N°. 303. 134s Jaargang. 1891. Donderdag 24 December. Du« courant verschijnt dageigki; met uitzondering van Zon- en Feestdagen^ Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentien20 cent per regelj Bij abonnement lagerj Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Middelburg 23 December. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. Het departement Middelbnrg van 't Nut. IDDELBIMSCHE (MANT st Theinioioeter. j Agenten te VlisiingenP. G. db Vbt Mmtdaoh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolla*d, te Kruiningen: F. v. d. Piijl, te Zierikzee: A. C. dï Mooij, te Tholen: W. A. Advertentlën Middelburg 23 Dec. vm. 8 u. 24 gr. i va* Nixu washuuzx* en te TerneuzenM. db Jokdb. Verder nemen nlle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te AA® nul n. 12 u. 83 gr., av. 4 n. 30 gr. F. i advertentie-burean's van Nijbh Va* Duma*, te Rotterdam, db Gbb*. Bbli*ta*tb, te 's Gravenhage, en A. db la Ma* Ar*., te Amsterdam. aan het bureau bescrgd ajjs, willen Verwacht verand. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publieité étrangère G. L. Dadbe Cib., Joh* F. Jo**s, opvolger. j ip des avonds nog worden opgsnomes. In de Dinsdag gehouden sitting der Tweede kamer stemden tegen de Billiton-overeen- komst de heeren Van der Kaay, Bahlmann, Mannequin, Travaglino, Zjjp, Smeenge, De Meyier, Hartogh, Haffmans, Zaaper.Van Vlymen, Conrad, Guyot, Ferf, Rö,ll, Van Beumngen, Borgesius, Tydeman, Pjjttersen, Mees, Ropaards, Van Alphen, De Beaufort, Löben Seis, Poelman, Hutgers, l'ydens, Cremer, Vrolik, Eeuchenius, G. van Dedem, Heldt, Smit, Van Gjjn, Roesingh, Houwing, Veegens, Seret, Lieftinck, Geertsema, Kerdjjk, Zjjlma, Van Houten, Schepel, De Kan ter, Sanders, Levy en A. van Dedem. Voor brachten hun stem uit de heeren Smits van Oyen, v. d. Borch, v. Velzen, Noordtzjj, Havelaar, Beelaerts, v. Kerkwjjk, Viruly, Land, v. d. Schrieck, Bevers, Donner, Schaepman, d'Ansembourg, Hintzen, v. Delden, Kielstra, Rsckers, Brantsen v. d. Zpp, Lambrechts, Harte, Ppnacker Hordpk, v. Nunen, Boreel, Walter, v. d. Velde, S. v. d. Oye, Van den Berg van Heemstede, Vermeulen, Goedkoop, De Ram, Mackay, Levyssohn Norman, Kolkman, v. d. Feltz, Mutsaerts, v. Bylandt, Bool, Diepen, Dobbelman, Van Berckel, en de voorzitter. Afwezig waren bp die gelegenheid de tien kamerleden Oppedjjk, Huber, Rink, Van Karne- beekLucasse, Schreinimacher, Clercx, De Beaufort, Miohiels. en De Geer de drie laatsten hadden de presentielijst geteekend. Deze belangrpku beslissing verdient waardee ring en was te wachten na de correcte houding van den minister van koloniën, die door het weder indienen der overeenkomst zich op het juiste standpunt heeft geplaatst, al noemde hp, niettegenstaande hp enkele bepalingen uit het contract verdedigde, het geheel toch onaan- aemelpk. Hp verzekerde eohter de maatregelen, welke tjjdens een eventueel proces dienen genomen te worden, voor sjjne verantwoording te nemen; terwpl hjj ook tegen zulk een proces niet scheen op te zien. Om de beslissing in hare juiste waarde te leeren kennen is het zeker niet ondienstig eens in het kort te herinneren aan hetgeen vroeger is voorgevallen. Den 23 Maart 1892 loopt de concessie ten einde, welke in 1852 door den staat aan eenige particulieren, die in 1860 een maatschappij oprichtten, werd verleend tot ontginning der tinmijnen cp het eiland Billiton. Men kon toen nog zeggen wjj het Centrum na spreken van risico en de voorwaarden, welke de staat voor ue concessie stelde, waren der halve niet zeer hoog aan het r jjk zou 10 pet worden betaald der netto winst. In den loop der jaren bleek echter, dat de tin-exploitatie op Billiton zeer ruime voordeelen kan