2 October. N°T2337 134" Jaargang. 1891. Y rijdag Middelburg 1 October. Dei© courant verschfjnt d a g e 1 f) k met uitzondering van Zon- en Feestdag©n. PrTjs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.- Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent; Advertentiën20 cent per regel; Bij abonnement lager! Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer 0,20. Gro'ote letters worden berekend naar plaatsruimte; LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. LANDBOUW. fllDDELBlMSCHE (III lit VI. benL«mele>. Middelburg 1 Oct. vm. 8u. 63 m. 12 u 68 gr., av. 4 Verwacht Z. O. wind. Agenten te Vlissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland, teKrniningenF. v.d.Peijl, te ZierikzeeA.C.deMooir,tTholenW. A. gr. van NrEuwENHtriJZEN en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evendlB de 65 gr. F. advertentie-bureau's van Nijgh Van Dithau, te Botterdam, de Gebb. Belietante, te 's Gravenhage, en A. de da Mab Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Daube Cre., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te é£m nu* aan het bureau bezorgd zjjn, willen *jj des avonds nog worden opgenomen. Bp koDinkl. boodschap van 28 Sept. is weder bp de Tweede kamer ingediend het wetsontwerp tot bekrachtiging van de op 20 Juni jl. te Londen tusBchen Nederland en Groot-Brittannië gesloten overeenkomst tot vaststelling der grenzen tusschen de Nederlandsche bezittingen op het eiland Borneo en de staten op dit eiland, die onder Britsch protectoraat staan. Het ontwerp is geheel gelijkluidend aan het door de vorige regeering ingediende en dat, in verband met de geheeie vernieuwing der kamer, ingetrokken werd. Voor de toelichting wordt ook verwezen naar de bp het oorspronkelijk ontwerp behoorende memorie. Bjj kon. besl. is benoemd tot leeraar aan de B. H. B. S. te Boermond P. H. Kisjes, leeraar aan de B. H. B. S. te Warfum, uit welke betrekking hp eervol wordt ontslagen. Nog is de detacheering in N.-I. van den eerste-luit. J. Stroeve, van bet wapen der infanterie van het leger hier te lande, met zes maanden verlengd, en de duur daarvan alzoo nader bepaald op vpf jaren en zes maanden. De begrooting van uitgaven voor den aanleg van staataspoorwegen, dienst 1892, is geraamd op f 3.050.000. Het vermoedelijk batig slot dienst 1891, is 2.773.050.56^, zoodat nit hoofdstuk IX eene bpdrage noodig is van f 276.949.43^. Uit de toelichting blpkt dat van de werken van aanleg die voor het station te Njjmegen, bestaande in het maken van tunnels en perrons en eene overkapping van het middenperron, nagenoeg voltooid zjjn. Het ontwerp van het hoofdgebouw is vastgesteld; de bouw zal nog in den loop van dit jaar worden aanbesteed. De overkapping op het station Leeuwarden met eenige bpkomende werken is grootendeels voltooid. De werken voor het gedeelte Maassluis- Hoek van Holland, zjjn, met inbegrip van het maken van een kaaimnnr en vischsteiger aan den Hoek van Holland, aanbesteed. De aanbe steding der stationsgebouwen zal eerstdaags volgen. De verlenging van de kap en de voetbrug over het station Geldermalsen zjjn voltooid. Onder de nieu-vze werken behooren: lo. het maken van verhoogde perrons op het station te Blerick in het uitsluitend belang van bet militair vervoer2o. eene verbinding tusschen de Hoogeveensche vaart met het spoorwegbassin te Hoogeveen en de inrichting van dat bassin tot haven, ter bevordering van het verkeer. Yoor de uitbreiding van het station te Gro ningen is in uitvoering het verrichten van grondwerken en het maken van verlatingen. Een bestek voor de vergrooting van het em placement zal spoedig