N°. 286. 1346 Jaargang. 1891. Vrijdag 4 December. Deze courant verschfjnt dagelfjki; met uitzondering van Zon- en Feestdagen^ Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 8.= Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regelj Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 3 December. LETTEREN EN KUNST. Hl u s i c a I i a. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. TODELBIIGSCHE IllIIlt M. lheio>oni«ter. j Agenten te Ylissingen: P. G. de Yet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bdllakd, te KruisingenF. v. d. Pbijl, teZierikzee: A. C. de Moon, teTholen: W. A. Middelburg 3 Dec. ra. 8u. 41 gr. vak NiEtrwEKErciJZEK en te Terneuzen: M. de Jonge. Yerder nemen alle poetkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de m. 12 n. 48 gr., av. 4 n. 49 gr. F. advertentie-bnrean's van Nij&h Yak Ditmae, te Rotterdam, de Gebe. Belikïakte, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azk., te Amsterdam. V «wacht Z. wind Hootdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Pnblicité étrangère G. L. Dadbe Cm., Job» F. Jokes, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te éém uur aan het bureau bezorgd spa, willen zjj des avonds nog worden opgenomen. Het vakblad de Horlogemaker wjjdt een paer Opstellen aan het chriBteljjk-sociaal congres en maakt daarin eenige opmerkingen omtrent de gehouden discussiën en gevallen besluiten. Het eindigt zjjne beschouwingen met de volgende «eer juiste opmerking: »Yan eene vergadering, zoo serien gekleed, als die welke gehouden is, mag men zich bil- Ijjkerwjjte voorstellen, dat zjj allereerst zou hebben beleden, dat er veel is dat doet betreu ren, dat over zulk eene lange tjjdruimte na gelaten werd verbetering aan te brengen. Ver volgens dat elk, vanai de groote tot de kleine, betuigen zon, dat de samenroeping van dit congres vooral dienen moest, om aan de alge meen erkende tekortkomingen eene openbare uitdrukking te geven. En dat men niet alleen zichzelf zon aankla gen als deelgenooten, misschien medewerkers aan al den bestaanden maatschappeljjken drnk, maar zich bovendien bereid zon hebben ver klaard, al het verkeerde door haar soms ge pleegde te herstellen, alle veroorzaakte schade zooveel mogeljjk te vergoeden. Daarvan vonden wjj echter in al de lang dradige redevoeringen en .christelijke" hande lingen geen enkel woord, vernamen van geen enkele daartoe strekkende daad. Als woordvoerder van een vakblad, gewjjd aan de belangen van kunstnijverheid, hebben wp eenig recht, ja, rekenen het ons ten plicht daarover te spreken. Men heeft zich toch opgeworpen als wil lende ook op dat gebied de belangen regelen; en al werd men nu ten slotte ook al door de omstandigheden gedwongen, zelf te verklaren daartoe onbevoegd te zjjn en uitstel voor eene beslissing te moeten nemen tot een volgend congres, bet zal toch niet Bcbaden nog eens instanteljjk te herinneren aan het voor hen ontbreken van elk mandaat. Die onbevoegdheid bleek niet alleen uit eene eigene verklaring, maar inzonderheid uit het vroom vertoon. De onnoozele laat zich vaak door bloot vertoon medesleepen en misschien wel leden dier partij, maar de getrouwe, nuchtere werkman niet. Hjj heeft eerbied voor elke hoogere niting van het gemoedsleven, maar hjj let meer op vruchten dan op klanken en woorden." De Horlogmaker zegt ten slotte Op redeljjken grond, gesteund door velerlei gronden, komt bet ons voor, dat de geheele beweging het gevolg is van een vooraf be raamd plan, voortgestuwd door staatkundige drpfveeren." Tegen de aanvallen op het beleid in Atjeh van den nieuwen gouverneur, kolonel Pompe van Meerdervoort, wordt met bjjzon- deren nadruk opgekomen