N°. 190. 134" Jaargang. 1891. Vrijdag 14 Augustus. Middelburg 13 Augustus. Deze courant verschijnt d a g e 11] k met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.— Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel; Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;" iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. ONDERWIJS. KERKNIEUWS» UIT STAD EN PROVINCIE. MIDMLBl Ii(,M lil (III RANT. Agenten te Vlissingen: P. G. dï Vei Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peul, té Zierikz.ee: A. C. de Mooiï, teTholen: W. A. van Nleuwenhuijzen en te TernenienM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmae, te Rotterdam, de Gebb. Belxnpante, te 's Gravenhage, en A. de la Mae Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Theimometer. Middelburg 13 Aog. tm. 8 u. 63 gr. m. 12 u. 70 gr-, av. 4 u. 70 gr. F. Verwacht W. wind. A itvertentlën moeten des namiddags te éém uur aan het bureau bezorgd zjjn, willes zjj des avonds nog worden opgenomen. De Maasbode betoogde dezer dagen dat de laatste Encycliek van den paus, betreffende het werklieden-vraagstuk, niet mag worden beschouwd als ex cathedra uitgesproken. Met andere woorden, dat dit rondschrijven niet is >een stuk waarin de onfeilbare leeraar gesproken heeft en dat daardoor de onderwerping vraagt des geloofs". Nergens wordt door den paus er in gezegd, dat zij, die anders denken dan bp, hierdoor tot ketterjj vervallen. Hit neemt natuurlpk niet weg, zegt het blad, dat de katholieken ook hier grooten eerbied en ont zag moeten hebben voor het verheven woord van den oppersten leeraar. In een tweede opstel licht het blad deze bewering eenigzinB nader toe door de verkla ring dat men, hoewel de paus niet ex cathedra gesproken heett, toch grooteljjks ongeljjk zon hebben, zpn woord slechts het gezag van een gewoon leeraar toe te kennen, alsof er geen midden was tusschen het opperste leerend gezag van den paus en het eenvoudig en gewoon gezag van den mensch, a) zou deze ookvjjn een geleerde. Zonder dus een uitspraak ex cathedra te zpn, is de Encycliek toch een document, dat uit gaat van dat hoogste gezag, vertegenwoordigd in den persoon, die de drager is van het on feilbaar gezag. Het is het plechtig en gezag hebbend woord van hem, die, behoudens zpn onfeilbaarheid in geloofsuitspraken, door den H. Geest op een bijzondere wjjze wordt voor gelicht en bestuurd in al hetgeen de uitoefe ning van zpn herderlpk ambt betreft;. Hieruit volgt, dat, zoo de Encycliek niet direct een echt katholieke gehoorzaamheid en instemming des geloofs vordert, zp recht heeft op een godsdienstigen eerbied, niet alleen voor het uiterlpk, maar zeer zeker een inwendigen eerbied, die diep in de ziel geworteld is. Het moet een huldiging zpn, die haar grond vindt in de moreele zekerheid, dat de paus door buitengewone voorlichting des Hemels zich niet bedriegen kan. Aan het Hdbl. wordt medegedeeld, dat bp HH. MM. het voornemen zou bestaan in het najaar een bezoek aan Utrecht te brengen. De studenttn zouden dan op verlangen van HH.MM. nogmaals een opvoering van Koning Oedipus geven. Door H. M. de koningin-regentes is sedert eenigen tjjd besloten, geen geschenken voor zich zelve of voor H. M. de koningin aan te nemen. Deze regel is moeten worden aange nomen, met het oog op de verschillende ge schenken, die telkens worden aangeboden en op de moeiljjkheid om te bepalen, welke men zou kunnen behouden. Teneinde alle onbillijk heid in deze te vermijden, heeft H. M. vast gesteld, dat voortaan alle geschenken, onder dankbetuiging voor de goede bedoeling der inzenders, aan dezen moeten teruggaan. Op bloemen zou deze maatregel natuurlpk