N°. 242.
134° Jaargang.
1891.
W oensdag
14 October.
De huwelijksmakelaar,
Middelburg 13 October.
"FEUILLETON.
Deze courant verschijnt d a g e 1 k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.^
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bi] abonnement lager!
geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Mahoo; brooineb.
LETTEREN EN KUNST.
ONDERWIJS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
IIIIIIIIIIII IK. Sllll' COURANT.
theimoineter. Agenten te Ylissingen: P. G. de Yet Mïstdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruinmgen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, t( Tholen: W. A. j Advertentlëa
Middelburg 13 Oct. vm. 8 n. 53 gr. i vak Nietjwekhtjijzek en te TerneuzenM. de Jongï. Yerder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te éim uw
m. 12 u. 58 gr., av. 4 u. 56 gr. F. i advertentie-bureau's van Hijgh Van Ditmak, te Botterdam, de Gbbs. Beukt akte, te 's Gravenhage, en A. de da Mas Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zpn, wfllei
Verwacht Z. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cu., John F. Jones, opvolger. ig des avonds nog worden opgenomen.
Het anti-revolutionnaire blad in onze pro
vincie is weêr bezig een minder goede zaak
te verdedigenen den heer Van der Borch
van Verwolde, den afgevaardigde voor Schie
dam, in zake zjjne houding tegenover den
waterafvoer in Gelderland en Overpsel, en
speciaal wat betreft de Berkel in Gelderland's
achterhoek, schoon te wasschen.
Het blad spreekt van onjuiste voorstelling
der feiten door enkele liberale bladen.
Tegenover die onware beschuldiging iB het
niet onaardig eens, op het voetspoor der Zutf.
courantte wpzen op de woorden, door den heer
Van der Borch in 1888 en in 1891 gesproken.
In eerstgenoemd jaar, toen de regeering in
bovengenoemden slechten toestand wilde voor
zien en een ontwerp daartoe had ingediend,
verklaarde de heer Van der Borch, die »het
genoegen had in het Berkeldal te wonen," o.a.:
»De geachte afgevaardigde uit Zutphen, [toen
de heer De Banitz,] heeft beweerd, dat de toe
stand in het Berkeldal allertreurigst is hp
heeft ons een somber tafereel daarvan opge
hangen, zoodat aan de leden der kamer de moed
wel in de schoenen moet gezonken zjjn en zjj
wel moeten gedacht hebbenlaat ons die arme
menschen maar helpen. Het doet mjj daarom
genoegen te kunnen mededeelen dat de schil
dering van den heer De Ranitz zeer overdreven is.
»Het is waar, dat beter toezicht op de Berkel
noodig was en de heerlooze toestand ophield,
daar eenige jaren geleden de toestand treurig
was. Die kribbenoorlog, waarvan in de Btukken
gesproken wordt, deed zich werkelijk voor
niet het minst de rjjke godshuizen en gestichten
van Zutphen maakten zich daaraan schuldig
en berokkenden veel nadeel aan de tegenover
liggende eigendommen. Doch door een goed
toezicht van het bestuur is in deze groote
verbetering gekomen.
„Wordt dit wetsontwerp aangenomen, dan
zal er een toestand bestendigd worden, die
niet alleen kostbaar, maar voor de belang
hebbenden drukkend is. Wordt dit wetsontwerp
echter verworpen, dan is ten minste de weg
geopend om in den toestand der ingelanden
verbetering te brengen.
»Dat verbetering van den waterafvoer der
Berkel mogeljjk is, ook zonder subsidie, hierop
is in deze vergadering reeds gewezen.
«Verwerpen wjj dit wetsontwerp, mijnheer de
voorzitter, dan doen wjj slechts recht aan
de vele njjvere maar tevens grootendeels rjjke
landbouwers in de graafschap.
«Wordt dit wetsontwerp verworpen, dan kan
ik de verzekering geven, dat aan het stroom
gebied der Berkel menige juichtoon zal weer
klinken en vele harten aan deze vergadering
dank zullen brengen.
