N°. 259.
1340 Jaargang.
1891.
Dinsdag
3 November.
Zonder liet te bedoelen.
Deze courant verschijnt d a g e 1 f] k a
met uitzondering van Zon- en Feestdagen]
PrQs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel: Bi] abonnement lager]
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens aQe
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Middelburg 2 November.
FEUILLETON.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
ttiDDELBiitn mum.
y
heiBionieter.
Middelburg 2 Not. vm. 80. 43 gr.
m. 12 u. 46 gr., av. 4 u. 46 gr. F-
Verwacht N. O. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland, teKrniningenF. v. d.Peijd, teZierikzee: A.C.deMooij, t« Tholen: W. A. j Ailvertenttën
van Nuuwenhtjijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te éém nut
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmae, te Rotterdam, de Gebb. Belts? an te, te 's Gravenbage, en A. de la Mas Azn., te Amsterdam. aan het bureau besorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. j sg des avonds nog worden opgenomen.
Bjj kon. besluit
is het eereteeken tot belooning van eervollen
langdurigen werkelgken dienst hg de schutte
rijen toegekend aan B. van Eesteren, sergeant
majoor bg de dienstdoende schutterjj te Vlis-
■ingenen
cgn benoemd
J. W. Del Campo, genaamd Camp, tot djjk-
graai van den polder Anna Jacoba-; M. Moer
land tot plaatsvervangend dgkgraaf van den
polder Anna Jacoba; J. W. Del Campo, genaamd
Camp, tot dgkgraaf van den polder Willem;
M. Moerland tot plaatsvervangend dgkgraaf
van den polder Willem C. J. van den Bont,
tot heemraad van het waterschap Schouwen
J. B. Goethals tot plaatsvervangend dgkgraaf
van den polder Vergaert, provincie Zeeland.
Deze laatste benoemingen zgn Zaterdag in
het toen verspreide .buiten gewoon nommer"
medegedeeld.
De Nedtrlandsche Bond vcor Landnationalisatie
die, zooals men weet, zich ten doel stelt de
overtuiging bg het volk te vestigen, dat privaat
bezit van den grond moet plaats maken voor
het bezit van den grond door den staat of de
gemeente, heeft een adres gericht aan den ge
meenteraad van Amsterdam, waarin hg ver.
zoekt, de Museum-terreinen en in het algemeen
allen grond, die de stad nog bezit, niet to
verkoopen, maar dien in eigendom te behouden
en alleen voor een bepaalden tgd als pacht
grond in gebruik te geven onder voorwaarden,
door het gemeentebestuur vast te stellen.
De Museum-terreinen hebben der gemeente
ƒ2,200,000 gekost, en nu liggen zjj reeds
sedert 1878 geheel renteloos. Als deze ter
reinen, zoo zegt de bond, voor 25 of 35 jaar
werden verpaoht onder door de gemeente vast
te stellen voorwaarden, en men kon een ge
middelden jaarlgkschen pachtprjjs van 1.50
par vierk. meter bedingen, dan zouden de
Museum-terreinen jaarlijks 198,000 opbrengen.
Rekent men hieraf 44,000 voor rente en aflos
sing van kapitaal, benoodigcl voor verhooging,
bestrating, rioleering enz., dan zou een netto
inkomst van 154,000 overblijven, of 7 pet.
rente van het kapitaal, dat de stad in de
Museum-terreinen heeft gestoken.
Neemt men 3£ pot aan als rentevoet voor
gemeenteschuld, dan blijft pot, of 77,000
over als jaarlgksche winst, die besteed kan
worden voor schuldaflossing, waardoor Amster
dam binnen 25 jaren in het schuldvrjj bezit
kon zjjn van een terrein, dat minstens 154,000
per jaar opbrengt, en waarschjjnljjk meer.
Naarmate toch Amsterdam in bevolking
toeneemt, naarmate het stadbestuur meer doet
om Amsterdam tot een gunBtig gelegen plaats
te maken vcor nijverheid, handel en verkeer
naarmate meer wordt verricht, door het maken
van straten en pleinen, spoor- en tramwegen,
een schouwburg en een Beurs, parken en plant
zoenen, om Amsterdam tot een aantrekkelijke
Uit het Engelsch.
van
GE S A R G K N T.
