NV2Ö87 134" Jaargang:. 1891. Vrijdag 4 September. Be ter van topMel te Tenem Middelburg 3 September. Deie courant verschijnt d a g e 1 ij k met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.^-ï Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer /0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. MIDDELBURG E (IIIII1M. Theraoxneter» Middelburg 3 Sept. vm. 8 a. 61 gr. m. 12 a. 68 gr., av. 4 u. 65 gr. F. Verwacht verand. wind. Agenten te VliBgingen: P. G. ra Vet Mbstdagh Zoo», te Goes: A. A. W.Bolland,teKrniningen:F.v.d.Peijl,teZierikzee: A.C.DEMoou.teTholen: W.A. ▼ainiedwismiuijzehi en te TenietnenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren,abonnementen en advertentiën aan, evenals de ad verten tie-bureau'g van Nijgh Van Ditmar, te Botterdam, de Gebb. Belinïante, te 'b Gravenhage, en A. de da Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te AAn uur aan het bureau bezorgd ijjn, willen sg des avonds nog worden opgenomen. De kamer van koophandel te Terneuzen is nog altijd niet voltallig. Het kost- moeite het laatste lid te verkrijgen en de kans om daartoe te g raken is in de phase, waarin de kweBtie nn verkeert, zeer gering geworden. De belangstelling, om aan de verkiezing voor bet zevende lid deel te nemen toch is tot het uiterste gedaalden daarmee ook de lust van den persoon, die gekozen wordt, om aan een roepstem gehoor te geven, die verre van een volksstem mag heeten, of zelfs gelden kan als uiting van de kiezers, die geroepen worden tot het doen eener keuze. Bfl de eerste verkiezing, den 16 Juni, was de belangstelling zoo groot, dat van de 176 kiezers er 111 aan de verkiezing deelnamen. Toen werd de heer H. C. E. van IJsselstejjn, de man van wien, als wjj ons ten minste niet vergissen, het initiatief voor zulk een kamer uitging gekozen met 93 en de heer J. A. van Eompu met 73 stemmen. Voor de overige zetels moest eene herstemming plaats hebben tusschen verschillende personen, die van 27 tot 44 stemmen hadden verkregen. Bjj die herstemming daalde reeds het cjjfer der kiezers, die zich de moeite van stemmen wilden getroosten; want 78 hunner kwamen slechts op. Toch was dit nog een respectabel cgfer en zouden zjj, die met 40 tot 47 stemmen gekoien werden, een goed werk hebben ver richt, wanneer zjj allen hunne benoeming hadden aangenomen. Edoch, een tweetal hunner meende dit niet te mogen doenen sedert dat oogenblik it men langzamerhand gekomen in het lastig labyrinth, waarin men zich thans bevindt, Den 17en Juli kwamen er slechts 36 kiezers opterwjjl den 10 Augustus dit getal nog even rees tot 43ja zelfs bjj de herstemming op 17 Augustus tot 46. De toen gekozene vond echter ook geen aanleiding om te voldoen aan de uitnoodiging van 34 kiezers, die hem gaarne een zetel in de geheel nieuwe kamer zagen innemen. Eene nieuwe vrjje stemming was dus weer noodigmaar geen wonder dat toen de be langstelling der kiezers sterk verminderde en den 24 Augustus slechts 22 hunner de moeite zich getroostten om te stemmen. De strjjd was daarbjj echter nog niet beslist; en her stemming was weer noodigmaar toen was de lust tot stemmen bjj de betrokken personen zoo goed als gebluscht, want slechts vjjf hunner waren naar het raadhuis gegaan om te doen wat zjj meenden dat hun plicht was. Dat de uitverkorene, die met 3 stemmen aange prezen werd om de zevende plaats in te nemen, voor zulk een twijfelachtige eer bedankte, zal niemand hem zeker kwaljjk nemen. Aldus is de geschiedenis tot heden van het In het leven roepen eener kamer van koop handel te Terneuzen. Of zjj echter ooit tot stand zal komen dan Wel in haar geboorte zal bljjvenziedaar de groote vraag van het oogenblik. Er gaan reeds geruchten dat zjj, die hun mandaat al aannamen, dit weer zouden neer leggen, nu het zooveel moeite schjjnt te kosten om een compleet aantal leden bjj elkaar te krjjgen. Zulk een besluit zou te betreuren zjjn. Men moge denken over het nut van eene kamer van koophandel voor Terneuzen zooals men wil nu de zaak zoover gevorderd is als op dit