N°. 257.
134° Jaargang.
1891.
Zaterdag
31 October.
Verschillend Eigenbelang.
Deie courant verschQnt d a g e 11] k 11
met uitzondering van Zon- en Feestdagen}
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Adrertentiën20 cent per regel} Bij abonnement lageri
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
tedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte}
Middelburg 30 October.
UIT STADEN PROVINCIE.
VERKOOPINGEN ENZ*
HiiiiiiiiniM.siiii: mint.
1 heiniODieter.
Middelburg 30 Oct. vm. 8 u. 35 gr.
at. 12 u. 44 gr., av. 4 u. 42 gr. F.
Verwacht O. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. m Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Boeland, te Kruisingen: F. y. j>. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooh, t» Tholen: W. A. Advertentlën
van Nieuwenhuijzkn en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te ééa uur
advertentie-bureau's van Nijgh Van Dithas, te Botterdam, de Gebb. Beuntante, te 'i Gravenhage, en A. de la Mab Azn., te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd sjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Pnblicité étrangère G. L. Daube Cm., John F. Jones, opvolger. jjj des avonds nog worden opgenomen.
Bjj kon. besluit is aan jhr mr G. L. M. H.
Buys van Beerenbroek, oud-minister van justitie,
een pensioen verleend ten bedrage van ƒ4000
'sjaars; en is, met ingang van 1 November
1891, B. Beiger, benoemd tot burgemeester der
gemeente Utrecht.
Verder is, met ingang van 1 November a. s.,
aan den ingenieur van 's rjjks waterstaat der
lste klasse Th. Bleckman, op zyn verzoek,
wegens lichaamsgebreken, eervol ontslag ver-
letnd, behoudens aanspraak op pensioen en met
toekenning van dtn personeelen titel van hoofd
ingenieur
en zyn bevorderdtot ingenieur van 's rjjks
waterstaat der lste klasse E. B. Van Nes van
Meerkerk, thans ingenieur der 2de klassetot
ingenieur van 's ryks waterstaat der 2e klasse
F. Doffegnies, thans ingenieur der 3de klasse,
en tot ingenieur van 's ryks waterstaat der
3de klasse J. P. Wytenhorst, thans adspirant-
ingenieur.
Volgens de Bord. Ct zal de heer M. Bogaerdt
Bzn., lid van de Tweede kamer der Staten-
Generaal voor Gouda, op raad van zynen ge
neesheer, zyn mandaat nederleggen.
Dit is jammer, want het zal kracht kosten
om in dat distrtict weêr een liberaal te doen
zegevieren.
Dat de vrijzinnigen daar echter alle krachten
weer inspannen 1
By het onderzoek der begrooting van Binnen-
landsche zaken door de Tweede kamer werd
ook ditmaal over de uitzetting der uitgaven
voor het hooger onderwjjs in de afdeelingen
geklaagd, ofschoon deze begrooting, in verge
lijking met vroegere, niet tot ongunstige be
oordeeling aanleiding gaf. Matiging ware te
bereiken door niet voor het onderwjjs in alle
Bpeciale vakken aan elke universiteit leerstoelen
op te richten. Sommigen wenschten aan den
doctoralen geraad voor juristen geen ambteljjke
bevoegdheid verbonden te zien, maar voor de
verkrijging daarvan een staatsexamen te willen
instellen. Op betere regeling van het psychia-
trisch onderricht werd aangedrongen. Utrecht
zou voor de vestiging van een professoraat in
dat vak in aanmerking komen.
Verscheidene leden drongen krachtig aan op
wetswijziging, opdat aan de onvoldoende voor
bereiding van een deel der studenten in de
geneeskunde een einde kome.
Er werd aangedrongen op overbrenging der
leerstoelen voor moderne talen van Groningen
naar eene andere rijksuniversiteit.
Omtrent den nieuwbenoemden burgemeester
van Botterdam, den heer Lycklama a Nyeholt,
meldt men dat hjj oorspronkelijk voor den
zeedienst bestemd wasdoch op 26-jarigen
leeftjjd nam hjj, na een vjjijarig verbljjf in
Indië, ontslag.
