N°. 263. 134s Jaargang. 1891. Zaterdag 7 November. )Deze courant verschijnt d a g e 1 fj k met uitzondering van Zon- eri**Feestdagenj Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—s Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regels Bij abonnement lager] Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 6 November. Het tooneel. LETTEREN EN KUNST. UIT STAD EN PROVINCIE. Provinciale staten van Zeeland. ïiiniiruti hi. sun; courant. h e wm oin eter. Middelburg 6 Nor. vm. 8 o. 37 gr. m. 12 u 47 gr., av. 4 u. 45 gr. F- Vf-rwacht verand. wind. Agenten te Vlieringen: P. G. de Vit Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v.d. Peijl, teZierikzee: A. C. de Mooi/, te Tholen: W. A. van NUTTWiNHTiijzïN en te TernenzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau'» van Nijgh Van Ditmae, te Botterdam, de Gebb. Beunt ante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Bnitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cu., John rJones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te éém uw aan het bureau bezorgd sjjn, willen sjj des avonds nog worden opgenomen. De 4rnA. Ct. wil, hoewel menigeen het over bodig sal achten, toch, met het oog op praatjes, die in de anti-revolutionnaire pers hebben rond- geloopen, er op wjjzen, dat zekere woorden van de memorie van toelichting bewijzen, dat de regeering volstrekt niet genegen is, ter wille van politieke doeleinden, af te wjjken van de gedragslijn der liberale party ter zake van den persoonlijken dienstplicht. De me morie verwjjst naar de latere »wet op den ver plichten krijgsdienst", en voor niemand is het een raadsel wat daarmede bedoeld wordt. Vooral niet wanneer de tegenwoordige minister van oorlog aldns spreekt, die nauwljjks een half jaar geleden, in zjjn artikel Error in casa in de Tijdspiegel, over het wetsontwerp-Ber- gansius de volgende duideljjke woorden neer schreef: >Dat in het wetsvoorstel, door deze regeering ingediend, de persoonlijke dienstplicht een der grondslagen zon uitmaken, kan moeilyk worden betwijfeld; het is een onaf wijsbare eisch des tjjda." De heer F. v. d. Goes, die reeds herhaalde lijk met zjjn partjjgenooten overhoop heeft gelegen, heeft thans zijn lidmaatschap van den «Sec. democr. bond opgezegd. De meer ontwikkelde socialisten scbjjnen met Domela Nieuwenhuis en consorten niet overweg te kunnen, merkt de Zutph. Ct. terecht op. Zullen zjj eene nieuwe party, het weten schappelijk sooialisme vertegenwoordigend, vor men? Of zullen ze aan de linkerzijde der radicalen plaats nemen Afscheiding kan niet uitblyven. Voor be schaafde menschen is Recht voor Allen geen lectuur. En dat orgaan heet toch de drageT der beginselen van de sociaal-democratische partjj in Nederland te zjjn. By koninkljjk besluit zjjn benoemd tot ontvangers der directe belastingen en accynzen: te Sexbierum c. a. (residentie Tzummarum), C. G. J. A. Stort, ontvanger derzelfde middelen te Leek c. a.te Grouw c. a. S. Posthumus adjunct-controleur der directe belastingen en van het kadaster te Arnhem, en te Meppel (buitengemeenten), A. J. C. Maas Geesteranus' ontvanger derzelide middelen te Heilo o. a. Verder is de kapitein ter zee W. baron van Hogendorp, adjudant van H. M. de koningin, commandant van Hr Ms schroefstoomschip le klasse De Rugter, tevens stationscommandant in de wateren van Curapao, eervol van het thans door hem gevoerde bevel ontheven, en dat bevel opgedragen aan den kapitein ter zee D. G. Brand, een en ander met ingang