oogenblik dient de poging om haar tot stand te brengen, dunkt ons, niet opgegeven te worden. Welk een belacheljjk figuur zou Terneuzen maken met zulk eene mislukte poging 1 Maar nog erger welk een gevoeligen knak zou de gemeente geven aan haar eigen prestige als handelsplaats, wanneer in haar geschiedenis een dergeljjke geheel mislukte poging moest geboekstaafd Worden I Sommigen beweren dat er geen behoefte bestaat aan eene kamer van koophandel, omdat het in hoofdzaak slechts doorvoerhandel is, waarvan Terneuzen bestaat. Aangenomen dat dit waar is, dan nog vragen wjjheeft die doorvoerhandel geen belangen om te behartigen Is er geen scheepvaart aan wier welzjjn en bloei zulk een kamer van koophandel zich gelegen kan laten liggen Is Terneuzen niet eene plaats, die toeneemt in welvaart juist door dien handel en die scheepvaart En valt vooruit te zeggen hoever die uitbreiding zich zal uitstrekken en of niet eenmaal buiten den doorvoerhandel een andere handel kan ontstaan, die steun en voorlichting van zulk een kamer dringend noodig heeft Ean juist een dergelijk college niet bevor derlik zjjn aan het opwekken van den lust en de ambitie voor meerderen handel Terneuzen heeft eene toekomstmaar in den afgeloopen winter is nog bewezen dat men zich voor zjjne handelsbelangen moet in de bres stellen, wil men den vooruitgang en den bloei in de hand werken. Wat toen partieu liere personen deden ligt meer op den weg van een kamer van koophandel, wier stem grooter gewicht in de schaal kan en zal leggen. Zie daar waarom naar ons gevoelen zulk eene instelling nuttig wezen kan. Maar zjj, die dat gevoelen niet deelen; zjj, die nog in twjjfel verkeeren over dat nut, doen toch onzes inziens geen goed werk, wanneer zjj zich onttrekken aan den plicht om zulk een col lege te helpen samenstellen. Want zjj beletten daardoor het nemen van een proef, die uitspraak kan doen over de juistheid van hunne eigen meening. Dat men eerst zulk eene kamer eens aan het werk late vooral thans nu men op weg is haar tot stand te brengen; dan kan men een billjjk oordeel uitspreken. Want zjj, die vol ambitie en illusie het nut van zulk een kamer bepleiten, zouden nn met recht het ver wijt kunnen doen hooren dat men hen belet heeft de proef op de som te leveren, dat geljjk hadden toen zjj aandrongen op het tot stand komen van zulk eene instelling, omdat zjj dit een krachtig middel achtten tot ver hooging van het prestige en den bloei van Terneuzen's handel. Om dit doel te bereiken is echter noodig dat men gerake uit den vrjj lastigen toestand, waarin men zich thans bevindt. Maar op welke wjjze Ziedaar de groote kwestie. Wjj, die van verre staan, kunnen natuurlijk niet oordeelen over den toestand, zooals bjj wellicht beheerscht wordt door allerlei per soonlijke kwesties en bjjzaken. Maar des te onpartjjdiger en vrjjer standpunt nemen wjj in Wjj zouden daarom zeggenlaten zjj, die tot heden het mandaat voor die kamer aannamen, liever dan te bedanken, een oproeping richten tot al de 176 kiezers, wier taak het is zulk een kamer samen te stellen. Laten zjj die kiezers bjj een trachten te krjjgen op eene vergadering, waarin door ben, die het vurigst voor deze zaak zich inspannen en die het meest overtuigd zjjn van het nut van zulk een kamer en van de wenscheljjkheid om haar in Terneuzen op te richten, de toestand van het oogenblik wordt uiteengezet; en gewezen op het onverantwoordelijke om hen feiteljjk machteloos te maken in het verwezenlijken van het idee, dat reeds zoo goed op den weg der uitvoering is gevorderd. Dat dan verder op die vergadering men zich vrjjeljjk uite over de personen, door wie men het liefst de zevende plaats zag ingenomenen daarna bjj stemming worde uitgemaakt wie het meest daartoe in aanmerking komt. In het belang der goede zaak dient dan die persoon zich eene keuze te laten welgevallen; maar dan moeten de kiezers, zich neerleggend bjj het gevoelen der meerderheid op die ver gadering, ook hunnerzjjds over allerlei per soonlijke kwesties heen stappen en zich