N°. 213.
134" Jaargang.
1891.
W oensdag
9 September.
Middelburg 8 September.
FEUILLETON»
DE BEIDE KEHTENIERSTERS
Dew courant verschijnt d a g e 11] k
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prfjs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—-i
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
LETTERENDEN KUNST.
ONDERWIJS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
MIDDELBURG
Thetnoineter.
Middelburg 8 Sept. vm. 80. 63 gr.
m. 12 n, 73 gr., av. 4 u. 69 gr. F.
Omtr. de windr. is niets te zeggen.
Agenten te VliseingenP. G. be Yet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KrniningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. j Adverlentlën
van Niïuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te éim uur
advertentie-bureau's van Nijgh Yan Ditmak, te Rotterdam, de Gebb. Bexjnïante, te 's Gravenhage, en A. de la Ma» Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zyn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. des avonds nog worden opgenomen.
»Wjj hopen dat de lessen onzer parlemen
taire geschiedenis niet sullen worden verge
ten in deze dagen en dat ijj vooral het tegen
woordig kabinet levendig voor oogen zullen
staan.
»Na den tellen en verbitterden partystryd
van den laatsten tyd is een verzoenend op
treden van deze regeering naar onze opvatting
een harer eerste en duurste plichten.
»Er moet ruste en kalmte komen in de
gemoederen van ons Yolk en bovenal vertrou
wen in de onpartydigheid van de regeering,
waaraan het beleid van 's lands zaken is toe
vertrouwd, opdat ieder weder aan zjjn gewonen
arbeid kan tjjgen en de beide kamers der
Staten-Generaal sich met den gevorderden ernst
kunnen wyden aan de behandeling van de
wetten tot oplossing van verschillende meer
en meer dringende vraagstukken op staatkundig
en maatsohappeljjk gebied, waarvan wjj de
indiening van dit kabinet meenen te mogen
verwachten.
„Geen bondgenootschap met, maar ook geen
onverzoenlijke vyandschap tegen andersden
kenden."
Aldus het Utrechtsch Provinciaal en stedelijk
Dagblad.
Zyn wensch, hoe goed gemeend ook, heeft
toch zyn bedenkelijke cjjde.
Iemand, die de politieke geschiedenis der
laatste jaren in ons land niet kent, zou allicht
tot de meening komen, dat er van de sjjde der
liberalen tegen andersdenkenden en jegens
politieke tegenstanders met vyandschap is
opgetreden.
En dit is absoluut niet waar geweest.
Yooral in de laatste jaren, tjjdens het bestuur
van het kabinet-Maekay, is door de liberale
volksvertegenwoordiging krachtig meegewerkt
tot bevordering van al wat haar goed en in
's lands belang voorkwam. Zjj heeft hoegenaamd
geen oppositie-guand-méwe gevoerd tegen het
kabinet; zy kwam alleen daar in verzet waar
dit bepaald noodig bleek te zyn. En ot thans
door ons ministerie op dezelfde wyze geregeerd
cal kunnen worden, als door het kabinet van
het I. g. christelijk bewustzijn is geschied, zal
«neer afhangen van de tegenpartij dan van de
liberale regeering of de liberale meerderheid.
Als de anti-liberalen het voorbeeld willen
volgen, .in de beide kamers de laatste jaren
door onze partjjgenooten gegeven, dan zal er
-zeker een tyd van kalmte en rust aanbreken.
Yruchtbaar kan hjj toch wel wezen als de
meerderheid in de Tweede kamer maar een
drachtig is.
Het is zeker een tyd van stryd geweest, de
Yerkiezings-periode, maar hetzelfde had men
«ook vóór het optreden van het ministerie-
Mackay, en toch legde de liberale party zich
destyds kalm neer by de onvermjjdeljjke ge
volgen van dien strydzy werkte mee en
behartigde op die manier de ook aan haar toe-
Betrouwde belangen. Het grootste bewjjs
Uit het Duitsch.
VAN
MARIE VON EBNER ESCHENBACH.
Op de vierde verdieping in een der oudste
huizen van het oude Weenen woonden sedert
lange jaren de gezusters Elise en Johanna
Moser. Het huis ligt in de Zangersstraat en
heeft een groote binnenplaats, waarop de
altyd blinkende ramen uitzien, die lucht en
licht in de woning der onde juffrouwen bren
gen. Deze bestaat nit een keukentje en twee
vertrekken en wordt zóo netjes onderhouden
alsof zy niet door menschelyke wezens* maar
alleen door reine geesten bewoond werd. De
keuken geljjkt een poppenkeuken, waarmede
nog geen kind gespeeld heeft. In lichte,
bonte kleuren en verblindend wit pryken de
jpotten en pannen aan de wanden; koper en
daarvan en van hare alles behalve vjjandige
houding tegenover hare tegenstanders was wèl
de medewerking, door haar verleend by de
oplossing der schoolkwestie.
