N°. 217.
134" Jaargang.
1891.
Dinsdag
15 September.
Deze courant verschijnt d a g e 11] k
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-=^
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën: 20 cent per regel.' Bij abonnement IagerJ
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Het tarief voor de drinkwater
leiding te Middelburg.
Middelburg* ft September,
ONDERWIJS.
MIDDELBURG
Y)>e van ometer.
Middelburg 14 Sept. vm. 8 n. 67 gr.
m. 12 u, 75 gr., av. 4 n. 74 gr. F.
Verwacht Z. wind.
Agenten te Ylissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peijl, te Zierikree: A. C.de Mooij, teTholen: W. A. j Idrertentlën
van Neeuwenhtjijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te éém am
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Botterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn., te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Eootdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Datjbe Cle., John F. Jones, opvolger. I ïjj des avonds nog worden opgenomen.
Aanstaauden Woensdag zal onze gemeente
raad te beslissen hebben over het tarief der
waterleiding en daarmede moeten uitmaken
of deze inrichting aan haar doel zal beant
woorden.
Dit doel kan natuurlijk alleen zijn en
het spreekt dan ook uit alle stukken, die
omtrent deze zaak zijn verschenen om
de bewoners zooveel mogelijk van
goed water te voorzien en daardoor bij te
dragen tot verbetering van den plaatselijken
gezondheidstoestand.
Bet is algemeen aangenomen dat goed
water een belangrijke factor is voor het
welzijn der bewoners eener plaats.
Als leiddraad voor de bepaling der prijzen
nu is door burgemeester en wethouders een
ontwerp-tarief ingediend met eene uitvoerige
toelichting, waarbij een regeling naar de
huurwaarde der perceelen als de meest bil
lijke wordt voorgesteld en waarnaar dan ook
dit tarief is vastgesteld.
Wij hadden gelegenheid om van dit tarief
kennis te nemen en daarbij kwamen ons
enkele bemerkingen voor, die wij meenen
hier te moeten mededeelen in het belang
van eene goede oplossing van dit belangrijke
vraagstuk.
Bij dat tarief wordt vastgesteld voor het
gebruik van het duinwater te heffen 21/,
van de huurwaarde, vermeerderd met 20 °/0
voor iederen bewoner.
Van de berekening van dat tarief wenschen
wij een paar voorbeelden te geven, en wel
a Voor een huis, dat 500 huurwaarde
met 8 bewoners heeft, zou men moeten
betalen
21/, van 500
12.50
verhoogd met 8 X 20 opcenten 20.
32.50
waarbij komt voor 2 water
closets n
1 bad7.
Totaal 42.50
b Naar dezen maatstaf zou men verder voor
een woning met een huurwaarde van 700
en bewoond door b.v. 12 personen moeten
VtAtalftTi
21/, van 700 17.50
12 20 opcenten 42.
1 bad 7.
3 closets4.50
Totaal 71.
Ongerekend gevel- en besproeiing van een
tuin, die bij eene dergelijke woning allicht
gevonden wordt.
Men zal beweren dat dit een exceptioneel
geval geldt en wij zullen daarom ook
nog een voorbeeld aanhalenen wel van
een gewone burgerwoning, met een huur
waarde van 400.—bewoond door zes
personen.
Dit zou geven 2 '/2 van ƒ400 10.
6 x 20 opcenten12.
2 waterclosets 3.
Totaal 25.—
Men ziet dat men het z. g. kamertarief,
elders toegepast, in Middelburg niet wenscht
in te voeren. Burgemeester en wethouders
achten dit niet billijk. Zij meenen dat de
gewone burgerhuizen met een groot gezin ras
zouden blijken bezwaard te worden en grooter
huizen met ongeveer evenveel kamers, doch
grooter in oppervlakte, niet naar rato zouden
betalen. Wij kunnen echter dit bezwaar niet
deelen, vooral ook omdat in die gemeenten
waar dit kamertarief is toegepast geen
tegenstand wordt ondervonden en ook geen
moeilijkheden bij de exploitatie voorkomen.