bejj- veren om dien candidaat een behoorljjk aantal stemmen te verschaffen. De eer en de goede naam van hunne woon plaats dwingt hen daartoe. Zooals de toestand nn dreigt te worden zou Terneuzen met zjjn kamer van koophandel in ten dop de riv.:o van Nederland kannen worden. Dit te voorkomen is plicht van ieder der 176 uitverkorenen. Belangstelling in hunne gemeente drong ons tot bovenstaande opmerkingen, en tot het geven van een raad, goed gemeend en naar wjj ge- looven ook practisoh uitvoerbaar, mits men de handen in elkaar Bla en afstand doe van allerlei kleingeestige opvattingen, die thans wellicht eene goede oplossing der kwestie in den weg staan. Wat wjj verwachtten is geschied de anti- revolutionnaire bladen zjjn reeds druk bezig het schrjjven van den heer S. Sr. C., waarop wjj gisteren antwoordden, tegen de liberalen te exploiteeren. De jongste verkiezing van een lid der Pro vinciale staten in Gelderland voer Putten heeft de Standaard zeer ontstemd. En met reden. Want niet de anti-revolutionnaire candidaat, de heer graaf Yan Limburg Stirum, maar de liberale, de heer Yitringa, is gekozen en de anti-revolutionnairen verloren een zetel in de Staten. Het blad gaf onder den verschen indruk van de nederlaag een asterisk ten beste, waarin zjj de nederlaag schoof op de keuze van den candidaat. Men las 't volgende ►Tegenover Yitringa, geboren] Yeluwenaar, zeer groot grondbezitter, oud-lid der Staten en invloedrjjk notaris, was Van Stirum geen tegen- candidaat. »Naar men ons toch meldt is deze beer op de Yeluwe volkomen onbekend, heeft hij zich hangende zjjn verkiezingen niet vertoond en had hjj geweigerd zich over zjjn politieke ge voelens uit te laten. Hjj had verklaard geen anti-revolutionnair te zjjn en omtrent zjjn keuzen voor de Eerste kamer niets te kunnen verzekeren. ►De keuze van den candidaat was dus zoo onverstandig mogeljjk. »Met zulk een candidaat was het tegenover een man als Vitringa eenvoudig niet te halen. ►Zelfs rjjst de vraag of de anti-revolution naire kiesvereenigingen zulk een candidaat mogen aanbevelen. ►Gevolg hiervan was dan ook: ontstentenis van alle animo of geestdrift. En de kiesver- eeuiging zelve voelde zich bjj zulk een candi- datuur dan ook derwjjs gedemoraliseerd, dat ze zoo goed als niets voor den candidaat deed. ►Onder deze omstandigheden moet men zich er metterdaad over verwonderen dat de tegen- candidaat van den heer Yitringa nog zóóveel stemmen kreeg." De partjjgenooten in het district waren op hun beurt alles behalve ingenomen met deze kastjjding en er volgden in de Stand, eenige protesten. ►Hoewel volkomen bewust, dat het hart des menschen boos is van der jeugd af aan, ver klaar ik toch niet te begrjjpen, hoe uw bericht gever u zoo onjuiste inlichtingen geven kan, als daarin publiek te lezen staan", schreef o. a. de predikant G. J. Wejjenberg te Putten, en hjj weerlegde daarop woord voor woord de opmerkingen, door de Stand, gemaakt wat den heer Van Stirum betreft. Hetzelfde werd gedaan door den heer J. van der Waals te Njjkerk en de Stand, haastte zich dan ook om terug te nemen wat zjj van den heer Yan Stirum had gezegd, daarbjj erken nende dat de keuze, wat betreft het beginsel, volkomen gerechtvaardigd was. De nederlaag wordt echter nu geschoven op het ontbreken van een kiesvereeniging. Volgens den heer Wejjenberg heeft echter de doleantie-vrees er het hare aan toegebracht. De beslissing is van zeer veel gewicht voor de liberale partjj in Gelderland en in den lande en de Zwolsche courant vestigt er daarom meer bjjzonder de aandacht op. De Stand. erkent dat mede, waar zjj schrjjtt: »Gingen op die wjjs eerlang nog een paar zetels teloor, dan verloren we in Gelderland: 1. onze meer derheid in de Staten2. de Gedep. Staten en 3. de leden der Eerste kamer." In een Woensdagavond door de Amsterdam- sche kiesvereeniging Amstels burgerij gehouden vergadering tot het stellen van een candidaat voor het lidmaatschap der Tweede kamer werd een schrjjven medegedeeld van prof. mr T. M. C. Asser, die het bestuur candidaat had willen stellen, waarbjj deze verklaarde zich, nu door Burgerplicht de heer Yrolik tot candidaat ge kozen is, te moeten terugtrekken. Met 28 stemmen werd de heer Yrolik nu tot candidaat geproclameerd. 