N°. 220. 1346 Jaargang. 1891. Vrijdag 18 September. Middelburg 17 September. De Troonrede. S.™ b,e" '°»e- Dene courant verschijnt d a g e 1 fj k met uitsondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.= Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels f 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte: Eu hiermee eindigen wjj ene oiereieM, ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. tllDDIIIII US Thermometer. Middelburg 17 Sept. rm. 8 u. 63 gr. m. 12 u. 68 gr., av. 4 u. 65 gr. F. Verwacht W. wind. Ta" ^en„i01 T ■^f,TDAGHT Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KrniningenF. v. d. Peijl, te Zierikree: A. C. de Moou, tf Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneuren: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau g van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebb. Belineantb, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor bet Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te éém uuz aan het bureau besorgd zjjn, willen sjj des avonds nog worden opgenomen. Nog heftiger dan het Centrum laat de Stan daard rich uit over deze rede, die nog heden door de Maasbode aan eene nadere beschouwing wordt onderworpen, waarin het Rotterdamsche katkolieke blad nogmaals tot de conclusie komt dat de totaal-indruk daarvan niet onbevredi gend is. Men moet dan wel buitengewoon partijdig wezen, om oordeelvellingen te niten als nu de Standaard doet. Boven haar opstel plaatBt de redactie van dit blad het woord »overmoed." Allerlei valscbe redeneeringen, op grond o. a. van uit baar verband gerukte zinsneden uit de sluitings- en de troonrede, moeten dienstdoen om het kabinet van zulk een overmoed te beschuldigen. Die overmoed spreekt, volgens haar inzien, ook uit de, door baar .potsierlijk" genoemde, zinsnede»Van andere deelen onzer wetgeving aal eene herziening worden ter hand genomen." »Op wat wjjs toch zult ge zulk een banale phrase verontschuldigen 1" vraagt de Standaard »Ze zegt niets. Ze omschryft niets. Ze speci ficeert niets. Alleen strekt ze om den hoogen zin van mannen te verraden, die zóo alles onder de knie wanen te hebben, dat ze zich een generale agentuur voor wetsherziening kunnen aanmatigen. »Het is dan ook uitsluitend het gevaar in eigen boezem, dat dezen overmoed beteugelt, en dwingt om in de voorzichtigheid der slimmen heil te zoeken. »Er dreigt gevaar van vele liberalen, die het kiesrecht voorop willen laten gaanwelnu, hun ten gevalle wordt het kiesrecht dan ook het eerst genoemd, niet onder de ontwerpen die in de eerste plaats zullen worden ingediend, maar voorbereid Nu, de kracht aan dit argument hebben wp gisteren reeds ontnomen. »Er komt zoo zegt dr Kuyper's orgaan verder herziening van de provinciale en de gemeentewetten, maar eerst als de kieswet achter den mg is. »De heeren rekenen er dus al vast op, dat se ook na de ontbinding, die op de invoering der kieswet volgen moet, toch nog aan het bewind zullen blpven. .Anders toch heeft deze verklaring geen zin.' Om de tractie-Bahlman te believen wordt in de troonrede over persoonlijken dienstplicht gezwe gen altjjd volgens de redactie van de Stan daard, die bljjkbaar zeer opgewonden is ge weest bp het neerschrijven van haar oordeel, want haar geheele opstel draagt duidelpk daarvan de Bporen, en is dientengevolge hoogst moeiljjk in het kort weer te geven. Al zegt zp geen enkél goed woord over die rede, tot eene bepaalde conclusie komt die redactie ook Diet. Dit doet wèl de Tijd. Volgens zpn redactie is de regeering er goed in geslaagd in de troonrede voor iedereen bjjna onder haar vrienden de gewenschte