Desverkiezende zou men het progressief kun
nen maken naar de huurwaarde der woningen.
Het nu voorgestelde tarief zal vooral druk
kend blijken voor groote perceelen, door een
talrijk gezin bewoond, tenzij er een maximum
wordt bepaald, zooals te Dordrecht bet geval
is, waar een huis, door éen gezin bewoond,
niet meer betaalt dan 50 per jaar.
In die gemeente is verder het tarief voor
pep kamer 2 per jaar, voof twee kamers
3, voor drie kamers 5, voor vier ka
mers f 8, voor vijf kamers 11, allen per
jaar. Voor iedere kamer meer 3 per jaar.
Voor zoldervertrekken en die beneden 11
M2 oppervlakte wordt 1.50 berekend.
Te Nijmegen betaalt men voor ieder ver
trek beneden de zeven 2.40 per jaar,
voor ieder vertrek boven de zes 1.20 per
jaar. De prijs wordt verhoogd met 25 voor
bakkerijeb, koffiehuizen enz. en met 50% voor
logementen enz. Tevens is daar een minimum
van 6 voor ieder gebouw bepaald.
Nemen wij bovenstaande berekening tot
maatstaf ook in Middelburg dan kan ieder
voor zich gemakkelijk de berekening maken
dat deze tarieven billijker zijn dan de nu
voorgestelde.
Stellen wij b. v. de hierboven genoemde
gevallen a. b. en c. en nemen wij aan
voor
a. zes kamersdan zou men moeten
betalen volgens bet tarief te Dordrecht 14
en dat te Nijmegen 6 x 2.40 14.40;
b. tien kamers dan betaalt men in Dord
recht 26en te Nijmegen 19.20
c. vijf kamersdan vordert te Dordrecht
de waterleiding een uitgaat van 11 en te
Nijmegen 12.
Een en ander is men denke er wel om
zonder closets en badtoestellen.
Voor mindere huizen en arbeiderswoningen
keDt het ontwerp-tarief, door burgemeester
en wethouders van Middelburg aangewezen,
geen verlaging. Wel wordt daarbij voor
gesteld aan genoemd college, waar de com
missie van de waterleiding of belangheb
benden meenen, dat het genoemde bedrag
niet in billijke verhouding staat tot dat voor
andere woonhuizen vastgesteld, de bevoegd
heid te geven om het tarief te wijzigen, doch
deze bepaling is te algemeen en zal allicht
aanleiding geven tot klachten over vermeende
onbillijkheid. Zou men niet, zooals in Den
Haag, eene vrijgevige bepaling kunnen
maken voor arbeiderswoningen en dergelijke
gebouwen Daar is vooral voor de kleine
perceelen een zeer laag tarief ingevoerd
voor huizen van niet meer dan f 68 huur
waarde 2.50 per jaar zelfs voor woningen
in hofjes onder zekere voorwaarden 1 per
jaar, waarbij de directie dan nog tevens den
aanleg binnenshuis voor hare rekening
neemt.
Nu zal wellicht de opmerking worden
gemaakt, dat de toevoerleiding te Middel
burg belangrijk langer is en daardoor de
exploitatie kostbaarder dan die te Nijmegen
en te Dordrecht, waar de prises d'eau in de
onmiddelijke nabijheid der gemeente zijn
gelegen, doch dit wettigt niet het belang
rijke verschil van prijzen, die daar worden
geheven en hier voorgesteld.
Het is de plicht van de gemeente, om in
het belang van de algemeene gezondheid
een zoo groot mogelijk verbruik van deugd
zaam water te bevorderen; en het zijn juist
alleen de lage tarieven, die een algemeen
en groot waterverbruik in de hand werken.
Eene regeling volgens metertarief werkt
in woonhuizen altijd min of meer belemme
rend men is zoo licht geneigd om de hoe
veelheid, die verbruikt moet worden, tot een
minimum te beperken, wanneer per eenheid
moet worden betaald, en dat is toch zeker
niet het doel der waterleiding.
