuk van gedwongen verzekering van de
werklieden door hun patroons, teneinde hen
schadeloos te stellen wanneer zij een ODgeluk
mochten krijgen, meer en meer belangstelling
"wekt en er in die richting voortdurend
meerdere stappen worden gezet.
Waar aan de eene zijde dwang daartoe
wordt uitgeoefend en zeer terecht
wordt het toch aan den anderen kant hoog
tijd dat er waarborgen in het leven worden
geroepen om het vertrouwen te versterken
in die maatschappijen, waaraan men een
deel van zijn geld of wat nog meer waard
is een groot deel van het geluk van
zichzelven, van zijne familie, zijne bekenden
of ondergeschikten toevertrouwt.
De levensverzekering, in tal van verschil
lende vormende begrafenis- en zieken
fondsen vooral treden hierbij op den voor
grond; en zij hebben in de laatste jaren ook
in ons land eene ontzaglijke uitbreiding ver
kregen. Toen dergelijke vereenigingen zich
nog slechts bepaalden tot een z. g. „onder
onsje", een kringetje, dat zijn eigen bestuur
koos, en daartoe mannen aanwees waarin
het vertrouwen stelde, en zelf zijn eigen
bezittingen beheerdetoen die vereenigingen
dus een eenvoudig karakter droegenwas
hooger toezicht minder noodig. Maar thans
is ook dit alles op grootscher wijze ingericht
zijn er maatschappijen met groote kapitalen,
met directeuren, commissarissen euz. enz.
die op uitgebreide schaal, door een gansch
land of over verschillende rijken, werken
en zeer belangrijke sommen onder bare
berusting hebben.
Die alle zijn in ons land zonder eenig
toezicht; en zij, die in haar vertrouwen
stellen, hebben bij teleurstelling geen enkel
middel om de schade, die hun wordt berok
kend, te verhalen.
Er zijn voorzeker zeer solide maatschap
pijen, maar terecht is wel eens opgemerkt
dat een persoon of eene vereeniging slechts
zoolang solide is, tot het tegendeel aan
den dag komt. En dan is het reeds te laat.
Maar de meest vertrouwbare maatschappijen
of fondsen hebben zelve belang bij een
goed toezicht van staatswege. Hun goede
naam zal er door winnen waar de insolidi.
teit van andere blijkt, zal van zelf het vertrou
wen, dat men in haar stelt, toenemen, en zal
menig concurrent, van wier insoliditeit het
goede publiek niets weet, van het tooneel
verdwijnen.
En dat er onvertrouwbare vereenigingen
of fondsen zijn, vooral op het gebied van
verzekering, wie zal het niet weten
Helaas 1 weten doet men het wel, maar
slechts in het algemeen.
Het groote publiek kent de bijzonderheden
nieten bij de geheimzinnige, de verborgen
wijze van werken van vele dier corporaties,
bij de oogverblindende manier van optreden,
waardoor zij zich vaak kenmerken, is het
moeilijk achter jde waarheid in deze te komen.
Het ligt voor de hand dat de meeste dier
vereenigingen thans zuiver winstmakende
ondernemingen zijn geworden.
En wat er in den boezem daarvan voorvalt,
heeft nog niet lang geleden ons geleerd een
papport, naar aanleiding van een onderzoek,
naar begrafenis- en ziekenfondsen ingesteld
door de heeren prof. Molengraaf van Utrecht,
prof. Legebeke van Delft en den ingenieur
Huysinga te Li trecht. Tot dat onderzoek
nam de Maatschappij tot nut van 't algemeen
het initiatief.
Onder die begrafenisfondsen komen ook
tal van levensverzekeringen voor; en in het
rapport zijn in een algemeene lijst 433 dier
fondsen opgenomen, terwijl de commissie
verzekert dat dit nog lang niet alle zijn,
welke in ons land bestaan.
Luidens dat rapport is de helft der bevol
king in ons land verzekerd voor een gemid
deld bedrag van f 60 per hoofd, wat een
totaal bedrag van f 131,100,000 uitmaakt.
Volgens zorgvuldige berekening wordt daar
van 2 millioen voor overledenen per jaar
uitgekeerd. De commissie schat het totaal
bedrag der bezittingen op 12'/2 millioen en
meent dat de jaarlijksche rente, gevoegd bij
de ontvangen premiegelden, eene jaarlijksche
ontvangst van 41/, millioen geeft.
