N°. 219. 134" Jaargang. 1891. Donderdag 17 September. Middelburg 16 September. De Troonrede. Deze courant verschijnt d a g e 1 f) k met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-^ Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, beneven» alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. LETTEREN EN KUNST. IIIDIHIIII li (.Ml IK KHIMM. Thermometer. Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland, teKruiningen: F. v.d.Peijl, teZierikzee: A.G.deMooij, t< Tholen: W. A. AdverlentlSn Middelburg 16 Sept. no. 8 o. 62 gr. van Nieuwenhtjwzen en te TerneazenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te éim umr m. 12 u. 66 gr., av. 4 n. 65 gr. F. i advertentie-bnrean's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gbbb. Beuniante, te 's Gravenhage, en A. de la Mab Azn., te Amsterdam. aan bet bureau besorgd sjjn, wille» Verwacht N. W. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Datjbe Cns., John F. Jones, opvolger. des avonds nog worden opgenomen. Onze gewoonte volgende, willen wjj onzen lezers ook vooral ditmaal, nu de troonrede zulk een bjjzondere beteekenis had meedeelen hoe de organen der verschillende partgen over dit staatsstuk denken. Om dan met de hoofdstad te beginnen mel den wjj dat het Handelsblad na er op ge wezen te hebben dat in de Tweede kamer eene meerderheid is van dezelfde richting als in de Eerste, en dit het vertrouwen heeft opgewekt dat de jaren van stilstand voorbjj zjjn en krachtig zal worden gestreefd het verzuimde in te halen uitdrukkelijk constateert dat de door de Regentes gehouden rede die verwach ting versterkt. Volgens de daarin voorkomende verklaringen treden de nieuwe raadslieden van H. M. op met het vaste voornemen de lang verlangde hervormingen tot stand te brengen en de grondwetsherziening inderdaad tot heil van het land te doen strekken. Den indruk samenvattend, welken de ope ningsrede op haar heeft gemaakt, dan komt die zoo schrgft de redactie van het Hbld. ten slotte neder op 't geen wg reeds hebben gezegd van dit ministerie te verwachten.har der stoken èn in Nederland èn in Indië." »De regeering wil flink aan den arbeid en rekent daartoe op den steun der Staten- Generaal. Nu de vertegenwoordiging des lande het voorrecht heeft gehad, dat de regentes zelve, namens de koningin, de zitting op plechtige wjjze heeft geopend, zullen de beide kamers der Staten-generaal -eker gaarne deze gelegen heid aangrjjpen, om in hare adressen van ant woord van hare gehechtheid aan hare majestei ten en hare ernstige geneigheid tot samenwer king getuigenis af te leggen. Mogen deze gevoelens zich niet tot woor den bepalen, maar de Staten-generaal door daden toonen doordrongen te zgn van de overtuiging, dat thans gewoekerd moet wor den met den tjjd, en dat het Nederlandsche volk van zgn vertegenwoordiging krachtige en eendrachtige medewerking tot de noodige hervormingen verwacht." Op de redactie van het Nieuws van den Dag maakte de rede reeds aanstonds om haar vorm een aangenamen indruk. Zonder overdrijving wordt de toestand des lands daarin geschetst. Na eene herinnering aan hetgeen die rede belooft zegt de redactie„Voorzeker is de taak der nieuwe Staten-generaal veelomvattend en ernstig. Mogen de gedane beloften gevolgd worden door vervulling! Daartoe heersche er eendracht onder hen, die met de raadslieden der kroon zich op denzelfden bodem bevinden. Te groot zgn de belangen, die hier op het spel staan, om er niet kleine verschillen voor te vergeten." Van eene geheel andere meening is natuur lijk de redactie van den z. g. radicalen Am sterdammer (D. v. N.). Volgens dat blad zal de troonrede de spraakverwarring, die over de orde van werkzaamheden