door een officier nit Atjeh in een brief, in het Hbld opgenomen en geschreven aan een zjjner vrienden. De schr jj- ver zegt: .Het is een schande, zooals de conranten onzen kolonel durven belasteren. Wp meenen hier wel te kunnen nagaan, wie wegens gekrenkte jjdelheid daar bp achter de scher men zitten, maar natuurljjk kan men geen namen noemen, zoolang de bewijzen ontbreken. Intusschen is dit zeker, dat aan alles wat de kolonel doet, een verkeerde uitleg gegeven wordt. Calomniez, il en reste toufours quelque chose, ja, veel te veel 1 »Ix» De Locomotief van 3 October b. v. werd verhaald, dat de kolonel de bekende open strook weer liet dichtgroeien, althans niet te zorgvuldig deed schoonkappen, met het argu ment dat door die open ruimte de bezetting der posten den vjjand niet onverhoeds op het ljjf kon vallen. .Indien mjjne informatiënjuist zjjn", werd er voorzichtigheidshalve bp gevoegd maar onvoorzichtig werd toch maar de conclusie getrokken, dat de kolonel een zeer ongewoon mensch was De waarheid is, dat, aangezien het openkappen door de troepen met of zonder dwangarbeiders altjjd verliezen veroorzaakt, de kolonel dit nu, tegen betaling, door Atjehers laat doen. „Zoo gaat het met alles, maar oprecht moet ik zeggen, dat ik nog in geen enkel opzicht aanleiding vind om de benoeming van den kolonel Pompe tot gouverneur te betreuren integendeel" Het Bil teekent hierop het volgende aan: Het geval, waarvan deze brief spreekt, is inderdaad opmerkeljjk. De gouverneur van Atjeh maakt een eind aan het schoonkappen van het terrein door de troepen. Terstond ^vordt dit, zonder onderzoek, door tegenitander» uitgebazuind als plichtverzuim. Wie op de hoogte zjjn, weten echter dat de gonvernenr niet bet schoouhakken zelf nalaat, maar het zóo laat inrichten dat de troepen gespaard worden 1 Dit voorbeeld leert hoe omzichtig men moet zjjn tegenover berichten uit Atjeh. Men wachte zich voor eene herhaling van de miriges, die tien jaren geleden de terugroeping van generaal Van der Heyden hebben bewerkt 1 Naar men meldt heeft een wetsontwerp tot heffing eener belasting op het vermogen met eenige progressie het departement van financiën verlaten. De interpellatie van den heer Schreinetnacher over de garnizoensvermindering te Maastricht gaf Woensdag zegt de schrjjver van het kameroverzicht in het Fad. in onze volksverte genwoordiging een min of meer comisch inter mezzo tusachen de disensaiën over de staats- begrooting. 't Is trouwens geen benijdenswaardig baantje ter wille van zjjn kiezers te moeten opkomen voor een zaak, die men bp voorbaat weet dat veroordeeld is. Maar een ander weet er zich nog eens met een enkel woord en een kwinkslag doorheen te slaan. De heer Schreine- macher echter voerde een heirleger van de dolste argumenten aan, om te betoogen, dat de goede stad jvan Maastricht onrecht werd aan gedaan en zjj haar ondergang tegemoet ging, en hp deed dit in zjjn onbeholpen taal op een wjjze, alsof hjj :t werkelpfc ernstig meende. De kleinhandel, de relaties van officieren en burgers, de liefde voor het doorluchtig stamhuis vanOranj e, de bergen in den omtrek, het feest te Valken burg, dat alles moest dienst doen,en om toch goed te doen uitkomen dat het niet een uitsluitend Maastrichtsch belang gold, werd tot tweemaal toe verzekerd, dat heel Limburg, bljjkens bet adres van Provinciale staten, meaevoelde voor dit belang. Tot het besef van een natio naal belang schpnen de Limburgers zich maar moeilpk te kannen opwerken. Nu, wat men dezen minister moge nahouden, en het doet ons genoegen in de gelegenheid te zjjn om dit te zeggen dat hjj ter wille van plaatse- ljjke of persoonljjke consideratiën ook maar