«Men zou inderdaad een onrecht plegen door
een subsidie op te dringen aan eene streek,
die zich zelve helpen wil op andere wjjze en
herhaaldeljjk aan deze vergadering heeft ge
vraagd het voorgesteld subsidie niet toe te
•taan".
NOVELLE
Uit het Duitsch.
VAK
En dezelfde heer Van der Borcb, die toen
niet helpen wilde, poseerde nu onlangB in
dezelfde kamer als redder in den nood voor
die zelfde streek en sprak o. a.
«De allertreurigsse toestand van een gedeelte
van Gelderland en Overjjssel, veroorzaakt door
herhaalde overstroomingen in den afgeloopen
zomer, zal u, mjjnheer de voorzitter, evenals
allen leden dezer vergadering, niet geheel onbe
kend zjjn, maar men moet dien toestand met
eigen oogen gezien hebben om er den geheelen
omvang van te kunnen begrjjpen.
«De steeds slechter wordende toestand van
de kleine rivieren, die het water uit het bui
tenland moeten afvoeren, en de steedB ver
meerderende maBsa water, die het buitenland
tengevolge van verschillende werken op die
rivieren brengt, kunnen niet anders dan een
nadeeligen invloed op de gronden langs die
rivieren uitoefenen. En hoewel door den excep
tioneel natten zomer van 1891 die toestand
eenigszius abnormaal is geworden, bljjft het
niettemin waar, dat deze dringend verbetering
behoeft.
«De regeering moet dus zeer spoedig en zeer
krachtig tusschenbeide treden, om in dien
toestand verbetering aan te brengen, en de
zoo zwaar geteisterde landstreek ter hulp te
komen."
De heer Van der Borch van 1891 gaf dus
het krachtigst démenti aan den heer Van der
Borch van 1888en brak den staf over de
nalatige houding, door dien heer in laatstgenoemd
jaar aangenomen tegenover een toestand, die
dringend noodig voorziening eischte.
En nu is het toch vrjj dwaas om alleen
wjjl het een lid van de party geldt een
dergelpke houding te verdedigen. Al zitten zp
hier ook op een afstand zoo onnoozelen zoo
onwetend zpn toch de lezers van het anti
revolutionaire Goesche blad, dunkt ons, niet
om eene dergeiyke «schoonwasschery" geloovig
als waarheid aan te nemen.
IH.
„Ik behoefde" aldus vervolgde pro
fessor Popèscu na eene korte tusschenpoofc
„het hoofd slechts even om te wenden
om zekerheid te erlangen. Maar dat deed
ik niet. Een gevoel van schaamte weer
hield my. Eensklaps hoorde ik niets meer
achter mg en weldra bevond ik mjj in een
afgelegen steegje. Daar klonken de voet
stappen weer. Thans had ik het gevoel dat ik
een misdadiger was, die achtervolgd werd. Ik
liep harder. Maar op het trottoir achter my
klonken dezelfde stappen, die steeds naderbjj
kwamen. Op den hoek by de lantaren, die
juist ontstoken werd, liep mp iemand voorbp.
Ik keek op het was de lange ziekeiyke jonge
ling van het bureau. En terwpl onze armen
elkaar aanraakten keken wp elkaar zpdelings
Volgens schrpven uit Den Haag aan de
Zwolsche Crt. ligt een nieuwe legerwet, die in
Hoofdpunten eenigszins van de vorige afwpkt,
geheel gereed om naar den Baad van State
verzonden te worden.
Hiermee wordt niet bedoeld het noodwetje,
maar de legerwet zooals die door den minister
Seyffardt aan de koningin zal aangeboden
worden. Dat bp een dergelpke belangrpke
wetsvoordracht allicht eenige tpd verloopen
zal tusschen de verzending naar den Baad van
State en de aanbieding aan de Staten-generaal,
ligt voor de hand.
De min. van binnenl. zaken brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat het tegen
de maand Oct. uitgeschreven examen ter ver-
krpging van het getuigschrift van bekwaam
heid voor de betrekking van leerling-consul,
ten einde bp voorkomende gelegenheid voor
een benoeming als zoodanig in aanmerking te
komen, is uitgesteld en thans bepaald is op
Maandag den 9n November a. s. en volgende
dagen.
