N°. 215.
134® Jaargang.
1891.
Zaterda
12 September.
Middelburg 11 September.
FEUILLETON.
DE BEIDE RENTENIERSTERS
Of
Dete courant verschijnt d a g e 1 Ij k i
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-—]
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager!
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens aQe
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
LETTEREN
EN KUNST.
KERKNIEUWS-
UIT STAD EN PROVINCIE.
RECHTSZAKEN.
MIDDELBURG
Therinometer. Agenten te VliseingenP. G. bi Vzt Mxstdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland, te KruiningenF. v.d.Peijl, te Zierikzee: A. C.de Mooij, tt Tholen: W. A.
Middelburg 11 Sept. vm. 8u. 65 gr. van Nieowinhuijhsn en te Terneuien: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
m. 12 u. 76 gr., av. 4 u. 73 gr. F. advertentie-bureau'a van Nijgh Van Ditman, te Rotterdam, de Gebb. Belineante, te 'sGravenhage, en A. de la Man azn.,^te Amsterdam.
Verwacht verand. wind.
VlVOUVlV-UUiOHU IHU XIXVUU W I ÜO.' «w A.VVVV.'-WU.) - 7 O I 7
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te éém nut
aan het bureau bezorgd sjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen.
Het bericht, dat spoedig de instelling van
een rijksbureau van statistiek is te wachtenj
dat in vele bladen een plaats heeft gevonden,
is natuurljjk in dien zin te verstaan, dat
een post daarvoor op de begrooting zal voor
komen. De inrichting is dus eerst in 't
volgend jaar te wachten, en 't is in elk geval
Voorbarig thans reeds den persoon te noemen,
die tot directeur zou worden aangewezen. De
minister Lohman heeft de zaak voorbereid en
sjjn plan om advies aan het statistisch instituut
te Amsterdam gezonden, dat daarop een tegen-
plan heeft geformuleerd, hetwelk thans bjj den
minister Tak in overweging is. Pad.)
Haar men meldt sluit de dezer dagen in
te dienen Indische begrooting met een tekort
van elf millioen, wat oDgeveer opgebogen
wordt door de buitengewone uitgaven voor
spoorwegen en irrigatiewerken. De gewone
ontvangsten en uitgaven zouden dus ongeveer
in evenwicht zjjnmaar de juiste stand onzer
Indische finanoiën zal eerst kunnen beoordeeld
worden wanneer de hoeveelheden der in te
koopen en te verkoopen producten bekend
sullen zjjn.
De Koningin-regentes komt aanstaanden
Maandag haltvier in de residentie en ontvangt.
Dinsdagochtend te 10 uren de nieuwbenoemde
kamerleden ter beëediging ten paleize.
De Tweede kamer is bijeengeroepen Dinsdag
te 3 uur ter benoeming der commission voor
het onderzoek der geloofsbrieven.
Ook de Eerste kamer zal Dinsdag 3 uur een
Tefg$dering^houden.
Bjj kon. beslöi&ï-
is pensioen verleend aan J.Caland, wed. H. D.
von Brucken Fock, controleur van den waar
borg der gouden- en zilveren werken te Mid
delburg ad 200; K. H. G. Gejjer, wedW.M.
Morren, 2e leeraar aan de rjjks kweekschool
voor onderwijzers en de burgeravondschool te
Middelburg, ad 880 'sjaars; en
is benoemd tot adjudant in buitengewonen
dienst van Hare Majesteit de Koningin de
generaal-majoor W. K. L. van Helden, inspec
teur der cavalerie.
Eenigen tjjd geleden werden de Ned. consuls
per circulaire herinnerd aan de wenscheljjkheid
dat zjj steeds naar vermogen antwoorden op
de door particulieren tot hen gerichte vragen
nopens handelstoestanden in hun ressort.
In verband daarmede merkt thans de consul
te Gibraltar, de heer W. A. Thomson op, dat
bjj steeds antwoordt op vragen als boven be
doeld, doch dat die z. i. veel te weinig gedaan
worden.