Wat ziet men echter thans by de tegenpartij,
met uitzondering van de katholieke fractie,
gebeuren
Kuyperianen en radicalen treden nu reeds
vjjandig op legen de personen van de meeste
ministers zonder dat deze nog iets hebben kun
nen doen. De kleingeestigste opmerkingen
worden aan hun adres gemaakt. Dat alles ge
tuigt van een tegenovergestelde houding, dan
die, door de onzen van het begin al aan aan
genomen, toen zy in de minderheid waren.
De wenk, door het Utrechtsch Dagblad gege
ven, behoort dus eigenlijk aan het adres der
anti-liberalen.
Wanneer heeft trouwens een liberaal kabinet
bewjjs gegeven van »on verzoen] jjke vyandschap
tegenover andersdenkenden
Het is, dunkt ons, eenigszins eene miskenning
van den feitelyken toestand in ons land om
voor de toekomst iets dergeljjks te veronder
stellen en vooral van liberale zjjde zelve niet
te verdedigen, boe onpartijdig men ook wil
wezen.
Op grond van het verleden kan men tocho.
i. een liberaal ministerie iets dergelyks niet
verwjjtenen daarop is dan ook de vrucht
baarheid van zyn arbeid in de laatste jaren
niet afgestuitmaar wel meestal op zyn eigen
welwillende, echt vryzinnige houding tegenover
andersdenkenden men denke aan de April
beweging of aan de verdeeldheid onder
eigen aanhangers.
Wat verstaat het Utrechtsch blad verder
eigenljjk onder vyandschap Toch niet, wan
neer men, voor eigen beginselen strijdend, aan
die beginselen levenwekkende kracht wil geven
door wetten in het leven te willen roepon, die
daarvan het kenmerk dragen
Want dan deed een ministerie beter niets
te doen.
Wat dit kabinet ook tot belastinghervor
ming of kiesrechthervorming zal voorstellen,
altyd zal het by de tegenpartij heftige bestrij
ders vinden.
Moet het daarom met angstvalligheid vragen,
of het soms deze of genen andersdenkende
onwelgevallig is
Op die wyze .verzoenend" te willen optreden
zon de doodsteek wezen voor de liberale be-
ginselen.
Recht duideljjk is de bedoeling der rede
neering van het Utrechtsch 'Dagblad ons dus
niet. Zy klinkt zeer gemoedelyk; maar ten
eerBte bevat zy een wenk, die aan het adres
der liberalen vry wel overbodig is en tegen
over de nieuw opgetreden ministers niet aardig,
omdat daarin de veronderstelling ligt opge
sloten dat zy tot iets vyandigs zonden in staat
zynen ten tweede zinspeelt zy op eene half
slachtigheid, niets-beduidendheid, eene schip-
perende-politiek, eene verzoenljjkheid die niet
mag gevorderd worden en die o. i. nooit bevor
derlijk kan zyn aan het tot stand komen van
krachtige .wetten tot oplossing van verschil-
tin blinkt als goud en zilver maar de knoppen
aan de deurtjes van het fornuisje overtreffen
alles in blankheid en glans.
Hoe groot de zindelijkheid in de keuken
echter zyn mag, zy wordt toch nog overtroffen
door die in de kamers.
Politoer voor den vloer kan iedereen koopen
en op de planken atrykenmaar om er maan
den lang dienzeltden nieuwen glans op te
houden die kunst verstaat alleen juffrouw
Elise. Haar komt de grootste eer toe van de
veelgeroemde en loffelyke reinheid in dit
huishouden. Haar zin voor orde en netheid
doet zich meermalen gelden, op een wyze die
juffronw Johanna overdreven noemt. Bjjvoor-
beeld wanneer Elise 's middags nog eens met
flanellen lappen onder de voeten door de
kamer gljjdt, zooals zy zegt om eene gezonde
beweging te maken, doch inderdaad om enkele
vlekjes, die voor haar alleen zichtbaar zyn,
door liefkoozend streelen nit den blinkenden
vloer te verwijderen. Of wanneer zy de kussens
van de canapé, waarop Johanna jnist heeft
plaats genomen om vreedzaam thee te drinken,
met een rietje begint nit te kloppen. Zy doet
lende meer en meer dringende vraagstukken
op staatkundig en maatschappelijk gebied."