HOOFDSTUK H.
Vfijheidshoeve.
Tom Grigson zou niets liever gewild hebben
dan een dergelijk leven te leiden als zgn
broedermaar de fortuin was hem niet gunstig
geweest, door van hem een jongeren broeder te
maken, met het erfdeel van een jongeren broe
der dat zeer klein was, zoodat hij moest
werken voor den kost, op een fatsoenlijke
manier natuurlijk, maar toch weiken. Daarom
was hij naar de academie gegaan om dit te
leeren of niets te leeren, al naar het uitkwam.
Om de waarheid te zeggen hield Tom even
min van de studie als zijn oudere broeder en
zag het nnt vostrekt niet in van over de
boeken gebogen te zitten als het vacantia was
en hij den hal ven dag kon paardrijden of naar
hartelust rondioopen. Weldra had John Tin-
croft de bibliotheek dus geheel alleen tot zijn
beschikking voor zijne Oostersche studies.
j-- jDat gaat niet aan, Tinoroö", zei zijn
woonplaats te maken naar die mate Btjjgt de
pachtwaarde van den grond, en de gemeente
raad kan, na het verstrgken van den pacht-
tsrfajjn, den jaarlgkschen huurprgs van de
museum-terreinen van allen grond, die aan
de gemeente behoort, in overeenstemming
brengen met de gestegen huurwaarde der huizen,
die op gemeentegrond zgn gebouwd.
Bovendien zou, wanneer de grond aan de
gemeente behoorde, de gelegenheid om op ge
schikte plaatsen ook goedkoope woningen te
bouwen, in hooge mate toenemen. Door het
maken van spoorweg- en tramweg-verbindin
gen in de nieuw aan te leggen wyken zoudpn
de onbemiddelde burgers, die nu vaak op een
enkele kamer woneD, voor denzelfden huurpryB
buiten de stad een huis met een tuin kunnen
krjjgen, en het wonen op de vierde of vgfde
verdieping zou geheel onnoodig worden.
Bg verkoop van de Museum-terreinen kan de
kapitalist ten eigen bate den grond duur maken,
ten koste van het algemeen. De hoogere pacht
waarde, die de grond verkrjjgt tengevolge van
werken, komt bg verkoop ten bate van enkelen.
Door verpachting geeft Amsterdam een voor
beeld aan de andere gemeenten, om haar grond
op dezelfde wjjze vruchtdragend te maken en
daardoor een toestand voor te bereiden, waarin
alle inkomsten der gemeenschap worden ver
kregen uit pacht of huur, zonder eenige ge
meente-belasting te heffen.
Op grond 7an deze beschouwingen vraagt de
bond, zgn verzoek in ernstige overweging te
willen nemen en den grond van Amsterdam
in het algemeen en de Museum-terreinen in
het bjjzonder in geschikte perceelen voor den
tgd van 25 of 35 jaren te verpachten, om, na
afloop van dien termgn, öt de huizen voor de
geschatte waarde over te nemen èf den huur
prgs van den grond in overeenstemming te
brengen met den inmiddels gestegen of gedaal-
den huurprgs der huizen of gebouwen, die her
ziening daarna elke tien jaren te hervatten
en de winst, uit die verhuring verkregen, .te
besteden tot verdere uitbreiding van bet ge
meentelijk grondbezit door onteigening tegen
schadeloosstelling naar de huurwaarde.
Door de arrondissements-rechtbank te Hee
renveen is, ter vervulling van de vacature van
kantonrechter te Lemmer, opgemaakt de na
volgende alphabetische ljjst van aanbeveling
mr F. D. de Boer, substituut-griffier bg gemelde
rechtbankmr A. Croockewit, griffier by het
kantongerecht te Heerenveen, en mr K. W.
Phaff, griffier bjj het kantongerecht te Haar
lemmermeer.