Zoo is het hem gebleken dat tegenwoordig
te Gibraltar goederen, inzonderheid kaas, uit
Nederland worden betrokken door kleine koop
lieden, voor wier soliditeit hjj niet zou durven
instaan. Hjj waarschuwt dan ook tegen het
aanknoopen van handelsbetrekkingen met Gi
braltar alvorens bjj hem omtrent de huizen,
aan welke men levert, geïnformeerd te hebben.
De heer I.
solo-violoncellist
van
Uit het DuiUch.
v#
MARIE YON EBNER ESCHENBACH.
het concertgebouw te Amsterdam, heeft dezer
dagen eene uitnoodiging ontvangen, om te
dingen naar de vacante plaats van eersten
violoncellist van de Gewandhaus-concerten te
Leipzig, waartoe tot dusver een aantal solli
citanten waren afgewezen. De heer Mossel
heeft echter voor die uitnoodiging bedankt
en bljjft alzoo voor het concertgebouw behouden.
De Duitsche kunstzin is te Rotterdam aan
het tanen, daar ook de pogingen von een com
missie om het opera-orkest in stand te houden,
zjjn mislukt, omdat de inschrjjving, ondanks
de groote Duitsche kolonie, onvoldoende is ge
bleken.
Bjj de dezer dagen te Dordrecht gehouden
verkiezing voor 19 leden van het kiescollege
der Nederd. Hervormde kerk schjjnt het al
zeer raar toegegaan te zjjn. Daaromtrent schrjjft
men tenminste aan de Zutph. Ct. het volgende
Reeds een reeks jaren is de meerderheid in
dit college de orthodoxe richting toegedaan,
zoodat bjj benoemingen van diakens, ouderlin
gen en predikanten de keuze steeds viel op
personen van deze richting.
Bjj de vorige verkiezing echter hebben de
liberalen met eene kleine meerderheid de over
winning behaald en ook nu hoopte men weder
op een zelfden uitslag.
Met 't oog op het groot aantal uitgebrachte
Btemmen worden deze steeds door twee bureaux:
van stemopneming opgemaakt, nl. éen in de
Augustjjner kerk, voorzitter ds Kromsigt, en éen
in de Groote kerk, voorzitter ds Fejjkes.
Bg het opmaken van beide ljjsten bleek
dat de rechtzinnige party weer
met ongeveer 40 stemmen gezege
vierd had; en reeds was het proces-verbaal
van stemopneming gereed, toen een der aan
wezigen, de heer D. S. Monté verwonderd
over den ongunstigen uitslag van 't stembu
reau »Groote kerk" voor de liberale party
aan den praeses zulks te kennen gaf en ver.
zocht nog eens de juistheid der stemopneming
te onderzoeken, welk protest door den heer
C. Bos Azn. en anderen gesteund werd.
De algemeene voorzitter ds Kromsigt, be
noemde daarop eene commissie uit aanwezigen
van versohillende gezindten tot nazien der
stemopneming, die den volgenden uitslag con
stateerde.
Gekozen: 17 liberalen (meerderheid 25
stemmen), herstemming tusschen 2 libe
ralen en 2 orthodoxen.
Er waren nl. twee ljjsten van eandidaten,
door de beide kerkeljjke kiesvereenigingen ge
steld en die door de kiezers bjjna uitsluitend
geheel en in dezelfde volgorde waren overge
nomen, zoodat van de 1213 biljetten in de
Groote kerk slechts 26 geheel of gedeelteljjk
van deze lysten afweken, terwjjl van de over
blijvende 1187 stemmen, volgens de eerste
(foutieve) stemopneming, slechts 564 den libe
ralen en 623 den rechtzinnigen ten deel ge
vallen waren.
By het opnemen der stemmen werden deze
eerst bij tientallen gesorteerd en dan op hoopjes
van 50 stuks gebracht.
De commissie nu, benoemd tot nazien der
stemopneming, constateerde dat toevallig (1) by
een hoopje van 50 alleen het bovenopliggende
tiental de orthodoxe eandidaten be
vatte, terwyl de overige 40 stem
biljetten met de liberale namen
p r jj k t e n.