Wat nu de fondsen zeiven betreft93
ervan weigerden elke mededeeling omtrent
statuten enz., wat al een zeer slecht teeken
is van 12 andere is slechts weinig bekend;
81 werden goed genoemd89 tamelijk goed
en niet minder dan 77 slecht. Toch is bij
die tamelijk goede nog bijna 36 millioen en
bij de slechte voor bijna 22 millioen geas
sureerd, te zamen 58 millioen op onsolide wijze.
Bij die 77 slechte zijn 333,717 personen
verzekerd.
Bij 25 fondsen vond de commissie geen
cent in kas en toch tellen die inrichtingen
nog 160,000 leden, die vol vertrouwen hun
geld storten.
Aan dit alles wordt nog eens herinnerd
door den heer A. L. Schmidt Jr., leeraar te
's llage, die in een brochure, welke niet in
den handel is, uiteenzet dat staatstoezicht
op verzekeringen een dringend volksbelang is.
Hij staaft die meening door aanhaling van
verschillende uitspraken, door mededeelingen
omtrent hetgeen sommige insolide maatschap
pijen doen.
Het is jammer maar wij erkennen de
bezwaren, daaraan verbonden dat de
schrijvers van het rapport niet die onvertrouw
bare maatschappijen bij namen noemenen
dat er niet duidelijk onderscheid is aange
geven tusschen begrafenisfondsen tevens levens
verzekeringmaatschappijen en louter levens
verzekeringmaatschappijen.
Sterk is zeker het volgend voorbeeld, door
hen aangehaald als bewijs van misbruik,
dat gemaakt wordt van het recht om hen
te royeeren die in gebreke blijven de premie
te betalen of die dit niet op tijd doen. Een
luitenant was geassureerd voor 5000, uit
te keeren bij zijn overlijden. De man be
taalde trouw zijn premie, die o. a. op 1
October verviel. Nu werd hij op 28 Sep
tember zwaar ziek en bewusteloos en
stierf 3 October. De premie was dus niet
voldaan en de maatschappij royeerde. Zij
had immers het recht daartoe.
Op dit gebied gebeuren de grootste schan
dalen, vooral in Amerika, naar prof. Grosz,
hoogleeraar in de staathuishoudkunde aan
de universiteit te Weenen en lid van het
Oostenrijksch parlement aanhaalde. In 1889
werden door Oostenrijksche levensverzeke
ringmaatschappijen vóór den bepaalden tijd
21.107 polissen met een verzekerd bedrag
van 39.388.812 florins ingetrokken. Maar door
een Amerikaansche maatschappij werden in
Zwitserland in 1880 niet minder dan 7502 po
lissen ingetrokken met een verzekerd bedrag
van 127.288.000, enkel polissen waarvan de
premiën zonder eenige aanspraak op schade
loosstelling zijn verloren gegaan. Van eene
tweede maatschappij werden in datzelfde
jaar 11.623 polissen met een bedrag van
194,137.000 fl. vernietigd, waardoor 12000
familien van hare spaarpenningen werden
beroofd.
Nu zijn er echter ook solide maatschappijen,
die in zulke gevallen van tijdelijke ongele
genheid in het betalen der premie een respijt
geven van minstens 30 dagenja zelfs van zes
weken.Wil men bij die maatschappijen nog lan
ger uitstel hebben,dan wordt zulks aangevraagd
door den agent en altyd wordt dit toegestaan.
Bovend en royeert geen enkele solide maat
schappij een verzekerde, die minstens drie
jaren premie heeft betaald. Wanneer dan de
verzekerde ophoudt met de premiebetaling,
dan zijn de vroeger gestorte premies niet
verloren, maar ontvangen bij overlijden van
den verzekerde de erfgenamen of zij die
aangewezen zijn in de polis een evenredig
minder bedrag dan waarvoor primitief ver
zekerd was. Dat mindere bedrag zal echter
nooit minder zijn dan de gestorte premies.
Nog eensvoor het publiek is het onder
scheid tusschen solide en onsolide maat
schappijen echter hoogst moeilijken daarom
is staatstoezicht zoo dringend noodig.
Hoe het in ons land soms toegaat bewijst
wel het volgende, dat de heer Schmidt
meedeelt: »V"óor een paar jaren werd in
Den Haag eene levensverzekering opgericht.
