N°. 196.
134" Jaargang.
1891.
Vrijdag
21 Augustus.
Het liberaal kabinet.
Middelburg 20 Augustus.
Deze courant verschfjnt d a g e 1 IJ k 8
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën s 20 cent per regel: By abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
KUNST EN LETTEREN.
KERKNIEUWS-
UIT STAD EN PROVINCIE.
MDDELBllGn MANT.
Thermometer.
Middelburg 20 Aug. vm. 8u.63 gr.
m. 12 u. 68 gr., av. 4 u. 63 gr. F.
Verwacht Z. W. wind.
Agenten te Vliusingen: P. G. de Vet Mistdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland,teKruiningenF. v.d.Peijl, teZierikzee: A.C.deMooij,teTholen: W. A.
van Nieuwenhuijzen en te TerneuienM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditman, te Botterdam, de Gebb. Belinïante, te 'b Gravenhage, en A. de la Man Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te éém uuï
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen.
Blijkens heden uit 's Gravenhage ontvan
gen telegram men zie Laatste berichten
is thans officieel bevestigd het bericht om
trent het nieuwe ministerie, gisteren ons uit
Amsterdam gemeld.
De mannen, die dus weldra de zetels ach
ter de groene tafel zullen innemen, zijn de
volgende heeren
Buitenlandsche zakenmr G. van Tienho
ven, lid der Eerste kamer voor Noord-
Holland en Burgemeester van Amsterdam.
Binnenlandsche zaken mr J. P. R. Tak
van Poortvliet, lid der Tweede kamer voor
Amsterdam en oud-minister van waterstaai,
handel en nijverheid (187779).
Financiënmr N. G. Pierson, president der
Nederlandsche Bank, oud-hoogleeraar aan
de Universiteit van Amsterdam.
Justitie: mr H. J. Smidt, lid der Tweede
kamer voor Emmen, oud-minister van justitie
in het ministerieKappeijne (187779) eu
van 1884—1888 gouverneur van Suriname.
MarineJ. C. Jansen, hoofd-ingenieur,
chef van de afdeeling materieel aan het depar
tement van marine.
Oorlogluit.-kolonel A. L. W. Seyffardt,
lid der Tweede kamer voor Utrecht (tot 15
Sept. 1891).
Waterstaathandel en nijverheid: C. Lely,
ingenieur bij de Zuiderzee-vereeniging.
Kolonién mr W. K. baron Van Dedem,
lid der Tweede kamer voor het district Hoorn,
burgemeester der gemeente Hoorn.
Wie de mededeelingen, welke de ronde
hebben gedaan, nauwkeurig heeft gevolgd,
zal zich over deze samenstelling van het
aanstaande kabinet niet verwonderen.
Onder de nieuwe titularissen zijn dus
vier leden der staten-generaal, die, wegens
het aanvaarden van een bezoldigd staats
ambt, moeten aftreden, maar terstond her
kiesbaar zijn.
Naar het Ebld. verneemt, wenscht de heer
Tak van Poortvliet de betrekkingen van
minister en kamerlid niet te vereenigen en
zal hij zich dus niet herkiesbaar stellen.
Hoe de andere drie aanstaande ministers,
kamerleden, over de vereeniging oordeelen,
zal weldra blijken.
In allen geval zullen de provinciale staten
van Noord-Holland binnen 30 dagen moeten
bijeenkomen om een lid der Eerste kamer te
kiezen en zullen de kiezers in de districten
Hoorn, Emmen en Amsterdam worden op
geroepen om afgevaardigden ter Tweede
kamer aan te wijzen.
Voor den tbans weldra (binnen 30 dagen)
ten einde loopenden zittingstijd der oude
kamer zijn aanvullingskeuzen overbodig ge
worden. Wat de nieuwe kamer betreft,
welke op 15 September optreedt, laat de
kieswet 29 dagen tijd voor de aanvullings
keuzen, die derhalve uiterlijk in de tweede
week van October behooren te geschieden.