heerscht, niet opheffen. Spottend haalt zg eenige tiraden uit die rede aanen zegt dan .Wanneer de kieswet zal komen, of zg met spoed, of zg met ernst wordt voorbereid, of zg zelfs in deze zitting nog zal worden ingediend? Niemand die het kan zeggen." Zou die redactie soms meenen dat de heer Tak met zulk een ontwerp in zgn zak liep; en kant en klaar meebracht Ons dunkt, dat, waar een wet tot regeling van het kiesrecht het eerst wordt genoemd, dit al een zeer gunstig teeken isdat zg voor bereid moet worden spreekt van zelfeen der gelijke, veel omvattende arbeid is niet in enkele oogenblikken gereed. Evenmin is om thans naar de residentie onzen blik te wenden het Dagblad van Zuid- Holland en 's Gravenhage tevreden. Dat had het ligt voor de hand zoo gaarne het afgetreden kabinet H. M. de woor den in den mond zien gelegd, want dan had de regentes „ongetwijfeld op een wetgevende toekomst kunnen wjjzen, waarin aan de han gende vraagstukken een nationale oplossing zou zgn verzekerd." Onder .nationale oplossing" bedoelt het Dagblad natuurljjk eene in den geest van de conservatieve-clericale politiek, door zjjne re dactie gehuldigd. Die redactie nu noemt het programma een variant op dat van de Liberale Unie met eenige, nog al belangrjjke afwijkingen. Wj} zullen het blad niet op den voet volgen met al zjjne hekelende, spelden-prikachtige opmerkingen wg meenen te kannen volstaan met den eindindruk weer te geven, dien zgn redactie in deze woorden samenvat: »Zg (de troonrede) belooft veel en bg zonder veel wat ons bedenkeljjk voorkomt. Zg zal weerspraak uitlokken, ook bjj de eerljjke vrienden van het kabinet, en vrees verwekken bg zgn tegen standers. Zg bevat liberale Paradjjsbeloften, waarbjj moet worden herinnerd dat ook het liberaal Paradjjs reeds als een verloren Paradjjs moet worden beschouwd. .Dat leert de onverbiddelijke historie." Wg voor ons gelooven dat dit oordeel uit de pen der redactie van het Dagblad de hoogste lof is voor de rede, namens het libe rale kabinet Maandag door de koningin regentes uitgesproken. Het liberale Haagsche blad Het Vaderland brengt gaarne hulde aan de regeering voor dit staatsstuk als flink, beslist en veelbelovend woord, waarmede het nieuwe tjjdperk waar diglijk wordt geopend. Een enkel woord van critiek wil het niet achterwege houden en het doet dit in deze woorden: >De steeds gebrui kelijke, zeker noodelooze en altjjd te rooskleu rige mededeelingen omtrent den toestand van het land ontbreken ook ditmaal niet. Te dien opzichte heeft de regeering zich niet van de traditie losgemaakt. Steeds big ven wg vragen, waarom alleen zee- an landmacht verdienen den lof der regeering in te oogsten, en waarom onder 't constateeren der tevredenheid, waartoe de toestand des lands stemt, de donkere puntjes, die waarljjk niet ontbreken, worden weggerede neerd? Onder werking van verschillende oorzaken is de nood in sommige kringen en in sommige deelen des lands groot genoeg om dat optimisme te beschamen. Goed is het zeker niet te veel voedsel te geven aan de meening, dat de wet geving alle wonden kan heelen, alle nooden kan lenigen, maar toch had de erkenning niet behoeven te ontbreken, dat onder maatregelen van sociale wetgeving ook een plaats behoorde te worden toegekend aan een betere regeling der armenzorg, als middel om in de njjpende ellende tegemoet te komen." Het Rotterdamsche liberale blad, de N. JR. Ct., wjjst, geheel in den geest zooals wg tegenover den Amst. met enkele woorden de den, erop hoe het vanzelf spreekt dat, na pas enkele weken aan het bewind te zgn, bg eene regeering nog niet alles wat zjj voorheeft, uitgewerkte plannen zgn. Zoo worden dan ook b. v. over de legervorming