8T°. 277. 134° Jaargang. 1891. Dinsda» 24 November. Deze courant verschijnt d a g e 1 f] k 11 met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel; Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50j iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 23 November. Rijkspostspaarbank. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. MIDDELBI K(.S(III' (WltlM. Them meter. Middelburg 23 Not. Tm. 8 u. 33 gr. m. 12 n. 43 gr., av. 4 u. 42 gr. F. V'rwacht N. O. wind Agenten te Vlisaingen: P. G. ra Vet Mestdagh Zoos, te Goes: A. A. W. Bolland, te KroiningenF. v. d. Peul, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. tan Nnuweehtjijzïe en te TerneuzenM. ra Jonge. Verder nemem alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bnreau's van Nijgh Van Ditkae, te Botterdam, ra Gxbe. Beldtfante, te 's Gravenhage, en A. ra la Mae Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjja en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertenflën moeten des namiddags te éém uur aan het bureau bezorgd sjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen. Heden (Maandag 23 November) is het een jaar geleden dat Z. M. koning Willem III overleed. De koningin-regentes en de groothertogin van Saksen Weimar, zuster van wjjlen Z. M. en thans op het Loo te gast, zouden heden een bezoek aan den konin&ljjben grafkelder te Delft brengen. Zooals Zaterdag in bet kort werd gemeld doet de minister van financiën in zjjn memorie van antwoord op het voorloopig ver slag der Tweede kamer op zjjne begrooting voor 1892 eenige belangrijke mededeelingen, waarop wjj hier meer uitvoerig willen wijzen. Hjj verklaart daarin eerlang een voorstel te zullen indienen tot niet geringe verlaging der mutatierechten. Algeheele herziening der re gistratierechten wordt voorbereid. Stappen sullen worden gedaan tot vermindering van den druk der accjjnzen. Ernstig ia hjj bedacht op verbetering van de heffing van de suiker- accjjnzenafschaffing daarvan zal echter vooreerst wel een onbereikbare wensch bljjken. Natuurlijk moeten de inkomsten uit het roerend vermogen deelen in den belastingdruk, doch Eg kunnen niet alleen de bron zjjn van ver meerderde belastingheffing. Opnieuw wordt ondersooht of de goederen in de doode hand zich leenen tot belasting. Spoedig kan ver wacht worden een ontwerp tot verlenging van een termjjn, genoemd in art. 37 der wet van 1879, betreffende den omslag der herziene op brengst der ongebouwde eigendommen. Middelen worden beraamd om de bezwaren tegen de belas tingbetaling buiten de woonplaats weg te nemen. Aan bet verzoek der klerken der ontvangers om een aanstelling als rjjksklerken kan niet worden voldaan, maar de minister is bedacht om aan hunne bezwaren, voor zoover deze ge grond zjjn, te gemoet te komen. Eene wjjziging der pensioenwetten moet wachten totdat meer dere ondervinding omtrent de werking der wet is opgedaan. Het model van het nieuwe muntbiljet van 10 is door den minister afgekeurd. Een nieuwe voorraad biljetten van bet tegenwoordig model is besteld. Overwogen wordt een nieuw biljet van 10, in vorm zooveel mogeljjk geljjk aan dat van f 50, maar genoeg daarmede verschillend om verwarring te voorkomen. Voorbereid wordt een wjjziging der muntwet met het doel de meest versleten guldens eD rijksdaalders ge leidelik uit den omloop te nemen en te hermunten. Tevens zal daarbjj de omloop van vreemde zilveren munt worden beperkt. Voorts sal voor 1$ millioen nieuwe guldens worden aangemunt door versmelting van andere stand penningen. Bjj een nota van wgziging is hier voor 30.000 uitgetrokken. De minister denkt, zoo hg een algemeene herziening der zegelwetten niet