Kort daarna werd de heer Lycklama benoemd
tot burgemeester van Franeker en na een
ongeveer achtjarigen werkkring aldaar over
geplaatst naar Leeuwarderadeel en vervolgens
naar Leeuwarden. De heer Lycklama is 49
jaar oud, ridder van den A'ederlandschen Leeuw
en lid der Provinciale staten van Friesland.
"Wjj lezen in het Yad.
Men weet, dat wjj by een berichtje over de
standjes te Ede schreven van het anti-rev.
plebs, dat leeren moest de vryheid van anderen
te eerbiedigen, en dat wy, toen daarover in
de anti-rev. pers groot geschreeuw opging,
erkend hebben, dat liever gesproken had moe
ten zyn van het strenggeloovige plebs, aange
zien wjj niet wisten, of alle levenmakers de
anti-revolntionnaire staatsleer waren toegedaan.
Thans bljjkt echter nit de doleerende
Jldesche Ct. dat we meer geljjk hadden dan
we dachten, en dat de woestelingen, die het
Leger de* Heils te Ede aanvielen, een soort
anti-rev. is, »wier kandidaat de burgemeester
van Ede herhaaldelijk was. Dat soort anti-
rev., als ze dan zelf zoo heeten willen, zoo
schrijft de E. Crt. toonden toch steeds, dat
■e voor het uitoefenen van geweld tegenover
andersdenkenden niet bevreesd waren, en toon
den tevens met een doodelyken haat bezield
te zyn tegen de anti-rev. party van den ouden
stempel."
Meermalen toonde de Edetche Ct. dan ook
reeds aan, dat >het zich tooien met dien naam
(van anti-rev.) slechts boerenbedrog was".
We hadden dus enkel moeten schrjjven: 't
wordt tyd, dat een soort van anti-rev. plebs
Jeere de vryheid van anderen te eerbiedigen
?■'- 1 1
Meermalen wordt door neringdoenden en
winkeliers in Middelburg en ook in andere
Zeeuwscbe plaatsen geklaagd, wanneer ingeze
tenen hunne benoodigdheden van elders laten
komen. Zjj maken bun daarvan een verwjjt,
eohter niet altyd geheel zonder grond.
Maar keuren wjj het af wanneer men stel
selmatig, uit gewoonte, zonder dat een gewettigd
eigenbelang daartoe dwingt, zjjne waren of
beboetten van buiten zjjne woonplaats betrekt,
toch vinden wjj geen enkele reden, waarom
men iemand hard zou vallen die, waar het zyn
belang meebrengt, waar hy zichzelven op niet
geringe wjjse kan bevoordeelen, van elders laat
komen wat hem van daar even goed van kwa
liteit maar tegen vrjj wat minder prjjg wordt
geleverd.
En te eer is dit te bègrjjpen, waar dit geldt
dagelyks weêrkeerende artikelen.
Men is toch geen ingezetene van een gemeente
om zyn stadgenooten-winkeliers te bevoordeelen
ten koste van zichzelven 1 Die neringdoenden
dienen daarentegen zelve hun eigen belang
zoo goed te begrypen, dat zjj der concurrentie
het hoofd bieden en hunne mede-ingezetenen
aan zich binden door goede bediening en b i 1-
ljjke prjjzen.
Dit is het eenige standpnnt, dat men van
beide kanten dient in te nemen.
En als men, hierop zich plaatsend, in Mid
delburg eens nagaat, hoe hoog de prjjzen
zyn van sommige artikelen voor dageljjksch
gebruik, dan komt men van zelf tot de con
clusie dat het hier waarljjk, in vergelijking
met andere steden, geen goedkoop leven isen
ook dat menig winkelier het zichzelven te
wjjten heeft, wanneer hjj menigeen niet tot
klant heeft, dien hy gaarne als zoodanig zou
willen bezitten.