Nu de heeren Van Tienhoven eu Pierson
ministers worden, zal tevens moeten voorzien
worden in de belangrijke betrekkingen van
burgemeester Van Amsterdam en van pre
sident dhr Kederlandsehe bank.
En zoo zal thans na jaren wederom een
geprononceerd liberaal ministerie aan het roer
komen.
Na de periode van cabinets Jaffaires en
van een anti-liberaal ministerie, uit anti-
revolutionnaire en katholieke leden van ver
schillende nuances samengesteld, is het eene
verademing een tijdperk te gemoet te gaan,
waarin de politieke atmosfeer zuiverder zal
zijn.
De heer Tak van Poortvliet zal als pre
sident-minister optredenen het verheugt
ons dat hij, die door de aanneming van zijne
benoeming als bestuurslid der Liberale TJnie
bewijs gaf van instemming met het program
der liberale partij, de richting zal aangeven
Waarin het nieuwe kabinet zich zal bewegen.
Wij kunnen dus met grond van hem en
zijne mede-leden verwachten voldoening aan
de eerste, dringende eischen van hetoogen-
{>lik, die ook in bet pogram der Unie op
den voorgrond traden, kiesrechtuitbreiding
en belastinghervorming.
Voor laatstgenoemde is er grond tot goede
verwachtingen nu aan het hoofd van het
departement van financiën een eminent man
komt te staan als de heer N. G. Pierson,
een man, wiens bereidwilligheid om die
moeilijke taak op zich te nemen zeer dient
gewaardeerd te worden.
Over het geheel bevat het nieuwe kabinet
uitstekende elementen, maar meerendeels
vreemdelingen aan de groene tafel. Alleen
de heeren Tak van Poortvliet en Smidt
hebben een ministerieel leven achter zich,
dat met eere mag genoemd wordenen al
is eerstgenoemde meer thuis in waterstaat
van welk departement hij eenmaal de stich
ter was, hij zal zeker ook als minister van
binnenlandsche zaken zich heel spoedig ver
trouwd maken met de zakenterwijl de
algemeene leiding bij hem in goede handen
zal zijn.
Eigenaardig vinden wij het optreden van
den heer Lely, ingenieur van de Zuiderzee-
vereeniging.
Mogen wij daarin een vingerwijzing zien
dat het kabinet de voor de materieele be
langen van ons volk zoo gewichtige zaak
der droogmaking van de Zuiderzee tot eeD
oplossing brengen wil?
Wij willen het hopen.
Voor dergelijke vraagstukken en voor
alles wat aan de oplossing der sociale
kwestie rechtstreeks of zijdelings ook in
ons land kan bevorderlijk zijn, vragen wij
de bijzondere aandacht der nieuwe ministers.
Dat de chef der afdeeling materieel van het
departement Marine als minister voor dezen
tak van dienst de juiste man op de rechte
plaats kan zijn, ligt voor de hand, nu vooral
dat materieel zooveel verbetering be
hoeft en in de laatste jaren tot ernstige
en gegronde klachten aanleiding heeft ge
geven.
Wat de heer JaDsen als zoodanig wezen
zalof hij de moeilijke taak zal kunnen
vervullen, die hij op zich wil nemen, weten
wij nietevenmin als wij dit kunnen zeggen
van de nieuwe titularissen voor buiten
landsche zaken en koloniën. Aan die de
partementen is behoefte aan krachtige
leiding, aan tactvol optreden. Dit liet in
de laatste jaren vrij wat te wenschen over.
Gelukkig dat in onzen Oost een man als
mr Pijnacker Hordijk getoond heeft een goed,
bezadigd en bekwaam vertegenwoordiger des
konings te zijnen er alle reden is om
samenwerking tnsschen hem en den heer
Van Dedem te verwachtenterwijl laatst
genoemde, wiens ervaring, in Oost-Indië
als advokaat opgedaan, hem van uitstekende
dienst kan wezen, wat ons West-Indië
betreft, in zijn collega voor justitie, oud
gouverneur van Suriname, een uitstekend en
derzake kundig raadsman kan vinden.