De verontwaardiging over deze onnauwkeu
righeden is hier algemeen en geen wonder,
»Was neef Julius maar thuis I" riep Jo
hanna eindeljjk, hare tranen afdrogende.
»Die i" viel Elise in en werd eensklaps
met wantrouwen vervuld. »0mjjn God, als
zjjn onverwachte vertrek maar niet in verband
staat met die ontzettende ramp!"
»Zoo iets willen wjj niet aannemen," zei
Johanna »nooit. Laat ons liever Zjj
bleef steken. Zy kon niet dadeljjk zeggen wat
zy wilde; zjj voelde echter dat zy iets moesten
uitrichten, zjj mochten niet stilzitten. Elise
'Was van hetzelfde gevoelen en dus besloten
zjj naar graaf Linden, den president eener
groote bank, in wiens huis Johanna vroege»
les gegeven had, te gaan en raad te vragen.
Zoo gezegd, zoo gedaanzy brachten dit
besluit onmiddellijk ten uitvoer en wilden zich
juist met de noodige plichtplegingen laten
aandienen, toen de graaf, geheel gereed om
uit te gaan, in de voorkamer kwam.
Hjj scheen zeer gehaast en had het altjjd
bijzonder druk, doch gedoogde daarom toch
niet dat de dames onverrichter zake vertrok
ken, zooals zy uit bescheidenheid volstrekt
wilden. Zy moesten de reden van haar komst
noemen en hadden nauw het woord „Boheemscli
grondcrediet" uitgesproken of hy riep«Wat 1
hebt gjj Boheemsche grondcrediet acties?"
»Niets dan dat, graaf Linden 1"
„Och Och 1 Dat is treurig 1" Hy zette
een bedenkelijk gericht, knabbelde op zjjn
knevel, dacht even na en zei«Er moet iets
gedaan worden. Weest zoo goed even te
wachten. Mjjn vrouw en dochter zyn helaas
niet te huis 1"
Dit zeggende opende hy de deur van het
salon en liet de beide dames binnendaarop
verwjjderde hjj zich door de voorkamer.
want waar moet het heen als de stemopnemers
z6o weinig betrou wbaujvzjjn
Immers ware de heer Monté niet zoo zeker
geweest van zjjne kansberekening, de verkie
zing ware in tegenovergesfelden zin uitgevallen
Hoewel nu ds. Talma, die zich steeds by
stemopnemingen voor 't kiescollege zéér op
den voorgrond plaatst, beweerde niet de schul
dige te zyn, maakte toch zjjne houding een
vreemden indruk en deed déArdoor een der
aanwezigen een bekend Fransch spreekwoord
uiten en zulks met te meer grond, daar ook
by de vorige verkiezing eene der-
geljjke voor de liberale party na-
de e 1 i g e, onregelmatigheid heelt plaats ge
vonden, die toen nog tjjdig hersteld werd
Van welke zjjde men de zaak ook beschouwt,
er heeft een schandelijk plichtverzuim plaats
gevonden onder voorzitterschap van ds. Fejj-
kes, en hoewel ik wil aannemen, dat deze ter
goeder trouw is geweest, toch pleit het ge
beurde zéér tegen zjjn conti 6le.
De houding in deze treurige zaak van den
algemeenen voorzitter, dB. Kromsigt, vindt, bjj
vriend en tegenvoeter, goedkeuring en appré-
ciatie.
Hoe hier de rechtzinnige partij ditmaal by
de verkiezing handelde, bljjkt uit onderstaande
staaltjes
Een kiezer, G. Plomp, heeft, met goed
keuring van het Btembureau,ophet
stembriefje van zyn vader en ook namens hem
gestemd. Toen aan datzelfde bureau de bus
verzegeld moest worden, was er geen cachet
en geschiedde dit eerst met een horloge en
later met een gewoon geruit ouwelstempeltje,
waarop een der aanwezigen (liberaal) voor alle
zekerheid nog met een brandpenning verzegelde.
Het wantrouwen in de vroegere, steeds in
orthodoxen zin uitgevallene verkiezingen, is
hier algemeen en reeds verspreidt zich het ge
rucht, dat eenige ernstiger rechtzinnige leden
van het kiescollege hun ontslag daaruit zullen
nemen.