van den dag, volgende op dien, waarop laatstge noemde hoofdofficier te Curayao zal zjjn aan gekomen. Ten slotte is J. H. L. De Haas, kunstschilder te Brussel, benoemd tot Nederlandscben com missaris voor de in 1892 te München te bonden internationale kunsttentoonstelling, ten einde de belangen van de Nederlandsohe kunstenaars aldaar te behartigen. Wy hebben dan Donderdagavond in onzen schouwburg verkeerd onder personenwier namen ons als goede bekenden in de ooren klonken. Wy hebben daar menschen voor onze oogen gezien, van wier levensgeschiedenis wy veel meer wisten dan zij zelve eigenlyk ons meedeelden. Want, zooals het meer gaat met tooneelstukken, nit romans of verhalen ge trokken by bet aanschouwen ervan moet heel wat er by gedacht worden; en de loop der geschiedenis door de toeschouwers, die het verhaal gelezen hebben, vrjj wat worden aan gevuld. Men krygt vaak brokstukken te zienlosse grepen uit een doorwerkt geheelterwjjl tevens veel wordt gemist, wat men ook zoo gaarne op de planken had aanschouwd. Daarom biedt eene dergeljjke bewerking voor bet tooneel nog al vaak teleurstelling aan maar hiervan is den vervaardiger van zulk een tooneelstuk niet altjjd een verwjjt te maken. Het is toch niet- mogelyk om op éen avond alles aanschouwelijk voor te stellen, wat in een dik boek wordt verhaald. Jnnkermann is, dunkt ons, echter niet onge lukkig geweest in zjjn arbeid, toen khjj den lOOfdpersoon nit Renter's Ut mine Stromtid De Tweede kamer zal de eerste dagen na de hervatting harer werkzaamheden in de afdee- lingen de laatstelyk ingekomen wetsontwerpen, o. a. betreffende de tjjdeljjke versterking der militie en de staatsleening, onderzoeken. De beraadslaging over de Indische begrooting zal niet vójr 17 November beginnen. Volgens den Gaulois zou er kwestie van zyn, dat Sarah Bernhardt terugkeert by de Cumédie Franfaise. Zjj zelve moet de eerste stappen daartoe hebben gedaan. De bekende Spaansche tooneelschrjjver José Echegaray biedt het publiek op eigen aardige en ongewone wjjze zyn nieuwste drama aan. Een jaar geleden liet hjj in het Lope-de. Vega-theater te Valladolid den prolog van het stuk opvoeren, dit jaar is in denzelfden schouw burg alleen het eerste bedrjjf gespeeldhet volgende jaar zal de tweede akte en bet daaropvolgende de derde gespeeld worden. Nie mand weet hoe het drama zal heeten en niemand weet hoe de oplossing zal zyn. De stof is ontleend aan het Spaansche leven in de 16e eeuw. De intrige is zeer ingewikkeld. Onze correspondent te Philippine schrjjft ons Meermalen reeds kwamen in deze courant berichten voor nit_Bruinisse, waarin het vroeg openstellen der mosselzaadbanken werd afge keurd. Onze visschers, die ik met deze berichten bekend maakte, konden zioh daarmee volstrekt niet vereenigen. Het zjj my vergund eenige hunner motieven, die my alleszins aannemelyk voorkomen, hier aan te halen. Het broedzaad valt ongeregeld, èn op hooge èn op lage plaatsen. De hooge zandbanken vooral ljjden door storm veel schade. Brengen nu de visschers het daar gevallen zaad ook weer op hooge plaatsen, dan is het licht te begrypen, dat zjj hiervoor de veiligste plekken en die zyn hnn by ondervinding bekend opzoeken en gebruiken. Dnidelyk is het, dat zaad op veilige plaatsen minder gevaar loopt dan elders. Nu zal m9n zeggen dat het zaad, waar de natuur het bracht, reedt vastgesponnen zit. Waar is dat wel, doch dat vastzitten is niet bestand tegen de kracht van stroom en storm, vooral van herfst- en