een haarbreed zou willen afwjjken van wat hjj 't algemeen belang acht, kan niemand beweren. Zjjn antwoord was dan ook zoo pertinent mogelpkhjj zal niet voorstellen op 't genomen besluit, een uitvloeisel trouwens van het tien jaar oude dislocatieplan, terug te komen. Wat het antwoord op een tweede vraag betrof, of in tjjd van nood Limburg maar zal worden prjjsgegeven, paste natuurljjk het antwoord, dat dit niet afhangt van de vraag, hoeveel garnizoen precies er in Maastricht ligt. Tat had de interpellant eigenlpk zelf erkend door de onbeschrjjfeljjk komische opmerking, dat er in tjjd van nood wel gelegenheid zon zjjn het garnizoen in veiligheid te brengen 11 Dat deed de denr dicht. De heer mr N. de Roever noemt in de IV. R. Ct van heden het gisteren meegedeelde schrpven van den heer Victor de Stoers, als antwoord op zpne sommatie, gansch onvol doende, aangezien het, na een relaas van feiten, die iedereen uitvoeriger lezen kan in het ver slag van den hoofddirecteur van 's rjjkB museum, opgenomen in de verslagen omtrent 1s rjjks verzamelingen van geschiedenis en knnst 1885, niets bevat wat naar een bewps of herroeping zweemt, maar integendeel de beschuldiging tegenover den heer Eberson slechts in andereD vorm herhaalt. De heer De Roever bljjft alzoo staan op zjjn eisch van eerbetering en neemt intusschen geen woord van hetgeen hp schreef terug. Bjj kon. besl. is, aan mr. L. A. Bjjbau, op zjjn daartoe gedaan verzoek, eervol ontslag verleend ais kantonrechter-plaatsvervanger in het kanton Goes, en benoemd tot kantonrechter-plaats vervanger in het kanton Goes G. H. van der Meer Mohr., wonende te Goes; en is, met ingang van 1 Januari 1892, aan A. J. Bierens, op zjjn verzoek, eervol ontslag verleend als burgemeester van St. Annalana. Dit laatste is nog in het bjjvoegsel tot ons vorig nommer onder Laatste berichten medegedeeld. Naar zich al meer en meer bevestigt, zou de regeering zoo lezen wp in verschillende bladen niet voornemens zjjn in hooger be roep te komen tegen het vonnis der rechtbank te Utrecht inzake de procedure van den staat contra de Rijnspoorwegmaatschappij in de be kende legeskwestie. De regeering zon nameljjk vreezen, dat indien de procedure in hoogste ressort verloor, belanghebbenden van den lande de gelden terug BDuden vorderen, betaald jegens onrecht matig geheven leges, hetgeen den staat een verlies van millioenen zou berokkenen. Het is niet onmogeljjk dat in het door de regeering nit t in hooger beroep komen belang hebbenden aanleiding zullen vinden datgene te doen, wat de regeering wenscht te voor komen. En dan is het de vraag ot dergelijke houding is in 's lands belang, tenzjj het waar is wat men zegt, dat de vorige regeering zich tegenover de Rijnspoorwegmaatschappij heeft verbonden om in de uitspraak in eerste instantie te berusten. Omtrent de juistheid van dit laatste zou wellicht eene interpellatie in de volksvertegenwoordiging licht kunnen ver spreiden. Bjj de uitgevers Njjgh en Van Ditmar te Rotterdam zag het licht een vertaling van een door den Parpschen professor Maurice Block geschreven werkje, getiteld: De gevolgen van een werkstaking. Het is een in novellistischen vorm geschreven bestrjjdiog van het collecti visme, den normalen arbeidsdag, in één woord van het socialisme, terwjjl tegeljjkertjjd in hoofdtrekken het belang van coöperatie en het vraagstuk der arbeiderswoningen worden be handeld. Wil men den schrijver gelooven, dan is het voor den arbeider in den tegenwoordigen economischen toestand bjjna alles pour le mieux dans le meilleur des mondes possibles. Met de uitgave van Ouida's Meesterwerken maakt de heer J. Minkman te Arnhem prjjzens- waardigen