en de sociale vraagstukken nog slechts in het algemeen de voornemens aangegevenofschoon het reeds van groote beteekenis mag heet en dat in eene troonrede maatregelen worden aangekondigd „in het belang* van de veiligheid en de ge zondheid in fabrieken en werkplaatsen," en tot .verzekering van het lot van oude of ver minkte werklieden." Twee dingen zgn er in deze troonrede, die het blad bgzonder getroffen hebben. .Het eene is, dat verbetering van het rjjks- belastingselsel ..een dringende eisch der recht vaardigheid" wordt genoemd. Niet alleen een eisch van goede politiek en van wgze volkshuishouding een eisch van rechtvaardig heid bovenalin welk woord de natie de stem van het ontwaakte geweten, en de vermogenden den wenk zullen verstaan dat de lasten naar hunnen kant verschoven staan te worden. Moge het den heer Pierson gelukken dat werk der rechtvaardigheid te volbrengen. „Het andere wat in de troonrede weldadig aandoet, is de paragraaf die een zoo hoopvol uitzicht opent voor de koloniën. Reeds in dien eersten regel: ..het welzjjn onzer overzeesche bezittingen gaat Mg grooteljjks ter harte,"" spreekt iets van datgene, waaraan onze kolo niën niet verwend zgn iets van liefde en zelf verwijt tegelgk. Om die liefde te toonen, wil de nieuwe regeering den rechten weg inslaan. De N. R. Crt. eindigt hare beschouwing met deze woorden.Met vertrouwen ziet ook het Nederlandsche volk den op te vatten arbeid te gemoet, die een einde moge maken aan reeds te lang gedoogde verkeerdheden en aan zoovele, steeds dringender wordende behoeften bevrediging geve. Mogen alle partgen daartoe ernstig medewerken, de eene in het besef harer tekortkomingen, de andere in het gevoel van hare verplichting. Yeel van hetgeen thans aangekondigd is zal ongedaan bljjven de oude geschiedenis I Zoo maar eenige van de goede voornemens ten uitvoer gebracht worden, en de sluitingsrede geen al te pjjnljjke tegen stelling vorme met het hoopvolle en moedige woord, waarmee onze geëerbiedigde en geminde Koningin-Regentes de werkzaamheden heeft mogen inwjjden." Van de katholieke bladen hebben wg van twee het oordeel te vermeldenDe Tyd open baarde zgn gevoelen nog niet. De Maasbode, te Rotterdam verschijnende, drukt zjjne meening aldus uit »lo Er staat niets in, dat ons hindert, tenzjj het woord leerplicht. Gelukkig is het nog maar een woord. Al het overige van de troonrede kan kwaads in zgn schild voeren, maar ook onschuldig zgn. Er moet dus gewacht worden op de toelichting der troonrede door middel van wetsontwerpen 2o 't Yerdient opmerking, dat in de paragraaf over de organisatie van den krggsdienst be paaldeljjk aangestipt wordt, dat de persoonlijke en geldeljjke lasten niet te groot mogen zgn. 3o Er wordt ontzettend veel beloofd, de wettenfabriek veel werk aangekondigd. Dat was ook met andere troonreden het geval, zelfs daar als van de vervulling der beloften later niets terecht kwam. 4o Yroeger werd in liberale troonreden de goede God geheel geïgnoreerdsoms had men een vage uitdrukking gevonden om Hem niet geheel en al buiten het stuk te laten. Thans echter wordt rondweg op Gods zegen gehoopt Dat is zeker ook een vooruitgang, en een waarmede wg zeer tevreden kunnen zjjn." Minder gelukkig gevoelt zich dr Schaepman's orgaan, het Centrum. Het is zelfs erg treurig gestemd, want de troonrede .beantwoordt ge heel aan zjjne bange verwachtingen". .Die verwachtingen waren" zoo schrgft het .niet hoog gespannen. Integendeel, wg wiBten wat komen moest en wg hebben nu eindeljjk „de som van ervaring en gemeenschappelijk overleg," waartoe liberale staatslieden Bteeds komen en waartoe zg komen moesten krachtens hun beginsel. Zien wg het vormelgk deel dezer