worden goedgekeurd. Over de inrichting van het hoofdgebouw is nog overleg aanbangig. Een voor de vernieuwing van den westelij ken viaduct te Amsterdam van de Holl. IJzeren spoorwegmaatschappp gevraagd ontwerp is onlangs ontvangen en maakt tbans een punt van overweging uit. Voor de voltooiing van het goederenstation te Amsterdam en het bouwen van een station te Amersfoort zpn geen gelden uitgetrokken, omdat voor die werken nog geen ontwerpen zpn vastgesteld. Van de toegestane som van 8 ton voor de vernieuwing van de baan en de bovenbouw van den Khpnspoorweg zpn leveringen tot een bedrag van 4 ton aanbesteed, waarschijnlijk uit de begrooting van 1891 te kwpten. De wederhelft van de 8 ton zal vermoedelijk in 1892 kunnen worden verwerkt. Naar men ons meldt is de sympathie voor de zes voorstellingen, in het a. seizoen te Middelburg te geven door het gezelschap der beeren De Vos en Van Korlaar, zoo groot, dat de deelneming voor de abonnementen voor het algemeen gesloten is. De eerste voorstelling is voorloopig bepaald op Vrpdag 16 October. Bjj het lezen dezer mededeeling kwam van zelf bp ons weer de gedachte op aan de plan nen voor een nienwen schouwburg. Het zeer beperkt aantal plaatsen in het oude gebouw dwong de heeren De Vos en Van Korlaar om aan den eersten rang eene uitbreiding te geven jen koste van den tweeden, terwjjl bovendien bp ruimere gelegenheid niet zoovelen teleur gesteld behoefden te worden als nu het ge val is. Ditmaal is dus opnieuw het bewps geleverd voor de waarheid der stelling dat een nieuw gebouw ook bet geven van goedkoope tooneel- voorstellingen zeer ten goede zou komen. Hoe staat het toch met die plannen voor een nieuw eomedie- en concertgebouw? Te Delft is overleden mevrouw Vanger Frank, als romanschrpfster opgetreden onder den naam M. C. Franck. Algemeen bekend van haar is Een lief blondinnet/e. Paul Haase zal te Berljjn in Schumann's Paradies und die Peri met Marcella Sembrich, Adele Asmann en den tenor Wulf zingen. De jonge Gentsche schrpver Maurice Maeterlinck, door Anatole Franoe een Gent- schen Shakespeare genoemd, was, gelpk onze lezers weten, met een prjjs van 15,000 francB bekroond door de officieele commissie, die alle drie jaren zulk eenen prps toekent aan een jongen letterkundige. Maar de schrpver van Princesse Maleine acht zich te hoog voor zulk een belooning, die aan een beginner toekomt hp heeft haar duB geweigerd. Alph. Daudet heeft een roman geschreven Les Enfants dans le Divorce, een pleidooi ten gunste van de kinderen en een tweeden lan goren roman La Caravane. Met een derden roman Da Doulou is hjj bezig, maar Daudet, die zeer lpdend is, zegt dat hjj dien niet zal uitgeven, omdat hjj te treurig zou zpn. Van de hertogin d'Uzès, een even talent volle als exentrieke dame, die zich zoo berucht maakte door haar vriendschap voor generaal Boulanger, is een roman verschenenJulien Masly; zjj schrjjft onder den pseudoniem Manuela. Woensdag was het 100 jaar geleden, dat Die Zauberflöte haar eerste opvoering te Weenen beleefde. Dit eeuwfeest werd met eene gala voorstelling in het operagebouw opgeluisterd. Tpdens Mozarts leven maakte de Zauberflöte zoo min als eenig ander toonwerk van den grooten meester opgangMozart ontving zelis niet het honorarium van honderd dukaten, hem door Schikaneder, den vervaardiger van den tekst, toegezegd. Eerst na zjjn dood werden zpne werken naar waarde geschat en in 1795 werd te Weenen reeds de 2000ste opvoering van de Zauberflöte aangekondigd. Bp beschikking van den minister van binnenlandsche zaken zpn in de commissie, bp beschikking van 12 dezer te Middelburg belast