niet altpd kunnen worden toegepast. Over de opbrengst der rijksmiddelen over de maand Juli valt niet te roemen, zegt het Va derland. Zp brachten 208.000 minder op dan in dezelfde maand van het vorige jaar en het totaalcijfer over de afgeloopen 7 maanden is bjjna een millioen ten achteren. De belang rijkste middelen deelen in deze min geluk kige uitkomst. Zoo gaven de invoerrechten slechts 407.000 tegen 441.000 verle den jaar en over de zeven maanden 3.247.000 tegen 3.279.000; de accpnzen 3.701 000 tegen 3.924.000 en over de zeven maanden 23.486.000 tegen ƒ23.542.000; de indirecte belastingen 2,051,000, tegen 2,166,000 en over de zeven maanden 13,088,000 tegen ƒ13,921,000. Vandeaccjjn- sen was het voornamelijk die op de suiker, die nog maar niet ruim wil vloeien, zoodat die f 330,000 ten achteren is bp 1890, terwjjl overigens ook die op wjjn en geslacht merkbaar minder opbrengen dan verleden jaar. Gedistil leerd daarentegen is reeds 323,000 hooger. Van de indirecte belastingen is de opbrengst bp alle niet onbeduidend minder dan verleden jaar zegelrechten 214,000, registratierechten f 158,000, hypotheekrechten 28,000 en suc cessierechten f 422,000 minder. Gunstiger cjjfers toonen de directe belas- tingen, waarvan althans grond- en patentbe lasting een tamelpk accres toonenposterpen, die, zoo ze al steeds beneden de raming blijven, toch 140.000 reeds meer gaven dan verleden jaartelegrafiën, die de opbrengst van verle den jaar met 54.000 te boven gaan, en loods gelden die in Juli 13.000 meer en in de 7 maanden 10.000 meer gaven dan 1890. Bp de raming zpn wp nog 5jj millioen ten achteren, en om otfer 't geheele jaar het eind cijfer der raming te bereiken, zouden de over blijvende 5 maanden een gemiddelde opbrengst van 10.650.000 moeten geven, terwijl de afge loopen 7 maanden de gemiddelde opbrengst slechts 8.750.000 was. Op zulk een vooruit, gang is kwaljjk te bouwen. Bp kon. besluit is de gepens. kapitein der inf. van het leger in N.-I. H. F. V. M. Schwing, benoemd tot kap.-adj. bp het kon. kol. mil invalidenhuis op Bronbeek. H. M. de koningin-regentes schonk 2500 en H. M. de koningin 1500 aan de commissie te Tilburg, die gelden inzamelt voor de slacht» offers van den hagelslag. In zpn overzicht der Nederlandsche Politiek, voorkomende in de jongste aflevering van de Nieuwe Gids, geeft de heer P. L. Tak de vol gende schets van den toestand der hooge venen in Friesland. Hp bezocht die streek met den Franschen journalist, den heer Due Quercy en de heeren Van Zinderen Bakker en Zwart. Hp schrpft >lk heb daar vele woningen gezien en zal trachten er éen te beschrpven. Een rieten hut, ruim twee en een halve meter lang en iets minder breed. De geheele hoogte twee meter en een deur van vier voet hoog. Het gebouw heeft reparatie noodig 't is wat scheet gezakt. Binnen kan men in 't midden rechtop staaner staat een klein tafeltje, een paar gewezen stoelen, en boven den vuurhaard hangt een ketel. De rook van een paar turven bljjft voor de helft in 't ver trek. Op den blooten grond, want een vloer is er niet, staan man, vrouw en drie kinderen, de oudste zoo ongeveer acht jaren. Het dak van de hut is aan den eenen kant wat lager doorgetrokken, maar binnen is de symmetrie hersteld door wat oude vodden, die als gordpn de slaapplaats afsluiten. En die slaapplaats is de bloote grond, nat of droog, al naar het weer is. Van bed of matras, van een bos stroo, geen sprake en voor dekking een oude zak of dergelijk vod. In dat vunzige hok slapen man en vrouw en de kinderen, ook als deze ouder worden. Het kostte mjj moeite, maar ik heb het toch gedaan gekregen om aan de vrouw te vragen »wat eet je, en