N°. 271. 134" Jaargang. 1891. Dinsda I 17 November. Or Deze courant verschijnt dagelf] ka, met uitzondering van Zon- en Feestdagen? Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.- Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel? Bij abonnement lager? Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte? Middelburg 16 November. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. itii)i)Finiit(.Miii; iiiniiM. I hetn»un>el«r. Middelburg 16 Nov. vm. 8 u. 47 gr. at. 12 u 52 gr, av. 4 u. 51 gr. F. V nwacht N. W. wind Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zooh, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruisingen: F. v. d. Peijx, teZierikzee: A. C. de Mooiï, teTholen: W. A. van Nleuwenhdijzen en te TerneuzenM. de Johge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Dithar, te Botterdam, de Gebb. Belintantb, te 's Gravenhage, en A. de da Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te éém uur aan het bureau besorgd zjjn, villen zjj des avonds nog worden opgenomen, De schrjjver van het overzicht Van Dag tot Dag in het Handelsblad schrjjft in zjjn jongBte opstel het volgende Portretteeren is groote kunst, maar het ma ken van caricaturen behoeit daarom geen kleine kunst te zjjn. Spotprenten vermogen niets zonder overdri ving, doch de teekenaar behoort niettemin een juist denkbeeld te geven van den persoon dien zjjn caricatuurplaat voorstelt. Punch is in deze, evenals in humor die niet wondt, over het algemeen een voorbeeld. Doch onze Nederl. spotprenten beleedigen en hoonen en maken door overdrijving hun tegenstanders onherkenbaar. Dit dachten wjj van de week, toen wjj een kjjkje namen in de groote zaal, waar de leden van het christelijk sociaal congres bijeen waren. Daar zagen wjj nu de Calvinistische werk lieden en arbeiders, die door enkele weekbladen, welke met humor en sa tire partybelangen pogen te dienen, telkens worden afgebeeld als domme zjordens" met wezenlooze idioten-gezichten, hangende lippen, gapende monden en Bchel- vischoogen. Wat beeit zulk een spotprent, telkens her haald, een kracht 1 Tegen beter weten in hadden wjj ons, geheel onwillekeurig, voorgesteld aat wg in het Gebouw van den Werkenden Stand deze soort van lieden bjjeen zouden zien. We ontdekten dit als met een schrik 1 Want het is niet aangenaam te beseffen, hoe men niet door denken, maar enkel door gedachteloos prentjes te kjjken, met een vooroordeel te meer kan worden behept. Want het was een vooroordeel en 'tis klein gedacht en gezien om in spotprenten zulk een vooroordeel te wekken. Wat wjj toch zagen is het volgende De werklieden en landlieden, die de groote meerderheid vormden op het congres, bleken van uiterljjk zeer intelligente, goede, flinke, ouderwetsch-degeljjke mannen te zgn. Holland- sche gezichten.... vastbesloten.... wellicht wat stjjfhootdig, maar eerlgk. Het was te recht dat dr. Kuyper in zgn slui- tingsrede met nadruk er op wees, dat, als zjj spraken, zjj dit deden vrjjmoedig, beschaafd en als menschen die hadden nagedaoht en ge voeld, kortom die hadden geleefd in de dingen die zjj bespraken. Ja, in verhouding van in tellect tot intellect, kwam, wat deze werklieden seiden, zelfs niet ongunstig uit tegenover 't geen door de leiders: dominéZus, meester Zoo en baron Van Dinges werd gezegd. Want in wat zjj spraken trilde de ervaring van het werkeljjk-geleefde, terwjjl in wat dominee, meester of baron zeide nu en dan een dof galmend eohotje uit de boekenkast klonk. Voor het overige maakt de schrjjver omtrent dr. Kuyper dezelfde opmerkingen alB wjj de overige week