opleve ren. Het kan dan ook geen verwondering baren, dat de Billiton-maatschappjj het tjjdstip, waarop de termjjn der concessie verstreken zou zjjn, met seer weinig ingenomenheid zag naderen en reeds op 7 Januari 1882, toen dat tjjdstip dus nog tien jaren verwjjderd was, werd door den gouverneur-generaal van Nederlandsch- Indië met de maatschappij een nieuwe over eenkomst gesloten, waarbjj de in 1852 verleende concessie met 35 jaren werd verlengd, zoodat deze nu eerst in 1927 zou eindigen. Aan die nieuwe overeenkomst was evenwel voorafgegaan een wjjtiging van een der conoessie-bepalingen Daar de concessionarissen in den eersten tjjd geen winst maakten, had de Indische regeering in 1864 bedongen, dat aan den Staat 3 pet van de brut o-opbrengst van het verkregen tin zon worden uitgekeerd en daarbjj een verlenging van den termjjn in het verschiet gesteld. Bp die verlenging nu werd in 1882 in stede van 3, 4J pet der brnto-opbrengst voor den Staat geëiBcht. Over dit nieuwe contract werd echter zeer veel gesproken en geschreven en voorn&meijjk beriep men zich op art. 22 van het kon. besluit van 2 September 1873 betreffende het verleenen van mpn-conceBsiën, bjj welk besluit was be paald, dat geen nieuwe concessie buiten open bare mededinging (aanbesteding) sou worden uitgegeven, dan krachtens een machtiging des konings. Nu was de concessie van 7 Januari 82 verleend zonder openbare mede dinging en zonder machtiging des konings. De vorst zelf onthield sjjne handteekening altpd aan het nienwe contract, dat later alleen bjj een deor den direoteur van het kabinet des konings geteekend kabinets-rescript werd goedgekeurd f27 October 1882.) Aan de bepalingen, gesteld in het kon. besluit van 1873, was evenwel niet voldaan en op 15 Februari 1883 werd door de Tweede kamer met groote meerderheid (57 p|en 20 itemmes) een scherp lnidende con clusie aangenomen, waarbjj de verlenging der concessie onwettig verklaard werd en de wensch uitgedrukt, dat de regeering zich volle vrjjheid zou voorbehouden, om bjj het eindigen der concessie van 1852 voor de nakoming der be staande bepalingen en de behartiging van 's lands belangen zorg te dragen. De Billiton-maatschappjj bleef inmiddels op haar stuk staan en dreigde met een proces, wanneer de in 1882 door haar met den gouver neur-generaal gesloten overeenkomst mocht worden vernietigd. De vorige minister van koloniën, de heer Mackay, trad daarom met haar in onderhandeling en men werd het ten slotte eens over een contract, waarbjj voor den staat gunstiger voorwaarden zpn gesteld, dan in 1882 waren bedongen. De maatschappij zal nl. 5} pCt. der bruto-opbrengst van het tin aan den staat uitkeeren en bovendien de helft van de winst, welke de maatschappij boven de 3i ton behalen zal. De tegenwoordige minister van koloniën, de heer Van Dedem, heeft deze overeenkomst ongewjjzigd bjj de kamer ingediend, hoewel hjj er volstrekt niet mee ingenomen was. De vraag, waarover thans in hoofdzaak het debat heeft geloopen, was dezeheeft het in 1882 gesloten contract rechtsgeldigheid, ja, dan neen De consulenten der regeering hebben deze vraag ontkennend beantwoord en de door hen uitgedrukte meening werd door verschillende kamerleden en ook door den minister verdedigd. Andere juristen evenwel achten de zaak twij felachtig en den uitslag van een proces met de Billiton-maatschappjj onzeker. Zooals men weet behoorde de heer Eeuche nius ook tot de bestrjjders van het contraot; en had hp toen hjj minister was geweigerd eene nieuwe overeenkomst te sluiten. De Tweede kamer heeft nu gisteren den knoop doorgehakten geweigerd de nieuwe overeenkomst goed te keuren. Eene politieke kwestie was van deze zaak