wat eten je kinderen Zp ant woordde niet, maar de man zei»Laat het maar zien.1' En daar ging het deksel van den pot en zag ik een gele massa half stuk gekookte aard appelen, enkel met water. Dit waren zooals de vrouw zei Amerikaansche of fabrieksaard appelen ik kende het artikel niet. Zp kostten zestig cent de mud. En toen de pot open was zette het ondste meisje zich hoog op de teenen en poogde met van gulzigen honger glinsterende oogen het hard begeerde voedsel te zien. De moeder schepte er wat uit op een theeschoteltje en gaf het haar. Dit was een van de armste gezinnen die ik zag, maar met de beter gestelde was het verschil gering. Toen wp buiten kwamen hadden wp een poos lang geen van allen iets te zeggen. En als nu iemand dit leest, die zulke dingen niet te onbelangrijk vindt, dan moet hp er eens aan denken als hij dezen winter zpn kachel opstookt. Dan zpn die menschen ook in die hut. Men steekt daar van die losse turf, die zoo gemakkeljjk breekt en zoo helder opvlamt, vooral goed om de kachel aan te maken. Ze is nu al droog; het werk in 't veen is afge loopen, en de mannen zpn al uren ver van de woning aan 't hooien. Tenminste zp die werk hebben kunnen vinden, en dan gaan zp den boer op om aardappelen te rooien, maar dan is 't uit en zpn zij vpf zes maanden zonder werk. Behalve de voeding van den man als hp bp de boeren werkt, bedragen da inkomsten van zulk een gezin, onder niet ongunstige omstan digheden, 150 in 't jaar. Yan Zinderen Bakker heeft in Recht voor Allen een open brief aan de commissie van enquête gericht, die in de veenstreken haren arbeid gaat hervatten. Hp vertelt wat van ons bezoek en zegt »Het is daarom, dat ik in naam der mensch - heid en in naam der humaniteit een beroep doe op uw geweten als volksvertegenwoordigers en u uitnoodig een perse onljjk bezoek te bren gen aan bedoelde streek en die van Beets in de gemeente Opsterland. »Wilt gp in waarheid de ellende des volks leeren kennen, is het n in ernst er om te doen om verbetering te brengen, aarzelt dan niet/' En Bakker biedt zich aan om hun geleider te zpn. De woorden van dezen respectabelen mas hebben mjjne bevestiging niet noodig. Maar ik wil ze herhalen. Geen getuigenis, afgelegd te Heerenveen of Gorredijk, kan de enquête commissie een denkbeeld geven van deze ellende. Ik zie geen kans, in woord of schrift er eene voorstelling van te geven, die den vollen indruk van de werkelijkheid geeft." Men zal misschien zeggen, dat men zulk eene schets wel eens meer gelezen heeftvolkomen waar, zelfs in hetzelfde tijdschrift, maar waar lijk wp zeggen het de Arnh. Crt. na men mag ze nog wel eens lezen, om het niet te vergeten en mede te werken tot bevordering van datgene, wat er verbetering in brengen kan. met ridderbonneurs en gevolgd door bpna alle hoofd- en mindere officieren, ambtenaren en burgers grafwaarts geleid. De commandant van het corps maréchausées, kapitein Notten, en vooral onze Amboineesche voorganger Pattiselano, hielden treffende redevoeringen op het graf. De dezer dagen per Engelsche mail uit Batavia ontvangen berichten zjjn gedateerd 8 tot 10 Juli. Het Bat. Hbl. meldt dat de zoo lang han gend gebleven kwestie der verdediging van Java niet alleen afgehandeld, maar tevens op- geloBt is. De eer hiervan komt voor een groot deel toe aan den afgetreden commandant der zeemacht, den vice-admiraal P. ten Bosch, die den 8en dezer naar Nederland is teruggekeerd. Dank zp zpn initiatief is een vast stelsel van verdediging aangenomen, voor het geval het onmogelpk mocht blpken den vjjand het landen te beletten. Dat stelsel is niet berekend op het terug trekken onzer troepen naar het binnenland, maar