8 biljetten waren blanco. Drie bestuursleden van de kiesvereeniging Burgerplicht aldaar, de voorzitter mr J. C van Eyk, de penningmeester J. Mouthaan N.Jzn. en de heer E. D. Kits van Heyningen hebben hun ontslag genomen, omdat de candi daat van het bestu ur niet is gekozen. Twee andere bestuursleden, de heeren De Monchy en d'Ablaing van Giessenburg, hebben hun ontslag voorloo pig nog niet ingediend, omdat zjj meenden niet in het midden van den verkiezingsstrijd het werk te mogen staken. De andere leden, de heeren mr Zegers Veeckens en Asscher waren in de bestuurs vergadering, waarin dit besluit werd genomen, niet tegenwoordig. De eerstgenoemde zal echter voorloopig evenmin bedanken. Dezelfde kwestie heeft ook het bestuur van Amstels Burgerij gedwongen tot heengaan. Nu toch gebleken is dat de samenwerking tusschen de besturen van de drie liberale kiesvereeni' gingen niet het resultaat had gehad, dat men zich daarvan had voorgesteld, trokken zicb de heeren Yan Duinen, Olie, Eoch, Welsink, Homeper en Toekamp Lammers als bestuurslid terug en stelden hun mandaat ter beschikking van de vergadering. De heer Walter Elapp was afwezig. Het bestuur blijft echter aan tot na de verkiezingde aanbevelingen van den candidaat zullen dus door dit bestuur worden onderteekend. De collecte voor de scholen met den bjjbel bracht dit jaar op te Wemeldinge (Herv. kerk) i2.10, Axel f 216.26, Oud-Vossemeer (Chr. G. kerk) 30, Aardenburg met Eede en St. Eruis 48.65, Haamstede (Chr. Ger. kerk) f 10.28 en te Biezelinge met Eapelle en Everswjjk 60.70. Yrjjdag en Zaterdag werd te Groningen de algemeene vergadering gehouden van de vereenigiDg van leeraren aan inrichtingen van middelbaar onderwjjs. Git gedane mededeelingen bleek dat het getal leden in dat jaar van 344 tot 329 was gedaald. Dit laatste getal is als volgt ver deeld eere-leden 7, Noorder-Departement 59, Noord-Holland 75, Zuid-Holland 66, Zoider- Departement 46, Ooster-Departement 34, Cen- traal-Departement 31, algemeene leden 11. De iinancieële toestand was gunstig, daar het batig saldo tot 520 was gestegen. Als plaats voor de volgende algemeene vergadering werd Leiden aangewezen. In de vergadering van Zaterdag was een zeer belangrjjk punt aan de orde, nl. de bespreking over de eindexamens der hoogere burgerscholen met 5jarigen cursus. Naar aanleiding van de opdracht, aan de hoofdbestuurders gegeven krachtens het besluit der vorige algemeene vergadering, hebben zjj aan HH. directeuren der H. B. S. met vjjfjarigen cursus en aan de besturen der departementen der Vereeniging een aantal vragen gezonden omtrent de wjjze hoe en den tjjd wanneer de eindexamens der H. B. S. behooren afgenomen te worden. Naar aanleiding van deze antwoorden waren op de agenda een aantal punten opgenomen die, in eenigszins gewjjzigde volgorde, werden behandeld. Het eerst komt aan de orde punt 1Het is wenscheljjk de tegenwoordige eindexamens, doch in gewjjzigden vorm, te behouden. Hierover bleek al dadeljjk verschil van ge voelen te bestaan. Een der leden wensohte dit punt te formuleeren»het is wenscheljjk dat de eind-examens worden gewjjzigd", een ander meende dat men duideljjk moest uit spreken dat men niet de schoolexamens volgens inspecteur Yan Eyk verlangt. De schoolexamens vonden een verdediger in den heer H. Snjjders van Middelburg; Deze spreker vroeg waarom zullen niet de leeraars zelf, die over de overgangsexamens beslissen, ook de beslissing over het eind-examen hebben Hjj kent geen steekhoudend argument er tegen. Wel is hjj tegen gecommitteerden daarbp, maar hjj zou toeh liever een school examen met gecommitteerden hebben, dan be houd van het tegenwoordig staatsexamen. Na langdurige discussie werd met 43 tegen stemmen, 3 waren blanco, het punt, zooals bet oorspronkelijk was geformuleerd, goedge keurd. Punt 2j