vooruitzichten te openen. Een tweetal paragrafen in deze troonrede trokken inzonderheid hare aandacht. De eene gewpd aan de invoering van den „leerplicht". „Wp begrjjpen volkomen zegt de Tijd dat het program der Liberale Unie, 't welk van dien leerplicht zpn marot gemaakt heelt, het zwpgen voor de regeering niet gemakkelijk maakte. Toch betreuren wjj het, dat de sa menstellers van de troonrede hier geen middel schijnen gevonden te hebben om een voorzich tig zwpgen te bewaren. Door „leerplicht" loopen wjj gevaar, dat d& slechte tradities der „schoolwetpartp" wederom in ons parlementair leven binnensluipen en het komen bederven. Ook onder de vrienden van het kabinet, hopen wjj, zullen er gevonden worden, die het tjjdig inzien. „De paragraaf, die 't meest onze belang stelling wekte, is die welke gewpd werd aan de defensie. De noodwet, van welke reeds sedert eenigen tpd bp wpze van gerucht werd gesproken, wordt door de troonrede als aan staande aangekondigd. Zp schjjnt ons een definitieve regeling onzer strijdkrachten tot onbepaaldan tpd te verschuiven. In elk geval een uitstel, .dat wp moeten toejuichen. Wat de tpd brengen zal, hebben wp af te wachten. De troonrede le art ons omtrent de defensie alleen, dat het streven der regeering is .zonder te groote persoonlijke en geldeljjke offers de ^eerbaarheid van om volk to verzekeren." Veel wpzer worden wjj hierdoor niet. Maar ev?nmin vinden wjj er reden in om meer kwaads van Jen heer Seyfiardt te vreezen dan waarmee de legerwet-Bergansius ons bedreigde." Als compensatie voor die heele en halve beBtrjjding willen wjj nog wjjzen op het oordeel van een viertal liberale bladen en wel in de eerste plaats van de Zutphensche courant, volgens wier gevoelen deze troonrede ons staat kundig leven in een nieuwe phase belooft te brengen en een goed uitzicht voor de toe komst opent. »Dit is, aldus vervolgt het blad, thans zeker: we gaan een periode van ernstige hervormingen tegemoet. .Voor sommigen in den lande was de groote ▼raag aan welke hervorming de prioriteit zou worden toegekendaan die van het kiesrecht of aan die van ons belastingwezen .Welnu de troonrede geelt ons het antwoord; althans in de eerste plaats wordt gespro ken van een voorbereiding eener regeling van het kiesrecht, als noodzakelpke voorwaarde voor bljjvende verbetering. De heer Tak schjjnt dus geen water in zpn wijn gedaan te hebben of het althans het slimst gevonden te hebben die plannen tot regeling van het kiesrecht op den voorgrond te plaatsen. .Dit is maar goed ook, anders kregen we wellicht weêr het onvruchtbaar dwingen niet alleen om kiesrechtuitbreiding, maar om d a d e 1 p k e regeling van die zaak. »Er zpn menschen, die in deze zaak zoo on geduldig zpn als stoute kinderen. .Deze radicalen kunnen zich nu een beetje rustig houdenze zullen zoodra mogelpk ge holpen worden. „Aan een legerorganisatie, die inderdaad de volksweerbaarheid verzekert [en dat wel gelukkig 1 zonder te grooten persoonlijken en geldeljjken druk te veroorzaken], schjjnt toch 'ook weder de hand gelegd te zullen worden, tsrwjjl het zeematerieel verbeterd moet worden. „Nu, dan mag wel op den voorgrond staan wat reedB in den aanhef van de troonrede werd geconstateerdde geldmiddelen eischen ver sterking. „Maar om daartoe te geraken, meenen wp dat de heer Pierson wel allereerst zpn inter mediair zal moeten verleenen en dat dus een „verbetering van het belastingstelsel" als drin gende eisch spoedig zal moeten worden voor gesteld. „Overigens wordt, naar wp meenen terecht, in deze troonrede niet veel in verdere détaik getreden. „Die uitgebreide agenda 's en