Tot zoover het bericht, dat ons een eigen
aardig en weinig verkwikkelijk kjjkje gunt in
de practyken, welke in toepassing gebracht
worden in een kerk, waar waarheid en liefde
den boventoon moeten voeren.
Jammer vinden wy het dat de berichtgever
telkens spreekt van «liberalen" in plaats van
modernen". Eene strenge afscheiding achten
wy zoo noodig tusschen de aanhangers der
vrjjzinnige richting op staatkundig en die op
kerkelyk gebied. Beiden staan niet op éen
ljjn; en wy, liberalen, die altyd zoo apos
telen tegen de verwarring van de kerk met
de politiek, wat onze tegenstanders zoo bjj
voorkeur doen moesten vooral er voor waken
ons niet aan hetzelfde euvel schuldig te maken
Tal van liberalen in zaken van 's lands be'
stuur zyn volstrekt niet modernvelen hunner
zyn zelfs de irenische richting toegedaan
terwyl anderen zich met kerkelyke zaken in
het geheel niet inlaten.
Als men wat meer lette op die afscheiding
zou de politieke atmosfeer hèel wat zui
verder worden, terwyl zjj ook der liberale party
sleebts ten goede kan komen.
De heer P. de Boek, theol. doet. te Oost-
Souburg, is Donderdag te Groningen tot de
evangeliebediening toegelaten.
Het feestoonoert. waarmede, ouder gewoonte,
ook dit jaar F lor alia te Middelburg Donder
Johanna en Elise waren het nog niet eens
over de manier waarop zy den graaf, die allen
omhaal verfoeide, hare belangen op het hart
zouden drukken, of hjj kwam alweer terug
met een brief in de hand, dien hjj aan Johanna
gaf. Hare dankbetuigingen sneed hjj af met
de woorden: «Wilt gy zoo goed zyn dezen
brief aan zyn adres te bezorgen Daarop
bood hjj de oudste zuster zyn arm aan en
verzocht de jongste met een beleefden blik t<
volgen. Onder aan de trap floot hjj den koet
sier, die op de plaats wachtte, hielp de dames
in het rjjtuigje, riep«Naar de bank 1" en ii
vliegende vaart reden zjj de straat op.
Eerst nu beproefde Johanna te spreken
„Daar rjjden wjjDat is toch een verrassing 1'
Elise zei niets. Zjj hielden voor de deur der
bank stilde portier schoot toe. Alle deuren
vlogen open voor de overbrengsters van een
brief van den president aan den directeur.
Deze, de heer Eduard Plözl, een klein, deftig
heer, met een bruinen baard en kaal hoofd,
dat terstond de aandacht van Elise trok,
omdat bet zoo mooi glom, ontving de dames
dagavond werd beëindigd, is uitstekend ge
ul tagd. Onder begunstiging van allerpachtigst
weder waren vele honderden naar den in zee
van licht badenden Schuttershof tuin opgekomen
om de tentoonstelling te bekjjken, het meest
populaire van alle concerten by te wonen, het
traditioneele vuurwerk te zien afsteken en het
gewoel te aanschouwen.
Naar men ons mededeelt werd het feest door
ongeveer 1700 personen bezocht, waarvan een
duizend tegen entree. De inzenders, p. m. 600,
badden vryen toegang, evenals een 50 der beste
leerlingen van de VolkszangschooL
't Was als altyd recht gezellig; een volks
feest, door alle rangen en standen bjjgewoond,
elk genoegen gevend; en uitmuntend door orde
en goeden toon.
De tentoongestelde planten, waartusschen
honderden kaarsvlammen flikkerden, kwamen
schoon uit; de heldere kleuren der bloemen
en het zachte groen der bladeren maakten een
allerfraaist effect, tengevolge waarvan het aan
wandelaars rond de kolfbaan niet ontbrak.
De verdienstelijke kapelmeester van de Mid-
delburgsche schuttersmuziek, de heer Jan
Morks, had gezorgd voor een zeer in den geest
vallend, opgewekt programma, dat zyn korps
flink ten gehoore bracht en waarvoor het veel
byval ondervond.