kan voordra gen, stellig vermindering van het zegel voor huurcontracten voor te stellen. Hoewel geen voorstander van de staatsloterg, acht de mi- nieter afschaffing er van thans niet raadzaam met het oog op de fiscale en de particuliere belangen, daarbg betrokken. Plotselinge ophef fing zou de speelzucht in Bchadelgker inrich tingen doen toenemen. Veeleer wil hg gelei- delgke inkorting. Maatregelen om de deelneming te bevorderen zgn niet van hem te wachten. De minister van marine merkt in zgn antwoord op dat het eindegfer der begrooting voor 1892 wel bocger is dan bet gemiddelde der laatste tien jaren, maar toch ruim ƒ270,000 minder bedraagt dan dat voor het loopende jaar, ofschoon rnim 17 ton is aangevraagd voor de voortzetting van den nieuwen aanbouw, dien de minister bg zgn optreden onderhanden vond. Ten volle is de minister overtuigd dat het bestaande materieel voor een groot deel ver ouderd is en dringend verranging behoeft, Onze defensie-schepen voldoen niet meer aan vele der matigste eischen, die men thans aan dergelgke vaartuigen moet stellen. De snel heid is beneden het middelmatige de zgpant- sering bestaat niet nit compositie- of stalen-, maar uit gzeren pisten de aebterpantsering ontbreekt of is onvoldoendetorpedo-bewape ning is op de meeste schepen niet aanwezig; terwgl bg vele niet genoegzaam is gelet op luchtverversching om ze onder alle omstandig heden bewoonbaar te maken. Al werden voorstellen tot verbetering van den toestand in de troonrede aangekondigd, be- Iwkejjt dit nog niet dat die soorer gereed zgn, dat daaromtrent thans reeds mededeeling kan worden gedaan. iiaarbjj zal worden gelet op den band tusschen materieel en personeel. De minister legt over de contracten, voor de afwerking der machines van de Koningin Wilhtlmina en de Reinier (jlaeszen gesloten. Daar bg de vernieuwingen van het mate rieel zal moeten worden gedacht aan de finan cieels gevolgen, en de verbeteringen dus slechts geleidelgk zullen kunnen worden tot stand gebracht, znllen de thans nog aanwezige sche pen en vaartuigen, zg het dan ook met be hoedzaamheid en spaarzaamheid, zoo moeten worden onderhonden dat er vooralsnog in on verhoopte gevallen over kan besohikt worden, spaarzaamheid zal daarbg worden betracht. De minister gelooft stellig dat de bonw aan rgkswerven aanbeveling verdient, als uitslui tend gelet wordt op de eindnitkomst, het te verkrggen oorlogsmaterieel, maar dat dit er nimmer toe zal kunnen leiden, het beroep op de particuliere ngverheid geheel nit te sluiten. Allereerst komt dan de vaderlandsche industrie in aanmerking, voor zoorver die in het benoo- digde op behoorlgke wgze kan voorzien. Maar daar wg slechts 2 fabrieken hebben, waar groo- tere oorlogsschepen kunnen vervaardigd worden, en deze, bg belangrgke bestellingen voor ande ren, ook niet altgd even veel arbeid voor den Staat beschikbaar kannen stellen, zal men ook opdrachten aan het buitenland moeten geven, zoomede wanneer men van de speciale ervaring van sommige bnitenlandsche fabrikanten ge- brnik wil maken. De minister is voornemens de rgkswerven, zoo mogelgk, in den bestaanden toestand te handhaven. Alleen zal hg over wegen 's rgks werf te Hellevoetsluis, meer nog dan tot nu toe, uitsluitend voor conservatie te bestemmen. Openbare aanbesteding is regel en verder onderbandsche inschrgvingen tusschen bekende aannemers of fabrikanten. Slechts bg uitzon dering, wanneer het geval er toe leidt, worden opdrachten gedaan buiten mededinging. Bg kon. besl. is pensioen verleend aan: jhr mr A. F. de Savornin Lohman, minister van binnenlandsche zaken, ad 2909; aan dr C. Leemans, directeur van het rgks-mnsenm van