Alleen voor nijverheidsinrichtingen is het
een goede maatstaf, doch het moet dan een
zeer billijk tarief zijn. Te Nijmegen betaalt
men voor zulke inrichtingen van 0.10 tot
0.05 per M3 met een minimum van 4
's maands. Hier is de laagste prijs voorge
steld op 0.10 per M3.
Waar het zulk een groot belang voor onze
gemeente betreft, hebben wij gemeend deze
bemerkingen niet achter te moeten houden.
De waterleiding kost nu eenmaal veel geld,
dat is waar, doch men moet niet door het
opvoeren der tarieven op een gedeelte der
bewoners een drukkende belasting leggen.
Laat ons liever allen bijdragen en dat
is alleen bij een laag tarief mogelijk om
den druk, die op de gemeente rust door
het tot stand brengen dezer nuttige inrich
ting, te helpen verlichten.
Geheel in den geest zooals wjj meermalen,
o. a. nog onlangs bjj de beoordeeling van het
boekjeDe jexujd onzer koninginons niten,
zegt de schrjjver van den jongsten brief uit
de Hofstad in de Arnh. Qrt het volgende
»Ik gevoel behoefte getuigenis af te leggen
van eene teleurstelling, die voor de gewone
lezers van mjjn geBchrjjf zeker onbegrijpelijk
zal zjjn. Zjj betreft het pas opnieuw afge
kondigde programma voor de plc chtige opening
der Staten-Generaal op aanstaanden Dinsdag.
Bjj de verandering van regeering drukte ik
eenigen tjjd geleden de verwachting uit dat,
met het optreden van eene vrouw aan de teu
gels van bet bewind, men toch eens zou af
wijken van de middeleeuwsche, en met de
tegenwoordig veldwinnende begrippen sterk
strjjdige manier, om het militair karakter van
het koningschap zoo zeer op den voorgrond te
plaatsen. Zelfs van een koning heb ik het
altoos min eigenaardig gevonden, dat eene zoo
bjj uitstek civiele handeling als de opening van
het Parlement met veel militair vertoon ver
richt werd. Maar ik heb daarbjj altoos in
aanmerking genomen, dat een manneljjk af
stammeling en naamdrager van de Nederland-
sche Maccabeeën (geljjk Da Costa hen noemde)
Willem I en zjjne lmiale afstammelingen,
zoon van den held van Waterloo, den aard
van zjjn stam niet verloochenen kon. Maar
nu is het anders, nu de natie aan haar hoofd
een kind heeft, geleid door eene vrouw, die
door geheel andere middelen de harten moet
weten te vinden en te leiden dan door sabel-
gekletter en machtsvertoon, die wat meer
is reeds r6geert -vvr ae gemoederen van
heel Nederland, door de kracht der aanhan
kelijkheid en wederkeerige toewijding alleen,
nu komt al dat gepraal van militaire huizen
en militaire uniformen niet meer te pas. Uit
dien hoofde heeft het programma voor a. Dins
dag, geheel op de oude militaire leest ge
schoeid, mg teleurgesteld. Ik verval niet in
de overdrijving van Pax humanitate, die mis
schien elk militair geleide zou willen afschaf
fen, om de koningin-regentes door schoolmees
ters of dienders te laten omstuwen bjj haren
opgang naar 's lands vergaderzaal. Acht men
een militairen stoet voor de begeleiding op de
straten noodig, mjj wel; maar ik zou willen
dat men het Militaire Huis bjj de opening der
Staten-Generaal zelve buiten de deur liet.
Want zoo ooit, dan behoort bjj zulk eene con-
stitutioneele plechtigheid hetcedani arma togae
te gelden.
De rede, waarmee de minister van binnen-
landsche zaken, de heer mr J. P. B. Tak van
Poortvliet, Zaterdag de zitting der Staten-
Generaal Eerste- en Tweede kamer
sloot, luidt in haar geheel als volgt.