Als commissarissen traden op een generaal,
een majoor en een jonkheer. De kon. goed
keuring op de statuten werd gevraagd en
verkregen, en de prospectussen werden op
order van den directeur gedrukt en door
taL van agenten wijd en zijd verspreid.
Met groote letters stond er op gedrukt
Volteekeud waarborgkapitaal f 500.000.
Eene bescheiden som de directeur had even
goed kunnen zeggen 5 millioen. Op de
eerstvolgende vergadering stellen commissa
rissen, die een prospectus hebben ingezien,
den directeur de vraag„Waar zijn die
500.000 Wij hebben ze niet, hebt jij
die?" «Wel neen", was het antwoord,
„dat doet men altijd zoo. Zoo wordt elke
L. V. M. opgericht." Die mannen waren
het echter met eene dergelijke opvatting niet
eens. Zij legden op staanden voet hunne
betrekking neer. Later moesten zij per
deurwaarders-exploit den directeur verbieden
hun naam te gebruiken en maanden achter
een stond hun naam als aanbeveling in den
Tijdspiegel, en wie weet hoeveleu reeds heb
ben deelgenomen in die L. V. M., die zoo'n
sympathieken naam heeft, door een generaal,
een majoor en een jonkheer werd aanbevolen
en eene waarborgsom bezit van ƒ500.000.
Dit lezende weet men niet waarover zich
meer te verwonderen over de brutaliteit van
den directeur of de lichtzinnigheid, goedge-
loovigheid en onnoozelheid van commissarissen
die zich met zulk een persoon inlieten. Maar
dit eene staaltje bewijst ook reeds voldoende
de noodzakelijkheid van staatstoezicht in ons
land. Dat toezicht bestaat, zegt de heer
Schmidt, in Engeland sedert 1870 en 1871. In
Italië bestaat eene volledige wetgeving van
1882en in Frankrijk eene zeer beperkte
wetgeving.
In het Duitsche rijk bestaat geen rijkswet
alleen in enkele jaren afzonderlijke wetten,
die over het algemeen echter niet voldoende
worden geacht.
In Noorwegen, waar men nog steeds leeft
onder de wet van 1810, is eene nieuwe wet
in bewerking.
In België zijn nagenoeg geen wettelijke
bepalingen.
In Oostenrijk Hongarije eene volledige
wetgeving van 1865, 1873 en 1880, die
evenwel tegenover de vreemde, met name
de Amerikaansche maatschappijen, niet vol
doende blijkt.
In Zwitserland heeft de Bondswet van 24
Juni 1885 alles voldoende geregeld.
In het algemeen, in het staatsbelang is
het wensehelijk dat men in ons land ook
dien weg opga.
De heer Schmidt wenscht strenge bepa
lingen omtrent de waarborgsom, en verificatie
van de boeken der maatschappijen door be
voegde staatsambtenarenen tevens dat er
door de regeering op zal worden gelet, of
niet door Maatschappijen van Levensverzeke
ring opgaven en beloften worden gedaan,
die ten doel hebben het publiek op eeD
dwaalspoor te brengen en te bedriegen; het
geval van bedrog moet dan openlijk worden
bekend gemaakt.
Wij voegen gaarne onze stem bij die van
den heer Schmidt, waar hij deze beiangrijke
kwestie met vuur en warmte bepleit en
aandringt op spoedig en doortastend haDdelen.
Te lang reeds is in deze een onverantwoor
delijk verzuim gepleegd.
De te Hoorn overleden jhr mr D. van
Akerlaken, lid der Eerste kamer, trad reeds in
1850 in 't politieke leven als lid der Tweede
kamer, doch ram als zoodanig zjjn ontslag,
toen hg in. 1860 benoemd werd tot president
van de rechtbank te Hoorn. Negen jaar later
vaardigde het district Hoorn hem weder af
naar de Tweede kamer, waar hjj 5 jaar zitting
hield, totdat hg in 1874 door de staten van
Nooid-Holiand tot lid der Eerste kamer werd
gekozen, waar hg tot zjjn dood toe zitting hield.
Met de nieuwe rechterlyke indeohng uit de
rechterlijks macht getreden, bieet hg in zgn
vaderstad wonen, die hg ia de laatste jaten
zgns levens als wethouder diende.