En dit toch is de voornaamste taak van het
liberale kabinet.
Hieromtrent bestaat tusschen het Utrechtsch
Dagblad en ons geen verschil.
By koninkl. besl. is
aan mr W. K. baron van Dedem, op zyn
verzoek, eervol ontslag verleend als burgemeester
van Hoorn, met dankbetuiging
bepaald dat de hoofdingenieur der marine
J. C. Jansen, tengevolge zjjner benoeming tot
ihinister van marine, by het korps ingenieurs
der marine pro memorie zal worden geroerd
de betrekking van chet der afdeeling mate
rieel by het departement van marine opgedragen
aan den hoofdingenieur C. L. Loder
bevorderd tot hoofdingenieur der marine,
om geplaatst te worden als hoofd van het vak
van scheepsbouw by 's ryks werf te Hellevoet-
sluis, de ingenieur der le klasse P. I. Turken
tot ingenieur der le klasse de ingenieur der
2e klasse J. S. van Veen; en
belast met diensten van algemeenen aardde
ingenieur der le klasse F. S. C. M. Wys
benoemd tot directeur van het telegraaf
kantoor en brievengaarder te Huizen A. van
Bommel, thans in geljjke betrekking te Oostburg;
de heer L D. J. van Elk, laatstelijk contro
leur der 1ste klasse by bet binnenlandsch
bestuur op Java en Madura, thans met verlof
hier te lande, op zyn verzoek, wegens physieke
ongeschiktheid, eervol uit 's lands dienst ont
slagen, met toekenning van pensioen.
Eindeljjk zyn, met ingang van 1 October 1891,
benoemd tot bureel-ambtenaren van den rijks
waterstaat J. Zemel en D. C. F. Linckers.
De St. Crt. bevat het programma voor de
opening der vergadering van de Staten-generaal
op Dinsdag 15 dezer.
Het ceremonieel is gelyk aan vroeger.
De wekeljjksche audiënties van H. M. de
koningin-regentes aan de ministers, welke in
den laatsten tyd vóór de optreding van dit
kabinet hadden opgehouden, worden weder
hervat. Heden zou de minister van justitie,
mr Smidt, door H. M. op het Loo worden
ontvangen.
Maandagmorgen te kwart vóór tien uur
kwamen onze beide koninginnen aan het station
Wolfhezen aan, waar een meisje haar een bouquet
aanbood. In een rjjtuig bespannen met vier
paarden, reden HH. MM. met gevolg naar den
straatweg van Heel aam, en vervolgens naar
een der hoogste punten der Doorwerthsche
heide, van waar zy een prachtig vergezicht
hadden over het geheele oorlogsterrein.
De koninginnen stonden nu en dan in het
rytuig, met een kjjker gewapend, om het ter
rein beter te overzien. Het atvuren der kanon
nen geschiedde in hare onmiddellijke nabjjheid.
Yooral toen de troepen in eikaars nabjjheid
kwamen, leverde het geheel een fraai schouw
spel op.
De manoeuvre, door duizenden toeschouwers
bygewoond.werd begunstigd door prachtig weder
en eindigde te twaalf uur. De koninginnen
reden daarop naar Oranje-Nassau-Oord, om het
dejeuner te gebruiken.
Des middags woonden zy de revue op de
Renkumsche heide by en vertrokken te half
vjjf naar het Loo.
het heel zachtjes, daar zy vooraf weet dat er
geen stof uit komt, maar men kan toch
nooit weten zy wil toch even zien, en Moet
slag op slag op de dunne, oude kussens neer
komen.
Johanna duldt dit zwygend. Doch haar
martelaressengezicht, de manier, waarop zy
met de hand over haar grjjs, glad gekamd
haar strjjkt en vooral de Bmachtende blik,
dien zy op het boek werpt, dat voor haar
opengeslagen op de tafel ligt, missen hun
uitwerking niet. Elise overwint den schoon-
maakduivel, die haar de vingers doet jeuken,
legt het rietje weg, en zegt.Kom, laten wy
nu lezen 1"
Het edele gelaat van Johanna heldert op.