rede voorbg, en bepalen wg ons tot het zakeljjke dan bljjkt, dat wg een ministerie hebben, hetwelk zich geheel plaatst op het standpunt der Liberale Unie en haar verkiezings-manifest als basis heeft genomen van zgn politieke actie in de naaste toekomst; vandaar de verwgzing naar de hervormingen, die het streven zullen zgn der regeering, welke, met het kiesrecht voorop, tot de desiderata behooren der liberale partjj, met volslagen voorbjjgaan van de wen- schen dergenen, die zich het vuur uit te stof fen hebben geloopen om haar weder op het kussen te helpen. Niet minder dan een nieuwe regeling van het kiesrecht onder leiding van de liberale partjj vreezen wg voor eene door haar op touw gezette verbetering van het belastingstelsel- Wat zg onder „„verbetering"" verstaat is altjjd geweest verhooging en verzwaring; en van de .eischen harer rechtvaardigheid" beloven wg ons vooral bjj eene was rschgnlgke effecten belasting weinig goeds. Organisatie der landmacht en vorming der levende strijdkrachtenzonder te groote persoonlijke en geldeljjke offers schijnt te doelen op de wederindiening eener krasse leger- wet naar de denkbeelden van minister Seyffardt In afwachting dezer wet, wier samenstelling ongetwijfeld eenigen tgd zal kosten, komt de reeds in de pers aangekondigde noodwet tot tjjdeljjke versterking der nationale militie. Men weet dat hieronder in den regel verlengde diensttijd wordt verstaan. .Wetteljjke bepalingen omtrent den leer plicht zullen u worden voorgedragen""; deze paragraaf is wel de meest onaangename, die ons in de gegeven omstandigheden kon worden toegevoegd, waar het Christeljjk deel der natie nog pas aan het begin is van zgn streven om het geloovig onderwjjs op te voeren tot eene hoogte, waarop het zich met succes kan hand haven tegen dat der openbare school. Over het geheel bevat het programma der Regeering een groot aantal nummers, die op een groote legislatieve krachtsontwikkeling schjjnen te duiden en die moeiljjk te rjjmen vallen met de verzekering, dat eigenljjk de herziening van het kiesrecht eene hoofd- zakeljjke voorwaarde is vanbljj- vende verbetering. Het heeft er iets van alsof, deze phrase van den heer Tak van Poortvliet maar eerst gered zjjnde, de overige ministers vrjj spel kregen om 'n de Troonrede te zetten wat zg voor hun departement noodig achtten, zoodat er zelfs, bg wgze van orna ment, ook nog de verzekering van het lot der oude en verminkte werklieden een plaatsje in verkreeg, terwjjl handel, zeevaart, ngverheid en landbouw er afkwamen met het eeuwige en erfelijke liberale receptonderwjjs en nog eens onderwjjs. Ofschoon wjj niet kunnen verwaehten, dat >t bewind dezer ministers ons naar itoffeljjka maar ook niet minder naar zedeljjke en gods dienstige ontwikkeling strevend volk op het pad van den vooruitgang zal voorgaan, zullen wjj kalm afwachten, welke stappen men tal doen op den thans geheel geraseerden parlementairen weg. Wjj zgn gewaarschuwd en houden ons kruit droog 1 Wg weten in ieder geval, dat de conclusiën, door ons uit het verleden onzer nieuwe be windsmannen getrokken, juist waren en de door hen gt 'inspireerde troonrede levert ons het bewjjs dat katholieken, die zich een bete ren toestand hebben laten voorspiegelen, dan wg onder het vorig Ministerie hadden, bedrogen zgn." Men ziet dit oordeel verschilt nog al veel van dat der Maasbode. Trouwens die beide organen zgn het in de laatsten tgd nooit eens. Met deze oordeelvelling van het Centrum, die ons belangrjjk genoeg voorkwam om eenigszins uitvoerig weer te geven, eindigen wg dit maal ons overzichtniet zonder opmerking dat, waar men op zulk eene wgze wordt aan gevallen door een tegenstander per sé, de