>Mjjne heeren
»De ernstige ziekte en het daarop gevolgde
overigden van Nederlands geliefden Koning
wierpen eene donkere sshaduw op het afgeloopen
jaar. Zg deden in groote mate hunnen invloed
gevoelen op den loop der werkzaamheden van
de thans geëindigde zitting der Staten-generaa).
In het regentschap werd eerst tgdelgk voor
zien. Spoedig daarna moest het voor den dnur
der minderjarigheid van onze koningin aan
vaard worden.
De hieruit voortvloeiende geldelgke regelin
gen werden vastgesteld. Het inkomen der
kroon werd voor het nieuw ingetreden tijdvak
overeenkomstig de grondwet geregeld.
Tot al deze maatregelen verleenden de Staten-
generaal hunne hartelgke medewerking.
De regeling der levende strgdkrachten hield
uwe aandacht langen tgd en ernstig bezig.
Het gelukte evenwel niet, die regeling ten
einde te brengen.
De uitslag der verkiezingen leidde kort ge
leden tot eene wisseling van verantwoordelgke
raadsleden der kroon.
De koningin-weduwe-regentes heeft mg op
gedragen, u,mgneheeren, haren dank te betuigen
voor uwen ook in deze zitting betoonden gver
tot bevordering van 's lands belangen.
Door de koningin-weduwe-regentes daartoe
gemachtigd, verklaar ik deze zitting der Staten,
generaal in naam der koningin te zgn gesloten".
Wanneer het onderzoek der geloofsbrieven
in de Tweede kamer tgdig afloopt, zal de
minister van finaiciën vermoedelgk in het eind
der volgende week de staatsbegrooting indie
nen. In de gebruikelgke millioenenrede, waarin
de minister dan den geldelgken toestand za
uiteenzetten, zal hjj niet, ale zgn voorgangerl
drie keeren doen mocht, op een gunstigen loop
der rgksontvangsten in bet loopenda jaar kun
nen wgzen.
In de zeven eerste maanden van 1891 heb
ben nl. de middelen bgna I millioen minder
opgebracht dan in dat tgdvak van 1890, en
Augustus heeft daarin weinig verandering
gebracht. In beide jaren gat die maand on
geveer hetzelfde bedrag, zoodat het ongunstige
verschil nagenoeg hetzelfde is gebleven.
De oorzaak is hoofdzakeijjk te vinden bg de
indirecte belastingen, die meer dan 11 ton bg
het vorig jaar ten achter zgn, omdat niet
alleen het successierecht ruim 6 ton minder
inbracht, maar ook zegel- en registratierechten
achteruit zgn gegaaD, grootendeels zeker we
gens Blapheid in zaken en de vermindering
van het aantal nieuwe handelsondernemingen'
Ook de invoerrechten hebben 26,000 min
der gegeven en de domeinen wgzen een na-
deelig verschil van 456,000 aan.
Deze nadeelige posten worden slechts voor
een klein gedeelte opgewogen door een meer
dere ontvangst van 230.000 uit de accgnzen
(grootendeels uit het gedistilleerd), 162.000
uit de directe belastingen (grondbelasting en
patent), f 187.000 uit de poBtergen, 67.000
uit de telegrafen en 21.000 uit de loodsgelden.
Er Bchgnt thans weder een tgdperk van
magere jaren te zgn ingetreden, wat de taak
van den minister van financiën zeker niet
weinig verzwaart. De regeering zal, hetzg
door bezuiniging, hetzg door versterking der
middelen, of beide te zamen, moeten trachten
het financieel evenwicht te bewaren. En tevens
rust op haar de plicht, de belastinghervorming
ter hand te nemen, wat haar voorgangster
verzuimd heeft te doen.