Op het congres voor openbare gezondheid,
dat onlangs te Londen is gehouden, heeft de
heer Stekhoulis, de afgevaardigde van Neder
land bg den internationalen gezondheidsraad
te Konstantinopel, er op gewezen dat bg dien
raad ongebruikte gelden in kas zgn, welke
dienstbaar konden worden gemaakt aan bet
nemen van voorzorgsmaatregelen op de kust
van Egypte en Arabië. Men zou zoodoende
krachtiger het overbrengen van de cholera uit
Indië naar Europa kunnen bestrjjden.
Dit onderwerp kon toen niet worden be-
gastheer op zekeren dag, drie weken na zijn
aankomst, „gij werkt u nog dood met al die
boeken."
„Zoo?" zei -John en keek verschrikt
naar zijne beenen om te zien of die al
erg mager waren geworden. „Ik geloof
toch niet dat het zoo erg is", voegde hij
er zoo ernstig bij dat de ander begon te lachen.
„Ik wilde u niet verontrusten, beste jon
gen, maar gjj moet toch liever het voorbeeld
van Tom volgen en uwe boeken een poos ter
zijde leggen. Ik beloof u dat zij niet zullen
wegloopen".
„Maar ik moet spoedig weer van hem
wegloopen".
„Des te beter, voor zoover ik het kan
beoordeelen. Wat gaat gij een verrukkelijk
leven te gemoet, in Indië; tijgerjachten, rijden
op olifanten en al die heerlijke dingen, weet
gij wel dat ik u bijna benijd
„Gij vergeet de koorteen en zonnesteken
en slangen en al die dingen, en zelfs de tijgers
hebben toch ook klauwen en tanden gesteld
dat ik al eens op de jacht ging, wat ik niet
geloof".
„Dan ga ik nooit naar Indiëmaar alle
gekheid daargelaten, vriend, het is noch voor uw
geest, noch voor uw lichaam dienstig dat gij u
hier den heelen dag opsluit, in plaats van
buiten de vrije natuur te genieten".
- „Ik moet werken mijuheer Grigson".
„Ongetwijfeld, dat moeten wjj allen,
handeld, omdat het niet op het programma
van het congres was opgenomen. De prins
van Wales, die voorzitter var bet congres was,
heeft echter de aandacht van lord Salisbury op
bet denkbeeld gevestigd en daarvan is reeds
het gevolg geweest dat de sultan op uitnoo-
digiug van den Britschen gezant er zgn goed
keuring aan heeft gehecht. De gezondheidsraad
heelt dan ook in zgn laatste zitting met alge-
meene stemmen in dien geest een besluit
genomen.
Men mag dus weldra een verbetering en
uitbreiding te gemoet zien van het sanitair
toezicht, bepaaldeljjk op de Mekka-pelgrims,
die zoo vaak de cholera hebben overgebracht.
Wie heeft Reuters Gedroogde kruiden
niet gelezen?
En wie kent niet de voornaamste figuur,
door den Platduitschen schryver als 't ware
vereeuwigd, den inspector Brdsig, den gemoe-
deljjken, braven man, bjj wien bet hart op den
tong lagdie de valschheid en huichelary met
alle macht bestreed; en die het goede bevor
derde zooveel hg kon?
Wat kon hg in zgn eenvoud onweerstaanbaar
comisch zjjnWelk een slag had hg om den
menschen de waarheid te zeggen den slechten,
den schynheiligen vooral 1
Hoe kosteljjk nam hjj den vromen candidaat
Gottlieb onder handen; en hoe humoristisch
was zgn optreden tegen den wilden Rudolf, die
zin had in Mina Nüssler, zgn petekind, wien
hg zgn zegen gaf met de waarschuwing dat
hjj Rudolf voor iederen traan, die Brdsig's pete
kind om zjjnentwil zou vergieten, éen keer den
nek zou omdraaien.
Die geestige figuur zal in levenden ljjve
Donderdag in den Middelbnvgschen schouwburg
aan allen de gelegenheid geven hem hun opwach
ting te maken. En wjj vestigen daarom nog
maals op die tooneelvoorstelling de aandacht.