lpsten met be loften laten de kiezers toch langzamerhand tamelpk koudwe hopen dat het ministerie gedacht heeft: luistert ditmaal niet in de eerste plaats naar onze woorden, doch let liever op onze werken." De Zwolsche courant hoopt dat hetderregee. ring vergund zal worden haar plannen tot uitvoering te brengen. „Aan al de voorspellingen, die omtrent de be doelingen van het nieuwe kabinet gemaakt zjjn, is door de troonrede een eind gekomen. Bjj monde van de koningin-regentes is het den volke verkondigd, dat uitbreiding van kiesrecht en invoering van leerplicht voorbereid worden dat te gemoet gekomen zal worden aan de financieele moeilijkheden der te zwaar gedrukte gemeenten, voorts dat het rpksbelastingatelsel verbeterd en het lot van den ouden of ver minkten werkman zooveel mogelpk verzekerd zal worden." Omtrent de landsverdediging spreekt de troon rede, volgens het Zwolsche blad, hot minst duidelpk. „Wp vernamen slechts dat oen voor dracht tot versterking der militie in aantocht is, maar overigens moeten wjj een nadere ont vouwing van de plannen des ministers afwach ten, zoo ook van de wpze waarop onze marine uit haar verval zal worden opgebeurd. „Met voldoening zal men echter lezen dat de regeering afkeerig schjjnt van die wpfelmoe- digheid, welke op Atjeh het verzet tegen ons gezag maar al te lang heeft bavorderd. Opmer kelijk is de zinsnede betreffende Suriname, van .eendrachtige samenwerking met de koloniale statep" worden voor de welvaart en den voor uitgang dier kolonie goede vruchten verwacht. „Terecht wordt aan het slot gezegd dat de taak waarvoor H. M. de medewerking der Staten-generaal inroept veelomvattend en ern stig is." De Arnhemsche Courant noemt de troonrede een stuk, eenvoudig en kort van uitdrukking, bp 't dorre en droge af 5 „het levert zoo zegt baar redactie een staaltje van den echten lapidairstjjl. Ook in zooverre, dat nagenoeg alles inhoud isin elk van de korte volzinnen ligt eene toezegging of belofte, welke te zamen vormen een uitgebreid en bel&ngrjjk programma van srouvernementeele en parlementaire werk zaamheid voor het aanz iend vierjarig tjjdvak. »Bjj den eersten oogopslag kunnen wjj «en gunstig oordeel vellen over den inhoud van dit staatsstuk. Wel zouden wp hier en daar een vraagteeken kunnen stellen, en bijvoorbeeld gaarne eenig licht ontvangen betrekkelijk de frase, welke het eigenljjk uitgangspunt voor het daarop volgend regeeringsprogramma uitmaakt. Bjj de .laatste verkiezingen" toch kan wel gebleken zjjn, dat de natie verlangt dat de weg van „hervorming in wetgeving en staatsbestuur" wordt ingeslagen, maar dat de wenscheljjkheid van die hervormingen op zichzelve bjj die gele genheid, en wel .duidelpk", en wel „opnieuw", zou gebleken zpn, ziedaar wat ons niet recht helder voorkomt. Misschien hechten wp aan deze frase echter meer waarde dan de steller zelf er aan heeft willen toekennen, en staat zp alleen daar als eene inleiding tot de vol gende zinsneden, waarin opgesomd staat wat Nederland van zjjne nieuwe vrijzinnige regee ring te verwachten heeft. »Op dit punt nu hebben wjj allerminst het recht ons onvoldaan te noemen. De troonrede bewjjst dat de nieuwe ministers de eischen van den tjjd wèl in het oog vatten, dat zp gevoe len welk een zware, veelomvattende taak na het laatste driejarig geknutsel en gehaspel hun op de schouders is gelegd, maar dat zp ook de vereischte geestkracht en moed hebben om het vele werk, dat voor hunne handen gereed ligt, aan te grjjpen om het met mede werking en bjjstand van de Staten-Generaal zoo mogelpk te voltooien. „Wp vinden de meeste punten, die wp on langs bjj