Bpzonderheden zpn te vinden in de Staats
courant no. 240.
aan; in zpne oogen lag iets hards, ietsvreese-
lpks; en ook mpne oogen moeten vpandig ge
fonkeld hebben, want ik zag den ander Huive
ren. ThanB was hp mp voor en ik voelde hoe
mpn hart ineenkromp. Een onuitsprekelpke
angst snoerde mp de keel toe. Nog nooit had
ik iemand gehaatmaar tegen dien man, die
mp voorbp snelde, om mp mpn levensgeluk
mpn laatste hoop, de laatste bete die mp
voor den hongerdood moest bewaren, voor den
mond weg te kapen, tegen dien man kwam een
onverzoenlpke haat in mpn hart op.
Ik spande alle krachten in, maar had in
twee dagen bpna niets gegeten. Mpne knieën
knikten. «Als ik maar een glas wpn of cognac
had om mpne levensgeesten weer op te wek
ken" dacht ik en onder het roortloopen zocht
ik met de oogen naar het uithangbord van
een wpnhuis. Eindelpk vond ik er een, liep
naar binnen, dronk snel achter elkaar twee
glaasjes cognac, wierp het geld op de toon
bank en rende weer voort. Den ander zag ik
niet meer, maar ik voelde mp gesterkt.
Na een paar minuten ontwaarde ik de
lange gedaante van mpn mededinger weer
voor mp. Ik haalde hem in. Wp bevonden
ons in de breede laan, die op de Vstraat
uitloopt. Ik ging aan de eene zpde en de
lange, bleeke student aan de anderezoo
jaagden wp voort, stilzwpgend, somber, hpgend,
met zwaaiende armen. Wp zagen elkaar niet
aan, gedurende dien wedloep op leven en dood,
Door fabrikanten van vruchtenwpnen hier
te lande zal aan den minister van financiën
een adres worden v^.ionden, verzoekende:
»lo. den accpns op wpnen uit inlandsche
vruchten, geene uitgezonderd, als van appelen,
peren, boschbessen, druiven, enz., voortaan niet
meer te heffen
2o. restitutie te verleenen van den accpns,
die betaald wordt op suiker, welke voor het
vervaardigen van wpnen uit inlandsche vruch
ten wordt gebruikt."
De Fransche mail bracht berichten uit Ba
tavia tot 11 September
VolgenB het verslag der voornaamste gebeur
tenissen in het gouvernement Atjeh en Onder-
hoorigheden, loopende van af 17 tot en met
30 Augustus jl., werden op Groot-Atjeh onze
versterkingen af en toe beschoten.
In den avond van 21 dezer werd eene brigade
maréchaussee, die tusschen de versterking
Lamreng en het blokhuis Lamara in hinder
laag wilde gaan, plotseling door eene vpandige
bende aangevallen. Wel werd de aanval door
de maréchaussés afgeslagen en de vpandopde
vlucht gejaagd, doch bp het gevecht sneuvelde
de inlandsche sergeant Bonotirto, wiens kara-
bpn en sabel door den vpand werden medege
voerd, en werd een inlandsch fuselier licHt
gewond.
In den namiddag van den 17en Augustus
hadden in de nabpheid van Kota-Badja twee
belangrpke branden plaats een in de kam
pongs Pelanggahan, Djawa en Pandei, waarbp
33 huizen, eene waarde van 15000 verte
genwoordigende, vernietigd werden, en een
andere te Lampaleuh, waarbp 9 woningen ter
waarde van ƒ2500 in de asch zpn gelegd.
In de onderhoorigheden had weinig belang-
rpks plaats. Onze versterkingen werden af en
toe beschoten.
Ter hoofdplaats Edi werd door de matamata's
van Tongkoe Tjihik zekere Boekit Slamat
gevangen genomen. Men deelt van dezen mede
dat hp in 1889 en 1890 tpdens de onlusten in
het Edische als bendehoofd naam gemaakt
heeft en ook eenige maanden geleden deelge
nomen zou hebben aan den aanval op het
tolkantoor te Poelan Kampey (Oostkust van
Sumatra.)