Het is wel wat druk in den laatsten tgd
met komediemaar het is nu iets zeldzaams
een stuk dat een levendige voorstelling geeft
van al wat wjj als 't ware van nabjj kennen
en een tooneelspel dat men gerust met vrouw
en dochters kan gaan zien. Daar zullen wjj, met
de hierboven genoemde, kunnen aanschouwen
Axel van Ramboto en de zjjnen, Pomuchelskopp,
Frits Fiddeljitz, Havermann, Mozes en Jochem
Nüsslermenschen, die het leven leiden van
duizenden, met al zjjne zorgen, zgn leed, maar
ook met al wat dat leven kan veraangenamen
harteljjke belangstelling en liefderjjke hulp
vaardigheid.
Wjj willen daarom hopen dat Donderdag
velen zullen opgaan om ai die personen te zien
en te hooren.
Zg zullen hunne herinnering dan nog eens
opfrisschen door de gedachte aan genotrjjke
oogenblikken, doorgebracht bjj het lezen van
Frits Reuter's eenvoudige en toch zoo onder
houdende en humoristische verhalen.
Overal waar het stuk tot heden werd ge-
gespeeld verwierf het luide toejuichingen
terwgl onder de vertooners goede bekenden van
het Middelburgsche publiek voorkomen, o. a.
maar dat wil niet zeggen dat wij nooit iets
anders mogen doen. Kom, doe de boeken nu
eens dicht en rijd met ons mee naar Mumbles;
ik moet den heer Elliston spreken en Tom wil
u aan de dames voorstellen aan Jane en
Kitty. Apropos, als gij die een van beiden
kunt krijgen, Tincroft, kunt gij al uw boeken
wel verbranden en in Engeland blijven. En
waarom zoudt gij niet
„Ik zal nooit trouwen dat is mijn roeping
niet. Als ik onafhankelijk ware was het iets
anders maar nu moeten wij er maar niet
over praten. Dank u, Grigson, ik ga liever niet
mee naar Mumbles."
„Gij moet toch iets van dien aard doen;
wat hebt gij anders aan uw vacantie Aan
staanden Dinsdag hebben wij onzen zomer-
picnicdan mogen al de pachters met hun
gezinnen komen, vrouwen, dochters, zo.ms,
minnaars, wie maar wil. Dan doet gij toch
ook mee, niet waar
„Wat bedoelt gij Waar gaat gij heen
Wat doet gij vroeg John verstrooid,
„O, wij behoeven niet ver te gaan, zij komen
hier. Er worden tafels en banken op het gras ge
zet, er wordt gegeten en gedronken en daarna
maar dat kunt gij zelf wel zien. Dien dag moet
gij in alle geval de boeken laten rusten."
„Zijn uwe pachters zeer luidruchtig?"
„O, zij zgn niet stil als muizen, maar zij
brallen ook niet als leeuwen zij gedragen zich
zeer behoorlijk en met twee Oxfordsche stu
de heeren Chrispgn en Manta van Nieuwland
en, bohalve de heer Bigot, mevrouw Albregt
Engelman en de heer Fnts Bouwmeester, zeer
goede kracluen, zich zullen wjjden aan de ver
tolking der voornaamste rollen in het stuk.
En wat ten slotte het bezoek aan die
voorstelling kan bevorderlgk zjjnde toegangs-
prjjzen zgn zeer matig gesteld en vallen onder
veler bereik.
Den 24 November zullen de dames Hey-
mann in het concertgebouw alhier een concert
geven.
Omtrent een van haar zegt het Hbld. »Onze
vermaarde stadgenoote Louise Heymann geeft
tegenwoordig gastvoorstellingen in het hofthe
ater te Mannheim, waar zg bg haar eerste op
treden in den Barbier grooten bjj val verworven
heeft. Bjj haar tweede optreden ia Lucie was
de toeloop van het publiek zoo groot, dat hon
derden wegens plaatsgebrek moesten afgewezen
worden, ofschoon de toegangsprjjzen verdubbeld
Yoor de betrekking van onderwjjzer met
hoofdacte aan school A te Biervliet, salaris
f 600, zgn bg tweede oproeping twee sollici
tanten komen opdagen.