regeering wel kan zeggen dat zjj den juisten toon heeft aangeslagen. Morgen hopen wg onzen lezers mee te deelen wat de Standaard, het orgaan van dr Kuyper dr Schaepman's bondgenoot «egt. Bg kon. besl. is benoemd tot notaris binnen het arr. Heeren veen, ter standplaats Oosterwolde, gemeente Ooststellingwerf, K. Bakker, candidaat-notaris te Deventer; opgeheven het ontvangkantoor der directe bel. en acc. te Ruinezwold c. a. en ingesteld een ontvangkantoor derzelfde middelen te Mep- pel (buitengemeenten) voor de gemeenten Rui nerwold, Ruinen, Njjeveen en de Wjjck, behoo- rende tot de contróle Assen Yerder zgn benoemd tot ontv. der dir. bel. enz te Echt c. a. J. C. Greiner, ontv. te Makkum te Hellevoetsluis c. a. E. C. F. E. Von Krip- pendorf, ontv. te Yeenendaal c. a.te Druten c. a. J. H. A. van Beringen, ontv. te Venray c. a.te Breukelen c. a. F. Broeksmit, ontv. te Horst c. a.te Oude Pekela c. a. J. H. H. Eelsingh, ontv. te Zuidhorn c. a.te Venray c. a. H. Potjer, ontv. te Ittervoort c. a.te Ittervoort c. a. jhr. A. van Raab van Canstein, surnumerair uit de inspectie Rotterdam. De toespraak, waarmede Dinsdag de heer A. van Naamen van Eemnes het voorzitterschap der Eerste kamer aanvaardde, luidde als volgt „Mgne Heeren! Het vertrouwen van Haar Majesteit, onze hooggeachte Koningin-Regentes, roept mg opnieuw, Uwe Vergadering te leiden. Deze opdracht brengt wederom in herinnering, welk een groot verlies ons land geleden heeft door het overigden van onzen geëerbiedigden Koning, Z. M. Willem III. De rouw over dit verlies wordt echter gele nigd door de zekerheid, dat de eeuwenoude band van liefde en trouw, die Nederland en Oranje bijeenhoudt, onverbreekbaar is, en door de goede verwachting, die onze beminnelijke, jeugdige Koningin, opgevoed en geleid door een voortreffelijke moeder, voor de toekomst van ons land geeft. .Wjj mogen vertrouwen, dat eendrachtige samenwerking van de beide Kamers der Staten Generaal met de Regeering daaraan bevorderljjk zal zgn, dooT verbetering en ontwikkeling van den maatschappeljjken toestand, tot heil van ons dierbaar Vaderland. Moge de Almachtige aan dien arbeid Zgn onmisbaren zegen schenken. Door de ondervinding geleerd, doe ik met volle vertrouwen, ook voor het aangevangen zittingjaar, een beroep op Uwe welwillende medewerking. Ik verklaar het voorzitterschap van de Eerste Kamer der Staten-Generaal te aanvaarden." In de Tweede kamer sprak de heer P. G. J. v. d. Schrieck, tjjdeljjk voorzitter, het volgende .Mgne Heeren 1 De reden, waaraan ik de eer verschuldigd ben deze plaats opnieuw te kunnen en te mogen innemen, is u bekend. Met de meeste dankbaarheid zie ik Opwaarts voor dit groote voorrecht. Ter naleving van het gebruik, moet ik mg ook nu veroorloven efnige woorden hier wederom in het midden te brengen. In dé eerste plaats weneoh ik U, Mgne Heeren, geluk met het hernieuwd of nieuw bewjjs van het in U gesteld groot vertrouwen, en heet U, als Volksvertegenwoordigers, ten op rechtste gemeend, welkom in deze Vergadering. Na een zoo hevigen verkiezingsstrijd als in Nederland wellicht nooit gevoerd is, zgn wg tb&ns bier te gekomen net bet onver- - - zettelgk vast voornemen om naar het wezenlgk heil van het ons zoo innig dierbaar Vaderland met al ons vermogen onvermoeid te helpen streven. Wjj zjjn dan ook zoo volmaakt denkbaar overtuigd, dat zulks onze dure, niet af te wjjzen plicht is. Waarschijnlijk zullen wg omtrent sommige aangelegenheden wel eens in meening verschillen, maar omtrent de alles overtreffende hoofdzaak, nameljjk het ongekrenkt handhaven onzer vrjjheden, onzer rechten, onzer onafhan kelijkheid, zullen wjj altjjd ten voorbeeldigst eendrachtig zgn. Moge de Alwjjze