Er woeien westenwinden af en toe vielen
zware regenbuien.
De gezondheidstoestand was over het alge
meen gunstiger.
Het gemiddeld ziektecpfer per dag in het
groot militair hospitaal te Kota-Badja was
27.3 tegen 29 en dat der beri-beri 10.4 tegen
11.4 gedurende den vorigen verslagtpd.
De stand der beri-beri was dus gunstiger.
Het sterftecpfer was hooger.
Een geduchte brand heeft ook te Buitenzorg
gewoed, tengevolge waarvan 7 inlandsche wo*
ningen in de kampong Empang en 34 inland'
sche en 48 Choneesche huizen in de kampong
Gasdoe een prooi der vlammen zpn geworden.
Door Het Ned. Tooneel wordt in studie
genomen Majoor Frans, tooneelspel in 5 bedrp-
waarbp mp de ooren suisden en alles, menschen,
huizen, boomen, gasvlammen voor mpne oogen
dansten. Doch toen wp de brug over het
Donaukanaal bereikten, zag ik dat de andere
plotseling bleef staan. Hp zag doodsbleek en
hoestte hol, terwpl hp met gebroken knieën
naar een der brugpeilers wankelde, het hoofd
er tegen liet rusten en mp, toen ik hem
voorbp ging, met zpne groote, diepliggende
oogen, zonderling aanzag. Wat lag er niet
alles in dien blik Haat of smart of wee
moed, of een verzoek Ik dacht er even over
na en matigde mpn stap. De bleeke man
volgde mp niet meer. Ik haalde ruimer adem.
Ik had overwonnen 1 Nu was de betrekking
mpnJa, ik had overwonnen en kreeg de
betrekking en keerde naar huis terug met het
bewustzpn dat ik niet meer, zooals tot nu toe,
eiken morgen behoefde te vragen «Waarvan
moet ik vandaag leven?"... maar ik had er
toch geen pleizier van. Al het vreeselpke, dat
er in dien stommen, stiïzwpgenden strpd tus
schen mp en den bleeken onbekende lag, drong
eerst op den terugweg tot mp door. Ik voelde
een vurig verlangen om den ongelukkige terug
te zien, hem een vriendelpk woord toe te
spreken, hem zoo mogelpk met raad en daad
hp te staan. En terwpl mp dit door het hoofd
ging werd ik plotseling door een verward
gedruisch in mpn overpeinzingen gestoord.
Ik stond op de brug. Beneden aan den
oever van Tiet kanaal liepen, druk pratende
ven, bewerkt naar den roman van mevr. Bos
boom, door H. L. Chrisppn.
Het orgel van het concertgebouw te
Amsterdam is door den heer Verheven, organist
van de Mozes- en A3.ron-kerk aldaar, ingewpd
in tegenwoordigheid van een groot aantal ge-
noodigden. Het orkest van Kes werkte mede.
Het nieuwe instrument maakte een zeer gun-
stigen indruk.
De laatst verschenen aflevering van Scho
rems Familienblatt, het bekende tpdschrift, door
onzen landgenoot uitgegeven, bevat o. m. een
portret van den zeventigjarigen professor Vir-
chow.
Het Nbl. v. d. Botkh. bericht, dat het plan
bestaat tot oprichting van een Europee6Cben
bibliotheekbond. Beeds hebben zich onderling
verbonden de bibliotheken van Duitscfiland,
Oostenrpk-Hongarpe, Denemarken, Zwitserland,
Nederland, de kon. bibl. te Stockholm, de biblio
theek des Gouville en Cajuscollege te Cambridge.
Boeken en handschriften kunnen nu, zonder
tus8chenkomst der diplomatie, onderling worden
uitgeleend.
De voordracht ter benoeming eener
onderwpzeres aan school D te Vlissingen (hoofd
mej. Beperman), bestaat uit de dames-onderwp-
zeressen E. Frelier te St Philipsland, D. M. C.
van de Kreke te Gorinchem en W. van Boopen
te Terneuzen.