Wy hebben hierop meenen wjj al
meermalen reeds gewezen. In ieder geval
vestigden wjj al meer dan eens de aandacht
op het aanmerkelijk verschil in prjjs, dat er
o. a. bestaat tsn opzichte van éen artikel van
dagelyksche behoefte: het vleesch.
Toch zyn wy verplicht daarop nog eens te
wjjzen, nu dezer dagen by ons daarover weêr
verschillende klaohten inkwamen, met de ge
bruikelijke vraag of de courant daaraan niets
kon doen?
Nu zien wy waarljjk geen kans in deze ver
betering te brengen; dat hangt vooreen groot
deel af van hen, die als leveranciers in deze
ook met hun eigen belang moeten te rade gaan.
Wjj kunnen niet anders dan wjjzen op feiten
en toestanden en daaraan onze opmerkingen
vastknoopen. En waar wjj dit doen, geschiedt
dit wy wyzen daarop nadrukkelijk in
het belang van beide partyen.
Een der ingezetenen zond ons zelfs ter inzage
hel voorlaatste nommer van On* belang, orgaan
van Eigen hulp, met verwijzing naar een daarin
voorkomende (annonce, waarin een slager te
Njjmegen zjjne prijscourant adverteert.
Om een paar artikelen daaruit te noemen
wjj zagen o. a. hoe die slager rnndvleesch
zonder been berekent tegen 0.90 en biefstuk
tegen f 1.20 per kilo; terwjjl in Middelburg
daarvoor berekend wordt respectievelijk f 1.20
en f 1.40. Dit is reeds een aanmerkelijk ver
schil; maar als men dan tevens weet dat
diezelfde slager aan leden van Eigen hulp 6 pet
korting aanbiedt, dan er is veel grond voor de
overtuiging dat waar ook nog die 6 percent
van den, in vergelijking met dien in onze stad,
reeds lagen prjjs afkunnen er toch voor hem
ook met zjjne noteering nog een goede winst
overschiet; en er in Middelburg daarentegen
een meer dan groote winst wordt behaald.
Gaat men verder na dat in Goes hetzelfde
rnndvleesch 1 en de biefstuk ook, evenals
in Njjmegen, 1.20 per kilo wordt berekend,
dan ligt wat de klagers beweren de
meening voor de hand dat vele slagers hier
niet met kleine winst tevreden ijju; maar
evenzeer dat zjj geen recht hebben om zich er
over te beklagen, wanneer menigeen zich tot
die goedkoopere kantoren elders wendt.
Een verschil van gemiddeld 20 cent per kilo
maakt, by een verondersteld gebruik van zulk
eene hoeveelheid per dag, al een verschil van
1.40 per week, en van 72.80 per jaar.
En hoeveel wordt dit wel voor menig gezin,
waar men allioht door elkaar dagelyks meer
dan éen kilo verbruikt
Wy vestigen nu op deze bemerkingen, zoo
als wy reeds schreven, de aandacht o o k in het
belang der leveranciers zeiven.
Waar zjj meermalen niet zonder reden klagen
over het voorbygaan van hen door stadgenooten,
mogen zjj zich wel eens de vraag doen, of zjj
zeiven niet daarvan grootendeels schuld zyn.
Want zelfs, al nemen wjj nog eenige verhoo
ging in prjjs als gewettigd aan in verband
met het crediet, dat men soms voor langen tjjd
moet geven en de z. g. bankroetjes die men
heeft dan bljjft er toch nog een aanmerkelijk
verschil te constateeren. En daarenboven
zeker crediet wordt ook elders gegevenen
non-valeurs zullen ook wal het deel zyn van
de slagers elderB, die goedkooper hun waren
leveren, al bljjft het toch onbilljjk de goede
betalers evenveel te laten betalen als de
slechte.
Hebben onze slagers soms meerdere,' ont
en anderen onbekende, redenen voor hunne
handelwijze, wy willen hun gaarne gelegenheid
geven dio nader te ontvouwen; en daardoor
wellicht verkeerde en jegens hen onbillijke
begrippen weg te nemen.