Oorlog zal bestuurd worden door den heer
Seyffardt en daardoor is hoogst waarschijnlijk
aan de legerwet van den heer Bergansius
een eervolle begrafenis bezorgd. Dit spijt
ons voor den wakkeren minister van oorlog,
die weldra heengaat; en ook niet minder
voor eene goede regeling van onze levende
strijdkrachten, waaraan zoozeer behoefte be
staat. Wat daarvan nu worden zal dienen
wij af te wachten; sommigen beweren dat
de heer Seyffardt eene minder goede en
veel duurdere regeling wenscht. Onze ver
tegenwoordiging beware ons daarvoor
In ieder geval zal deze kwestie weer ge-
ruimen tijd van de baan zijn geschovenen
dit is wel eene schaduwzijde van de veran
dering, die thans plaats zal vinden aan
onze ministerieele departementen en waartoe
de omstandigheden dwongen.
Wij onthouden ons verder liefst van lof
redenen op de nieuwe titularissen en van voor
spellingen omtrent hetgeen zij doen zullen
Van liberale en andere kabinetten hebben
wij al zooveel ervaring opgedaan, dat wij
huiverig zijn om te profeteeren of, op grond
van erkende bekwaamheden alleen, groote
verwachtingen te koesteren omtrent een
vruchtbaren arbeid op wetgevend gebied.
Eene afwachtende houding aannemen komt
ons het verstandigst voor,
Het is trouwens een hoogst moeilijke taak,
die het liberale kabinet wacht. Het moet
de minder gunstige ervaring, vroeger wel
eens verkregen van liberale ministeries, uit
wisschen en het vertAv, vso herwinnen, dat
de liberalen niet zonder hun schuld hebben
verbeurd. Maar nu het Nederlandsche volk,
trots dit alles, getoond heeft toch nog niet
geheel en al het vertrouwen in hen verloren
te hebben, zal het ministerieTak-Van Tien
hoven daarom vooral een ernstigen plicht te
vervullen hebben.
Het zal dit echter niet kunnen doen zonder
krachtigen steun van de liberale vertegen
woordigers in de Tweede en de Eerste kamer.
Krachtige aaneensluiting onderling en
aansluiting bij dit kabinet, niet minder
krachtige samenwerking en een weinig op
offering van eigen ideeën en zelfverlooche
ning, waar het details betreft, ziedaar de
hoofdmiddelen om dit ministerie, tot eer
van onze partij, een vruchtbaren arbeid te
doen verrichten.
Er is echter nog een andere reden, die
ons noopt tot omzichtigheid in het opwekken
van groote verwachtingen omtrent dien
arbeid; vooral in het eerste jaar.
Wordt aan het vrij algemeen geuite ver
langen voldaan, dan zal het eerst een
wetsontwerp ingediend en behandeld moeten
worden tot herziening der kieswet. Dat is
de dringende eisch van het oogenblik die
uitbreiding van ons kiesrecht vordert.
Komt die tot stand, dan zal de Tweede
kamer weer moeten ontbonden worden om
den nieuwen kiezers gelegenheid te geven
uitspraak te doen aan welke vertegenwoor
digers zij d^e behartiging van 's lands
belangen weméchen Jrr.gen te zien.
Dit zal tijd vorderen; tijd die wel vrucht
baar wezen kan voor een dringend noodige
verandering in ons kiesstelsel maar toch
verhinderen zal dat de kamers rustig hun
arbeid voortzetten op wetgevend of ander
gebied.
Hierop dienen zij, die wat al te gehaast
en al te lichtvaardig in het oordeelen zijn,
vooral bedacht te wezen.