Lieten de twee hoofdfactoren voor het wel
slagen van het feest, het weder en de muziek,
niets te wenschen over, ook het vuurwerk
slaagde buitengewoon goed. Het programma
ervan leek ons iets meer uitgebreid dan andere
jaren en elk stuk kwam tot zjjn volle recht.
De kunstvuurwerkmaker E. Hendrickx te Ant
werpen was de vervaardiger ervan.
Het zeventiende Floraliaieeat is met dezelfde
opgewektheid gevierd als de eersto jaren, wel
een bewjjs dat het zeer in den smaak van het
publiek valt. Moge daarom de Floraliacom-
missie nog vele jaren werkzaam zyn tot ver
edeling van den smaak, tot versiering en
veraangenaming van de huiskamer en tot het
brengen van wat poëzie in bet overigens zoo
prozaïsche leven van den arbeidenden stand.
Een avond als deze beloont heel wat van de
moeite en zorg die de voorbereiding ervan
vordert.
De Belgische stoomboot, die van de as
surantie uitgezonden was om het pleizierjacht
de Magriet aan den mond der Zandkreek, bjj
de Ooster-Schelde, op te visschen, heeft drie
dagen vruchteloos gezocht, en is onverrichter-
zake teruggekeerd. Men denkt, doordien het
jacht met volle zeilen zonk, dat het gekanteld
is en, wjjl de stroomkeering daar nog al sterk
is, onderwater is weggegierd. Het prachtige
vaartuig acht men nu totaal verloren.
Bjj het wassen van den vloed naderde
Woensdag een schip, geladen met steenkolen,
dat aan het Goesche Sas moest binnenloopen,
te dicht den oever en kwam op den steenen
berm terecht, waar het bleef zitten tot de vloed
hooger werd. Toen kwam het zonder schade
weer vlot. Hoewel dit fait op zichzelf niet
zoo belangrjjk is, kan de vermelding er van
tot waarschuwing strekken. Het gebeurt meer
malen dat schippers, onbekend met het vaar
water daar, aan lager wal geraken.
Mej. M. E. de Broekert te Goes is ook
met 1 Oct. a. geplaatst als leerling aan de
rijkskweekschool voor vroedvrouwen te Rotter
dam.
De nieuwe 4 pet. leening van den polder
Oud-Kempenshofstede onder Stavenisse, aange
gaan ten gevolge van buitengewone werken
van oeververdediging, in zake de laatste oever-
afschuiving, is pari geplaatst.
Aan den wachtmeester, commandant der
brigade marechaussée, de heer J. A. van Ros
senberg te Sluis, is de zilveren medaille voor
24 jarigen trouwen dienst uitgereikt.
Uit Sluis schrjjft men ons
Dat de lust voor den bloemenkweek alhier
bljjft bestaan, bewees de op Woensdag en Don
derdag in het sociëteitsgebouw de Vriendschap
gehouden tentoonstelling van Floralia.
Over het geheel getuigden de fraaie exem
plaren, die waren ingezonden, van de uitne
mende zorg, in weerwil van het min-gunstigo
zomergetjjde, door de inzenders aan de kwee
king hunner planten besteed.
Yan de 116 kweekers en kweeksters, die
planten inleverden, werden de volgende be
kroond le prjjs Emma Matthjjs2e Marie Wes
terweel, 3e Amelia Cijjnche, 4e Amelia de Bree,
5e Rosalie Tas, 6e Adolf Mayer, 7e vrouw
GevaertGoossen, 8e Pieter Coppens, 9elsidoor
Verstraete, en 10e Pieter Daschot.
Vervolgens waren nog ter opluistering der
tentoonstelling planten ingezonden, waarvoor
werden bekroondle prjjs Marie Tilleman en
2e prjjs Johan Daansen.