met het afnemen van het examen ter verkrpging van akten van bekwaamheid voor huis- en schoolonderwpa in de vrpe en ordeoefeningen der gymnastiek, alsnog benoemd: tot ledenP. B. Oost Lievense, onderwijzer aan een openbare lagere school te Vlissingen thans plaatsvervangend lidA. B, Vermeulen, onderwpzer in de gymnastiek te Middelburg; tot plaatsvervangend lid, G. Wit, hoofd van de openbare lagere Bchool te Sluis. Te Biggekerke met Meliskerke, Maria- kerke en Krommenhoeke (kerke) bracht de collecte voor de scholen met den bjj bel 16.11 op. De St. Ct. bevat de statuten var, de vereerd- ging voor hijzonder lager onderwijs op gerei or meerden grondslag, te Koudekerke. Het doel is de oprichting en instandhouding van eene school voor bjjzonder lager onder- wjjs op Gereformeerden grondslag te Koude kerke, provincie Zeeland. Onder de advertentiën in dit nommer komt eene nitnoodiging voor, waarop wp in het bjjzonder de aandacht vestigen van Middelburg's ingezetenen. Zjj betreft de oprichting van eene vereeniging, met het doel het bespreken der belangen van onze stad, vooral bp gelegenheid van verkiezingen voor den gemeenteraad en de kamer van koophandel., Herhaaldelpk en van verschillende zjjden is de wenscheljjkheid van zulk eene oprichting besproken en betoogd. Wie dus het nut van eene dergelpke vereeniging erkent, werke aan die oprichting mee, en voldoe aan de uitnoo- diging die door een zestal ingezetenen is onder- teekend. Heden herdachten de heer M. J. van den Heuvel en zpne echtgenoote de 25-jarige ver vulling hunner betrekking van binnenvader en binnenmoeder in het gasthuis alhier. Van onderscheidene kanten ontvingen de jubilaris sen bljjken van belangstelling in hun feest en door eene commissie uit het bestuur over het gasthuis werden zp gecomplimenteerd en hun een bewps van waardeering overhandigd. Als onderafdeeling van de Werkmansver- eeniging alhier is opgericht eene scherm ver eeniging De Wapenbroederszp telt 11 leden. Bjj het lossen van een, met hout geladen, stoomboot aan dei Loskade alhier viel heden een werkman van het dek der boot op de gording, die tegen den bazaltmuur staat, en bezeerde zich ernstig in de zij. Hp geraakte ook gedeel telijk te water en werd door kameradeh huis waarts vervoerd. De varkensziekte, die den laatsten tpdin Walcheren, vooral te Zoutelande en Aagtekerke. en onder Middelburg heerschte, is afnemende. Door den minister van marine zpn, met ingang van 13 October a., bjj het loodswezen van het 6e district, ter standplaats Vlissingen, bevorderd tot zeeloods-schipp9rs der le klasse de zee- loodsen L. van der Steen en G. A. Ketting; tot zeeloodsen de loodskweekelingen der le klasse M. A. Loesberg, L. M. Verheul,B.Zorg drager, J. A. Loesberg, A. Embregts en de loodskweekeling der 2e klasse H. Willemse tot loodskweekelingen der le klasse de loods kweekelingen 2e klasse N. Doense, J. D. Jansen, D. van Hoepen, W. Vader, W. van Duin, G. Engels en de matroos J. D. Sutherland tot loodskweekelingen der 2e klasse de matrozen B. C. Streefkerk, A. J. C. Wejjens, G. K. de Waardt, M. J. van der Vies, A. Sutherland, H. W. Bout, J. Vader, P. van Saane en J. N. Adriaansen. In verband met deze bevorderingen werden door den inspecteur over bet loodswezen te Vlissingen als matrozen aangenomen de varens gezellen D. J. Baljé, J. P. C. Baart, T. Holtpzer, J. Heeres, T. Ham, W. Koen, A. Minneboo, J. Schol, A. Swart, H. Kupper, D. Bab, H. Schol, M, de Voogd, en P. J. Gomes. Al deze benoemingen zijn het gevolg der in dienststelling van twee meerdere loodsschoeners. In de Woensdag door den gemeenteraad van Borssele gehouden vergadering