in een tweetal opstellen deden. Geljjktjjdig met bet sociaal congres had te Amsterdam de jaarvergadering van Patrimonium plaats. Het verbond telt nu 101 afdeelingen met 8832 leden, waarbjj weldra zal komen een afd. Delfzjjl. In 't afgeloopen jaar werden 2 afd. ontbonden, 19 nieuwe gevormd. De aftredende leden van het bestuur, de heeren J. A. Buitenhuis en IJ. B. Spjjkman werden herkozen en gekozen de heeren J. Windhouwer van Zaandam, A. Sizoo van Gorinchem eh J. H. Boerkoel van Haarlem. Er werden grootendeels huishoudelijke zaken behandeld. Daarop maakte eene uitzondering een verslag, uitgebracht door den heer H. J. de Groot, directeur der burgeravondschool te Alkmaar, van de werkzaamheden, verricht door de com missie tot onderzoek van de bestaande Am bachtsscholen in verband met het leerlingstelsel. Die oommissie kwam tot de volgende con clusion 1. Het ambachtsonderwjjs voorziet beter in de behoeften van een opleiding voor een a. e. ambachtsman, dat men dit, vooral in groote plaatsen, in gewone werkplaatsen zal vinden. 2. Het ambachts-dagschool-onderwjjs is drin gend noodig in plaatsen van 25 k 30.000 zielen 3. Plaatsen beneden 25.000 zielen zullen, wanneer het centrumplaatsen zgn, wel een ambachts-dagBchool moeten hebben; in andere gevallen richtte men flinke ambachts avond scholen op, vooral wanneer de burger avond scholen niet practiscber worden ingericht, in het bjjzonder wat de uitwerking der pro gramma's betreft. 4. Het ambachts-dagichocl-onderwjjs bljjve de zorg van het particulier initiatief, gesteund door gemeente, provincie of rjjk. Betreffende het leerlingstelsel waren de con clusion 1. Dat een leerlingstelsel wel past in het kader van groote maatschappijen en werkplaat sen, waarvan het bedrjjf in een beperkte ruimte kan uitgevoerd worden. 2. Dat een leerlings-contract. in bovenom schreven geval, wel gunstiger zal kunnen werken, dan dat er niets bestaat, doch dat dit niet in vergelijking mag komen met een degeljjke, flinke opleiding aan een ambachts dagschool, waar theorie en practjjk te zamen gaan. 3. Dat van een leerlingstelsel voor kleine ondernemingen, waarvan de vakken niet be oefend kunnen worden binnen beperkte ruimten, zeer weinig heil te verwachten is, vooral wanneer in het oontract een dergelijke leiding vooropgesteld wordt, zullende dit laatste den patroon te veel binden in het uitoefenen van zgn beroep. 4. Van een leerlings-contract wordt meer heil verwacht, wanneer de gronden van de vakken, die alleen op een ambachtsdagschool onderwezen kunnen worden, eerst daar gelegd zgn; mits daarin bepalingen worden opgenomen, die niet alleen ten voordeele van den patroon, maar ook van den knecht zgn. De voorzitter, hulde brengende aan de com missie en haren rapporteur, stelde daarop de volgende motie voor, die met algemeene stem men werd aangenomen: >De bondsvergadering, gehoord hebbende het rapport over het ambachts-dagschool-onderwjjs, en het leerlingstelsel, van de daartoe benoemde commissie, zegt deze commissie harteljjk dank voor haren arbeid; draagt het bestuur op dit rapport te laten drukken en met bekwamen Bpoed aan de afdeelingen toe te zenden; en stelle de conclnsiën op de e. k. algemeene vergadering aan de orde." De zaak van het ambachtsonderwjjs werd, zooals men weet, ook op het sociaal congres besproken. In de tweede sectie gaf sjj aan leiding tot uitvoerige discussie. Terwjjl door den inleider van het vraagpunt, den heer T. E. Kuypers, zelfs de stellingen werden verkondigd dat de oprichting van am bachtsscholen eene fout is, de ambachtslieden daarvan afkeerig en deze