SÊSL
N°. 187.
134e Jaargang.
1891.
Dinsdag
11 Augustus.
Middelburg 10 Augustus.
Deze courant verschuilt d a g e 1Q k
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën s 20 cent per regel! By abonnement lager!
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;*
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS-
UIT STAD EN PROVINCIE.
HIDIIIIISI |{(.S(!ir (III RANT.
Advertentiën
Therm ometer. i Agenten te YlissingenP. G. Dn Yet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A, W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peijl, teZierikzee: A. C. deMooiï, teTholen: W. A.
Middelburg 10 Aug. tm. 8 u. 63 gr. i van Nieuwenhuijzen en te TementenM. de Jonge. Yerder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te één nu*
m. 12 tl 67 gr. av. 4 u. 67 gr. F. advertentie-burean's van Nijgh Yan Ditmar, te Botterdam, de Gebb. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de la Mas. Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, vrille»
rr 'I™ Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Daube& Cee., John F. Jones, opvolger.i
Verwacht Z. W. wind.
sp des avonds nog worden opgenomen.
»In verband met den langen duur der crisis
hoort men xegt het Hbld. van den kant
der verslagenen reed* menige schampere op
merking over »de onmacht der liberalen". Zie
eens, hoe verlegen deze zpn met hunne over
winning 1 Zg biyken niet een* in staat er
gebruik van te maken.
«Mogen wp dien heeren herinneren, dat in
1888, na de zegepraal der bondgenooten, de
vorming van een kabinet ook niet zoo vlug
van de hand ging? De herstemmingen hadden
op 20 Maart beslist ten gunste van de anti
liberalen en het duurde tot 20 April, dus
ruim 4 weken, alvorens het ministerie-Mackay
optrad. Deze eenvoudige opscherping van het
geheugen is, dunkt ons, voldoende om den
vrienden van het tegenwoordig kabinet den
mond te snoeren, als zp zoo belangstellend
vragen: waar blpft het liberale ministerie?
«En die berinnering is te meer van pas, omdat
trot* de vier weken, welke in 1888 vereiscbt
werden om een achttal ministers bpeen te
brengen, er toch geen regeering in het leven
trad, die een toekomst voor zich had. Zp heeft
zeker pverig gewerkt, zp heeft eenige niet
onbelangrijke zaken tot stand gebracht;
maar heeft zp ook maar voor een klein gedeelte
aan de verwachting voldaan De stembus van
Juni 1891 heeft een volstrekt niet dubbelzinnig
antwoord gegeven.
>En waarom is het ministerie-Mackay mach
teloos gebleken, trots den goeden wil en de
bekwaamheid van velen zpner leden Omdat
zp bpeen om de ministerstafel gingen zitten,
zonder het eens te zpn over de groote vraag
stukken, die aan de orde moesten komen, en
aonder een aaneengesloten partp achter zich
te hebben waarop zp konden rekenen, gesteld
dat zp het onderling eens waren geweest. Een
kabinet, waarin conservatieve elementen als
de heeren Godin de Beautort, Rups en Hartsen
zitting hadden, naast voortvarender mannen
als de heer Maekay en een meer radicaal ele
ment als de heer Keuohenius, was van den
beginne af gedoemd tot verdagen en stilzitten
tegenover schier alle voorname vraagstukken
van den dag.
>Waartoe deze opmerking? Niet om den
ministers, die thans op aftreden staan, verwjj-
ten te doen. Zp konden niet anders handelen,
omdat hun aanhang in de Tweede kamer geen
aaneengesloten partp vormde, en enkel bpeen
werd gehouden door de leus: »de liberalen uit
het bewind".