oudheden te Leiden, ad 2667 's jaars. Aanstaanden Donderdag verleenen de minis ters van jnstitie en van oorlog geene audiëntie. Vanwege het ministerie van bnitenlandsche zaken is de volgende waarschuwing in de Stct. opgenomen Belanghebbenden hier te lande worden nog maals gewaarschuwd tegen de bedriegelgke handelingen van de bende zwendelaars te Riga, bekend onder den naam van >Rigaer Goldclub". Handelaren in gond ontvangen van een der leden der bende een aanbieding om „Siberisch gond1' (waarvan de verkoop in Rusland staats monopolie en aan particnlieren verboden is) in het geheim en tegen een lagen prgs over te nemen. Daarop volgt een nitnoodiging om den koop en de overdracht van het goud te bewerkstelligen te Warschau of een andere dicht bg de Duitsche grens gelegen Russische plaats. Gaat de handelaar op die uitnoodiging in, zoo blgkt hem later, bg onderzoek van de gekochte stof, dat deze bestaat nit koper - of een dergelgk minwaardig metaal. De mail nit Oost-lndië dt 23 October brengt weinig of geen nieuws. Volgens het verslag over Atjeh en onder- hoorigheden, loopende van 28 Sept. tot en met 11 October, werden in Groot-Atjeh onze ver sterkingen en de stoomtram af en toe, doch zonder succes, beschoten. Ter Noordkust werd onze versterking te Segli bgzonder weinig en geheele dagen niet bescho ten. In bet Edische (Oostkust) was het rnstig. Volgens de berichten zou de bekende zeeroover Panglima Prang Nja Oetnar bg eene roofpartg in het Tamiangsche gedood zgn. In de Passeistreek heereebt groot gebrek aan rgst. Ter Westkust viel niets bgzondera voor. Er woeien oostenwinden, welke gepaard gingen met regen. De gezondheidstoestand is over het algemeen iets gunstiger. Het gemiddeld ziektecgfer per dag in het groot militair hospitaal te Kotta- Radja was 24.8 tegen 24.3 en dat der beri-beri 8.6 tegen 10.6 gedurende den vorigen verslagtgd. De stand der beri-beri is dus gunstiger. Het Bterftecgfer is hooger. In de Atjeh kwestie is nog geene veran dering gekomen, zegt de Javabode. Van Kotta- Radja sohrgft men, dat bet onbiUjjk ii na reedt een oordeel te vellen over het beleid van den gouverneur Pompe van Meerdervoort, daar de door dezen ingeslagen weg nog te kort betre den is, en dat bg het thans gevolgde stelsel spoedig eene botsing r »:t-- den vgand te wachten staat. Uit een en ander zou men opmaken, dat reeds besloten is om op eene andere wgze naar de pacificatie van Atjeh te gaan streven dan in de laatste jaren gedaan werd, doch van zulk een besluit is hier niets bekend, en ook schgnt het in strgd met hetgeen door bet op per bestaar over Atjeh is gezegd. Misschien heeft echter kolonel Pompe, nadat de eerste schrik over zgne ietwat excentrieke vooratellen voorbg was, de regeering weten te overtuigen van de juistheid zgner inzichten, zoo geheel afwgkende van die zgns voorgangers en der ambtenaren, welke onder dezen hebben gediend. Volgens hetzelfde blad is nit Nederland in Indië het bericht ontvangen, dat generaal-majoor Van Tegn zich weder beschikbaar heeft ge steld, boewei zgn verloftgd nog lang niet ver streken is. Daar dit wel niet buiten rngge spraak met den minister van koloniën zal zgn geschied, kan men er nit opmaken, dat de generaal bereid is opnieuw als gouverneur naar Atjeh te gaan, of wel dat hg kans heeft bg de eerstkomende vacature tot legerkommandant te worden benoemd. Hg, zoowel als de vice- admiraal Ten Bosch hebben den heer Van Dedem verzekerd, dat men naar hun overtui ging met Atjeh zal klaar komen, wanneer de in de laatste jaren gevolgde weg niet wordt verlaten. Het verslag aan de koningin-weduwe, regentes van het koninkrgb, betreffende den dienst der