Voor de betrekking van onderwjjzer aan
dezelfde school, salaris 425, had Zaterdag jl.,
laatsten dag van termgn van aangifte, zich
niemand aangemeld.
Voor de betrekking van onderwjjzeres
aan de O. L. school te Zuiddorpe, jaarwedde
500, heeft zich slechts een sollicitante aan
gemeld.
Bedankt voor het beroep bjj de Ned.
hesv. kerk te St. Laurens c. a. door den heer
D. J. Veen te Bergharen.
De heerdr Brandt, predikant bg de Her
vormde gemeente te Zierikzee, predikte Zondag
avond zgn afscheid naar aanleiding van Lucab
XII: vers 35.
De in zgn plaats beroepen heer Van den
Berg, predikant te Stadskanaal, heeft het be
roep aangenomen.
Wekelijksche opgaaf betreffende de Nederd.
herv. kerk.
Beroepen naarBrakel C. R. van Lely veld
te Schoonebeek Rotterdam C. J. Lammerink
te ScheveningenAssendelft R. Kylstra te En-
gelumCats P. S. Meerburg te Kethel c. a.;
Linschoten J. H. Willebrands te Oude en Nieuwe
Wetering; Surhuisterveen S. J. Piso, cand.;
Biervliet J. G. van Walsem te Hjeswjjk c. a.;
en Oosterhesselen J. H. Themmen de Lang te
Sleen.
Bedankt voorSliedrecht J. J. Oudegeeat
te TerborghKoedyk A. J. E, van Dick te
SimonshavenAlkmaar T, F. Westrik te Hg-
kersmilde c. a.; Wissekerke B. Wielinga te
Kruiningen; en Kollumerzwaag I. J. Dermout,
em.-pred.
denten zullen wjj hen wel in toom houdeD.
Gij zult er schik in hebben."
„Ik vrees van neen," zei John mismoedig,
„maar ik zal doeu wat gij verlangt."
„Dat moet gij natuurlijk",
HOOFDSTUK III.
Het ver loofdenlaantje.
Het is avond; een jaar tevoren en wij be
vinden ocs in een ouderwetscben tuin en wel
in een zeker laantje, „Het verloofden-laantje''
genaamd, waar twee gelieven naast elkaar
wandelen.
„Ik vind bet al heel naar dat ik weg
moet, Sara," zegt bij op weemoedigen toon.
„Waarom moet gij dan toch weg, Walter?
Zij was een achttienjarig jong meisje, met
blauwe oogen, die vol tranen stonden.
„Gij weet de reden, Sara, ik heb u her
haaldelijk gezegd dat vader vindt dat wij te
talrijk zijn en al het voordeel van de pacht
hoeve opeten, zoodat een van de jongens maar
een anderen werkkring moet kiezen en voor
zich zelf zorgen."
„Dat weet ik alles, Walter maar waarom
moet gij dat juist zijn Gij zijt de oudste en
moest thuis blijven. Wij zouden immers trou'
wen en na moet dat uitgesteld worden en
gij weet hoe ik het te huis heb. O, Walter
bet is alsof gij niet veel van mij houdt 1" Dit
Aan de bescheiden betreffende de geld
middelen, uitgegeven door het departement
van financiën, zyn de volgende mededeelingen
betreffende het drankgebruik ontleend.
Per hoofd was dit in Zeeland 5.59 liter en
er was 1 vergunning op 160 inwoners, terwgl
het in Noord-Holland 11.27 liter bedoeg met
1 vergunning op 217 inwoners. Eigenaardig
dat dus het grooter aantal vergunningen in
Zeeland op het drankgebruik geen nadeeligen
invloed echynt te hebben.
Rangschikt men de cyfers naar de gemeenten
en gaat men dan na hoeveel liter per hoofd
wordt gebruikt daD bljjkt dat de zeer twijfel
achtige roem van het grootst getal meestdrin-
kende gemeenten toekomt aan Overgsel, o. a.
in de fabrieksplaatsenStad Almeloo wint het
van alle gemeenten des lands met het cjjfer
van 21.49 liter, het hoogBte bedrag van het
gjheele land.