Voorlezen is een groot genot voor haar en zy
beweert dat de werken harer lievelingsdichters
haar steeds nieuwe, schoone verrassingen be
reiden. Elise luistert, en zou dit nog veel
aandachtiger doen, indien niet de photogra
phic van oom Moser vlak tegenover haar ge
hangen had. Daar is helaas een glas voor,
waaraan men nooit goed zien kan of het ge
wreven is, of niet. Op een «eer boeiend
Haar aanleiding van de mededeeling van een
drietal bestuursleden der kiesvereeniging Bur
gerplicht te Amsterdam omtrent eene vóórver
gadering, welke door mr Jolles zou belegd zyn
geweest ter bespreking van de oandidatnur
Vrolik, verklaren een tiental leden, allen voor
zitters en secretarissen van verschillende comif és
van genoemde kiesvereeniging, dat niet mr
Jolles de leden van die comités heeft opgeroepen
tot het houden van eene vergadering maar dat
zy dat collectief hebben gedaan.
Op die vergadering, bygewoond door 26 be
stuursleden der comités, werd niet alleen
de candidatuur van den heer Vrolik besproken,
maar evenzeer die van de heeren Asser en Van
Gilse. Dergelijke bespreking in comitéverga
dering was niets ongewoons, maar had vroeger
ook wel plaats gegrepen. By meerderheid van
stemmen kwam men tot de conclusiedat,
hoezeer men ook alle hulde moest brengen aan
de heeren Asser en Van Gilse, in de gegeven
omstandigheden de candidatuur van den heer
Vrolik de meest gewenschte was.
Door de katholieke kiesvereeniging te Am
sterdam is de heer Paul Stiater candidaat
gesteld voor het lidmaatschap der Tweede
kamer.
Onlangs vestigden wy de aandacht oizers
lezers op de uitgave van een nieuwe ver
taling van eenige Van Ouida's werken, by den
heer Minkman te Arnhem. Thans is ldalia in
twee flinke deelen verschenen.
De toestand van den heer Bosboom is
zorgelyk. De zieke is zeer zwak en de nachten
zyn onrustig.
Tot onderwijzeres aan de openbare school
te Duivendyke is benoemd mej. C. C. van't Hof
te Renesse, no 1 der voordracht, die verder
bestond nit de dames H. C. J. P. Esink, T. J.
H. Wynne en M. J. C. Westerburger, allen te
Middelburg.
De collecte voor de scholen met den bjjbtl
bri cht op te Kloetinge 49.65J; en te Oos-
terland met Nieuwerkerk, Kapelle, Ouwerkerk,
Vianen en Sir Jansiand (giften) 22.39.
De kleeren maken den man is een stel
regel, die ook in overdrachtelijken zin op
winkels en magazijnen kan worden toegepast.
In den laatsten tyd hebben daarom in onze
gemeente, in navolging van andere groote
plaatsen, heel wat magazynen een ander kleed
aangetrokken.
De heer Antoine Mes heeft het voorbeeld
van anderen gevolgd en zyn magazjju in de
Gortstraat alhier met» de eischen des tyda in
overeenstemming gebracht. Een kolossale spie
gelruit zorgt voor voldoende licht, terwjjl de
fraaie plafoneering en helder witte wanden
er het hunne toe bybrengen om de keurig
afgewerkte, om hunne soliditeit en uitste
kenden toon bekende piano's op hun best
ce doen uitkomen. Dat deden by ons bezoek
vooral een drietal ter aflevering gereedstaande,
in Viaamschen renaissancestijl afgewerkte
piano's, die opnieuw het bewijs leveren dat de
heer Mes in zyue kunst niet bljjtt stilstaan.
Behalve dit eigen fabrikaat etaleert de heer
Mes in zyn magazyn fraaie Amerikaansche
orgels, vleugels, benevens tal van andere blaas-
oogenblik valt Elise eensklaps haar zuster in
de rede met den uitroep: .Met water kan ik
het er niet afkrijgen, morgen zal ik het met
jenever probeeren 1"
Dezelfde nauwgezetheid, die Elise aan den
dag legt met het oog op bet schoonhouden
der woning, betracht Johanna op het pant
der geldzaken.
De zusters hadden na verloop van dertig
jaren, waarin Elise aan het hoofd eener meis
jesschool stond, en Johanna gouvernante
by voorname families wae, een aardig som
metje overgelegd. De fortuin, die haar voor
eerljjken arbeid een ruime belooning ver
schafte, was haar bovendien gunstig door haar
in den persoon van haar oom Christiaan Moser
een uitstekenden bankier te bezorgen, aan
wien zy hare spaarpenningen toevertrouwden
en door wien die zeer verstandig beheerd
werden. Toen de oude heer stierf vond men
onder zjjne papieren, in een groot couvert,
waarop geschreven stond .Deposito. Eigendom
myner nichten Elise en Johanna Moser," een
kapitaal van niet minder dan twintigduizend
gulden aan effecten. Et lag een brief aan de
en strijkinstrumenten van de meest gewone
tot de fijnere soorten.