Maar wat wjj over de slagers en hetgeen zy
leveren opmerkten, en met cjjfers aantoonden,
geldt zeker nog wel van meer andere winkeliers,
van wier waren de noteering niet zoo gemak
kelijk met die hnnner collega's uit andere
plaatsen is te vergelijken.
De winkeliers binden meer en meer den strjjd
aan tegen Eigen Hulp en niet zonder reden waar
die vereeniging gaat buiten den kring harer
leden. Maar men zy ook in deze billjjk al valt
het wel eens moeiljjk dit te zyn, waar louter
de stem van het eigenbelang zich doet hoo-
ren; en erkenne ook het recht van het
pnbliek om in zulke zaken voor zyn eigen
belang op te treden, daar waar het vaak
machteloos staat tegenover al te overdreven
en al te hooge eischen van leveranciers.
Dan bljjft er voor de consumenten, onder
wie er zyn die van een vast en vaak beperkt
inkomen moeten leven, niets anders over dan
zichzelven te helpen en de goedkoopste ka
nalen te zoeken, desnoods buiten hunne woon
plaats, teneinde zjjne benoodigdheden goed
kooper in te slaan.
Er zyn nu eenmaal verschillende belangen,
die tegenover elkaar staan.
En een slecht winkelier of leverancier is hy,
die niet begrjjpt dat hy der concurrentie het
hoofd moet biedenen dat wy in Middelburg
niet meer leven in de dagen van isolement,
toen men wel gedwongen was, vooral voor
zaken van dageljjksch gebruik, by eigen stad
genooten te gaan.
Wie in deze niet met zyn tyd meegaat zal
zich te laat beklagen als zjjne zaken niet zoo
gaan, als hjj dit wel zou wenschen. Wjj
meenden vooral nn ons daartoe ongezocht
de gelegenheid werd aangeboden op deze
kwestie van maatschappelijk belang wel eens
te mogen wyzen, opdat ook de achterbljjvers
met onze opmerking hun voordeel doen.
Donderdag avond vergaderden in het gewone
lokaal, de bovenzaal der sociëteit De Verge
noeging, een dertigtal leden van de liberale
kiesvereeniging Eendracht maakt macht alhier.
In de eerste plaats was aan de orde de be
spreking van het voorstel van 'tbestunr der
Liberale Unie tot wjjziging van art. 12 der
statuten.
Dat voorstel strekt om bedoeld artikel te
lezen als volgt
»Ter bestrjjding der noodzakelyke uitgaven
wordt door iedere kiesvereeniging jaarljjks een
bedrag van tien cent voor ieder harer leden
bjjgedr&gen.
Tot maatstaf wordt genomen bet aantal leden
der kiesvereeniging op dea lsten Februari van
ieder jaar.
Voor iedere kiesvereeniging eohterwier
ledental grooter is dan 500, bedraagt de jaar-
ljjksche bjjdrage in eens af vjjftig galden."
Na toelichting van dit voorstel door den
voorzitter der vergadering, den heer mr W. A.
van Hoek, raadde deze namens het bestuur
aanneming van het voorstel aan. Zonder be
raadslaging en by acclamatie verklaarden de
aanwezigen hunne adhaesie aan den voorge-
stelden maatregel te hechten en werd besloten
de afgevaardigden naar bevind van zaken te
laten handelen.
De heer Doorenbo» gaf, zjjne instemming met
het voorstel betuigende, met het oog op de
weinig belangrjjke zaken, die in de aanstaande
vergadering oer Liberale Unie aan de orde
zullen komen, in overweging om, in verband
met den financieelen toestand der vereeniging,
ditmaal geen personen af te vaardigen. Dit
denkbeeld werd door den heer De Vnlder van
Noorden ondersteund.
De voorzitter meende dat er wel bezwaar
tegen dat denkbeeld bestaat, en in aanmerking
dient genomen te worden dat de vergadering
der Liberale Unie bestaat uit afgevaardigden
van de kiesvereenigingen en dat, als vele ver-
eenigingen denken als deze, de opkomst weinig
talryk zyn zal. Verder merkte hy op dat ook
de in het vervolg aan te nemen wjjze van
werken zal besproken worden en het toch
wel wenschelyk is dat de afgevaardigden kennis
nemen van de te dezer zake gevoerd wordende
beraadslaging.