Nu dus weldra andere mannen als hoofden
der verschillende ministerieele departemen
ten zullen optreden past ons nog een eere-
salunt aan eenige der vertrekkenden.
Den minister van oorlog, den man van
karakter, den eerlijken en wakkeren strijder
voor de verwezenlijking zijner ideëen in het
belang der weerbaarheid van ons land, brach
ten wij reeds in enkele woorden lof. De
heer Bergansius zal zeker eeue eerste plaats
innemen onder hen, die met eere als minister
van oorlog vielen.
Ook den heer A3, baron Maekay brengen wij
gaarne een woord van hulde voor zijn bezadigd
en talentvol optreden als leider en minister
van binnenlandsche zaken.
Dat wij hem dit niet kunnen doen als
minister van koloniën, is niet zijn schuld
wij hebben altijd betreurd dat hij als hoofd
van dit departement optrad. Maar de draDg,
door partijschap en partijbelang uitgeoefend,
is hem in sommige oogenblikken te sterk
geweestwij zullèn hem niet hardvallen
dat hij daaraan gehoor heeft moeten geven.
Dat de heeren jhr mr G. L. M. H. Ruys
van Beerenbroek en J. P. Havelaar meer
malen door de liberalen gesteund in en ge
prezen zijn om hun arbeid als ministers van
justitie en waterstaat is het beste bewijs
voor hetgeen zij in 's lands belang deden.
Bij hun heengaan zij ook hun de eer
gebracht, waarop zij rechtmatig aanspraak
kunnen maken.
is de kapitein A. A. C. W. van Moll, van
het 2e reg. inf., op pensioen gesteld en het
bedrag van het pensioen bepaald op 1539
's j aars
zjjn benoemd bjj het wapan der infanterie
bjj den staf van het wapen tot kapitein, de
eerste luit. H. A. J. A. Timmerman van dien
staf, werkzaam bjj de Ron. Mil. Academie bjj
het le reg. tot eerBte luit. de tweede luit. A.
Beek, van het korpsbjj het 3e reg. tot eerste
luit. de tweede luit. H. P. J. M. Bakker, van
het korps; bjj het 8a reg. tot kapitein de
eerste luit. L. W. van Hoek, van het reg.
grenadiers en jagers;
en is beDoemd tot directeur van het veree-
nigd post- en telegraafkantoor te Smilde, W.
Ringnalda, thans commies der telegraphie van
de 3e klasse.
Het D. v. N. bevat eene oproeping van den
heer Fr. Gatzenmejjer, Rozengracht 187 te
Amsterdam, waarin hjj zich bereid verklaart
allen landgenooten, die vermeenen niet genoeg
op de hoogte te zjjn omtrent het lot of den
toestand waarin onze landgenooten in Argentina
verkeeren, speciaal persoonlijk te zjjnent in te
lichten.
Zjj, die vermeenen genoeg te weten, d. w. z.
dat elk uur, dat voorbjjgaat, de toestand
hachljjker werd, om te bezwijken, noodigt hij
overal in alle hoeken van Nederland uit, de
handen ineen te slaan, om als éen man te werken,
om zoo spoedig mogeljjk onze landgenooten nog
te redden, voor zoover zjj nog te redden zjjn 1
Bjj kon. besluit:
zjjn by het departement van financiën be.
noemd tot controleur der dir. belastingen, in
voerrechten en accynzen, C. F. L. Mirandolle,
thans controleur derzelfde middelen te Coe-
vordentot adjunct-commies, J. van den Bold,
thans eerste-klerk
Aanstaanden Yrjjdagavond biedt de heer
Arany Ferko den kunstlievenden bewoners
van Middelburg en omstreken de gelegenheid
om de kenniB te hernieuwen met de Hon-
gaarsche kapel uit Budapest, die een vjjftal
jaren geleden te Vlissingen met zooveel succes
optrad.