winterstormen. Moest het zaad tot het voorjaar bljjven op de (natuurlyke) diepe banken, dan zou het by gunstig weer en stroom toch meer dan de helft weg" zyn, opgevreten door de sterren, wier zaad tegeljjk met dat der mossels valt en zich dadelyk ontwikkelt. Al gaat nu ook zaad verloren op de bezaaide diepe banken, wat er bljjft is in 't voorjaar puik en binnen 't bereik. Maar er is meer. De zaadbanken by de tegenwoordige regeling gaan in het najaar open, juist opeen tyd, waarop voor de visschers niet veel te verdienen valt; de grootste han delsdrukte is over en ook de garnalenvisschers leggen hun materiëel aan kant, omdat er voor hen, zoodra de vorst zich vertoont, weinig te vangen is. tot een tooneelfiguur maakte. In een paar goede hoofdtrekken en met het hoogst noodige bjjwerk leverde hjj een, op zich zelf, zeer verdiensteljjk geheel; al valt het niet te ont kennen dat van het gemoedelyke waas, het eenvoudig landeljjke, aangename, wat by het lezen bjjna uit iedere bladzjjde van het verhaal ons als 't ware tegenwaait en bekoort, op bet tooneel veel te loor ging. Zelfs de gemoedelijke Braesig, de goedheid in persoon, hoe boos hjj zich op de Pomnchels- koppen in de wereld ook kon maken, moest van dat goedhartige op het tooneel iets in boeten. De eerste bedrjjven van het tooneelspel waarom dit toch een bljjspel genoemd dit verleidt enkele spelers allicht juist om bet geheel te veel tot een grap te stempelen waren te drnk, te rumoerig en baarden daarom teleur stelling. Bovendien moesten enkele scènes, o. a. bet zitten van Oom Braesig in den kersenboom, ljjden onder gebrekkige tooneelzetting, waardoor de illusie allicht wordt verstoord. En dit te meer Donderdagavond, toen door een onwille keurig verzuim de boom, waarin hjj klimmen moest, wat erg Iob stond. Op groote tooneelen met eene gemakkelyke scènerie gaat zoo iets veel beter. Later, in de volgende tafereelen, waren wy meer op om gemak; omdat wjj ali 't ware Zjj gaan dus allen op het zaad af en kunnen een flinkeu stuiver verdienen. Het voorjaar is drukker, doordien dan de mossels moeten worden verzaaid en op de banken binnen (den Braakman) gebracht. Een handelaar, dien ik polste, zeide mjj: „Als visscher gesproken, is de tegenwoor dige regeling de beste; als groothandelaar, met veel voorschot tegen het voorjaar, zou ik dit tjjdstip liever verkiezen, als er dan maar steeds zaad genoeg te krjjgen was." Ik geloof dan ook, dat het bestuur der vis- scheryen met de huidige regeling geheel instemt. Ten slotte zjj nog gezegd, dat ik hierbjj de visschers in 't algemeen op 't oog heb en niet de enkele groothandelaren of »bazen" alleen. De zaak kwam my belangrjjk genoeg voor om ze wat breedvoeriger te bespreken. Ik hoop nu maar dat de regeering zal onderzoeken vóór zjj verandering aanbrengt. Donderdag avond te tien uur is te Vlis- singen aangekomen de generaal-majoor inspec teur der infanterie J. N. A. Baron Taets van Amerongen, vergezeld van den eerste-luitenant van het regiment-grenadiers en jagers, W. F. H. Bisschoff van Heemskerck. Heden (Vrjjdag) hield de generaal inspectie over het algemeen depot van discipline en het 4e bataljon 3e regiment infanterie aldaar in garnizoen. De generaal, met zyn adjudant, vertrok heden namiddag naar Middelburg. De kiesvereeniging Burgerplicht te Yerseke besloot Donderdag avond voo; de keuze van Tweede kamerleden toe te treden tot den bond van liberale kiesvereenigingen in bet hoofd kiesdistrict Hontenisse. De heer jhr C. C. Th. Six, thans