De collecte voor de scholen met den
bpbel bracht dit jaar op te Goes met Wolfaarts-
dpk, Wilhelminadorp en Baarland (kerken)
209.9 H en te Sluis met Heille en St. Anna
ter Muiden 146.53.
Onder de nagitten komen nog voor Ylis
singen met 8.60 en Axel met 3.
Na langdurig lpden overleed Donderdag
te Hilversum, op bpna 84-jarigen leeftpd, dr
Johanes Tideman, ond-hoogleeraar aan de
kweekschool der Bemonstrantsehe broederschap
te Amsterdam. Vóór dien tpd was hp, als
ambtgenooten dr H. N. van Teutem en ds
C. W. van der Pol, leeraar bp de Bemonstrant
sehe gemeente te Botterdam. Onder zpn we
tenschappelpke geschriften bekleedt «De
stichting der Bemonstrantsehe broederschap
16191634 met oorspronkelpke bescheiden",
in 2 deelen (1871, 72) een eerste plaats.
Heden middag half een viel op den
openbaren weg onder Arnemuiden een jeug
dige vrouw, gehuwd en moeder van een kind,
die in Middelburg met visch geleurd had, plot
seling dood neder.
Door den raad der gemeente Arnemuiden
werdMaandag de gemeente begrooting voor: 1892
vastgesteld in ontvang en uitgaaf op 11.558.53:
Onder de ontvangsten komen voor inkomsten
van gemeente-eigendommen en bezittingen
f 2464.35opcenten op de grond- en pers. bel.
1844.50J hoofdelpke omslag 1200 j kaai-
menschen met lantarens heen en weer. Door
een bang voorgevoel gedreven snelde ik naar
beneden. En wat ik vreesde lag weldra als
akelige werkelpkheid voor mp.
«Daar van gindschen peiler," hoorde ik
een «politieagent zeggen, «is hp in het water
gesprongen."
LaDg tuurde ik op het bleeke gelaat van den
doode aan mpne voeten en herinnerde mp den
laatBten blik, dien hp mp toegeworpen had het
was alsof er een vreeselpke schuld op mp rustte.
Ik keerde mp om en ging heen. Boven op de
brug bleef ik staan en keek heel lang in den
stroom, die mp als het ware geheimzinnig
toeruischte; ik legde het gloeiende voor
hoofd tegen het koude pzer van den peiler
en het was alsof mpn hart zou breken. Maar
ik weende niet. Een zonderlinge blpdschap
maakte zich van mp meester, want eensklaps
zag ik weer een rooskleurig meisjesgelaat
met goudblonde lokken ik zag twee guitige
oogen en hoorde een frisschen lach, die zoo
lief, zoo welluidend klonk. Neen ik weende
niet. Het was mp alsof ik bp dezen verschrik-
kelpken wedloop naar het bezit van dit meisje
gedongen en het gewonnen had. Een paar
maanden later kwam ik te Svoegde hp
er veel zachter bp. «Gp waart reeds gehuwd,
juffrouw Tutman. Dat is een hoofdstuk uit
mpn eentoonige levensgeschiedenis. Hoe be
valt het u
Zp ontstelde bp die woorden, doch zei niets,
en veergelden, 612 schoolgelden f 925
vergunningsrechten 160 uitkeering door het
rpk, vervangende de 4/5 ged. der pers. bel.,
1542.76^; bpdrage van het rpk in de kosten
van het onderwps f 1550.
De uitgaven bevatten o. a. voor huishoudelpk
bestuur, jaarwedden en presentiegeld f 1409.66;
andere kosten van het dagelpksch bestuur
406kosten van onderhoud, den aanleg of
vernieuwing van de openbare gebouwen enz.
1327.40; geneeskundige dienst en armwezen
ƒ1175; onderwps 4312 en renten en aflossingen
613.