Toen bleken die musici meesters op huDne
instrumenten en werd geconstateerd dat de
vaardigheid, waarmede zjj die bespelen, alle
beschryving te boven gaat.
Den goeden naam, dien deze heeren zich
destgds verwierven, zal zeker wel ten gevolge
hebben dat ook ditmaal het hun niet aan
dankbare hoorders zal ontbreken.
Het programma beBtaat hoofdzakeiyk uit
Csardas en andere Hongaarsche melodieën, ter-
wyi het ook een solo van den directeur, den
heer Ferko, belooft.
Git het leven van Mme Agar, te Algiers dezer
dagen overleden, worden de volgende by zon
derheden medegedeeldOp jeugdige leeftyd
zong de, later zoo beroemde Kunstenares in de
cafés concerts. De treurspeler Ricourt toonde
baar haar wezeniyke roeping en gaf' haar bet
eerste onderricht in de voordracht van klas
sieke stukken.
Ricourt was getroffen door de schoonheid
van het jonge meisje, door haar fraaie vormen,
die een beeldhouwer tot model konden dienen;
daarbg had zy een levendigen geest en aanleg
voor het tooneel. In 1862 vertoonde de jonge ar.
tiste zich voor de eerste maal in de rol van Phedra
voor het publiek van Odéon, en behaalde een
scüitterend succes. Korten tyd daarna ging zjj
over naar 't Théalre Francais, waar zy tot 1866
bleef. Nog in dit zelfde jaar trad zy opnieuw
op in Odéon in de Conjuration d'Amboise van
Louis Bouilhet. In Januari 1869 vervulde zy de
hoofdrol in Passant van Francis Coppée, die
haar dit werk opgedragen heeft. Tydens het
beleg van Parjjs in 1870 wjjdde madame Agar,
die niet alleen eene uitmuntende artiste maar
ook eene edelhartige vrouw was, haar zorgen
aan de gewonden en gedurende de regeering
der Commune verleende zy insgeljjks haar
medewerking by een concert ten roordeele
van de gewonden der insurgenten.
Hierdoor haalde Mme Ager zich de vjjand-
schap van de bourgeoisie op den hals, die zich
vooral kond deed, toen zy zich in 1872 weer
aan de Comêdie Frantjaise verbond. Zy was daar
door gedwongen, haar betrekking aan dezen
schouwburg op te geven. Later is zy evenwel
nog weer in het Theatre Francais opgetreden
met name in 1878, in welk jaar zy op verzoek
van Emile Augier in de rol van Mme Bernard
in de Fourchambault optrad. In 1882 leverde
Mme Agar eene schoone créatie in VAmbigu-
Comique van Elisabet Boleska in Les mères enne-
mies van Catulle Mendès.
Mme Agar was in 1836 te Saint Claude, Jura,
als Léonide Charvin geboren zjj was tweemaal
getrouwd, eerst met zekeren heer Nique en na
diens dood in 1881 met den tooneeldireeteur
George Marye,
Door Z. D. H. den bisschop van Haarlem is
benoemd tot kapelaan by de R. C. gemeente
te Middelburg de hoer H. Graman, van het
seminarie te Warmond.
De heer L. H. F. A. Faure H.Ezn., predikant
by de Ned. Herv. gemeente te Rheden, heeft
bedankt voor het beroep naar die gemeente te
Zierikzee.
De synode der Ned. Herv. kerk heeft
besloten, »den doop der Ned. Gereformeerden
(doleerenden), Irvingianen, Ledeboerianen of
andere Christeljjke secten, (zooals het in het
stuk heet) als wettig bediend, te aanvaarden,
en wel op grond van deze overweging, dat de
waardigheid van het Sacrament des H. Doops
het medebrengt om den eens bedienden doop,
zoo maar eenigszins mogeljjk, te erkennen.,
Heden voormiddag omstreeks half twaalf
is de metselaar M., een man van middelbaren
leeftyd en te Middelburg woonachtig, die op
de spoorwegljjn werkzaam was, by wachtpost
49 nabjj 's Heer-Arendskerke, onder den trein
geraakt. Toen de machinist het ongeval be
merkte stopte by dadelyk door middel van
den Westinghouse rem, doch het bleek dat de
man, die deerljjk aan het hoofd en de beenen
verwond was, reeds was overleden.