Nadat de heer Doorenbos zyn denkbeeld in
den vorm van een voorstel had gegoten, wees
hy er op dat de financieele zjjde der vraag
niet uit het oog mag worden verloren en dat
de voorzitter dezer vergadering lid is van het
hoofdbestuur.
De heer Herman Snjjders kon zich met het
voorstel niet vereenigen. Hjj achtte het wen
schelyk dat de vereeniging met zoo groot
ledental te Amsterdam vertegenwoordigd worde
te meer waar hetgeen daar zal verhandeld
worden van practisch belang te achten is.
Met 17 tegen 15 stemmen werd het voorstel
van den heer Doorenbos aangenomen.
Van de meening der vergadering zal per
brief aan het bestuur der Liberale Unie worden
kennis gegeven.
Dientengevolge was het tweede punt der
agenda vervallen.
Ingekomen was nog een schrjjven van de
administratie van het weekbUd De Neder
lander, houdende uitnoodiging aan de leden
tot abonnement op dat blad. Deze brief werd
voor kennisgeving aangenomen en daarna de
bjjeenkomst gesloten.
Men verzoekt ons mede te deelen dat in
de maand November Middelburg in het bezit
zal komen van eene kliniek voor oog- en oor-
ljjders.
Daar onze provincie reeds zoo lang een
specialiteit op dit gebied heef t gemist, zal deze
mededeeling niet alleen door de ingezetenen
van Middelburg maar ook door die van een
gioot deel onzer provincie zeker niet zonder
belangstelling worden vernomen.
Woensdagavond is in een winkel op de
Bnrght alhier de lade gelicht en daaruit eeu
som van ongeveer vjjftien gulden gestolen.
De by het 3e regiment infanterie nieuw
benoemde luitenants zyn ingedeeld als volgt:
L. C. A. Marchant by de le comp. Ie baf. te
Bergen op ZoomL. F. Geill bjj de le comp,
en G. van Djjl bjj de 3e comp. beiden van
het 4e bat. te Vlissingen, en C. L. Wortman
bjj de 2e comp. 2e bat. te Middelburg.
De bjj het O. I. leger benoemde luitenants
C. G. Meerburg, en H. J. W. G. Aussems, van
het 3e regiment infanterie, volgen heden hunne
bestemming (Harderwjjk) en zullen, evenals die
voor het leger hier te lande, op den 31 October
in functie worden gesteld.
De le luitenant W. F. Hartman, van
het 3e reg. infanterie te Vlissingen, wordt ge
detacheerd bjj het vaste personeel der militaire
verkenningen te 's Gravenhage.
Benoemd tot waterbouwkundig ambtenaar
bjj den polder Kruiningen de heer S. B. Blok
te Cadzand.
Beroepen bjj de Ned. herv. gemeente te
Yeraeke de heer Hartgeling, predikant te
Monnikendam.
Omtrent den brand in een klompenmaker jj
nabjj Ovezand, waarvan wjj gisteren in 't kort
melding maakten, meldt men ons de volgende
bjj zondei heden
Donderdagmorgen omstreeks half zes ondekte
de klompenmaker Jaca Kleinputtei wonendei
den Nissestellepolder, onder de gemeente Nisse,
in zjjne met klomphout, hooi en strooi gevulde
en met riet gedekte werkplaats brand, die
zoo hevig werd, dat ook het aangrenzende
woonhuis reddeloos verloren was, eer de inmid
dels toegesnelde brandweer van Ovezand be-
hoorlyke hulp verleenen kon. Vier geiten en
eenig meubilair konden nog gered worden.
De brand is vermoedeljjk ontstaan door vonken
uit den schoorsteen, welke gebouwd was tegen
den scheidingsmuur van woonhuis en werk
plaats. Alles was verzekerd tegen brandschade
bij de Zierikzeesche maatschappy, doch tegen
eene betrekkeljjk geringe Bom. Door den verren
afstand werd te Nisse het ongeval niet dan te
laat bemerkt.