ons, tot het naar behooren vervullen dezer zoo hoogst gewichtige ver plichtingen, met zgn onmisbare voorlichting steeds ter zjjde staan. Ik zal U wel niet behoeven te wjjzen op het groot verschil in den toestand bjj den aanvang van het voorgaande zittingjaar en dien van nu. Toen vleiden wg ons met de hoop, dat de Almachtige nog eenige heilrjjke regeeringsjaren aan Onzen nu diepbetreurden Koning zou gelieven te schenken. Die hoop werd, helaas, niet verwezenlijkt, Maar wjj verheugen ons thans in het bezit onzer in alle gewenschte opzichten zooveel belovende Koningin en het wgze beleid van Hoogstderzelver zeer geëerbiedigde Moeder. Scharen wg ons onwrikbaar, vast aaneengeslo ten om dien Troon, ter beveiliging der maat schappelijke orde en ter bevordering van Neer- lands Welvaart. Sedert ik de voorgaande maal dezen zetel innam, zgn de toenmalige raadslieden der Kroon, wien het gelukken mocht verschillende belangrjjke maatregelen tot stand te brengen, afgetreden. Het voornemen der staatslieden, aan wie H. M. de Koningin Regentes het roer des Bewinds dezer dagen toevertrouwde is ons zoo even kenbaar gemaakt. Hopen wg, dat de verwezenlijking daarvan in alle op zichten heilrjjk voor Nederland moge zgn 1 Voorzeker betreurt gg, Mgne Heeren, die in de laatst verloopen jaren uwe beste krachten hier aanwenddet, met mg de afwezigheid van eenigen onzer vroegere mede-leden. Doch laten wg vertrouwen, dat onze thans voor het eerst zitting nemende mede-afgevaardigden hun voor gangers niet slechts opvolgen, maar goed ver vangen zullen. Ik aanvaard mjjn zeer tjjdeljjke betrekking met den uit den grond des harten voorkomen den wensch, dat het Gode behagen moge onze Koningin zeer vele en alleszins gelukkige re geeringsjaren te schenken tot heil van het Haar zoo bg uitnemendheid getrouwe en liefhebbende Nederlandsche volkl Zeer lang leve en gelukkig regeere Koningin Wilhelmina Deze rede werd algemeen toegejuicht. Zooals bekend is, was door den afgetreden mi nister van binnnelandsche zaken, den heer De Savornin Lohman, voor den aankoop van een huis, waarin tjjdens de restauratie van bet Binnenhof de bureau's van zgn departement zouden worden gevestigd, een voorloopig con tract aangegaan met den eigenaar, waarin o. a. was bedongen dat de Staat de rente van de koopsom zou vergoeden, zoolang het huis ter beschikking van het Rjjk gehouden werd. De N. R. Ct. meldde dat die rente uit de Staatsbegrooting zal worden betaald, daar de som dezer dagen officieel als staatsuitgave is erkend. De door den heer D. Bolle te Rotterdam bezorgde goedkoope geïllustreerde uitgave van alle de werken van Frits Reuter is thans tot de twintigste aflevering gekomen. Het werk is, zooals men weet, in 30 afleveringen compleet en voor den uiterst geringen prjjs van 0.12J per aflevering te bekomen. Bjjna tegeljjkertjjd met de tjjding van het overigden van den gevierden kunstschilder J. Bosboom, verschenen de eerste en tweede aflevering van een prachtwerk, aan hem en zgn vrouw, de bekende romancière, gewjjd. De heer H. L. Berckenhoff levert den tekst en de heer Wm. Steelink heeft de vervaardi ging op zich genomen van twaalf etsen, naar de voornaamste kunstwerken van den schilder; bovendien zal de tekst versierd worden met een groot aantal illustraties, facsimiles naar studies, teekeningen enz. van den meester. De heer J. M. Schalekamp te Amsterdam die de uitgave onderneemt, wil, zooals hg in' zgn prospectus zegt, deze prachtuitgave maken tot een monument, den BosboomB waardig. De eerste afleveringen, die voor ons liggen bewjjzen dat niet te veel beloofd is, de twe» etsen daarbjj gevoegd «jjn juweeltjes,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1