Een kameraad van den ongelukkige, die
by het drama tegenwoordig was, verschrikte
zoodanig dat hjj niet in staat was verder zjjn
werk te doen. Hy kwam omstreeks 1 uur,
geleid door twee personen, hier aan, nogbjjna
sprakeloos van den schrik.
De officier van gezondheid 2e klasse C.
C. Vermaas van het 2e bataljon 3e regiment
infanterie te Middelburg, wordt van 24 Au
gustus tot den 10 September a. s. gedetacheerd
by het militaire hospitaal te 's Gravenhage,
om aldaar tjjdens de manoeuvres van de le en
2e divisie infanterie dienst te doen.
Als altyd was de Woensdagavond in de
sociëteit De Vergenoeging alhier gehouden ver
gadering van leden der Middelbargsche afdee
ling van de Vereeniging tot bev. van fdbrieks- en
handwerksnijverheid in Nederland slecht bezocht;
behalve het bestuur telden wjj slechts 3 leden.
Tot afgevaardigde ter algemeene vergadering,
welke 2 en 3 September te Dordrecht zal ge
houden worden, werd met algemeene 8 Btemmen
benoemd de heer mr E. Fokker met hem was
aanbevolen de heer A. de Vulder van Noorden.
Als plaatsvervangend afgevaardigde werden
aanbevolen de heeren K. Baart en P. Boude-
wjjnse. Eerstgenoemde werd met 6 stemmen
gekozende heer Boudewjjnse verkreeg 2
stemmen.
In de vorige vergadering was in de vraagbua
de volgende vraag gesteld;
I. Wat is binnen deze gemeente verricht op
het gebied van verzekering voor of ten behoeve
van werklieden
a. Van eene nitkeering by invaliditeit of
overljjden tengevolge van ongevallen bij, op
of door het werk -,
b. Van eene jaarlyksche nitkeering van
zekere som voor leveneonderhond na het bes
reiken van 65 of 70-jarigen leeftyd.
II. Is op dit geDied niet nog veel te doefi
door particulier initiatief of moet Btaats-tus»
schenkomst van het sub a 6'f sub b, of wel
voor het sub a èn bet sub b worden afgewacht
en daarvan alles verwacht
Door den voorzitter, den beer E. Baart;
werden eenige mededeelingen gedaan omtrent
punt Ia; hy noemde verschillende firma's enl
werkgevers die dergeljjke verzekering Bloten.
Daarna werden de punten van behandeling
ter algemeene vergadering besproken, voor zoo
ver dit niet reeds in eene vorige byeenkomst
was geschied.
Punt e, luidendeDoor welke middelen kan
in de toekomst de dienstprestatie der Neder
landsche spoorwegen, ook en vooral in tjjden
van besloten water, worden bevorderd werd
niet besprokenden afgevaardigde werd vr jj-
heid van handelen gelaten.
Met betrekking van punt fWelke maat
regelen kunnen worden aanbevolen om de bin.
nenlandsche scheepvaart tot meerderen bloei
te brengen werd goedgevonden den afgevaar
digde op te dragen zyn stem te geven aan de
maatregelen, die het doel der vraag kunnen
bevorderen.
Wat aangaat punt g.: In hoeverre, ia hetj
speciaal met het oog op den aanbouw van
arbeiderswoningen, wenscheljjk, dat tot stand
kome het door mr Van Houten voorgesteld ont
werp van wet tot uitbreiding en nadere regeling
van het recht van onteigening ten, algemeene®