spoed. Thans verscheen Folie Far ine, uit het Engelsch vertaald door Johanna Badon Gbyben. Op deze goedkoope en fraaie uitgave vestigen wp opnieuw de aandacht onzer lezers. De werken der talentvolle romancière bthooren nog steeds tot veler lievelingslectuur en letn.n zich in het gewaad, waarin de heer Minkman ze stak, goed voor St. Nicolaas cadeau. De zangvereeuiging Tot Oefening en Uit spanning bood ons Dinsdag avond op haar eerste concert twee groote zangwerken voor koor en orkest. Het eerste werk, het beroemde Requiem van Chérubini, werd in 1816 gecomponeerd en in 1818 voor het eerst in Frankrjjk uitgevoerd als ljjkzang voor den grooten componist Méhul. Sedert heeft zich dit heeripke klassieke toon werk niet slechts in Frankrijk, waar Chérubini woonde, Btaande gehouden, maar heeft het zjjn weg gevonden in het buitenland, overal waar goede klassieke muziek op waarde werd ge schat. Het heeft als 't ware het wereldburger recht verkregen. De geest en invloed van den grooten beheerscher van zjjn tjjd Beethoven, op sommige plaatsen van het Requiem duidelpk merkbaar, heeft daaraan misschien wel mede gewerkt. Velen, kenners van grooten naam, stellen het werk nog boven het Requiem van Mozart; en had Chérubini er ook soli ingevlochten, zeker zon het werk in het algemeen en ook hier in Middelburg meer in deu smaak vallen. Onze moderne toehoorders zjjn helaas niet anderszjj houden meer van afwisseling en verlangen solisten hoe meer hoe liever. De nitvoiring w< s over het algemeen bevre digend toch houden wp die niet voor de beste, welke wp in den laatBten tjjd van de Zangvereeuiging bjj woonden. Gaarne erkennen wp echter dat r.ummer 3, Dies irae, de fuga in het Offertorium en het heeripke Sanctus niets te wenschen overlieten. In nummer 1, Introitus..p.n nummer 2, Graduale, was dit niet het geval. Misschien was dit wel toe te schrijven aan de samenstelling van het programmana het vioolconcert van Bruch, dunkt ons, was het koor niet dadelpk in de stemming, zoonoodig voor zulk een eigenaardig werk. In den grandiosen achtstemmigen Psalm van Mendelssohn (Psalm 114) hoorden wp het koor weder in zjjn volle schoonheid, wat ons vooral trof in het onberispelijk a cappeVa gezongen Grave. Deze psalm was een waardig slct van den genotvollen avond dien wjj voor eea zeer groot deel ook te danken hadden aan den voortref- feljjken viool-virtuoos, den heer Dessau. Het bestuur van de zangvereeuiging heeft gced gedaan den heer Dessuu, die in het vorig seizoen zich hier zoo gnnslig introduceerde voor dit concert uit te noodigen. Reeds de keuze van zjjn voorgedragen stukken stempelde hem als een waar, edel kunstenaar. Het reeds classiek geworden G Moll concert van Max speelde bjj meesterijjk en hjj betoo- verde daardoor als 't ware het publiek. Niet minder waren de andere nummershet Adagio uit het zevende viool-concert van Spohr, en last not leaqt eene Sarabande en Rondo nit de sonaten van Bach zonder begeleiding speelde hjj op eene niet te overtreffen wjjze. Een daverend, langdurig applans beloonden zjjn meesteripk spel en dwong den heer Dessau tot eene toegift, eene ongekend schoone weder gave van Schumanns Abendlied, waarvoor allen zich dankbaar toonden en het orkest met eene fanfare inviel. Onrechtvaardig zou het zjjn als wjj niet nog een waardeerend woord spraken tot het orkest, dat den geheelen avond onvermoeid een zware taak te vervullen had, niet het minst in de begeleiding van Bruch's concert. Het publiek weet misschien niet welke moeilpkheden daar aan verbonden zjjn voor het orkest maar vooral ook voor den dirigent, doch de heer Cleuver toonde ook nu weder hierin en ook in de andere werken te zjjn >de rechte