werd de begrooting voor 1892 in ontvang en uitgaat vastgesteld op 10918.65. Voor de kosten van het onderwps is uitgetrokken de som van f 2795, waaronder begrepen is de jaarwedde van een nieuwen onderwpzer, tot wiens aan stelling de raad heeft besloten. Na behandeling der begrooting enz. werd ter sprake gebracht het antwoord van Gedep. staten op het in Juni 11. gedaan verzoek tot oprichting van een ponton cf geschikte aanlegplaats voor de provinciale stoombooten aan den veerdam bp de Zuidnol van Borssele. Na deliberatie werd besloten bet maken van bedoelde inrich ting aan de provinciale staten aan te vragen en daartoe den Wolfaartsweg te verharden, indien voor de kosten een renteloos voorschot uit de provinciale fondsen beschikbaar wordt gesteld. Te Goes zjjn Woensdag avond van anti- revolutionnaire zpde voor de a. s. verkiezing van den gemeenteraad candidaat gesteld de heeren J. Fabery de Jonge en J. Adam. Op de in de kiesvereeniging behandelde candidaten- ljjst werden, behalve deze twee heeren, gebracht de heerenW. Cense, J. P. Boehoff, N. Visser, opzichter van den waterstaat, J. v. d. Ytlde, J. Bujjze, J. Donner en C. van Zweeden. De drie laatsten trokken zich direct terug, en wilden niet in aanmerking komen. De candidaten werden gekozen met 31 en 33 stemmen, terwjjl de heer Cense 20 stemmen verkreeg. Vermoedelijk zullen de gekozen hee ren zich de oandidatuur laten welgevallen. De kiesvereeniging heeft voorts besloten dezen winter nu en dan bjjeen te komen ter bespreking van politieke vraagpunten, waar over voordrachten zullen worden gehouden. Op de voordracht voor waterbouwkundig ambtenaar van den polder Krniningen zpn ge plaatst de heeren J. de Jonge te Biezelinge, M. van der Werff te Ellewoutsdjjk en C. Hoi- lestelle te Tholen. De benoeming zal Maandag 12 October plaats hebben. Men schrjjft ons Van de zes in het eiland Tholen bestaande muziekgezelschappen is dat van St Annaland het oudste: het werd den 21en September 1881 opgericht en bestaat dus 10 jaar. Van de 14 oprichters behooren thans nog 4 tot de wer kende leden de heeren L. J. Soeters Pz., M. C. van Elsëcker, E. J. Gunst en A. Hepboer Jhz. Bjj de herdenking van het tienjarig bestaan gat de directeur, de beer Soeters, een overzicht van de geschiedenis van het gezelschap. Hier uit teekenden wp het volgende aan. Sedert de oprichting waren 31 personen werkend lid. Thans zpn er nog 17 lid, waarvan :8 meer dan 7 jaren en onder deze is de heer Chr. Bergers, voorzitter sedert 1887. Het totaal bedrag der uitgaven over de 10 jaar is ongeveer 2650, waaronder f 550 voor den aankoop der instrumenten. Accelerando, zoo heet de vereeniging, nam deel aan 4 festi vals, luisterde feesten op te St Philipsland, Poortvliet, Oudvosmeer, Stavenisse en Si Anna land (7), bracht serenades bp 94-, 80- en 70en jaardag (4), aan echtparen bp hun 60-jarige bruiloft (2), 55-jarige (1), 50-jarige (10), 25 jarige (5) enz. Het gaf 18 concerten, waaronder 2 in vereeniging met het ongeveer 12 jaren bestaan hebbend zanggezelsobap Crescendo. Van No vember 1881 tot in de eerste helft van 1885 stond Accelerando geheel ot gedeelteljjk onder leiding van den heer A. Verswpveren van Halsteren en sedert dien tpd onder die van den tegenwoordigen directeur, den heer Soe ters, die vóór 1885 reeds met lust en jjver de leden tweemaal per week les gaf. Sedert de laatste 4 jaar worden de uitvoeringen afgewisseld door voordrachten en tooneelstukjes. Zoo heeft Accelerando meermalen getoond, wat lust en inspanning bp goede leiding ver mogen en beeft het velen menig aangenaam oogenblik verschaft. In de Woensdag te Stavenisse