integendeel op het harceleeren van den vpand, zoodra bp in de drassige en koortsige kustplaatsen voet aan wal heett gezet. In dat geval zullen de kustplaatsen, althans Batavia en Soerabaya, krachtig verdedigd worden. Een particulier schrjjven uit Atjeh dd. 9 Juli aan de Deli Crt bevat onder meer het volgende Eergisterenavond hadden onze flinke maré- chaussées eene ontmoeting, die gerust met gulden letteren in de Indische krijgsgeschiedenis geboekstaafd zal mogen worden. Anderhalve brigade, onder commando van den Europeeschen sergeant Werner en den bekenden Amboinee- schen sergeant B. Balthazar (die sinds 1875, eerst bp het 3e bataljon alhier en sinds October 1890 bp het korps maréchausséss geplaatst was, versierd o. m. met de bronzen medaille van moed en trouw), gingen tegen 7£ uur's avonds op weg om, nabp de linie, tusschen Lampermei en Siroen, in hinderlaag te leggen. Nabp de plaats gekomen waar zp hunne stelling zouden innemen, werden zp plotseling door eene 70 man groote bende in de flank en in het front en een oogenblik daarna nog van een anderen kant door 30 Atjehers, met een kogelregen begroet. „Attakeeren" luidde onmiddellijk het commando van de twee sergeanten, „attakeeren" riep ons dapper troepje hun aanvoerder na en „attakeer" en „madjoe maresosé" riepen de Atjehers Bjj het eerste treffen vielen de dapperen: Balthazar, door een kogel in het hoofd getroffen, een Amboinees met een schot in den buik en drie Java nen, met schoten in de beenen, nederde eerste om, helaas, spoedig den laatsten adem uit te blazen. De maréchaussées hielden man moedig stand, en deze dappere kerels attak- keerden, door den sergeant Werner geïnspireerd, na elk salvo met hunne Beaumontkarabpntjes de Atjehers, die telkens, dan van de eene dan van eene andere zjjde met den klewang op drongen, en dreven den vpand onmiddelpk terug. (Zooals u bekend, dragen de maréchau- sées behalve de karabjjn een tot sabel gecon- fectionneerden klewang en een rentjong.) Het gevecht tegen den vermoedelijk 5 maal ster keren vpand duurde 18 minuten, vóór dat de vpand, beducht dat hp, door het opt ukken van de troepen uit de omliggende bentings zou afgesneden worden om naar buiten terug te keeren, aftrok, tal van dooden en gewonden op het veld achterlatende. Door het vervoer van onze dooden en ge wonden naar Lambaroe en het nachtelijk duister wist de vpand later zjjne dooden en gewonden op te zoeken en weg te voeren. Van onze zjjde hebben we geene meerdere verliezen gehad geen enkel wapen werd door den vpand buit gemaakt. Is dit een bewps dat onze maréchausséss als leeuwen gevochten en het veld behouden hebben, aan den anderen kant bewijst het, dat de klewangvrees bij hen niet bestaat en zp integendeel den vpand het bewpB geleverd hebben, dat met een klewangaanval onzerzijds seer veel ontzag en vrees aan den Atjeher ingeboezemd kan worden. Gisteren middag werd de dappere Balthaza Tot hoofd der openbare school te Cad- zand is benoemd de heer J. de Mejjer, onder wijzer te Aardenburg. Met den benoemde stonden op de alphabe tische voordracht de heeren J. Z. de Buisonjé, onderwijzer te Ocstborg, I. J. de Groote, hoofd der openbare Bchool te Sasput, gemeente Schoondjjke, C. Hack, onderwijzer aan de leer school, verbonden aan de kweekschool te Mid delburg, en T. A. Rosendaal, hoofd der open bare school te St. Anna ter Muiden, gemeente Sluis. Bedankt voor het beroep bp de Neder landsche Gereformeerde kerk te Middelburg door den heer J. A. Yan der Velden te Maasland, Dinsdagavond had in de Westerkerk te Amsterdam ter eere van de wereldconferentie van Jongelings-vereenigingen eene samen komst plaats, waarin door