het formnleeren van onze verwach tingen opnoemden, in de troonrede terug." .Onbestemd" noemt het Arnhemsche blad de tirade over de herziening van het belas tingstelsel. „Doch de vermelding, dat daartoe strekkende wetsontw. rp^n spoedig zullen inge diend worden, weegt tegen deze onbestemdheid op, terwjjl de qualificatie der voorgenomen verbetering als »een dringende eisch der recht vaardigheid" eene voor hen, die de werken van den tegenwoordige minister van financiën kennen, overbodige vingerwpziging bevat van de richting, waarin de verbetering zal worden gezocht." Niet bjjzonder gelukkig vindt de Arnh. Crt. de zinsnede over plannen der regeering op militair gebiedmaar omtrent de bedoeling daarvan kan bjj de behandeling van het adres van antwoord wel eenig meerder licht opgaaa. „In de koloniale zinsnede heeft, zegt het bla i verder, de regeering zich bepaald tot tenige groote, meer versierende dan beschrjjven ie uitdrukkingen, die elk minister van koloniën, van welke richting ook, kan bezigen wegens het groot verschil van beteekenis, die aan dezelfde woorden te hechten is. De heer Van Dedem is echter als politiek persoon een te goed bekend man, dan dat er eenige twjjfel aan zpue bedoelingen kan bestaan. Het is de vooruitstrevende, ontwikkelende koloniale po litiek, die in deze zinsnede wordt aangegeven, en bet is in een staatsstuk als de trooonrede beter dat men zich tot deze algemeene aan duiding van de te volgen richting bepaalt, dan zich te verliezen in détails als opiumpacht, heerendiensten, landrenten en andere bijzonder heden. Na nog met ingenomenheid de toezeggingen te hebben vermeld betrekkelpk leerplicht, vak onderwijs, administratieve rechtspraak, maat regelen in het belang van de veiligheid en gezondheid in fabrieken en werkplaatsen en tot verzekering van het lot van oude en ver minkte werklieden, stapt de Arnh. Crt voorloopig af van de troonrede, waarop nog wel gelegen heid zal zpn later terug te komen. Al is het programma van werkzaamheden,, in de troonrede neergelegd, niet zoo duidelijk als het Utrechtsch Dagblad zich van deze minis ters had voorgesteld, het getuigt toch, volgens dit blad, van het ernstig streven, om met kracht en in vooruitstrevenden zin werkzaam te zün Ten Blotte zegt dit blad »Men ziet, het programma biedt een niet onbelangrjjk veld van werkzaamheden aan. »A1 hadden wp die werkzaamheden duide lpfeer en bepaalder omschreven gewenscht, wp drukken niettemin de vurige hoop mt, dat dit ministerie door den eenparigen steun zjjner geestverwanten in de beide takken der wetge vende macht zal worden in staat gesteld, zijn programma te verwezenlijken en daarmede nieuwe wegen te openen voor den bloei en de welvaart van ons land. „Dan zal de geestdriftvolle strijd aan de stembus de vruchten dragen, die de meerder- Men ziet, zooals altjjd verschillen de meenin gen maar een verbljjdend verschpnsel mag het heeten dat in de liberale kringen algemeen de indruk, door de troonrede gemaakt, gun stig is. Bjj koninkljjk besluit zpn benoemdtot dpkgraaf van het waterschap de Jacobpolder L. Lucassetot voorzitter van het bestuur van de waterkeering van den calamiteusen polder Nieuw-Neuzen M. de Ragttot dpkgraaf van den polder Yergaert C. E. Yerhelstj tot dijk graaf van het waterschap Baarland c. a. A. Bruggemantot dpkgraaf van het waterschap de Jacobapolder A. Verhuisttot gezworen van den polder Heer Jansz D. Verburg. Verder is aan mr 'J. P. R. Tak van Poortvliet te 's Gravenhage, op zpn verzoek, eervol ontslag verleend als djjkgraat van het hoogheemraad schap Delfland. Aan den gepensioneerden dirigeerend officier van gezondheid le kl. van het leger in N.