Zeeland en Noord-Holland zgn de eenige
provinciën, waar geen enkele gemeente het
cgfer van 15 liter bereikt. Noord-Holland prjjkt
echter met het hoogste cgfer van gemiddeld
verbruik. (Purmerend 14.88). Het aantal boven
10 liter is evenwel bgzonder groot (21).
Zeeland heeft bet laagste maxim umcjjfer
12.58 te Middelburg. Het is opmerkeljjk dat
Vlissingen, met zgn grooten toevloed van
schepelingen, slechts 10.52 haalt.
Een zeer laag cgfer komt voor te Clinge
0.4 liter per hoofd.
In de op Zaterdagavond, onder voorzitter
schap van mr M. J. de Witt Hamer, gehonden
jaarlgksche algemeene vergadering van de
vereeniging Kindervoeding alhier waren alleen
de leden van het bestunr aanwezig.
Na goedkeuring der notulen van de vorige
vergadering en van de rekening en verant
woording van den penningmeester over het
dienstjaar 1890/91 werd het jaarverslag uitge
bracht.
Wjj ontleenen daaraan het volgende
Door het bedanken van mevr. Van Dnnné
verloor het bestuur een zjjner leden in deze
vacatnre en in nog drie andere, welke niet ver
vuld waren, werden gekozen door de algemeene
vergadering van den 25 October 1890 de dames
mej. Ceulen, mevr. Van dar Lejjé— Anschiiti,
mej. Sprenger en mevr. Boogaert—Boddaert'
Alleen de beide laatstgenoemde dames namen
hare benoeming aan.
Alle aftredende bestuursleden werden her
kozen en behielden hunne respectieve functie*.
Door grootere inkomsten gesteund, ontwik
kelde de vereeniging dit jaar een belangrjjk
grootere werkzaamheid.
De vereeniging ontving van 146 leden als jaar-
ljjtsche bgdrage 1113; van 328 begunstigers als
jaarlgksche bgdrage 582.75; van 19 leden en
begunstigers gitten voor eens 289.50; van
anderen 27 giften voor eens f 119; van 17
anonyme gevers 345.95, van de Loterg van
vrouweljjke handwerken ƒ50. Totaal 2500.20.
De raming van ontvangsten werd dns ver
overschreden, maai daarentegen waren ook de
uitgaven veel hooger.
zeggende viel zij snikkende op een bank neer.
Wat kon de minnaar anders doen dan naast
haar gaan zitten en haar vertroostende, be
moedigende, lieve woordjes toesprekenmaar
zij wilde er niet van hooren en riep uit„Ik
weet wel waarom het isgij wilt van mij af,
omdat omdat vader geen geld heeft, en niet
terug kan geveu wat uw vader hem geleend
heeft. Waarom gaat anders George niet weg
of Alfred ot Jacob
„Sara, gij meent niet wat gij zegt gij
kunt het niet meenen." Die woorden werden
wel ernstig, maar niet streng gesproken.
Walter Wilson was een zeer gewone jongen,
een echte pachterszoon, zonder veel opvoediDg,
maar hij had een goed, trouw hart en de liefde
voor zgn nicht was welgemeend. Zg waren
neef en nicht, broeders kinderen. Matheus
Wilson, de vader van Walter, en Markus, de
vader van Sara, waren beide pachters, maar
zeer verschillend van aard en levenswijze.
Matheus had een groot gezin, Markns had
maar éen dochter. Mattheus was werkzaam
en matig Matrkus luien verkwistend. Ondanks
zijn groot gezin was Matheus vooruitgekomen
iu de wereld; terwgl Markus, die de beste
hoeve van de twee had, steeds achteruit ging
en boe langer boe dieper iu de schulden
raakte, zoodat hij alleen van een algeheelen
ondergang was gered door de edelmoedigbe d
en bet vertrouwen zijns broeders, die bijn» al
zijn zuur verdiende spaarpenningen aan&U?fc^|