man op de rechte plaats." Het deed ons leed dat de Schuttershof-ieaX bjj een zoo mooi concert, dat zooveel inspan ning en zooveel kosten veroorzaakt, niet zoo bezet was als wenschelpk zoude geweest zjjn. Ook de voorafgaande algemeene repetitie had, naar wp vernamen, zeer weinig toehoor ders gelokt. Begint de belangstelling voor deze concer ten, die zich in de laatste jaren niet alleen in onze stad maar zelfs daarbuiten een zoo goe den naam hebben verworven, te verflauwen, dan zullen wp daarvan later de gevolgen heb ben te betreuren. De heer T. R. G. Boogaard te Middelburg komt als no. 1 voor op de voordracht voor tweeden onderwpzer aan de openbare school te Brakel. Benoemd tot onderwpzer aan de openbare lagere school te St. Annaland de heer Cl. de Jonge te Anna-Jacobapolder, gemeente St. Philipsland. Met hem stond nog op de voor dracht de heer H. de Hullu te Groede. De heer W. Moelker, onderwpzer te Burgh, ontving op zpne tegenwoordige standplaats zulke duidelijke en degelpke bljjken van belang stelling en waardeering, dat hp voorde benoe mingen te Heinkenszand en te Cortgene bedankt heelt. Naar men ons meldt is de heer C. J. Roovers tegen 1 Jan. 1892 benotmd als onderwpzer aan de inrichting van den heer J. Bevelander Schoo te Groede en niet zooals gemeld is aan de R. K. school te Ylissingen. De raad der gemeente Eede besloot in zpne Woensdag gehouden zitting tot aanstelling van een derden onderwpzer op eene jaarwedde van 450. Woensdag is aan de universiteit te Leiden de heer F. G.van Panhuis, geb. te Zierikzee, bevorderd tot doctor in de rechtswetenschap, met academisch proefschrift, get.Uitlevering van vreemde misdadigers, met betrekking tot onze overzeescbe bezittingen." Men schrjjft ons: Herhaalde malen werden ook door de vis- schers te Philippine klachten geuit over den overlast, hun door de stoombooten aangedaan. Nu het rpksvaartuig Arend is aangevaren, zal misschien ingezien worden dat die klachten niet geheel ongegrond waren. Ik zeg misschien, want alB antwoord op vroeger ingediende klachten kwam van hooger autoriteiten een voudig de waarschuwing om uit den weg te gaan>het vaarwater niet te versperren" heette het. Niet zelden gebeurt het echter dal garnalenvisschers, voor hunne netten liggend, moeilpk kunnen wjjken. En hoe gemakkeljjk kan een stoomboot een beetje oploeven of afhoudenDoch zjj gaat er maar recht op door en haar gezagvoerder denkt zeker: »Wat doe jelui, notenschelpen, hier in mjjn vaarwater Waarlpk een beetje inschikkelijkheid van dien kant zou ongelukken voorkomen, die thans alleen door het toeval of het koene beleid dei schippers worden vermeden. Onze geachte medewerker, schrjjver van Musicalia, wjjst in zjjn, in dit nommer voor komend, verslag van het jongBte concert der zangvereeniging Tot oefening en uitspanning op de minder lalrjjke opkomst Dinsdagavond en ook Maandag op de repetitie. Wp, die zeiven tot ons leedwezen dit concert niet konden bpwonen, weten niet in hoever er grond is voor den eenigszins somberen toon dien de schrjjver aanslaatmaar meenen tocb wel even er tp te mogen wjjzen, dat de Maan dagavond gehouden vergadering voor den stooqjbargedienst zeker wel haar invloed op de opkomst in het Schuttershof zal hebben doen gelden. In beperkten kring zjjn enkele bijkomende omstandigheden, o. a. talrjjkheid van andere vergaderingen of openbare samenkomsten, on gesteldheid, familie-aangelegenheden, geschikt om spoedig aan het bezoek van het een of ar der afbreuk te doen. Wp gelooven dus allerminst dat bjj het concert op Dinsdag of de repetitie op Maan dag mindere belangstelling in het spel is tegen over de zoo gewaardeerd wordende zangver eeniging maar wel