gehouden vergadering van ingelanden van het calami- teuse wacerschap Stavenisse werd, op voorstel van het bestuur, wegens boogen leeftpd en lichamelpke ongesteldheid, eervol ontslag ver leend aan den heer J. de Bjjke als waterbouw kundig ambtenaar, en wel met ingang van 1 October a., en in zpne plaats benoemd de heer J. van Oost, thans dijkopziehter bjj de water- keering van genoemd waterschap. De stationschefs Verwilghen te Hulst en Bolff te Axel hebben onderling van standplaats verwisseld. In Zuid-Beveland zullen eenige suiker- peëenfabrikanten dit jaareen nieuwen maatregel toepassen bp het wegen van suikerbieten. De onderagenten namelpk zullen ditmaal niet in eigen kring, waar zp contracteerden, werkzaam zpn doch onderling van terrein verwisselen zoodat zp over en weêr geheel tegenover vreemde producenten komen te staan. Men schrjjft ons uit Westelpk Zuid-Beve land Op vele plaatsen is men, uitgelokt door het droge en prachtige weder, reeds begonnen met rooien der aardappelen en suikerbieten. Niet alleen dat de aardappelen vast en onsmakelpk zpn, maar zjj geven een slecht beschot, men spreekt van 15 a 16 HL. per HA. Een slecht vooruitzicht voor den boerenarbeider in deze stre ken, die op de opbrengst dezer vrucht zpne hoop bouwt voor den winter. Ook kan reeds met zekerheid gezegd worden, dat de suikerbieten zeer zullen tegenvallen en zelfs bp sommigen de opbrengst zoo gering zal zijn, dat de voorschotten er nauwelpks uit zullen kunnen betaald worden. De koude natte zomer van dit jaar heeft veel op zijn geweten. Op de Maandag door de afdeeling Hulst der Maatschappij tot bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland gehouden vergadering bracht zoo lezen wjj in de Ax. Qrt. de heer Collot d'Escury rapport uit betrekkeljjk de oprichting van onderlinge zuivelfabrieken. Hp deelde mede, dat de oprichting van zulk eene fabriek ter sprake was gekomen na de lezingen van den heer Marlet in die streken. Alstoen had zich eene commissie van onderzoek geformeerd, bestaande uit de heeren F. Hom- bach, Van Arenthals, F. de Koeper, Pateer en Collot d'Escury. Om dit onderzoek zoo gron dig mogeljjk te doen zjjn had spreker het landhuishoudkundig congres te Zwolle bjjge- woond en was daar in gesprek gekomen met dr Van de Sande uit Friesland, doctor in de scheikunde en werkzaam voor de Friesche land- bouwvereeniging. Die heer had zich volkomen beschikbaar gesteld om de bovengenoemde commissie zooveel mogeljjk in te lichten. Daar toe stelde hjj eenigen tpd later aan de com missie eenige vragen o. a.: Hoeveel melkkoeien zpn er over een oppervlakte met een straal van 1 uur gaans Hoeveel koeien zouden er waarschpnljjk voor een fabriek te winnen zpn? Hoe vallen de kalftjjden der koeien Wordt er ook gedaan aan kaas maken Is er ook bezwaar tegen verzending der melk op Zondag? Hoe is tbans de prps der botsr Hoeveel melk heeft men noodig voor 1 K. G. boter? Is er in de nabjjheid een windkorenmolen Hoe zpn de wegen en het water Al deze vragen waren daarop door den heer Collot d'Escuiy zoo nauwkeurig mogeljjk be antwoord, waarop Dr. van de Bande als zpn oordeel te kennen gaf, dat eene boterfabriek in het land van HulBt niet alleen levensvatbaar heid zou hebben, doch dat het zelfs zeer wenschelpk was om die daar zoo spoedig mo geljjk op te richten, Met kaasmaken moet niet onmiddeljjk worden begonnenechter moest het een doel der toekomst bljjven. Met 300 koeien kon eene fabriek zeer goed werken ze kon echter al met minder beginnen. Hoog stens kon zulk eene fabriek f 10000 kosten, terwjjl eene stoommachine van 3 k 4 paarden krachten en 3 vier arbeiders