luidende: »Er moet gebroken worden met het stelsel van Pro vinciale Commissie n. De minister van B i n n e n 1 a ndso he Zaken benoemt elk j aar zooveel com mi ui 0a als h: jj noodig acht met het oog op het aantal oandidaten en zorgt dat in elke commissie ten minste twee leeraren zitting hebben van die scholen, wier leerlingen door haar geëxamineerd zullen worden"; werd na discussie met groote meerderheid van stem men aangenomen. Een volgend punt:Elk onderwjjsvak moet examenvak zjjn,; werd aangevuld met de woorden der vjjfae klasse ach ter onderwjjsvak en zoo bjj acclamatie aangenomen. Eveneens werd bjj acclamatie aangenomen een ander puntWenscheljjk is het bjj h e t e i n de x am en hoof d z a kei jj k datgene te vragen, wat in de aatste twee jaren op school be handeld is. Achtereenvolgens werden nog aangenomen de volgende conclusiesBjj schrifteljjk examen krjjgen alle oandidaten betzelfde werk; uit de opgaven, door commissarissen verstrekt, doet eene vergadering van de voorzitters dier commissiën met de inspecteurs een kenze. Het is wenscheljjk dat de com missiën z jj n samengesteld uit leer aren van scholen met 5 jarigen cursus of dat dezen althans de meerderheid hebben. Het voorlaatste punt van behandeling in deze zaak was geformuleerd als volgt: Ver vallen moet het onderwjjs in tech nologie, warenkennis, handel s- recht, geologie, mineralogie en eschiedenis der letterkunde in vreemde talen. Na discussie werd goedgevonden dit puntte combineeren met een vroeger aangenomen en het te laten luidenElk onderwjjsvak der 5e klasse moet ook examen vak zjjn behalve technologie, warenkennis enz. Alvorens werd nog gediscussieerd over de vraag of boekhouden als examenvak zou wor den behouden. Met 17 tegen 14 stemmen werd alzoo besloten, 19 leden bleven buiten stemming. Het laatste puntHet schrift e- ljjk examen voor de vreemde talen al bestaan in eene tertaling van een of ander stuk uit en in elke dier talen werd wel besproken dooh eene beslissing is niet genomen. In de fraaie zaal van bet Grand Hótel des Bains te Ylissingen, trad Woensdag avond voor een talrjjk en dankbaar publiek voor het eerst op het Grand spectacle concert Varié, onder directie van den heer H. van Os. Het tableau de la troupe was goed en voor afwisseling wasuitstekend gezorgd. Een Duitsche zangeres, een Engelsche dito, de heer en mevrouw Van Beem—Eapper en een Canadian trio gaven soli, duetten en trio's ten beste, die alle goed voldeden en gebiseerd werdenhet laatst* genoemde gezelschap gaf verder groteske lansen en keurige standen te zien. De familie Freire, zich noemende la troupé Brésilienne, verrichtte zeer sterke gymnastische toeren, met een gemak en zekerheid die het gevaarljjke er van deed vergeten. De salto- mortales, welke een der leden van dit gezel schap op de voeten van een ander uitvoerdej waren sterk, evenals de verrichtingen van een onge dame op eene op de voeten van een quilibrist vrjj staande höoge ladder; Voorts vertoonde mr Alexander Garo zijne, met het volste recht >wonderbaarljjk gedres seerde" kakatoes. Dat nommer alleen zou een gang naar het Badhotel niet doen betreuren. Op commando van hunnen opvoeder deden de gesnavelde artisten de meest verrassende kunst* verrichtingen met een gemak, een elegantie en een zekerheid die niets te wenschen over® lieten. Vooral het plaatsnemen op, voor, ilt en naast het keurig galarjjtuigje, deevolutiëh op een stoel en eene vélocipède verdienden het luide applaus, dat er aan ten deel viel, evenals de vogelrekenaar en letterzetter. Ook domme August was alleraardigst. Een enkele opmerking echter aan wien het aangaat. Na zich uitstekend geamuseerd te hebben loopt men, het badhuis verlatend om de tram te bereiken, groot gevaar een ongeluk te krjjgen. Woensdagavond ten minste heerschte van af het badhuis tot aan de tiam een Egyp* tische duisternis, die belette te zien Waar men liep. Wjj doen daarom in bet belang van de badhuiabezoekers een beroep op hem of hen; dty

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1