De nieuwe minister van financiën staat in
allen gevalle voor een minder gevulde schat
kist dan de heer Godin de Beaufort bg zgn
optreden vond. Handelsblad
Blgkens nader bericht van hater majesteits
gezantschap te Pargs moet het certificaat, ver.
eischt bg den invoer in Frankrgk van Neder-
landsch vee, afkomstig zgn van de overheid
van de plaats van herkomst der dieren en in
houden dat deze gezond zgn en dat op de
plaats van herkomst op het oogenblik van hun
vertrek geene besmettelgk ziekte onder da
dieren van de ingevoerde soort heerschte, noch
in de twee voorafgaande maanden geheerscht
heeft. StCt.)
Bg koninklgk beBl. is de heer mr. J. Lion,
Oost- Indisch ambtenaar met verlof, eervol ont
heven van de hem opgedragen werkzaamheden
als secretaris der commissie tot het ontwerpen
van een nieuw wetboek van strafrecht voor de
Europeanen in Nederlandsch-Indië, onder dank
betuiging voor de door hem als zoodanig be
wezen diensten.
Wg ontvingen het jaarverslag van de Maat.
schappij van Weldadigheid, benevens het verslag
van het verhandelde in de algemeene verga
dering in 1891.
Wg ontleenen er het volgende aan. De uit
komst van landbouwbedrgf en de veehouding
geeft reden tot tevredenheid. In totaal werd
op de zes boerdergen toch nog een winst gemaakt
van 5520. De turfgraverg leverde slechts
gering voordeel, terwgl bg den fabrieksarbeid, wat
geldelgke uitkomsten betreft, 1218 verlies werd
geleden.
Op uit. December 1890 bestond de bevolking
met inbegrip der ambtenaarsgezinnen uit 1813
zielen tegenover 1830 op gelgk tgdstip in het
vorig jaar.
Deze vermindering is slechts schgnbaar, wgl
in het oude stamboek vele namen voorkwamen
van personen, die reeds vertrokken waren, welke
fout nu bg het vernieuwen der stamboeken is
hersteld.
Het aantal vrgboergezinnen bedroeg 212, dat
der arbeidersgezinnen 87, terwgl er 164 beste
delingen waren. Het geboortecgfer bedroeg
29, het sterftecgfer 22.
Er werden tien nieuwe gezinnen geplaatst.
2 kolonisten werden tot vrgboer bevorderd.
61 jongelieden, waaronder 22 bestedelingen,
verlieten de kolonie en werden in verschillende
betrekkingen geplaatst.
Aan contributie werd ontvangen f 14742,
zgnde f 389 meer dan het vorig jaar.
Van dit bedrag werd f 10656 besteed aan
onderhoud van gezinnen, zoodat slechts /4086
aan de algemeene kas ten goede kwam.
De cursus 1890/1 van de Gerard Adriaan van
Swieten-tuinbouwschool werd gevolgd door 26
jongelieden, waaronder van buitenaf 12.
Door zes leerlingen werd aan het in Augustus
gehouden eindexamen deelgenomen.
Ook omtrent de Boiobbouwschool van den
zelfden naam kunnen de mededeelingen zeer
gunstig luiden, wat betreft de uitkomsten met
bet onderwgs verkregen.
Aan de drie leerlingen, die examen aflegden,
kon het diploma van bosohbaas worden uitge
reikt.
De algemeene collecte, in 1891 ten behoeve
der Maatschappij gehouden, heeft opgebracht
32484.32$, waaronder uit Zeeland f 938.97
Vermeerdering van het ledental bljjft, wil
de maatschappij krachtig en nuttig werkzaam
zjjn, eene zeer gewenschte zaak en daartoe
wekken wjj onze lezers op. Te Middelburg
telt de afdeeling nog slechts 70 leden, te Goes
slechts 12, te Zierikzee slechts 20 leden.
Het bestuur der afdeelingen bestaat voor
Middelburg uit de heeren mr A. P. Snouck
Hurgronje, voorzitter, mr F. J. Sprenger,
secretaris en P. J. van der Leyé, penningmees
ter; voor Goes uit den heer Z. D. Van der
Bilt la Motthe, secretaris-penningmeester, te
Znrikzee uit jhr. mr. J. W. C. de Jonge van
Ellemeet, voorzitter, mr J. P. Cau, secretaris-
penningmeester.