scholen voor den werkman ontoegankeljjk zgn, werd o. a. door den heer Court de allerzonderlingste bewering geuit dat een werkman alleen moet uitvoeren maar niet mag soheppen. Ten slotte werd in die sectie de volgende motie aangenomen. >De vergadering, gehoord hebbende dat de sectie II niet tot eenheid van gedachten kan komen omtrent de ambachtsscholen en het leerlingenstelsel, erkent daardoor onbevoegd te zgn, zich over deze zaak uit te spreken, verzoekt aan de regelingscommissie van het congres eene commissie, bestaande uit theore tische en practische mannen, te benoemen, die op een volgend congres daarover rapport moeten uitbrengen." In de algemeene vergadering, Donderdag 12 November gehouden, was der meerderheid die conclusie nog te machtiger werd op gewezen dat het verzoek tot benoeming van eene com missie moeiljjk uitvoerbaar is en ten slotte de bedoelde conclusie zelfs van haar staart" ont daan en toen aangenomen. Men ziet hieruit al weder welk een groot verschil van opinie er bestaat, waar het vraag stukken van practisch belang voor de werk lieden geldt, tusschen twee stroomingen onder hen, die het ohristeljjk sociaal congres bjj- woonden. Wjj zgn nu nieuwsgierig welke beslissing op de algemeene vergadering van Patrimonium zal genomen worden en vooral of men nu nog zal durven beweren dat de belangstelling voor de ambachtsscholen in anti-revolutionnaire kringen zoo welgemeend en onverdacht is. Bjj kon. besl. is benoemd tot burgemeester van Breskens J. G. Gerritsen; en is V. de Haan te Amsterdam benoemd tot leeraar aan de R. H. B. school te Warffum. Aanstaanden Donderdag verleent de minister van oorlog geen audiëntie. Thans is in het distriot Gouda de oud-minister J. P. Havelaar van anti-revolutionnaire zjjde candidaat gesteld. De uitnoodiging tot het houden van een algemeene vergadering van katholieke leden der Staten-geseraal thans door de heeren mr J. G. de Brujjn, F. T. J. H. Dobbelmann, mr L. M. P. H. baron Michiels van Verduynen en mr F. T. F. M. Walter aan hun medeleden toegezonden. De vergadering zal gehouden worden op Woensdag den 25en a. s. ten huize van mr L. M. P. H. baron Michiels van Ver duynen, te 'sHage, en zal «uitsluitend ten doel (hebben) de eensgezindheid tusschen de katho lieke leden te herstellen." Tijd Bjj het departement van koloniën zgn in behandeling voorstellen van de Indische re geering tot herziening van het reglement op het lager onderwjjs voor Europeanen en met dezen geljjkgestelden, waarbjj ook rekening is gehouden met de bepalingen der Nederlandsche schoolwet. Inmiddels is art. 3 van het regle ment in dien zin gewjjzigd, dat alleen voor de openbare scholen het (tot dusver ook voor de gesubsidieerde seholen geldende) voorschrift is behouden dat zjj toegankeljjk moeten zgn voor alle kinderen, zonder onderscheid van gods dienstige gezindheid. Behoeft het onderwjjs op eene te subsidieeren bjjzondere school dus niet meer neutraal te zgn, zoodat ook scholen op godsdienstigen grondslag gesubsidieerd kunnen worden, door de aan de subsidie te verbinden bjjzondere voorwaarden heeft de regeering het in hare macht om te voorkomen dat kinderen van andersdenkenden van zoodanige school worden geweerd, indien voor deze toelating wordt gevraagd, ondanks de confessioneele richting van het onderwjjs de hunne niet is. Een verzoek van de vereeniging voor Scholen met den bijbel te Batavia oni gouvernements subsidie over 1890 moest verleden jaar worden afgewezen, omdat bovenbedoeld artikel 3 toen nog niet gewjjzigd was. De heer L. D. Labberté, gymnastiek on derwijzer aan de rjjks