niet gemaaktonder voor- zoowel als tegen stemmers vond men aanhangers van verschil lende staatkundige partpen. Voor de aandeelhouders der Billiton-maat schappjj is de beslissing alles behalve aange naam; maar zjj hebben ruimschoots, zelfs al te overvloedig, rente van hun kapitaal gehad. Bjj al de gevoerde discussiën hoorden wjj zegt het Vad. het eenige argument, dat ten gunste van het contraot zou kunnen wegen, niet aanvoeren. Men had kunnen betoogen, dat een contractverlenging aan de maatschappij was voorgespiegeld en in zekeren zin toegezegd, zoodat bilijjkheid en goede trouw den staat daartoe verpliobten. Waarom toch een ver lenging van 35 jaren? Eenvoudig, omdat naar het recht van 1851 concession voor 40 jaar werden verleend en naar bet thans geldende recht 75 jaar de gewone termjjn is. Vandaar dat zich voegen naar het tegenwoordig recht, maar dan ook verder onder voorwaarden, met het recht niet in strjjd. Ziedaar althans een argument, maar dat ook weder had te wjjken voor de overweging, dat het contraot nog te nadeelig is voor den staat; de fout steekt dan eigenljjk in het afstaan van een geheel eiland, wat moeiljjk op goede voorwaarden geschieden kan. Welke de gevolgen nu sullen zjjn van de gevallen beslissing, valt nog niet te zeggen. Zal de Billiton-maatschappjj tot een proces overgaan Het geld is er zeker wel voor, maar de kansen zpn wisselvallig. Zal de staat besluiten tot eigen exploitatie? Wat er echter ook gebeure, het is eene ge rustheid dat er een minister van koloniën aan het roer is, die weet wat hjj wilen tegen de moeilijkheden, welke zich kunnen voordoen, niet opziet. De Tweede kamer is thans op reees uiteen gegaan. Het mag welde leden hebben in den laatsten tjjd flink gearbeid. En wat vooral opmerking verdient is de houding der kamer tegenover dit nieuwe ka binet. De begrootingen werden alle zonder stemming aangenomen; zelfs die voor oorlog. En waar er, zooals bp het ontwerp tot het aangaan eener geldleemng, ernstige oppositie scheen te bestaan, kwam spoedig de kamer onder den indruk van het talent van onzen minister van financiën en slonk het aantal tegenstanders tot slechts een tiental. De bekwaamheid, het talent van spreken van den heer Pierson, zpne zaakkennis en overtui ging, bjj die gelegenheid aan den dag gekomen worden zelfs door zpne tegenstanders ten zeerste geroemd. En zoo ging het ook met de meeste andere ministers. Waar ljjk, men mag van dit kabinet, op grond van betgeen nu reeds is gebleken omtrent het talent van de meeste zjjner leden, veel verwachten. Bjj kon. besl: is voor den tjjd van éen jaar, met ingang van 1 Februari 1892, voor Ylissingen met het gezondheidsonderzoek van uit zee aankomende gohepen belast de officier van gezondheid der eerste klasse bjj de zeemacht H. M. J. Wer- tenbroek zpn benoemd tot hoofdinspecteur van den rijkswaterstaat G. van Diesen, thans inspecteur tot inspecteur van den rjjkswaterstaat J. M. F. Wellan en W. F. Leemans, thans hoofd ingenieur der le klasse tot griffier bjj het kantongerecht te Heeren veen mr S. J. H. van Walcbren, thans griffier bjj het kantongerecht te Medembliktot griffier bjj het kantongerecht te Medemblik mr J. Wessels Boer, advocaat te Hoogeveen, tevens plaatsvervangend griffier bjj het kantongerecht aldaar en beëedigd klerk ter griffie van de arr.-rechtbank te Assen; is de officier van adm. 2de kl. N. J. J. van Rjjn van Alkemade bevorderd tot offioier van administratie le kl. is bjj het departement van finanoiën bevor derd tot adjunct-commies W. T. J. Wesselingh, thans eerste klerk; is de heer Reilingh, arts, benoemd en aan gesteld tot off. van gez. 2e kl. bjj het pers. van den geneesk. dienst van het leger in N.