ingenieur van den provincialen waterstaat in Zeeland, te Zierikzee, is door H. M. de koningin-regentes benoemd tot adjunct-intendant van het konink ljjk paleis te Amsterdam. In den loop dezer week zyn by een werkman te Koewacht twee zakken rogge en eenige bossen stroo ontvreemd. Daders tot nog toe onbekend. Zitting van heden (Vrjjdag) morgen te 10 uren. Voorzitter de heer jhr mr W. M. de Brauw. Tegenwoordig 39 leden en de griffier. Na opening der vergadering en goedkeuring der notulen van de vorige byeenkomst wordt door don voorzitter mededeeling gedaan dat ïjjn benoemd tot voorzitters en ondervoorzitters van de eerste atdeeling de heeren Van Deinse en Pompe van Meerdervoortvan de tweede afdeeling de heeren Kakebeeke en Dronkers en van de derde afdeeling de heeren Van der Have en Van Ljjnden. Daarna komen in behandeling de verschillende voorstellen van Gedeputeerde staten. lo Omtrent het adres van den gemeenteraad van Cats om subsidie en renteloos voorschot voor havenwerken. in klein comité onB bevonden. Toen Braesig zoo nitpakte tegen Pomuchelslcopptoen hjj te hooren gaf wat hjj tegen Axel vanRambow zou zeggen; terwjjl bjj dien luitenant buiten dienst eens onder handen nam over zyn poging tot zelfmoord, toen greep hjj velen in bet hart; en geen wonder dat hem luide toejuichingen te beurt vielen, zoodat hjj tweemaal moest terng- keeren om de hulde van een zeer dankbaar en zeer talrjjk publiek te ontvangen. Het geheel kwam ons anders ook wel eens wat vreemd voor. Wy hoorden tegen Frida >genadige vrouw" zeggen en werden das her innerd aan Duitscbe toestandenmaar tegeljj- kertjjd sprak Braesig een dialect, dat ons aan bet plat Noord-Hollandsch deed denken, terwjjl ook vrcuw Ndtsler er een bjjzonderen tongval op na hield. Ook dat verstoorde de illusie van het geheel; en ontnam daaraan het cachet, dat het stuk in het oorspronkeljjke zeker dub bel aantrekkelijk maakt. Fjjne kunst kon het ons dan ook niet bieden, fijne kunst, zooals wy die nog verleden week in de Verloren Zoon genoten. Toch heeft het, op zich zelf, verdienste, vooral als volksstuk, waarin een rondborstige natnur als Braesig, die het sleohte hekelt, en dat doet op origi- neele manier, o. a. door de woorden te rad braken, en een brave jood als Mozes, als redder in den nood, ioo goed op hun plaats zjjn, Conform bet voorstel van Ged. staten wordt besloten om het adres buiten beschikking te houden. 2o Dat betreffende het toekennen eene r gratifi catie aan de weduwe van den overleden con ducteur bjj den stoombootdienst opdeWester- Schelde E. Dommisse. Overeenkomstig het voorstel van Ged. staten wordt der weduwe eene tegemoetkoming ver strekt van 300. 3o Omtrent het toekennen van een pensioen aan den gezagvoerder bjj den stoombootdienst op de Wester-Schel de J. Stasse. Op voorstel van het Ged. college wordt hem 500 's jaars als pensioen toegekend. De he«r Hennequin deelt mede met de hee ren Van Woelderen en Snyders een voorstel te willen doen om Ged. staten te verzoeken een ontwerp-peniioen-regeling voor sommige provinciale ambtenaren saam te stellen. Be sloten wordt dat dit zal behandeld worden na afloop der agenda. 4o. Omtrent bet verzoek van den gemeente raad van Hoofdplaat om die gemeente op te nemen onder de aanlegplaatsen van den stoom bootdienst op de Wester-Scbelde. Het voorstel van Ged. staten om het verzoek af te wjjzen wordt na discussie aangenomen, waardoor een voorstel van den beer Snyders om gedurende de drie zomermaanden van 1892 eene proef te nemen of aanleggen te Hoofd plaat mogelyk is, als vervallen wordt beschouwd. 