kweekschool voor onder wijzers te Maastricht, zendt ons een uitvoerig stuk ter opname, waarin hjj nu de vrjje- en en orde-oefeningen in de gymnastiek voor de lagere school verplichtend worden gesteld een beroep doet op heeren gymnastiek-onder- wjjzers, hoofden van scholen, onderwjjzers en allen die belangstellen in ons Volksonderwijs, om hem behulpzaam te zjjn in het in eere her stellen van de Oud Hollandsche, in ons land in zwang geweest zjjnde of nog in gebruik zjjnde spelen. Konden al die spelen, misschien ontdaan vau het ruwe, in eere worden hersteld, dan ware er z. i. misschien veel gewonnen. Hg wenscht daarvan mededeeling met opgave der regels, teneinde met de gegevens, die hjj reeds bezit, een werkje over die spelen saam te stellen. Wjj kunnen het Ijjvige stuk, dat bovendien op aan beide zjjden beschreven papier ons gewerd, niet opnemen, wjjl het o. i. meer in een schoolblad op zjjne plaats is. Wg meenen aan hef verlangen van den schrjj ver echter tegemoet te komen, door op zgn pogen de aandacht te vestigen en ieder belangstel lende te verwjjzen naar genoemden heer, die zeker hun, die dit wenschen, nadere inlichtingen zal verstrekken. Zaterdagmiddag werd op een der boven zalen van het Schuttershof de Edele Handboog alhier eene algemeene vergadering gehouden van het Onderwijz trsgezelschap in het arrondis sement Middelburg. Zjj werd, naar een vrien- deljjke hand ons schrjjft, gepresideerd door den arrondissementsschoolopziener, den heer mr J. van der Lek de Clereq, en bjjgewoond door circa 60 leden. Als onderwerpen van behandeling vermeldde de agenda lo Iets over klankleer naar aan leiding van Herman Gorter's gedichten en 2o Is het wenscheljjk dat de onderwjjzers staats ambtenaren worden? De heer L. Hogerland, onderwjjzer aan sohool E te Middelburg, hield over het eerste onder werp eene lezing, die met aandacht gevolgd werd. Volgens Gorter moeten de klanken kleuren en tonen voorstellen en daarop lettende, geeft hg den zin der woorden vaak prjjs en schrjjft al te vaak klink klank, zeggeonzin. De inleider gaf enkele gedichtjes als voorbeelden ten beste, die de lachspieren der vergadering in beweging brachten. Toch wees de heer Hogerland er op dat Herman Gorter, zoowel als sommige andere vertegenwoordigers der nieuwe richting in de literatuur, mannen zgn van talent. •De heer Van Veen van ViisBingen was de inleider van het tweede onderwerpdaar hg echter ileoht bjj item wai, werden zjjne op schrift gestelde woorden door een ander lid voorgelezen. De inleider kwam tot de conolusie dat het wenscheljjk ware den onderwjjzer staatsamb tenaar te maken, o. a. op deze gronden, dat de salarissen dan zouden verbeteren en de pro motie anders en beter zou worden geregeld er beter zou gezorgd worden voor de weduwen en weezen der openbare onderwgzers. Hg wees er verder, op dat de Indische onderwgzers ook staatsambtenaren en in voordeeliger conditie verkeeren dan hunne Nederlandsche collega's. De heer Op den Zieke, hoofd ee< er school te Vlissingen, bestreed den inleider; hg verklaarde heel menschkundig dat een mensch toch maar een mensch is, en een onder wjjzer dus ook; en wanneer deze nu staatsambtenaar werd, zou hg zich te on afhankelijk gevoelen tegenover zjjne gemeente- naren en, evenals sommige heeren ambtenaren aan de postkantoren b. v., tegenover het publiek wel eens onwelwillend worden. Spreker wees ook op de positie van de onderwgzers in België, die alles behalve te benjjden was. En in Indië werkt het bedoelde stelsel verkeerd, want zeide de heer Op-den-Zieke vele Indische ouders sturen hunne