-I.en is de met verlof hier te lande aanwezige kolonel der inf. van het leger in N.-I. H. C.A. Ruempel, op zpn verzoek, eervol uit den mil. dienst ontslagen, met toekenning van pensioen Bjj beschikking van den minister van Water staat, handel en njjverheid is bepaald, dat met ingang van 1 Januari 1892, de onderstaande ambtenaren van den rjjkBwaterstaat zullen dienst doen als volgt: de ingenieur der 3de klasse A. A. H. W. König, thans toegevoegd aan den inspecteur in de 1ste inspectie, onder de bevelen van den hoofdingenieur voor de verlegging van den Maasmond de adspirant-ingenieur H. L. van Hooff, onder de bevelen van den inspecteur in de 1ste in spectie; en de adBpirant-ingenieur jhr. F. E. F. Sandberg, onder de bevelen van den inspecteur in de 2de inspectie. De rjjksadvocaat jhr E. N. De Brauw is benoemd tot rechtsgeleerd adviseur van het huis der koningin. Mejuffrouw M. M. Kirrwald i* benoemd tot onder wjjzeres aan de o. 1. school A te Ouderkerk a./d. IJsel, welke benoeming zjj zal aannemen, tecwjjl voor die naar Stavenizse door haar zal worden bedankt. Door het hoofdbestuur van Volktonderwijs is aan H. M. de koningin-regentes het verzoek ingediend, dat het H. M. moge behagen te bepalen, dat alle onderwjjzers en onderwjjze- ressen, die hun acte verkregen vóór invoering der schoolwet van 1889, bevoegdheid zullen hebben tot het geven van onderwjjs in de vrjje- en ordeoefeningen in hun klasse, zonder het thans vigeerend examen af te leggen. grend gevaren, en, in weerwil der door een vjjftal sleepbooten in het werk gestelde pogin gen, bljjven ritten. Dinsdagavond hield de scherpschutters- vereeniging Vlissingen hare jaarljjksche alge- meene vergadering Het ledental bedraagt thans 78. Nadat de rekening over 1891, sluitende met een batig saldo van ongeveer f 17, was goed gekeurd en de ballotage van een paar nieuwe leden had plaats gehad, kwam een door vpf leden ingediend voorstel, tot wjjziging der sta tuten, ter tafel. De vereeniging bestaat uit gewone en buiten gewone ledende laatste hebben volgens het thans fungeerend reglement geen recht om te stemmen, hoewel zjj dezelfde contributie te betalen hebben. Aan dien toestand nu wensohte men een eind te maken. Tot het behandelen van zulk een voorstel werd echter de helft (14) der stemgerechtigde leden vereischt; daar er slechts 9 dier leden aanwezig waren, zal het voorstal in eene volgende vergadering opnieuw ter tafel gebraoht worden. Met het oog hierop werd, op voorstel van den president, besloten de verkiezing van vier bestuursleden ook aan te houden. Voor het klein directeurs examen bjj de telegraphie is o. a. geslaagd de klerk bjj üe telegraphie C. L. Bakker te Zierikzee en de geagreerde klerk P. J. le Roy te Sluis. In de Dinsdag namiddag te Sluis ge houden vergadering van den gemeenteraad werd o. m. goedgekeurd de herverpachting tot het ophalen van straatvuilnis, voor het tjjdvak van 1 Januari 1892 tot en met 31.December 1894_ aan J. C. Claerhoudt te Sluis voor 114 'sjaaref Vervolgens werd tot lid van het algemeen armbe stuur van Heille herbenoemd de heer J. C. Stern te Sluis. Met den benoemde stonden op de voordracht de heeren M. de Jonghe en A. J. Lako aldaar. In plaats van J. W. E. Abrahams, aan wien met ingang van 1 Januari pensioen is verleend, werd tut klokkenist benoemd Abr. Ghpsels te Sluis, op eene jaar. wedde van 100, Voor deze betrekking hadden zich zeven sollicitanten aangemeld. Naar wjj vernemen hebben de beide op voeringen van de kinderoperettes, in den schouwbnrg te Middelburg, met inbegrip van 20 van de opbrengst der tekstboekjes bjj den heer F. B. den Boer, eene zuivere opbrengst van 690.34 opgeleverd. Dit bedrag is aan de