5o. Omtrent het verzoek van het bestuur van bet waterschap Cadzand om renteloos voorschot voor wegsverbetering. Op voorstel van Ged. staten wordt na dis cussie besloten het verzoek in te willigen. 6o. Omtrent een zelfde verzoek van het waterzchap Groot en Klein Baarzande. Ook dit verzoek wordt conform bet voorstel van Ged. staten toegestaan. 7° Omtrent het verzoek van den gemeente raad van Borssele om een ponton of drjjvende aanlegplaats te maken aan de Zuidnol van Borssele en om renteloos voorschot voor de daartoe noodige wegsverbetering. Het voorstel van Ged. staten om het verzoek af te wjjzen, is na discussie aangenomen met 34 tegen 5 stemmen. Een motie van orde van den heer Lucasse en 6 andere leden, die de wenschelykheid uit spreken te Borssele een steiger te maken, wordt aangehouden tot na afloop der agenda. 8o. Tot wjjziging van het reglement voor de uitwatering van de polders Stads c-a. Het voorstel van Ged. staten wordt zonder beraadslaging of hoofdei jjke stemming aange nomen. Hetzelfde geschiedt met 9o. het voorstel tot wjjziging van het reg lement op de tramwegen. lOo. Naar aanleiding van een adres van het bestuur der Maatschappij tol bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland tot wjjziging der voorwaarden, waaronder, bjj besluit der Staten van 11 Juli 1890, no. 14, aan die Maat schappij een crediet is verleend ter bevordering en aanmoediging van de verbetering der paar denfokkerij in dit gewest. Bet voorstel van Gedeputeerde staten, om het verzoek in te willigen, is na een lang durige discusssie, waaraan de heereu J. H. Die beide hoofdpersonen de dankbaarste rollen uit het stuk werden zeer goed weer gegeven. De heer Bigot verdient lof voor zjjne creatie, die, naar wy lazen, origineel, geheel eigen schepping moet zynwat de verdienste daarvan nog verhoogt. Wat meer strammig- heid in de leden zou den podragist echter niet misstaan hebben en zeker natuurljjk geweest zyn. Nu kwamen die enkele aanvallen van Braesig's kwaal wel wat raar uit de lucht vallen. De heer Frits Bouwmeester beviel ons uit stekend als Mozes, den jood. Dat was een kostelyke, eenvoudige typeen al bleef de be- teekenis van sommige, echt typische woorden, die de heer Bouwmeester zoo nu en dan bezigde, voor ons ook een geheim, ons dnnkt, zjj gaven daaraan een onmisbare verve, die de ingewyden niet kwetsen kon, maar de natuurlijkheid van den persoon van Mozes verhoogde. Frits begint hoe langer zoo meer op zyn broer Louis te geljjken. Bjj zyn opkomst Don derdag avond trof ons dit meer dan ooit. Na dien beiden komt een woord van lof toe aan den heer Lageman voor zyn goed spel als Havermann. Dat was de brave, goede, eerlyke inspector, zooals wy ons die nit het verhaal voorstelden. Dat de heer Chrispyn een beschaafde, goede Atel van Rambots zou zyn, was te waohton. Snyders, Van der Have en Van Teylingen deelnamen, in zyn geheel aangenomen met 32 tegen 5 stemmen. 11. Tot het uitzetten van geld op prolongatie. Het voorstel van Gedeputeerde staten wordt aangenomen zonder discussie of hoofdelyke stemming. 12. Tot het verleenen van subsidie voor den aanleg van een kunstweg over den Slaakdam. Het voorstel van Ged. staten tot het verleenen van subsidie wordt aangenomen zonder beraad slaging of hoofdelyke stemming. 