kinderen naar het moe derland. Deze bestrjjder werd natuurljjk op zjjne beurt weêr bestreden en ook anderen mengden zich daar bjj in het debat. De brochure van den heer Moerman, welke eerstdaags in den handel komt maar reeds in het bezit was van den plaats vervanger van den heer Van Veen, werd voor het grootste gedeelte voorgelezenmen weet dat deze kwestie door den heer Moerman van Oostvoorne aan de orde gesteld is. Ten slotte sprak ieder der aanwezigen met ja of neen zjjne meening uit vóór of tegen de vraag Is het wenschelijk dat de onderwijzer staatsambtenaar wordt f De meeste leden (35) verklaarden zioh voor een antwoord in bevesti genden zin. Een klein aantal (5), waaronder ook de voorzitter, gaven neen tot antwoord. Een twaalftal heeren wenscbte meer licht en hield zich buiten stemmingterwjjl reeds eenigen de vergadering hadden verlaten. Hierna werd de bjjeenkomst gesloten en het inmiddels min of meer onfrisch geworden lokaal verlaten. Op de vergadering van onderwgzers in het arrondissement Axel, Zaterdag, op verzoek van eenigen hunner, te Axel gehouden, waren 31 heerenbenevens den arrondissements schoolopziener tegenwoordig. Ter sprake kwam de vraag of het gewenscht was dat de onder wjjzer rjjks ambtenaar en het onderwjjs geheel rjjks zaak werd. De meerderheid beantwoordde deze vraag ontkennend.Men meende dat de school aan populariteit verliezen zou en dat, wat de be langen der onderwgzers betreft, dezegemakke- ljjker en spoediger geholpen zouden kunnen worden door herziening van een paar artikels der schoolwet. De schoolopziener meende verder dat het reglement der vereeniging niet toeliet om namens de vereeniging aan eene adresbewe ging deel te nemen. Door den gemeenteraad van Serooskerke (W.) is aan mejuffrouw C. Hector op haar verzoek eervol ontslag verleend als onderwjjzeres in de nuttige handwerken aan de openbare schooien als zoodanig benoemd mej. E. J. H. Hector aldaar. Te Heinkenszand hebben voor de betrek king van onderwjjzer aan de openb. school op eene jaarwedde van ƒ450 'sjaars slechts twee sollicitanten zich aangemeld. Te Zeeuwsch-Clinge meldde zich voor dezelfde betrekking, op eene jaarwedde van 400, geen enkele sollicitant aan en te Zuiddorpe had eene herhaalde oproeping het resultaat dat slechts twee sollicitanten zich geneigd toonden in eene geljjke vacature te voorzien. Tegen 1 Jan. a. is eervol ontslag gegeven aan den heer H. Scheffer, onderwijzer te St Annaland, door zjjne benoeming tot onderwjjzer met hoofdakte te Sloterdjjk. Beroepen bg de Chr. Ger. gemeente te Goes de heer Js. van der Linden, pred. bjj diezelfde gemeente te 's Hertogenbosch. Daar de ring-Tholen bjj de Ned. herv. gemeente slechts 4 predikanten heeft (eerst daags maar 3, door het vertrek van den heer Van Linschoten te Oud-Vosmeer) voor9predi- kantsplaatsen, kan deze ring niet meer in de vacatures voorzien, reden waarom de ring- Zierikzee de gemeente Stavenisse komt bezoeken, terwjjl de heer Fjjnvandraat te Nieuwerkerk, vroeger predikant te Stavènisse, benoemd is tot conmleat YWi 4e gemeente aldaar, Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned. herv. kerk. Beroepen naarBurgwerd c. a. J. Rjjnenberg te Tem aard. Bedankt voorOosterhesselen J. H. Themmen de Lang te Sleen Stavenisse J. W. F. Roth te Otholand c. a.; Gouda H. Barger te Vlaardin- genen voor Benschop C. Boutshoorn te Dirks- land. Aangenomen naarWervershoef A. J. E. van Dick te S:mon8havenen naar Schellinkhout D. Sypkens, cand. Remonstrantsche Broederschap. Beroepen naar: Leiden dr J. H. de Ridder te Meppel. Wjj vestigen de aandacht onzer