dat wp bier te doen hebben met een samenloop van omstandigheden, die zich allicht kan voordoen. De St. Ct bevat de goedgekeurde wpzigingen in de statuten der naamlooze vennootschap Zeeuwsche Spoorbootmaatschappij te Midlelburg. Daarbp is o. a. bepaald dat het doel der vennootschap is de uitoefening van een geregel- den stoomvaartdienst tot vervoer van personen, goederen en vee, tusschen Middelburg en Zie rikzee en tusscbenliggende plaatsen, verder tot het sleepen van schepen en het vervoeren van personen, goederen en vee naar andere plaatsen, mits bovengenoemde dienst daardoor niet wordt verhinderd. De bedoelde atoom bootdienst zal correspon- deeren op het vertrek en de aankomst van een of meer spoortreinen te Goes en in verbinding staan met een diligence- of omni busdienst tusschen het Catsche veer en het station te Goes* De in een ander blad voorkomende mede- deeling als zou L., verdacht van den moord op P. d. K. te Ternenzen, in zorgwekkenden toestand verkeeren, tengevolge van berouw over de door hem gepleegde daad, kannen wp, op grond van door ons van bevoegde zpde verkregen inlichtingen, tegenspreken. Wel was bjj eenige dagen na zpne bekentenis in eene hevige gemoedsstemming, wat zeer natuurljjk is, maar thans is zjjn toestand kalm en is allerminst grond voor eenige onrustbarende mededeeling. Nog is uitgenoodigd lid te worden van de bekende commissie, in het belang van den bargedienst tusschen Middelburg en Vlissin- gen, de heer B. Rodenhuis, die (deze uitnoodi- ging heeft aangenomen. Uit Ylissingen wordt ons geschreven Het benedenlokaal aan de jjzeren brug, alwaar Woensdagavond de heer A. 8. Talma, predikant alhier, voor Patrimonium, afdeelrng Vlissingen, als spreker optrad, was geheel gevuld. Vele belangstellenden moesten wegens plaatsgebrek huiswaarts keeren. Het is te hopen dat men bjj eene volgende gelegenheid een grooter lokaal neemt. Na het uitspreken van een gebed door een der leden en het zingen van een psalmvers, werd aan spreker het woord gjgeven, die begon met de mededeeling dat, zooals was aangekon digd, op verzoek debat zon worden verleend. Hoewel spreker eigenlpk optrad voor de le den van Patrimonium, ten einde verslag nit te brengen over het te Amsterdam gehouden Christelijk Sociaal Congres, en het niet in zpne bedoeling lag om wat hjj ook niet ver wachtte dat in éen avond kon gebeuren sociaal-democraten te bekeeren, had men ge meend dit verzoek om debat niet te mogen afwjjzen. Spreker behandelde voorts in eene zeer schoone rede de in de verschillende sectiën op het Christelijk Sociaal Congres verdedigde stellin gen en bracht in het bpzonder hulde aan de bjjna 300 werklieden, die op dat congres aan wezig waren en met een nooit gedacht succes aan de debatten deelnamen. Hij kon daarom oiet nalaten inzonderheid aan Patrimonium een pluimpje te geven. Spreker wees, aan de hand van den bp bel, erop in welke hooge mate de christenen zich om de sociale kwestie hebben te bekommeren en be schuldigde zich zeiven en de geheele christen heid dat de oogen voor die zaak niet vroeger zjjn geopend geweest. De geheele rede, die met de grootste aandacht door het publiek werd aangehoord, gaf het bewps dat spreker zjjn ondeiwerp volkomen meester was, terwpl de vurige voordracht van ien begaafden redenaar den ernst teekende, die hein bjj de studie van de Bociale Bwestie bezielt. Van de gelegenheid tot debat werd gebruik gemaakt door den heer Van Eemnes, nit Arn- üem, die, naar men ons mededeelde, daartoe speciaal was overgekomen. Hoewel niet met de talenten van den vorigen spreker begaatJ, bleek de beer Yap Eemnes een goed redenam

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1