Vereeniging voor Kinder voeding alhier ter hand gesteld. i>e heer P. E. Bellingwout heeft tegen 1 Januari a. uit zjjne betrekking van klerk bjj den gemeente-ontvanger alhier ontslag verzocht, dat hem met ingang van 15 Januari eervol is verleend. Naar de VI. Ct. meldt zouden de stoom- barges Middelburg—Vlissingen verkocht zpn: de salonbarge aan een firma te Antwerpen en de barges no. 1 en no. 2 aan een firma te Gent. De dienst, die in het jaar 1874 begon, zou nu met 1 Januari 1892 ophouden te bestaan. Volgens door ons ingewonnen inlormatiën is dit bericht geheel en al uit de lucht gegrepen; en daarvan bjj den betrokken persoon zelveu niets bekend. Het ïngelsche stoomschip 2 horndaie, van Hamburg naar AntwerpenDinsdag nacht Vlisiingen gepaneerd, i» op de Ealoot aas den In zpn gewoon lokaal hield Dinsdag avond, onder voorzitterschap van den heer L. K. van der Harst, het departement Middelburg van de Maatschappij tot Nut van Algemeen eene ver gadering, die bjj de opening door een twintigtal leden werd bjjgewoond, welk aantal later nog eenigszins vermeerderde. In de eerste plaats werd mededeeling gedaan van eenige ingekomen stukken, waaronder be hoorde een schrjjven van het hoofdbestuur, houdende bericht dat voor eens een subsidie van f 100 is verleend voor ambaohtsonderwjjs. Daarna was aan de orde de benoeming van leden van de vaste commissiën. In de commissie voor de spaarbank (raca- ture-M. Schujjlenburg) werd benoemd de heer M. C. Roest met 18 stemmen. Met den be noemde was aanbevolen de heer A. J. Wjjnne, die 9 stemmen bekwam. In de commissie voor de hulpbank (vacature- P. Fokker) werd herbenoemd de heer J. P. Fokker met 25 stemmen. Mede was aanbevolen de heer D. Jeras, op wien een stem was uitge bracht. In de commissie voor de bewaarscholen (va- cature-J. Jansen) werd benoemd de heer A. J. Wjjnne met 23 stemmen. Op den heer J. A. Zip, die met den benoemde was aanbevolen, waren 3 stemmen uitgebraoht en een briefje was blanco. In de commissie voor de volksbibliotheek vacature-G. Jeras) werd benoemd de heer J. C. Frederiks met 24 stemmen. Met den be noemde was aanbevolen de heer D. Jeras, die 4 stemmen op zich vereenigde. Voor zoover de benoemden aanwezig waren namen zjj de benoemingen aan. Hierna was aan de orde eene bespreking van een aanbod der commissie van de spaarbank in verband met het besluit dier commissie tot het stichten van een eigen gebouw. In eene conferentie van den voorzitter van het bestuur der spaarbank met den voorzitter van het departement is door eerstgenoemden medegedeeld dat het bestuur der spaarbank het wenschelpk acht het stichten van een gebouw ot het aankoopen daarvan, in welk gebouw behalve plaats voor een lokaal voor de spaarbank en voor brandkluizen ook gele genheid sou zpn tot het beschikbaar stellen van eene kamer voor de vergaderingen, een lokaal voor de volksbibliotheek en ook een gelegenheid tot berging van het archief. Bjj het bestuur zpn naar aanleiding van dat denkbeeld onkele vragen gerezen. In de eerste plaatsmoet een besluit tot het bouwen of aankoopen van een perceal niet onderworpen worden aan de goedkeuring van het departe ment In 1874 is op eene verhuizing de goed keuring van het departement gevraagd en ver kregen. In de tweede plaats: laat art. 12 het btichten van eeneigen gebouw toe In de derde plaats: is het Btichten van een gebouw noodig? In de laatste plaats: laat de toestand van het waarborgfonds toe dat voor dit doel daaruit gelden worden genomen? Deze vragen zjjn ter kennis gebracht van de spaarbank-commissie, die daarop antwoordde dat naar hare meening een besluit tol stichten of aankoopen van ten gebouw niet behoeft te worden onderworpen aan