rgkspostspaarbank over het jaar 1890, eerst in de Staatscourant opgenomen, is thans afsonder- lgk verschenen met bgvoeging van een aantal graphische voorstellingen, waaruit nog te dui- delgker de werking dezer instelling blgkt en wel a. De toeneming van bet gemiddeld saldo, te goed voor elke provincie afzonderlgk; b. De verbonding tusschen het aantal inleg gers en de bevolking, mede voor elke provincie afzonderlgk c. De toeneming van het gemiddeld bedrag der inlagen van iederen inlegger, eveneens ▼oor elke provincie afzonderlgk; d. Het getal boekjes, uitgegeven, geheel afbetaald en per saldo in omloopin het gansche rgk; e. Het bedrag der inlagen, der terugbeta lingen en van het saldo-tegoed over het ge heele rgk f. Het saldo-tegoed der inleggers, benevens het aantal in omloop zgnde boekjeswederom voor elke provincie afzonderlgk g. De vergeljjking per maand van het bedrag der inlagen en der terngbetalingen over het jaar 1890. Bg een overzicht, behelzende de verdeeling der inlagen over de verschillende provinciën naar het bedrag van elke inlage, blgkt dat bet terzgde leggen van kleine bedragen, in frankeerzegels, meer in bet bgzonder bet aantal inlagen in éen centsfrankeerzegels, welke men ter aanhechting op daartoe speciaal bestemde formulieren op scholen vóur lager onderwgs bezigt, in belangrpe mate is toegenomen. Over 1890 kan worden gewezen op eene progressie van 32 pet., wat het aantal uitgegeven school- formnlieren betreft. Andere statistieke gegevens en beschouwin gen hebben betrekking op le. den exceptioneel gunstigen, voortdurend progressieven aanwas der inlagen, gedurende de onderscheidene maanden Januari, sedert het in werking treden der instelling; 2e. de voortdurende toeneming van het getal der vereenigingen, van allerlei aard die tot de belegging barer kasgelden, van de Bank gebrnik maken. 3e. de deelneming van werklieden. Ten opzichte dier (percentsgewijze) verhouding is stjjging te bespeuren, zjj bedroeg over 1890: 22.4 tegen 18.7 over 1889. In Zeeland bedroeg ultimo December 1890 het aantal inleggers op 1000 zielen 64.2 met een gemiddeld aantal inlagen op elk beekje van 2.1. In 't geheel werden in onze provincie 26.865 inlagen en 5124 terugbetalingen gedaan. De eersten omvatten een bedrag van f 581.984.64J, de tweeden 400 448.47J. Op 31 Dec. 1889 bedroeg het aantal boekjes. 11474, op 31 Dec. 1890 12956 met een te goed van 1.205.272,94. In die provincie werd aan rente uitbetaald f 22.175.72 waarvan f 21.460.58 werd bijge schreven. Tot onderwjjzer aan de school met den bjjbel te Vli"singen is benoemd de heer W. van Houten te Zierikzee. Op het verzoek van den heer A. Geluk Mz., sinds 5 jaar werkzaam als onderwjjzer aan de openbare school te St Annaland. om eene billjjke verhooging zjjner jaarwedde van ƒ450, is door den gemeenteraad met alge meene stemmen afwjjzend beschikt, doch tevens werd bepaald, dat met het einde van 1892 eene gratificatie van 25 aan adressant zal worden uitgekeerd, indien deze daar het volle jaar nog werkzaam zal zjjn. Zaterdag 11. werd te Sint-Annaland eene vergadering gehouden van de afdeeling Tholen en Sint Philipsland van den Bond van Neder- landsche onderwijzers, gevestigd te Amsterdam. Na afdoening van verschillende huishoude lijke zaken, ging men over tot het behandelen van den beschrjjvingsbrief voor de zeventiende algemeene vergadering, te houden te Amster dam, 29 en 30 December a. s. Als afgevaardigde dezer afdeeling werd unaniem benoemd de heer J. W. H. F. Bnjjze. Er werd o. m. het volgende beslotena het is wenscheljjk, dat de vergelijkende examens weder worden ingevoerd, maar in dezen ziD, dat daarbjj alleen op practische bekwaam