voldoende zpn. Het bestuur betuigde daarop den heer Collot d' Esoury zpn dank voor het breedvoerig rap port, waarop na zeer lange discussie werd aan genomen dat de commissie, met het onderzoek belast, eene reis naar Friesland zal doen om daar eenige fabrieken te bezoeken en van die vezoeken verslag zal uitbrengen in de eerstvol gende vergadering. Voor deze reis wordt ƒ200 uitgetrokken. —In de graanbeurs te Oostburg werd Woens dag de aangekondigde tentoonstelling gehouden van zaaigranen enz. Naar men ons schrpft werden bekroondno. 12 Zeeuwsche tarwe (brandvrjj) gegroeid op bet proefveld te Aar denburg, met len prps G. A. Vorsterman van Oyenno. 13 ruwarige Essex tarwe, éénmaal in Zeeland verbouwd, brandvrjj, gegroeid op idem, met len prps dezelfdeno. 14 gladarige Essex tarwe, brandvrjj, gegroeid alsvoren, met len prps dezelfde no. 18 Zeeuwsche rogge, len prps J. L. Boggeband te Groedeno. 21 win- tergerst (Lauwe), 2en prps dezelfde no, 22 win- tergerst (Lauwe), gegroeid op zwaren grond, len prps Iz. LeenhoutsDe Vlieger te Cadzand; no. 24 kamhaver, len prps Louis van Maldeg- hem te Sluis no. 25 Inlandsche haver, len pr. dezelfdeno. 27 buitengewoon mooie bruine boonen, gegroeid op het proefveld te Aarden burg, le prps G. A. Vorsterman van Oyen. Voorts waren tentoongesteld 17 soorten van aardappels, geteeld op 't proefveld te Aarden burg, 6 vroege en 11 late soortenmitsgaders paardentand, voor welke de heer G. A. Vor sterman van Oye den len prps verwierf. Vermoed eljjk tengevolge van verkeerde ex peditie was een 18tal nos. niet op tpd aan gekomen. Men schrpft ons uit Biervliet: De koopers van veldvruchten in den zomer mogen zich gelukkig rekenen, waar zjj er met een klein verlies aikomen. Velen hunner ljjden gevoelige verliezen en bjjna niet éen, die er zonder kleerscheuren afkomt. De eerste vruchten, die verkocht worden, spn de erwten. In den regentpd ge kocht, in den regentpd afgedaan, zpn ze, tus schen de druppeltjes door, ingezameld en waar de eerste bloei van het gewas mislukte, moest de opbrengst natuurlijk tegenvallen. Bogge en tarwe, gerst en haver werden tegen buitengewoon hooge prpzen gekocht, daar men rekende de opbrengst tegen buitengewoon hooge prpzen aan de markt te brengen. Uit de marktprpzen der verloopen weken is lich- teljjk op te maken, dat eene geheel nienwe rekening in elk geval met een nadeelig saldo moet opgemaakt worden. De landbouwers, die enkel om zaaigranen te bezitten een klein partjjtje kochten, zpn er nog beter aan toe dan de koopers uit winst bejag. Mag het zaaikoren hun al eenige gul dens te hoog komen te staan, toch geeft de polderverwisseling van zaaigranen weer winst op den volgenden oogst door verhoogde op brengst. Door de jaarlpkscbe veilingen in den Paulina-, Beukels- en Elisabethpolder en door die, tenge volge van verandering in bedrpf, in den Helena-, Wilhelmina-, Zoute- en andere polders zijn honderden gemeten veldvruchten dezen zomer gepresenteerd en verkocht. Met het steken van suikerbieten is een aan vang genomen. Een partjjtje van middelmatige qualiteit de opbrengst beweegt zich tusschen de 6000 en 7000 kilogram per gemet ligt reeds aangevoerd te Hoofdplaat. Wie dit jaar tienduizend kilogram netto per gemet tot op brengst bekomt, mag niet klagen. De gemiddelde opbrengst der aardappelen want het aardappelrooien is in vollen gang woidt geschat op 30 mud per gemet. De pachtprps van aardappelland is 20 cent per roede; voegt men hierbp een gelpk bedrag voor poten, wieden, aanvaarden en rooien* dan kost den minderen man elk mud aardappelen

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1