de goedkeuring van het departementsbestuur; dat art. 12 niet ver biedt het bezit van een eigen gebouw, wpl dit niet is eene daad van beheer, maar van geld belegging; dat de commissie op grond van art. 13 van het reglement op de spaarbank het noodzakeljjk acht eigen brandklnizen aan te schaffen en eindelpk dat het waarborgfonds die uitgaaf toelaat. Nadat door het bestuur uit de notulen van 1874 was aangetoond dat toen wel degeljjk door het bestuur der spaarbank toeotemmjng was gevraagd om te verhuizen, verklaarde het bestuur dat het ernstig protest moest aantee- kenen tegen de opvatting der commissie voor de spaarbank en alle verantwoording ten deze geheel en al en alleen op de spaarbank commissie werpt. Hierna stelde het departements bestuur eena motie voor, waarbjj 1 epaald wordt dat de departements-vergadering besluit dat stichting of het koopen van een eigen gebouw niet mag geschieden dan in overleg met het bestuur van het departement. De heer J. J. v. d. Harst Az. diende daarop een amendement in om aan de motie toe te voegen de woorden »en onder goedkeuring van het departement." Het standpunt, door de spaarbank-commissie ingenomen, werd verdedigd door den heer Vnesendorp. Hjj wees erop dat de spaarbank is eene Btichting en als zoodanig een geheel zelfstandig lichaam uitmaakt, met rechtsper soonlijkheid. De spaarbank-commissie is alleen verkort in hare rechten voor zoover dat bepaald is in het reglement van het departement, en in dat reglement wordt van de voorziening in de behoefte aan een ander gebouw niet g' -sproken. Verder trachtte de spretter nog aan te toenen dat de commissie gereohtigd is tot het nemen van de noodige maatregelen voor de veiligheid van de gelden en zp dus, waar zjj de aan schaffing van brandkluizen noodig acht, vrjjheid heefc die te doen aanmaken. Eindelpk betoogde de spieker de noodzakelijkheid van meerder en beter lokalen dan waarover thans kan beschikt worden. De heer J. J. v. d. Harst betreurde het dat de spaarbank zich ten deele los gemaakt heeft van het departement en vroeg of het, waar thans op andere wpzc in de behoefte om spaar gelden te beleggen is voorzien, geen tjjd zou worden de spaarbank geheel los te maken van het departement. In de verder gevoerde breedvoerige discussie sprak de heer Doorenbos o. a. de meening uit dat er wel eenige twpfel bestaat of de spaar bank wel eene stichting is. Hjj is nog altpd met overtuigd dat het door het departement genomen besluit de spaarbank tot een stichting) dus rechtspersoon stempelt. Ook al ware het eene stichting, dan is zjj gebonden aan een reglement; in dat reglement is bepaald dat belegging van gelden moet plaats hebben onder goedkeuring van het departements bestuur en nu gaat het volgens spreker niet aan dat de commissie voor de spaarbank een zeker, bedrag belegt in een gebouw, waarvan geen of weinig rente te wachten is. Deze spreker betwpfelde verder of het gebrek aan lokalen zoo groot is als door de spaarbank - commissie wordt beweerd. De heer Vriesendorp bleef bjj zpn eenmaal uitgesproken meening en lichtte die nog breed voerig toe. Hjj bleef volhouden dat het stichten van een gebouw niets is dan een daad van beheer. De heer Herm. Snjjders stelde in het licht dat, daargelaten ot de spaarbank eene stichting is, uit het reglement bljjkt dat zp bjj zaken van eenig belang de goedkeuring van het depar- tements-bestnur of het departement behoeft. Hp zag volstrekt niet in waarom, waar voor zooveel zaken van minder gewicht de goed keuring van het departements-bestunr moet gevraagd worden, men ten deze daarvan wenecht af te wjjken. Bet beltuur handhaafde zpne motie,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1