verschillende spre. kers redevoeringen werden gehouden, die op de beteekenis dezer conferentie betrekking hadden. Allereerst trad de kerkeljjke hoogleeraar dr Muller op, die de aanwezigen het welkom toe riep, en naar aanleiding van Hebr. 113 de verschillen besprak, die zoo velen scheiden voorts wijzende op de broederlijke liefde, die als band allen bijeenhouden kan. Bp de raadgevingen, die de professor meende te, moeten geven, was ook deze, dat men niet aan politiek moest doen, doch onmiddellijk zegt de Standaard vergat de hooggeleerde zpn eigen raad en viel, op deze plaats al zeer ongepast, de anti-revolationnaire politiek en haar ^samengaan met Rome aan." En zoo geschiedde het, dat we hier de politiek op den preekstoel hadden. Na hem voerden nog het woord de heeren Chambers, Bkhr en Richard, die in de Engelsche, Duitsche en Fransche taal de aanwezigen toe spraken en hen opwekten den goeden strpd te strijden. De samenkomst, die te 9 uur ongeveer door den heer Muller met een kort woord en dankgebed gesloten werd, werd in waarheid opgeluisterd door de zangers, uit dejongelings vereeniging Onder de Randwerkstand en Excelsior saamgebracht. Woensdagmorgen kwamen de leden der con ferentie weder bjjeen in Maison Strouckenwaar allereerst een Bijbellezing en bidstond gehouden werden. Bljjkbaar bestond hier levendige be langstelling. Met gezang werd deze bpeenkomst afgewisseld. Des middags werden de gaBten verwelkomd, verslagen uitgebracht, bureau's en commissiën samengesteld. Daarna is een gemeenschappelijke maaltijd gehouden, terwjjl des avonds eene openbare bpeenkomst voor jongelingen en bij eenkomsten der afgevaardigden voor elke taal afzonderlijk plaats hadden. Op die conferentie zpn vertegenwoordigd Nederland, België, Frankrpk, Rusland, Hongarjje, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Zwitserland, Italië, Duitschland, de Vereenigde Staten van Noord-Amerika, Canada, Grooi-Bittanje en Ier land, Yoor-Indië, Ceylon en Australië. Engeland zond 140, Amerika 105, Duitschland 100, Zweden 37, Zwitserland 19, Frankrpk 17 afgevaardigden. Nederland is vertegenwoordigd door 43 officieele afgevaardigden en 80 afgevaardigden der afdee- lingen [beide van het Ned. Jongelingsverbond, dat de conferentie hier saamriepjvoorts tal van afgevaardigden van andere bonden, meest provinciale of buitenlandsehe. Zaterdag a. maakt de stoomboot Wil/ord III een pleizierreis van Gent naar hier en YlissiDgen. Zp vertrekt van Gent om 6 uur 's morgens, is te 10.45 te Vlissingen en te 11.40 te Middelburg te verwachten. Het vertrek uit Middelburg is op 2.30 en van Vlis singen op 5.30 bepaald, zoodat de pleizier» reizigers 's avonds te 10.15 weder te Gent terug kunnen zpn. Aanstaanden Zondag maakt dezelfde boot ook de reis heen en weder op dezelfde uren. Ter aanvulling van de mededeeling in ons vorig nommer omtrent de Woensdag te Vlis singen gehouden raadszitting diene nog het volgende Afwezig warsn de heeren J. van der Beke Callenfels, A. A. A. E. Gewin, F. Delvope en Jos van Raalte. Ingekomen was nog een verzoek van de Gebrs van der Hof en anderen tot aankoop van grond aan de Waalsche Kerkstraat, (zooge naamde Fransche erve), thans in erfpacht bjj de erven van wplen den heer F. Wibaut. Dit verzoek weid om praeadvies gesteld in handen van burg. en weth. Door den voorzitter werd nog voorgesteld om het te maken rasterwerk langs en ten westen van het exercitieplein der bomvrije kazerne onderhands aan te besteden voor 1410 aan den heer Goedemondt te Hansweert, die daarvoor overeen wenscht te komen. De heer A. Loois verzette zich daartegen. Hp meende dat het in 't belang der ingezetenen is om dat werk publiek