De heer Van Aserlaken behoorde tot de oude
garde der liberale party. Naar zjjn juriditche
en financieele adviezen werd in vroeger jaren
met aandacht geluisterd, in den laatsten tjjd
liet hg zich zelden meer hooren. Vad
Een der Haagsche correspondenten van de
Amst. D. v. IV. verneemt dat da koningin
regentes eenige dagen geleden aan den luit.-
aoi. Benschop, waarnemend commandant van
Uet regiment grenadiers en jagers, heelt doen
weten, dat zjj eerstdaags een kolonel voor dat
regiment zal aanwyzen. Tevens wordt den
correspondent veizekerd, dat kol. Lanzing be
noemd zal worden en uub de minister neelt
toegegeven aan den wensch van H. M. Men
moet dit laatste toeschryven aan de pressie,
door de overige leden van het kabinet op
den minister van oorlog uitgeoefend.
Het officierskorps van het Nederlandsch leger
Destaat tnans uit 3 luitenant-generaals, waar
van 1 non-actief, 16 generaal-majoors (lnon-
aotief), 34 kolonels, (1 non-aotief), 81 luitenant-
kolonels, 104 majoors. 633 kapiteins (waarvan
10 reserve-officieren van gezondüeid le klasse)
817 le luitenants, waarvan 47 reserve-offioieren
van gezondneid 2c klasse, en 428 2e luitenants
totaal 2116 opper-, hoofd- en verdere officieren.
Het leger in Nederlandsch Tnoië telt tnans
1 luitenant-generaal, 5 generaai-majoors, 7
kolonels, 38 luitenant-kolonels, 64 majoors, 394
kapiteins, 691 le luitenants en 354 2e luite
nantstotaal 1554 opper-, hoold- en verdere
officieren.
Bjj het instructie-bataljon te Kampen
zjju gedurende 1891 voor den ditust aangeno
men 241 volontairs, waaronder 7 tamboers en
werden bjj andere korpsen overgeplaatst 13
onderofficieren, 269 korporaals, 1 tamboar, 16
soldaten en bjj het koloniaal werfdepot 1 ser
geant en 1 volontair. In andere korpBeu wer
den aangenomen 5 onderofficieren en 64 volon
tairs. Met pensioen gingen 4 onderofficieren
en 1 volontair, met paspoort 3 onderofficieren
en 13 volontai.-s. Overleden zjjn dat jaar 2
militairen. In 't kader van het bataljon wer
den opgenomen 23 korporaals.
Er heeft zich een dames-commissie gevormd,
die per circulaire een beroep doet op de vrou
wen van Nederland, om mede te werken tot
het geven van een zoo volledig mogelyk
overzicht van den vrouwenarbeid in ons land
ter wereldtentoonstelling te Chicago, daar de
vei zending der voortbrengselen zelve van dien
arbeid te kostbaar en bovendien minder doel
treffend zou zya.
De commissie in kwestie beBtaat uit de Am-
sterdamache en Haagscne dames jonkvrouwe
Da Bosch Kemper, mevrouw Gompertz, geb_
Jitta, mevr. de douairière Klerck, geb. gravin
Van Hog6ndorp, mevr. A. G. Sehmitz, geb.
Van Etten, en mevr. Scuolten, geb. Commelin.
Berichten uit Suriname maken melding van
het bestaan van ernstige moeilijkheden tusschen
de Franscbe bona fide lieden op de Lawa-delta
en de aldaar aanwezige Nederlandsohe poli
tiemacht. De West-Indiër kan wel moeiijjk
gelooven wat er zooal verteld wordt en zwjjgt
er liefst over, maar zegt toch: Zelfs wordt er
beweerd, dat, op grond van die voorvallen, de
raad van bestuur verleden week hjjeeu werd
geroepen, om, in overleg met de commandanten
van zee- en landmacht, te bepaien wat er
gedaan moet worden om aan dien toestand
een einde te maken".
Over de onlangs door den gouverneur inge
diende ontwerp-verordening betreffende de aan
stelling van een rechtskundig ambtenaar ter
gouvernements-secretaria is door de commissie
van rapporteurs een ongunstig verslag uit
gebracht.
Slechts twee leden verklaarden zich vóór
dezen maatregel.
heer Joh. Strooanyder, enderwyzer te
Ossenisse, is ais zoodanig benoemd te Oud
Yosmeer.
Zjj, dio zich aan het examen ter verkrjjging
van akten van bekwaamheid voor huis en
schoolonderwijs in de nuttige en fraaie hand
werken voor meisje, dat op 15 Februari e. k.
een aanvang zal nemen, verlangen te onder
werpen, gelieven zich vóór 3 Februari e, k.
aan te melden bjj den voorzitter der commis-
siën, voor welke zjj wenschen te verschynen
met overlegging van: a, geboorte-aktej b. ge
tuigschrift van zedeljjk gedrag.