-I. F. van Gelder is alsnog verleend de titulaire rang van kolonel. Bjj kon. besl. ie, zooals gisteren nog aan een deel onzer lezers binnen de stad per buiten gewoon nommer werd medegedeeld, een staats commissie ingesteld ter voorlichting van de regeering omtrent de grondslagen, waarop de regeling van de administratieve rechtspraak volgens de grondwet behoort te berusten met bepaling, dat het door baar daaromtrent uit te brengen verslag zal vergezeld gaan van een beredeneerd voorstel, bevattende de uitwer king barer denkbeelden in den vorm van een ontwerp van wet. Tot leden der bedoelde staatscommissie zpn benoemd mr J. Kappeyne van de Copello, lid van de Eerste kamer der Staten-generaal, tevens voorzitter; mr J. T. Buys, staatsraad in bui tengewonen dienst, hoogleeraar aan de rjjks universiteit te LeideD jhr mr I. F. van Hu- malda van Eysinga, lid van den Raad van Statemr S. van Houten, lid van de Tweede kamer der Staten-generaal; jhr mr Roëll, lid van de Tweede kamer der Staten-generaal; mr M. A. van den Acker, raadsheer in den Hoogen Raad der Nederlandenmr J. Oppen- heim, hoogleeraar aan de rpks universiteit te Groningen; mr H. F. K. E. Stydlitz, lid van Gedepnteerde staten in de provincie Limburg mr. A. R. Artzenius, griffier van de Tweede kamer der Staten-generaal, tevens secretaris. De minister van bnitenlandscbe zaken, de heer Van Tienhoven, antwoordde dat de meer derheid in de Tweede kamer is veranderd en dat de partp, die de meerderheid kreeg, op den voorgrond had gesteld hervormingen te wenschen in wetgeving en staats bestnnr, her vormingen die thans door de grondwet worden mogelpk gemaakt. Met name waren herzie ningen van kiesrecht en belastingstelsel op den voorgrond gesteld. Om deze redenen werd de zevende paragraaf in de troonrede geplaatst. De regeering geeft overigens de verzekering» dat zp aan den landbouw de hoogste waarde hecht en daaraan haar beste krachten zal wpden. De heer Van Lynden nitte nog de meening dat de verkiezingen jnist hebben geleerd dat men langzame hervorming wenschte, daar de vorige regeering veel heeft gedaan en de te genwoordige alle ontwerpen intrekt. Dezelfde minister antwoordde dat, zonder een blaam te willen werpen op de vorige re geering, de bedoelde alinea in de troonrede noodig was, omdat bp de verkiezingen de wensch gebleken was naar andere hervor mingen dan in de ingetrokken wetsontwerpen waren bedoeld. Te Haarlem is Woensdag, zooals nog in een groot deel der oplaag van ons vorig nommer onder Laatste berichten werd medege deeld, tot leeraar in het handteekenen aan de middelbare scholen benoemd de heer T. E. Vogelsang te Zierikzee. Dinsdag zpn de examens voor deteeken- tkten middelbaar onderwps, 18 Augustus be gonnen en gehouden in de Nieuwe Oefensobool der rpks normaalsohool voor teekenonderwps te Amsterdam, geëindigd. Het diploma M' is 0. a. uitgereikt aan mej. T. Fokker, geb. te Middelburg, wonende te Amsterdam. Naar het Vad. meldt is in een Dinsdag gehou den vergadering tot voorzitter der liberale ka merclub gekozen mr. W. van der Kaap, en zpn tot leden van het bestuur benoemd de heeren. mr. W. H. de Beaufort en mr. S. van Houten Het adres van antwoord op de troonrede van de Eerste kamer, gisteren vastgesteld, luidt in zpn geheel als volgt. .Mevrouw 1 Dankbaar waardeerde de Eerste kamer het voorrecht Uwe Majesteit in het midden der vertegenwoordiging te zien, tot opening, in naam der Koningin, van de gewone zitting der Staten-Generaal. Wjj zpn erkenteljjk voor de mededeelin- gen omtrent den algemeenen toestand van land en volk. Met voldoening vernamen