In het begin dezer week zyn te Oudelande
op versohillende plaatsen konynen ontvreemd.
Uit Biuinisse schrjjft men ons
Hetgeen de vorige week ten aanzien van
het pas gevangen jonge mosselzaad voorspeld
werd, is door de hevige oostelyke winden der
laatste dagen reeds bevestigd.
Voor zooveel het mosselzaad op de slikken
voor Bruinisse werd nêergezet, is het thans reeds
voor een groot deel weggeslagen, en in het
gedeelte, dat op diep water uitgezaaid is, wordt
reeds veel sterfte waargenomen. De ondermaat,
als niet alles verloren gaat, zal dus groot maar
naar men hoopt voor de bevoegde autori
teit weer een vingerwyzing te meer zjjn dat
de vraag om de hooge zaadbanken tot het
voorjaar gesloten te houden toch niet zoo onge
motiveerd is als wel eens beweerd werd.
Trouwens, het is toch reeds een publiek ge
heim, dat het in den herfst verplaatste zaad,
als de natuur reeds voor hare winterrust in
gedommeld is, niet zoo spoedig aan elkander
spint als in het voorjaar, iets wat toch zoo
hoog noodig is om zich als 't ware aan den
grond vast te ankeren, en mitsdien dat het
thans in den grond getrapt wordende sterft,
terwjjl het in 't voorjaar, bjj meerdere groei
kracht, even spoedig naar boven komt.
Waarom dus laDger dien tak van ny verheid
nog onderdrukt, waarin zoo vele handen werk
en zoo vele monden brood kunnen vinden 1
Met de berging van de lading van het,
bjj Terneuzen, op de suikerplaat zittende
stoomschip Woodstock wordt naar men ons
meldt nog altoos voortgegaan, hoewel met
minder goed gevolg dan voor eenige dagen,
daar het wrak bjj ieder getjj meer en meer
n het zand en in de diepte wegzinkt. Wat
men nn haalt wordt in beschadigden staat
aangebracht. Eenige dnikers zyn thans te
Terneuzen aanwezig om op het wrak te wer
ken, terwjjl de bemanning van de Woodstock
meerendeels reeds naar Engeland is terugge
keerd.
In de opgaaf van den uitslag der examens
voor vrjje- en orde-oefeningen der gymnastiek,
in ons nommer van Woensdag, komt bjj
vergissing onder de geslaagden voor de
naam van den heer C. L. Vink te St. Jansteen.
In de Donderdag te Zuidzande gehouden
raadszitting werd aan den heer M. M. Blankert,
wegens vertrek uit de gemeente, voor 5 maan
den ontheffing verleend van zyn aanslag in
den H. O. over 1891vastgesteld het suppl.
kohier van den H. O. over het loopand dienstjaar;
en na breedvoerige bespreking de gemeente-
begrooting voor den dienst 1892 in ontvang
en uitgaat vastgesteld op 8991.39; de onvoor
ziene uitgaven bedroegen ƒ310.
O. m. is voor den verbouw der woning van
het hoofd der O. L. school uitgetrokken een
som van 1800.
Door burgemeester en wethouders van
Breskens is heden morgen in het openbaar ten
raadhuize aanbesteed het verbouwen en ver-
grooten der eerste openbare school in de kom
der gemeente, met bylevering der daarvoor
benoodigde materialen. Raming 8177.
Daarvoor werd ingeschreven door de beeren
Maes te Hoofdplaat voor ƒ10,400 V. d. HelL
te Middelburg voor ƒ9,200; Besemer te Bres
kens voor f 8,300J. van de Sande Sr. te
Breskens voor 8,130; Van de Sande te Groede
voor 7,998.50; J. van de Sande te Breskens
voor 7,998Van Male te Schoondjjke voor
f 7,974Bisseeuw te Groede voor f 7,914 en
Wattiez te Breskens voor 7,890.
Behoudens nadere goedkeuring is het werk
aan den laatste gegund.
r