De voorzitters der commissiën zjjnvoor de
nuttige handwerken te Breda de inspecteur
van het lager onderwjjs in de le inspectie te
's Hertogenbosch en voor de fraaie handwer
ken: te Breda: de schoolopziener in het district
Breda, te Breda.
Zjj, die het examen in de beide vakken
wenschen at te leggen, gelieven van dat voor
nemen te doen bljjken aan ieder der beide
voorzitters, bjj wie zjj zich aanmelden.
Volgens nadere mededeeling van den heer
R. Derksen, secretaris der Unie, school met
den bjjbel, is nog voor de 13s jaarcollecta
ten behoeve dier Bcholen uit Oud-Alblas ont
vangen 6962, voor welke som reeds een
school met den bjjbel wordt gebouwd. Door
de opbrengst van die extra-collecte is het bedrag
van de laatBte Augustus- oi Unie-collecte 735
ho igor geweest dan de 12e.
Bjj kon. besluit van 24 December 1891 is
aan diakenen der Ned. herv. gemeente te Mid
delburg machtiging verleend tot aanvaarding
van het door wylen vrouwe J. Galand, weduwe
Von Brucken Fock aan de diaconie bemaakt
legaat, groot 500.
In 1891 werden door het telefoon kantoor
te Oost-Souburg verzonden 114 en Ontvangen
148 berichten, samen alzoo 257.
Het kantoor te Koudekerke behandelde'872
berichteu daar werden er 205 verzonden en
167 aangenomen.
Te Veere werden 1611 berichten behandeld,
nl. verzonden 811 en ontvangen 800.
Naar men ons meldt zal aanstaanden
Donderdag de installatie van den nieuw be
noemden burgemeester van 's Heer Aresdskerke
plaats hebben.
Als een staaltje van de vrijmoedigheid,
waarmede liefhebbers van jagen in gesloten
tjjd te werk gaan, meldt men uit zekere
gemeente in Zuid-Beveland aan de Gr. Crt,
dat verleden week in zekeren nacht bjj mane
schijn 5 ot 6 personen zich onledig hielden
met het opsporen en schieten van hazen op
spoorsneeuw. Een ijverig politiebeambte ont
zag zich niet zjjoe nachtrust op te offeren om,
trots de koude enz., zoo mogelyk de overtreding
tegen te gasn en bjj verbaal te constateeren.
Toen de man echter de betrokken personen
dicht genaderd was, kreeg hjj tot bescheid dat
bjj ver genoeg, oi dat het zyn tyd was. Wie
zou in dergeijjko omstandigheden, al ware
men met twee of drie politiebeambten op sur
veillance, zjjn leven wagen voor een paar
hazen
In de Maandag ie Stavsnisse gehouden
vergadering van den gemeenteraad werd be
sloten, behoudens goedkeuring, de jaarwedde
van de te benoemen onderwjjzereB te brengen
van 400 op 500. Op het ingezonden
verzoekschrift van de ommbus-maatschappjj
de Nieuwe Onderneming om subsidie nit de
gemeentekas, tot het behoud van de lyn Sta-
venisse—Tholen v. v., werd unaniem afwijzend
beschikt.
LI. Zondag gaf de zangvereeaigiug Vrij
heid Eendracht te Lamswaarde haar tweede
winterconcert.
Een talrjjk publiek was tegenwoordig zoo
schrjjft men ons en keurig uitgevoerde
zangstukken werden afgewisseld door komische
voordrachten, met en zonder zang, op ver
dienstelijke wjjze voorgedragen, terwyl aan h< t
slot van elk aideeling een blyspel w-rd opge
voerd.
Onder deze laatste maakte vooral Le gefopte
Communist veel opgang. Ia niet weinig bjjval
mocht zich ook de voordracht Varia op een
oud thema verhengen, welke, zoo ooit, dan
daar verdiend was.Onder de zangstukken kunnen
De jacht van St Hubert en In Keulens kelder
genoemd wordenwaarvan de uitvoering eene
flinke musicale kennis by vele leden van dit
gezelschap verried.
Den 4 Juni 1891 werden bjj den land
bouwer Ad. Ferket te St. Jansteen 85 kuikentje