heid en paedagogische kennis van alle solli citanten zal gelet worden; b nn in de troon rede gesproken is over de invoering van leer plicht, is het te wenschen, dat het voornemen werkelijkheid wordec aan onderwijzeressen wordt op 50jarigen leeftjjd pensioen toegekend; d hoofden van seholen niet toe te laten als leden van den bond, doeh, hoofd wordend nadat men lid is, kan men lid bljj vene. over te gaan tot het oprichten van weerstandskassen om daaruit ontslagen onderwijzers of onderwijzers, die van hnn recht als burger gebruik gemaakt hebben (men denke b.r. aan de collega's Naaktgeboren, Smit en Teunisse) te ondersteunenf. het is wenscheljjk, dat bet onderwjjs rijkszaak worde. De verschillende pnnten gaven aanleiding tot een vruchtbaar debat. Na eene opwekking aan de leden bjj monde van den voorzitter, werd de vergadering gesloten, nadat de eerst volgende bepaald was op Zaterdag 13 Febrnari 1892. De heer Hartgering, predikant te Monni kendam, heeft voor het beroep naar de Ned. herv. gemeente te TerBeke bedankt. Te Stavenisse is als predikant bjj de Ned. herv. gemeente beroepen de heer P. E. Dom misse, te Lage-Zwalnwe. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned. herv. kerk. Beroepen naarHelder en naar Sliedrecht P. Knuttel te ZaandjjkKattendjjke en Lensden W. Voors, cand.en naar Tjerkgaast c. a. L. Okken te Spjjk. Bedankt voor Rotterdam C. J. Lammerink te Scheveningen en voor Akersloot J. de Jong, em. pred. Ned. Indië. Het is goed dat wjj in ons jongste opstel over Het Tooneel, toen wjj schreven dat voor deze maand de tooneelvoorstellicgen teneinde zgn, de reserve maakten »voor zoover wjj weten." Want uit eene in dit nommer voorkomende advertentie blgkt, hoe November ons nog niet schgnt te kunnen verlaten voordat nog éen opvoering zich komt voegen bg de vele, die reeds in korten tjjd plaats hadden. Donderdag a. zal nl. in den schouwburg te Middelburg worden gegeven het veelbesproken Franscbe stuk Musotte, dat in Parjjs veel opgang maakte en in Rotterdam bjjna tegeljjkertjjd in de drie verschillende schouwburgen werd gespeeld. In het tjjdschrift Het Tooneel is dear- over zelfs een heele strgd gevoerd. De titelrol zal vervuld worden door de hiep bekende actrice mejuffrouw Albertine Hegblom, die goed speelt en goed zegt. Zjj en de heer Mjjin die als Jean Martinet optreedt speelden in Dordrecht, volgens het Dordtscn Nieuwsblad, uitstekend. Als aanbeveling kunnen verder wellicht nog strekken de geringe prjjzen, voor den eersten en den tweeden rang gesteld, waardoor het bjj- wonen van deze voorstelling valt binnen bet bereik van velen, die anders van het bezoek aan den schouwbut g nolens volens zgn buiten gesloten. Elk jaar gelakt het den heer C. H. J. van Benthem Jutting alhier zgn stadgenooten met St Nioplaas iets nieuws aan te bieden. Met ditgn i e u w s bedoelen wjj niet zgn telefoongids maar hetgeen in zgn kunsthandel voorhanden is. Helaas, het is voor Middelburg nieuw een Jacob Maris binnen zgn muren te zien Op geen onzer driejaarljjksche tentoonstellingen tyas, voor zoover wjj onB herinneren, ooit een schilderjj van Jacob Maris aanwezig. Met zeer veel moeite is het den heer Van Benthem Jutting gelukt den schilder een stuk voor de St Nicolaas-étalage in zgn kunsthandel te ont futselen, want maar neen, wjj mogen misschien niet nit de school klappen. Of Ma ria' Molen nu te Middelburg zal bljjven Gedachtig aan het »elk wat wils" exposeert de heer Jntting een Klinkenberg, een Eerelman, een Portielje, een Brancaccio, verder een paar zeegezichten van wjjlen J. F. Schütz enz. De liefhebbers der etskunst, deze zoo mooie, weder moderne kunst, vinden bgzonder fraaie