13. Met betrekking tot den stoombootdienst WalsoordeVlake. Het voorstel van Ged. staten tot het verleenen van subsidie wordt aangenomen met 32 tegen 3 stemmen. Voorts worden gewjjzigd de provinciale be grootingen voor 1890 en 1891. Daarna komt in behandeling het voorstel van de heeren Hennequin, Van Woelderen en Snyders, de strekking hebbende aan de beamb ten, werkzaam bjj den stoombootdienst op de Wester-Sohelde, pensioen toe te kennen en Gedeputeerde staten uit te noodigen daarvoor een ontwerp-reglement saam te stellen. Na verdediging door de heeren Hennequin en Pieterse en bestryding van den beer J. C. B. v. d. Bilt wordt het voorstel met 22 tegen 13 stemmen verworpen. Eindeljjk komt nog in behandeling de motie van orde van dbn heer Lucasse en zes andere leden, strekkende om de vergadering de wensche lykheid te doen uitspreken dat aan den Staartnol te Borssele een steiger tot stand kome zonder dat daaraan de voorwaarde worde verbonden van het maken en onderhouden door belang hebbenden van kunstwegen. Na verdediging door den heer Lucasse en bestryding door den heer Pieterse wordt deze motie met 25 tegen 10 stemmen verworpen. Aangezien verder niets meer te behandelen is en de leden niet langer bjjeen wenschen te bljjven sluit de voorzitter de najaarsvergadering der Staten in naam der koningin. Arrondissements-Rechtbank te Middelburg. De rechtbank deed heden uitspraak in de in ons nommer van 24 October uitvoerig meegedeelde, zaak tegen schippers te Bou- chaute c. s. Daarbjj werden veroordeeld ter zake van overtreding van'» ryksbelas- t i n g e n H. V., 49 j., visscher, Bonchaute, H. v, d. V., 23 j., visscher, Sas van Gent, B. W., werkman, Bassevelde, P. v. W., 21 j., en J. F. B., 49 j., vissohers, Bouchaute, de le tot 10 en 25 b. s. 3 en 5 d. h.; de 2e tot 10 en 2 maal 25 b. s. 3 en 2 maal 5 d. h.; de 3e tot f 25 b. s. 5 d. h.; de 4e tot 10 en 25 b. s. 3 en 5 d. h.; en de 5e tot f 10 en 25 b. i. 3 en 5 d. b. Zooals men weet werden deze personen ver volgd wegens het op de stroom, bedoeld bjj het reglement ter uitvoering van art. 9 van het tractaat met België van 19 April 1839, Stbld. no 45, als schipper of bestuurder van een visschersvaartuig, daarmede aan wal komen of mosselen lossen, elders dan op daar toe door de respectieve gouvernementen aangewezen plaatsen. Zyn rol is echter ondankbaar en weinig be spreking waard. Voor zyn echtgenoote hadden wy liever eene jeugdiger peisoonljjkheid zien spelen. Hoe goed mevrouw Klejj, de volleerde actrice, ook als Frida in enkel opzicht was, zjj zal zelve moeten erkennen dat de rol aan andere handen moest toevertrouwd zyn geweest. Het echtpaar jNüssler kon ons niet bevallen. De toon van Brigitta klonk ons te scherpen wy dachten zoo zou eigenlyk Pomuchelskopp,s kippetje, die in het stuk niet voorkomt, geweest zyn. En Jochem was ons, met hoe veel talent de heer Koster sjjn lastige rol ook vervolde, te weinig sulachtig, te veel als carioatnur opgevat; evenals Pomuchellskopp. Dat Axel van Rambow dien persoon niet doorzag, bleef nu voor den eenvoudigsten toeschouwer een raadsel. De overige rollen waren te weinig van be lang om aizonderlyk vermelding noodig te maken. Zjj werden over het geheel goed, enkele eohter niet zonder overdrjjving, weer gegeven. De volgende week Vrjjdag wacht ons nu weer eene tooneel voorstelling. Ditmaal zal door het gezelschap der heeren De Vos en Van Korlaar een oorspronkelijk bljjspel worden op gevoerd en wel De student thuis, van Fred, van Eeden, een der banierdragers van de nieuwf richting op letterkundig gebied,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1