Een keurige salon is aan het ruime lokaal
toegevoegd en geeft den heeren en dames gele
genheid om op hun gemak hnnne keuze te
"bepalen. -»
Blykens de door burg. en weth. van
Middelburg aan den raad aangeboden begroo
ting voor het jaar 1892 worden de ontvangsten
en uitgaven geraamd op 395.Q47.85J, met
een post voor onvoorzien van 5910.
Onder de inkomsten vinden wy: aan batige
sloten van vorige jaren 32906.68J, batig
slot van de exploitatie der gasfabriek 10.000,
inkomstenbelasting f 73000, hondenbelasting
996 en vergunningsrecht S556.87J.
Onder de uitgaven wordt 88516.32 uitge
trokken voor onderwys.
Binnenkort komen wy als naar gewoonte in
het breede op deze begrooting terug.
Heden, (Dinsdag), werd het 2e bataljon
3e regiment infanterie te Middelburg gemobi
liseerd.
Te 7 uren werd de tjjding ontvangen dat
het bataljon om 1 nur marschvaardig op het
Molenwater moest zjjn opgesteld.
De verschillende verrichtingen hadden een
geregeld verloop en op het aangewezen uur was
alles tot vertrek gereed.
Het bataljon marcheerde vervolgens af en
keerde na een korten militairen marsch in het
garnizoen terug.
Bjj het vergelijkend examen als klerk by
de Hollandsche spoorwegmaatschappijen is o. a.
geslaagd C. J. Esink te Middelburg.
By gunstig weer vierde Zaterdag de
scherpschutters vereeniging Prins Hendrik te
Veere op haar seer netjes versierd terrein het
tienjarig bestaan der vereeniging en hield
daarby een huishoudeljjken wedstrjjd op per-
soneele en vrjje baan. Onder een vrooljjke
stemming, in tegenwoordigheid van vele inge
zetenen en vreemdelingen, werd er flink ge
schoten en 1g avonds reikte de commandant
K. Dekker de pryzen, waarvan vele geschonken
waren, met een gepast woord uit.
Pryswinners op de personeele baan waren
J. Venteville met 54, G. Schippers met 50,
J. Machielse met 49, K. Dekker met 48, H.
Djjkatra met 47 (laatste schot 8), G. den Har-
togh met 47 (laatste schot 5), J. Gejjp met
43, H. de Zeeuw met 40, A. V erstrate met 38,
J. Koppejan met 37, A. A. Geldof met 34,
A. J. van Eek met 31 punten en A. de Croo
consolatie prjjs.
Op de vrye baan waren winners H. Djjkstra
met 32 (laatste schot 11), K. Dekker met 32
(voorlaatste schot 10), G. Schippers met 30 en
J. Venteville met 29 punten.
De rozenprys werd behaald door J. Vente
ville met 29 ponten.
Na afloop van de uitreiking bracht men den
avond gezellig door en werd er menige dronk
gewyd aan den bloei van Veere's scherpschut
ters vereeniging.
In de Maandag door den djjkraad van het
calamiteuse waterschap Ellewoutsdyk-BorBselö
gehouden vergadering werd goedgekenrd de
ekening over 1890/91, die met een tekort sloot
van 4615.55, waarin door betalingen vanwege
het ryk en de provincie was voorzien.
Daar niet alle ronten van kapitalen waren
afbetaald of opgevraagd, stelde de dykraad in
zusters by, van den volgenden inhond: »IM
raad u na mjjn dood het beheer van uW
vermogen op te dragen aan myn zoon, uw
neef Julius; want in geldzaken zyt gjj allebei
even onnoozel als pasgeboren kinderen.'1,
Elise beaamde deze meeuing ten volle, maat
Johanna was niet zoo zeer van deze waarheid
doordrongen. Zy verzocht echter met haaf
zuster den heer Jnlius Moser haar kapitaal in
bewaring te willen houden. Daarvan wilde
hjj evenwel niets wetenhjj waB een brommige
man, die met werk overladen was.
Koopt toch een klein brandkastje en
legt uw geld daarin", zei hjj. »Ik zal twee
maal in het jaar komen om de coupons te
knippen en in te wisselen. Gy hebt n verdef
om niets te bekommeren dan dat gy met nwe
rente rondkomt en den sleutel der brandkast
niet verliest."
i. Wordt vervolgd)