De bekroningen werden Donderdag avond
uitgereikt. Jammer dat bjj die gelegenheid
het alhier bestaande muziekgezelschap Apollo
niet een paar nommers ten beste gaf.
op zyn bureau en gaf ieder een stoel, waarop
zy plaats namen, terwyl hjj den brief las. Na
een poos zei hjj«Graaf Linden beveelt mjj
dringend aan u bjj te staan, dames. Mjju
raad staat u gaarne ten dienste ik betreur
slechts dat hjj zoo weinig baten zal. Hebt
gy Boheemsche grondcrediet acties
«Ja wel", antwoordde Johanna. «Boheem
sche grond-obligaties, mynheer de directeur."
Hjj zag de zusters doordringend aan. De
deelneming, die hy haar in het eerst slechts
uit plichtbesef betuigd had, ging van liever
lede over in iets innigs, iets vaderljjks.
In het gesprek, dat zich thans ontwikkelde,
legde de heer Plözl een onuitputteljjk geduld
aan den dag; hjj gaf tienmaal dezelfde ant
woorden op tienmaal herhaalde vragen en
bracht de dames eindeljjk aan het verstand,
dat voor haar slechts twee dingen mogelyk
warenöf hare papieren te behouden en het
verlies van haar geheele vermogen te wagen,
in de hoop dat er eenmaal een liquidatie zou
volgen, öf zoo spoedig mogelyk tot den veriroop
te besluiten en een klein, dooh zeker kapitaal
"f
Arrondissements-üechlüank te Middelburg.
Heden, Yrydag, zyn veroordeeld wegens
beleediging van een ambtenaar:
A. H. d. Y. 30 j., onderbaas Tementen, tot
10 b. s. 8 d. h.
verduistering: J. B. 44 j., hvr. van G.
G., zonder beroep Goes, tot 2 m. gev. straf
vernieling: J. S. 22 j., sjouwerman Mid
delburg, tot 7 d. gev. straf
mishandeling: M. B. 19 j., Retranche-
ment, tot 7 d. gev. straf en E. M. 60 j., arbei
der Heinkenszand, tot 8 b. s. 6 d. h.
beleediging: V. v. A. 41 j., wed. van
M. d. B.f werkvrouw Terneuzen, tot 3 b. s.
3 d. h.
diefstal: A. M. 20 j., werkman Krabben-
djjke, tot 10 b. e. 7 d. h. en M. M. 60 j.,
arbeider Heinkenszand, tot 7 d. gev. straf;
strooperjj: M. K. 19 j. en J. K. 17 j.,
arbeiders Ossendrecht, ieder tot f 5 b. s. 5
d. h.en
overtreding der drankwet: H. v.
d. V. 20 j., sjouwerman Middelburg, tot 3
b. s. 3 d. h.
Allen in de kosten.
Vrijgesproken isD. M. 53 j., werkman
Krabbendjjke, beklaagd van diefstal en A. M.
C. C. 55 j wed. van R. R., winkelierster en
A. M. E. W. C., hvr. van C. J. M., zonder be
roep beiden Middelburg, beklaagd van belee
diging.
Kantongerecht te Ooes.
Heden (Vrjjdag) zyn veroordeeld We»
genshet jagen in eens anders jachtveld zon
der voorzien te zyn van eene jacht acte of
schriftelijke vergunning van den eigenaar of
rechthebbende op dat jachtveld: J. N. te
Driewegen, J. T. te 's Heer Arendskerke, C. A. te
Borssele en B. K. te Wemeldinge ieder tot 2
maal 5 b. s. 4 d. h. voor ieder boetehet
zich in gesloten jachttyd met een geladen
schietgeweer in ^het, veld bevindenJ. M. te
te redden.
«Ik raad n dringend aan het laatste te
doen", zei de man van zaken, «en raad u
daarenboven uwe papieren, waarop gy natuurlyk
veel verliezen zult, te ruilen tegen Boheemsche
pandbrieven."
«Wat gy ons raadt dat zullen wy doen",
verzekerde Johanna.
„Denkt er van daag nog eens over na
en weest zoo goed morgen terug te komen
met de stukken als gy tot den verkoop
besluit."
«Eu hoeveel zouden in dat geval onze
rente bedragen vroeg Elise. «In welke ver
houding zonden die staan tot hetgeen wjj
thans ontvangen
«Hoogstens een derde", antwoordde d«
directeur.
\Slot volgt!)