wp, dat de betrek kingen tot alle buitenlandsche mogendheden van den meest vriendschappelpken aard zjjn en dat zee- en landmacht, op loffelijke wpze voortgaande haar plicht te betrachten, zich, ook waar meer dan gewone inspanning van de zeemacht gevorderd wordt, voor haar taak be rekend toonden. Wp verbeiden met belangstelling de voor stellen omtrent wetgeving en staatsbestuur, waarop uwe majesteit bet uitzicht beeft gegeven. De veelomvattende en ernstige taak, waarvoor uwe majesteit tot verzekering der stofielpke en zedeljjke welvaart van Nederland en zpn koloniën onze medewerking inroept, wordt met opgewektheid door ons aanvaard Van harte beamen wp den wensch van uwe majesteit, dat onze arbeid onder Gods zegen strekken moge tot blpvend welzjjn van het dierbaar vaderland." Bjj de disenssiën vroeg zooals wp gisteren aan een deel onzer lezers nog in 't kort mee deelden dé heer Van Lynden van Hemmen, hoe uit de verkiezingen de wenscheljjkheid van hervormingen, door de grondwetsherziening mogelpk gemaakt, is gebleken en door wie die hervormingen worden gewenBcht. Verder vroeg hp nog of de landbouw in den maatschappe- Ipken toestand hier te lande nog een andere plaatB inneemt dan voor zoover het landbouw onderwijs betreft. De zomerschietoefeningen der dienstdoende schutterjj te Vlissingen werden dezer dagen zoo schrpft men ons van daar op de gebruikelijke wpze, n. m. met een wedstrpd, besloten. Nadat Dinsdag namiddag de le comp. van hare geoefendheid in 't schieten proef had af gelegd, toonden Woensdag namiddag kader en manschappen der 2e comp. hunne bedrevenheid in die knust. Met warmte werd om de aardige prpzen, door aankoop of geschenk verkregen en meestal bestaande uit voorwerpen, tot huishoudelijk gebruik bestemd, gestreden. De uitslag was dat bjj de le comp. de 17 prpzen behaald wer den doorkorp. J. A. Visser, serg. msj. H. de Munck, sergeanten J. Kotte, Q. Brand, de kor poraals H. P. Harend, J. F. Roland, schutters Z. C. Salomés, A. Steketée, A. Bostelaar, A. Yzebout, J. Lute, J. Goedheer, S. A. Luitwieler, C. Baljé, W. Stein, J. Wouters en P. Castel. De gelukkigste schoot 43 punten. Bjj de 2e comp., waar 19 prpzen waren te veroveren, bleken winners te zpn: sergt.-maj. B. van Eesteren, sergt. L. F. Dert, korps. J.J. Blankert, J. J. Boshoff, sergt. J. W. Krug, schutters J. de Smit, W. Minderhout, tamb. C. M. Kruysse, schutters G. Prins, J. Sohier, H. v. d. Hof, L. Braam, J. G. Belderok, J.Yer- loop, G. B. Dommisse, C. J. Engelse, G. Poppe, H. Vis, en J. Barentsen. De beste behaalden 44 punten. Bovendien ontvingen de eerst acht genoemden dezer compagnie nog een prjjs in geld. Bjj de uitreiking der prpzen ontbrak 't na- tunrljjk niet aan een harteljjk woordje. Dinsdag heeft te Arnemniden de beproe ving plaats gehad van de aan die gemeente door de firma gebrs. Peek te Middelburg gele verde brandspuit. De spuit, van welker afme tingen etc. wp reeds vroeger melding maakten, beeft, naar men ons schrpft, ook door bare werking hare degelpke constructie aan den dag gebracht. In 34 seconden voerde zp het water uit een diepte van 3.20 in de slangen, terwjjl in ander halve minuut de pjjp voerder de 18 m.m. dikke waterstraal 28 M. ver wegwierp en met een slang van 25 M. een hoogte bereikte van 26 M. Toen de slang tot 50 M. verlengd was bereikte het water een afstand van 81 M. Na het aanbrengen van het dubbel sohroefstuk, waardoor de spuit van twee slangen voorzien werd, kwamen de waterstralen 22 M. ver. Het gemeentebestuur voorzag door den aan* koop yan dit nieuwe brandblueebraiddel in

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1