Uit Ellewoutsdpk schrpft men ons
In de maand December van het vorige jaar
vertoefde op zekeren dag in deze gemeente een
Heer zich noemende Bozenberg, voorgevende
te zpn zaakgelastigde van de firma Grünhut
Sc Co., commissionairs in effecten te Amsterdam,
met het doel om, zooals hp zeide, bp de
gegoede ingezetenen verkoopbrieven in aan-
deelen van diverse premieloten op 3 of 6
maandelpksche afbetalingen te plaatsen. Hoe
wel de politie, die van deze zeldzame negotie
spoedig de lucht kreeg, zich haastte om
èa gegoede èa, voorzichtigheidshalve, ook maar
minder gegoede ingezetenen in stilte tegen
dergelpke praktpken te waarschuwen, heeft ze
toch niet kunnen voorkomen dat een land
bouwer alhier een contract met dezen zaakge
lastigde aanging en hem, als eersten termpn,
al aanstonds een sommetje van 63, plus zegel
en andere noodzakelgke kleine onkosten, ter
hand Btelde, met belofte om over 6 maanden,
mitsdien in de maand Juli jl., bp zpn tweede
bezoek of wel aan later op te geven adres, per
postwissel, het bedrag van den tweeden termpn,
groot 95, te zullen aanzuiveren en zoo ver
volgens tot de geheale afbetaling van den
overeengekomen prps.
Was deBtpds uit de manier, waarop hp zpne
waar trachtte aan den man te brengen, uit
de vreemde voorspiegelingen, maar vooral uit
de geheimzinnige wpze, waarop hp de gemeente
verliet, nadat bp hem het vermoeden was ge
rezen dat de politie zpne gangen bespiedde,
reeds de gevolgtrekking te maken dat men
met opliohterp te doen had, meer grond daar
voor is ontstaan door het feit dat het toege-
zegde tweede bezoek in Juli tot nogtoe niet
heeft plaats gevonden en een adres, tot over
making van het bedrag van den tweeden ter
mpn, per postwissel nog niet is toegestuurd,
zoodat contractante kans op groote prpzen
en de afbetaalde eerste termpn zeker wel
verloren zpn. Het publiek zp door het hier
boven vermelde gewaarschuwd.
In de Maandag gehouden vergadering
van den gemeenteraad van Tholen werd door
den voorzitter mededeeling gedaan dat de
commissaris der koningin het voornemen heeft
20 October die gemeente te bezoeken. Onder
nadere goedkeuring van Ged. staten werd be
sloten de jaarwedde van den gemeente-ontvan
ger met 100 te verhoogen en de subsidiën voor
het fanfarancorps, voor het weezen- en alge
meen armbestuur, respectievelpk ƒ50, 800
en 650, over 1892 wederom te verleenen. De
Het was anders geweest dan zp gedacht had,
Hij was niet voor haar op de knieën gevallen
en had niet stamelend zpne liefde beleden,
Uit zpn kort, aandoenlpk verhaal sprak
veeleer een stil verwpt, misschien ook de
weemoedige klacht van iemand, die op
zpne jongelingsliefde terugziet, als op een
schoonen, lang vervlogen droom. Hp had het
zestienjarige meisje bemind; het beeld van het
half volwassen kind bad in zpn ziel geleefd.
Was deze liefde voor altpd uitgedoofd Wekte
zp zelve slechts de herinnering aan dien jon
gelingsdroom bp hem op Daarover wilde zy
zekerheid hebben.
»I)at was waarlpk een zeer treurige ge
beurtenis," zei zp na een poos«maar die
akelige tpden zpn nu voorbp. Gp hebt een
betrekking, waarvan gp leven kunt; en alsgp
om u heen ziet, zult gp zeker ook wel een
meisje vinden dat u vergoeding schenkt voor
hetgeen gp meent verloren te hebben." Zp
lachte zacht voor zich heen. Hp begreep dit
lachen niet en evenmin de geheime beteekenis
harer woorden, misschien omdat hp wat schie-
lpk achter elkaar een paar glazen wpn gedron.
ken had, die hem naar het hoofd stegen en
zpne gedachten benevelden. Uit haar lachen
I en uit hare woorden meende hp een onver
schilligheid te verstaan, die hem krenkte. Hji
Btond op en zei op bedrukten toon«het is
laat, ik moet u verlaten en heb het belang*»
rpkste nog vergeten. Dr Harch bsmint u eg