Voorts zjjn correspondent der maatschappij
de heeren H. A. A. baron Collot ö'Escury te
Hontenisse, L. Theri Mz. te Oostburg en P.
Laban te Tholen.
In het gebouw der Ambachtsschool alhier
had heden middag op de gewone wjjze de
promotie der leerlingen en de uitreiking der
belooningen plaats.
Deze werd bjjgewoond door het bestuur, de
leden van de jury's en enkele belangstellenden.
Van den eere-voorzitter, den heer jhr mr L.
Schorer, was bericht ingekomen dat hjj verhin
derd was de promotie bp te wonen, terwijl de
commissaris der koningin, die eveneens was
geïnviteerd, ditmaal wegens uitlandig'neid, ook
niet tegenwoordig was.
De voorzitter, de heer dr -J. J. Convee,
drukte zgn leedwezen hierover nit, wgl beide
heeren steeds getoond hebben, en dit nog doen,
veel belang te stellen in deze inrichting.
Na met dankbaarheid melding gemaakt te
hebben van de aan de school verleende subsidies,
herinnerde de spreker er verder aan dat het
aantal van hen, die de school steunnen, inden
eaatsten tjjd door overigden en vertrek naar
elders is afgenomen, daarbjj de hoop uitspre
kende dat voortdurend meer ingezetenen een
bewjjs van belangstelling in deze nuttige zaak
zullen willen geven.
Dat de school goede resultaten geeft bljjkt
uit de vervaardigde werkstukken en de ge
maakte teekeningen maar vooal ook daaruit dat
vele oud-leerlingen zich eene goede positie in
de maatschappij hebben verworven.
De school is thans vol. In het afgeloopen
jaar telde de smederjj 7 en de timmerwinkel
18 leerlingen. Voor het smeden hebben zich
twee, voor het timmeren 6 leerlingen aange
meld. Een smidsleerling heeft de school ver
laten, terwgl van de timmerlieden 4 daarvan
niet langer gebruik wenBchten te maken.
Daarna deelde de voorzitter mede dat het
jaarljjksch examen op de gewone wjjze heeft
plaats gehad, terwgl de werkstukken door twee
jury's werden beoordeeld.
De jury voor het timmeren bestond uit de
heeren H. P. v. d. Ree, als lid van het bestuur,
benevens J. A. Vertregt en C. A. Goethals.
De jury voor het smeden was samengesteld
uit de heeren R. van der Klip, als lid van
het bestuur, P. Bagut en C. P. Gilde.
Beide jurys hebben de werkstukken beoor
deeld en legden daarvan een uitgewerkt rap
port over. Over beide leervakken gaven zjj
hunne tevredenheid te kennen zoowel wat het
onderwgs als de vorderingen betreft.
Naar aanleiding van de rapporten bracht
de heer Couvée in de eerste plaats den jury
leden harteljjk dank voor de genomen moeite,
terwjjl hg in de tweede plaats aan de leeraren,
ook uit naam der leerlingen, hulde bracht voor
wat zjj in het belang van de Bchool en da
leerlingen in het afgeloopen jaar opnienw heb
ben verricht.
Hierna werd overgegaan tot de uitreiking
der belooningen.
Deze bestonden, wat de timmerlieden betreft,
voor de le kl. ineen handzaag, toegekend aan
J. Bezujjen, voor de 2e kl. een booromslag met
booren, aan J. M. de Groot, voor de 3e kl.
een veerploeg en een reeschaaf, le prjjs, aan
L. Back, en vjjf beitels, 2e prjjs, aan J. Bostelaar.
De smeden ontvingen in de le klasse een
drilboor, le prjjs, toegekend aan J. L. Agelink
van Rentergem; een bankhamer, 2e prjjs, aan
M. J. Stevens, 2e kl. een tafelschroef, aan A.
A. Baggerman, 3e kl. een horloge aan A«
Grims.
Tan de loge la Compagnie Durable wares dj|