etsen, waaronder naar Manve door Dake, naar Th. de Bock door Steelink, zoo gunstig beoor deeld door den Spectator, etsen van Witssn, een der jongeren. Een paar aquarellen van W. Schütz, fac-Bimile aquarellen, waaronder een nieuw Parjjsch Balon-nufjeNinon in pas sende Ijjst, aquarel-gravures, een groot aantal gravnres en photographieëu, tal van pracht werken noodigen dringend tot een bezoek nit. Er is kust en keur voor groote en kleine beurzen, bovendien valt hier werkelgk kunst te be schouwen. In eene Zondag middag gehouden verga dering van leden van de gymnastiek- en scberm- vereeniging Zeelandia alhier, ter bjjwoning waarvan men ons had uitgenoodigd, werd door den directeur, den heer W. Bosman, de ver gulden herinneringsmedaille aan het in Augustus jl. te Antwerpen gevierde 8e gouwfeest in het Noordergouw van den door den koning be schermden Belgischen turnersbond, aan het vaandel gehecht. De voorzitter hield daarbg eene toespraak, waarin bjj herinnerde aan het welgeslaagde feest, het genoegen in de Belgische koopstad gesmaakt, en vooral wees op de groote sym pathie, die de Nederlandsche turners zoo van de zjjde der Belgische gymnasten als van de Belgen in het algemeen ontvingen. Waar sedert 1887 door Zeelandia geene me dailles waren behaald, wees de voorzitter op de wenschelgkheid dat de vereeniging meer dan tot dusver aan wedstrgden medewerke; mits men trouw de oefeningen volge, kan Zeelandia dit zonder bezwaar doen. De voorzitter sloot met de beste wenschen voor den bloei van Zeelandia. Hierna werd door den directeur, den heer A. R. Vermenier, aan den president, den heer W. Bosman, een diploma overhandigd dat dezen bg hetzelfde feest onder de afdeeling kracht meting is toegekend. Volgens dat diploma bekwam de heer Bosman voor de brug 21 p., voor het rek 15 en voor springen 2 (0.80 c. m.), waardoor bg de 12e plaats innam onder de 15 eersten van de 25 mededingende turners. Bg het overhandigen van dit diploma wenschte de directeur den heer Bosman geluk met deze verdiende onderscheiding, waarvan hjj de waarde uiteen zette. Hg herinnerde daarbg eraan, hoe de heer Bosman bjj de hier plaats gehad heb bende gewestelijke uitvoering heeft voorgewerkt op eene wgze, thans nog in Holland met lof besproken; hg wekte de leden op het voorbeeld van hunnen voorzitter te volgen en hem als turners op zjjde te streven. Nadat de heer Bosman zgn dank geuit had en de hoop uitgesproken dat de leden zich meer en meer znllen toeleggen op de gymnas tiek, werd de plechtigheid met den tumors- groet besloten. Heden ochtend is de jnstitie van hier naar 's Heerenhoek vertrokken tot het instellen van een onderzoek naar de daar in den nacht van Dinsdag op Woensdag jongstleden gepleegde inbraak met diefstal en bedreiging met moord bg de alleen wonende weduwe P. R. In de maand April van dit jaar werd bg een winkelier alhier diefstal gepleegd van eene rol wasdoek, voor tafelkleeden enz. Dezer dagen is het der politie gelukt de goedereD, die bjj verschillende particuliere personen wart n verkocht, op te sporen en de daderes- te ont dekken. Zjj, die ook niet gunstig bekend stond, heeft haar misdrjjf bekend. Dezen voormiddag is een werkman, zekere F., door eigen onvoorzichtigheid van een balk van een in de Noordstraat alhier in aanbouw zjjnd huis gevallen. Hjj beeft eenige kwetsuren bskomen en is naar het gasthuis overgebracht. Zgn toestand is niet zorgwekkend. De stalen raderboot, bjj de koninkljjke maatschappjj de Schelde, voor rekening der Zeeuwsche Spoorbootmaatschappij in aanbouw, zal a. s. Woensdag, 's morgens te elf uren, t§ water worden gelaten,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1