aan te besteden, waar voor het z. i. ook belangrijk genoeg is. De heer Quakkelaar merkte daartegen op dat de te maken brug, volgens bestek, vier weken na de gunning opgeleverd moet worden en daar deze niet in gebruik mag genomen worden vóór dat het rasterwerk geplaatst zal zpn, oordeelde hp, ter bevordering van den gewenschten spoed, goedkeuring van het voor stel noodzakelijk. De heer Loois repliceerde dat bp eene spoe dige openbare aanbesteding de oplevering van het werk weinig vertraging ondervinden zal en bleef zulk eene aanbesteding voorstaan. De heer Van Uye Pieterse verklaarde zich er ook voor om het publiek aan te besteden. De voorzitter lichtte het voorstel nader toe. Hp wees er op dat spoedige voltooiing van de afsluiting, in verband met het in gebruik stellen van de te maken brug, een vereischte isdat bet plan van het te maken rasterwerk eerst kortelings vastgesteld was, zoodat er voor open bare aanbesteding weinig gelegenheid bestond. Waar nu de aannemer van de te maken brug tegeljjkertjjd zich bereid toonde om het raster werk tot den, z. i. niet te hoogen, prjjs van ƒ1410, te maken, achtte hp het zeer in 't belang der zaak, om de onderhandsche aanbe steding ter goedkeuring voor te stellen. Is de vergadering niettemin van een ander gevoelen, het was hem wel. Daar de heer Loois er een voorstel van maakte om het rasterwerk publiek aan te be steden werd dit voorstel in discussie gebracht en ten slotte met 8 tegen 3 stemmen aan genomen, waardoor het oorspronkelijk voor stel verviel. Heden (Donderdag)morgen kwam per stoomtram te Vlissingen aan de generaal- majoor K. P. Kempers, commandant der 3e divisie infanterie, vergezeld van zpn adjudant, den kapitein van den generalen stafM. Onnen, tot het houden van eene inspectie over het 4e bataljon van het 3e regiment infanterie, aldaar in garnizoen. Genoemde opperofficier vertrok heden middag te 2 uur weder naar Middelburg. De officier van gezondheid le klasse L. F< Boekelman, chef van het militair hospitaal te VliBsiDgen, wordt van af den 14en Augustus a. gedetacheerd in de legerplaats bjj Zeist en zal deelnemen aan de najaarsmanoeuvres der le divisie infanterie. Na afloop daarvan wordt genoemde officier van gezondheid belast met den geneeskundigen dienst in het nakamp in gemelde legerplaats: In het Grand Hotel des Bains te Vlis singen zjjn van 5—11 Augustus de volgende vreemdelingen aangekomende heer H. G: Wittebol, mej» Wilh. en F. M. H. C. Wittebol allen van Aardenburg, de heer en mevr. Pencer van Londen, de heeren Mirland van Frankrpk; H. Rieth van Antwerpen, C. A. Sweet en W.Z** van Londen, Henry Parker van Durham, E, Grüuewood, William S. Wallis, beiden van Londen, de heer en mevr. J. B. Burton van Boston, de heer C. Johnston, mevr. F, G. Johnston, beiden van Brixton, de heeren J. O; J. Groenewegen Jr en H. Groene wegen, beiden van Amsterdam, H. W; Elson van Balham, mevr De benham en mej. K. Ëddels, beiden van Londeii, de heer en mevr. Arnold White en de heer Aldersey White, beiden van St. Peters burg en de heer James S. de Brunevillö van Philadelphia. In de Woensdag door den raad te Borsselö gehouden vergadering werd de rekening der ontvangsten en uitgaven over 1890 voorloopig vastgesteld met een batig saldo van 1865.50: De begrooting der inkomsten en uitgaven voor 1892 werd den raad aangeboden ten bedrage van 10918.65. Na onderzoek der geloofs brieven en verdere stukken besloot de verga dering tot toelating van [de herkozen raads. leden en van het nieuw benoemde raadslid. Aan het einde der vergadering nam de heer A. van Ovetbeeke ChrZ, afscheid van zjjm

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1