lezers op de tentoonstelling van schilderjjen, schetsen en ontwerpen door den heer J. J. L. ten Kate, uit Epe, in het Kunstmuseum alhier. Zelden wordt ons, Middelburgers, de gelegenheid geschonken door een vrjj aanzienlijke collectie van een enkel persoon in het leven en streven onzer schilders een blik te slaan, waarom wjj ieder, die belang stelt in onze nationale kunBt, dringend uitnoodigen een bezoek te brengen aan de geëxposeerde Btukken en studies van den heer Ten Kate, een geboren Middelburger. De Officier van gezondheid 2e klasse C. C. Vermaas, van het 2e bataljon 3e regiment infanterie te Middelburg, is door den genersal- majoor, inspecteur van den geneeskundigen dienst der landmacht, aangewezen voor den geneeskundigen dienst bg het oefenings geschut vuur, op den 17en November a. s. van het fort Prins Frederik te Ooltgensplaat en op den 18ea van het fort de Ruyter te Willemstad. Het vuren vangt aan zoodra de stoomboot van Rotterdam naar Zierikzee het eerstge noemde fort zal gepasseerd zgn. Zondagavond is een van den trein te Middelburg komend rjjtuig bg de Langeviele- barrière alhier tegen de tram aangereden het rjjtuig bekwam veel schade, doch de er in zittende passagiers, dienaar Weskapelle moesten, geen ander letsel dan dat een van beiden aan de hand gekwetst werd. Met een ander rjjtuig werd de reis verder voortgezet. Heden morgen, te ongeveer acht uur, is een zeventienjarig jongeling, verpleegd wor dende in het burgerweeshuis op het Molen water alhier, die vermoedeljjk bevreesd was voor verdiende straf, uit een venster op de vierde verdieping van dat hooge gebouw, gesprongen. Hg kwam terecht op een glazen afdak en van daar op de binnenplaats. Ernstig gekwetst is hg naar het gasthuis vervoerd; zgn toestand geeft reden tot groote bezorgdheid. De heer J. C. Gischler, assistent-ingenieur le kl. bjj de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen te Vlissingen, wordt met in gang van 1 December a. overgeplaatst naar het bureau der tractie te Venlo. Bjj dezelfde maatschappjj is benoemd tot surnumerair de heer J. A. P. Taok, van Aardenburg, te Krabbendjjke. Men schrgft ons uit "V lissingen Het stoomschip Minister Tak van Poorvliet, dat Donderdag jl. in tegenwoordigheid van een der directeuren der Zeeuwsche stoomvaart Maat schappij te New-Castle on Tyne proef stoomde, kwam na eene reis van 27 uur met slecht weer Zondag avond half acht uur op de reede, en heden morgen ongeveer tien uur hier binnen. Het had 750 ton steenkolen in, bestemd voor de gasfabriek alhier. Dit schip, gebouwd overeenkomstig klasse 100 A 1 van Lloyd's reglement en in Februari jl. op stapel gezet, heeft een uiterste lengte van 214, eene breedte van 29 en eene diepte van 14 voet; het is voorzien van waterballast en ge tuigd als schooner. De machine, eveneens aan de fabriek der heeren Dobson Co. vervaar digd, is van triple compound systeem. De afmetingen der cylinders zgn 51, 31,19 Eng. duim, slaglengte 33, en 130 paarden kracht nom. Met genoemde 750 ton steenkolen geladen, werd gedurende 7 uren gestoomd; het schip behield eene snelheid van 11£ mjjl per uur, met eene schroefomwenteling van 86 per minuut. Bjj de heden (Maandag) gehouden aanbe steding voor het wasschen der linnen nacht legergoederen ten dienste van het garnizoens- nachtleger te Vlissingen, voor het volgende jaar, werd ingeschreven door mejuffrouw de wed. F. Benkhujjsen—Klopdirectrice der waschinrichting de Maria Jacoba aldaar, tegen den prjjs van 16j cent per stel een- en tweer slaapsnachtleger.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1