«Wpwpzener enkel op, om nog eens te doen
uitkomen, dat bp de vorming van een nieuw
ministerie goed overleg en kalme voorbereiding
geensxins te versmaden zpn. Beter een lang
durige orisis, die tot het optreden van een
krachtige regeering leidt, bestaande uit man
nen, die wél hebben overwogen waarom en
waartoe zp bpeen gaan zitten en dan weten
wat zp willen, dan een overhaaste oplos
sing, waarin de kiem kan liggen van onher
stelbare oneenigheden en tallooze teleurstel
lingen. De liberale partp heeft in dit opzicht
leergeld genoeg betaald. Als de lange duur
der besprekingen ons een nieuwe vertooning
van een slechts schpnbaar homogeen kabinet
uitspaart, sullen wp geen reden hebben te
klagen, dat het nieuwe ministerie niet reeds
van den zooveelsten Juli zpn levensdagen mag
tellen t
«Nu er zoo vele gewichtige vraagstukken te
behandelen zpn, als belastingen, kiesrecht,
arbeidszaken, legerinrichting en keloniale
hervormingen, nu er over de volgorde der
behandeling zoo veel verschil van gevoelen be
staat, behoeft men niet naar iets geheimzin
nigs te zoeken achter den langen duur der crisis,
hoe wenschelpk het ook zp "dat zp spoedig
eindige. Hoofdzaak is en blpft, dat er nu een
krachtig kabinet optrede, dat de wenschen
tracht te verwesenlpken, die bp de verkiezin
gen op den voorgrond zpn getreden."
Tot zoover het Handelsblad.
Wp beamen in enkele opzichten wat het
blad schrpft maar doen dit niet geheel.
Dat het samenstellen van een goed liberaal
kabinet zpne bezwaren heeft; dat het >beter
is een langdurige crisis die tot het optreden
van eene krachtige regeering leidt, dan eene
overhaaste oplossingwaarin de kiem kan
liggen van onherstelbare oneenigheden en tal'
looze teleurstellingen" wp zeggen dit het
Amsterdamsche blad volmondig na.
Maar laat het dan zelf niet al te overdreven
thoffeljjk" zpn en de eenvoudige vraarheid
verbloemen willen, dat tot vóór enkele dagen
de oorzaak van den langen duur der crisis
niet schuilde bp de partp, die aan het bewind
moest komen, of bp hare leidersmaar wel
daar, waar men een geheel verkeerden weg
insloeg, en den schpn op zich laadde met op
zet die leiders voorbp te gaan.
Wp doen door zulk eene verklaring niet te
kort aan den ernst, aan de rechtvaardigheid,
die het Hbld in deze zoo hoog laat wegenen
wp zpn nog niet overtuigd dat zp, die op deze
oorzaken voor den langen duur der crisis
wezen, en waartoe ook wp behoorden,
iets te kort deden aan den eerbied, dien men
der kroon verschuldigd is.
In ons Nederland hebben wp het recht om
over 's lands zaken, omdat zp ons allen aan
gaan, vrpelpk onze meening te zeggen, tegen
over wien ook; en het is, dunkt ons, zelfs
de plicht der pers te wpzen op en te waar
schuwen tegen inbreuken op de volksrechten en
op 'b lands belang, onverschillig wie zich in deze
aan tekortkomingen of misslagen, willens of
onwetens, ook mogen schuldig maken.
Daarom protesteerden wp tegen den langen
duur der crisis, toen de oorzaak schuilde in een
verkeerde toepassing der constitutioneele voor
schriften On gebruiken.
Daarom hebben wp herhaalaelpk er op ge
wezen dat men den verkeerden weg insloeg en
dat het juiste adres genoeg bekend is.
Daarom herhalen wp, wat wp vroeger schre
ven, dat die lange duur niet op rekening der
liberalen mag worden gesteld; al is daarom
de herinnering aan hetgeen in 1888 gebeurde
niet overbodig.
Daarom willen wp uitdrukkelpk en zonder
omwegen hier verklaren dat er eigenlpk eerst
sprake is geweest van eene poging in goede
richting tot oplossing der crisis, sedert de heer
Tak van Poortvliet geroepen is met den heer
Van Tienhoven samen te werken tot oplossing
der orisis.
En dit dateert nog slechts van zeer jongen
datum.
Mocht nu de oplossing nog eenigen tpd duren,
wp zullen ons daarover niet beklagen; over
tuigd als wp zpn van de waarheid der uit
spraak, door ons hierboven nit het Amsterdam
sche blad met instemming aangehaald.
Wp hopen nu langs dien weg een liberaal
ministerie te krpgen, dat bezield zpn zal met
de overtuiging dat er van de in Juni behaalde
overwinning vruchten moeten worden geplukt
vruchten in den geest, dien de liberale
partp voor het vaderland het meest gewenscht
acht en die in het manifest der Liberale Unie,
waaraan de groote meerderheid hare goedkeuring
heeft gehecht, een duidelpke uiting hebben ge
vonden.
In de omstreken van Menado, de Minna-1 Zondag werd in de jaarlijksche vergade-
hassa, zpn met alle geweld heidenen tot chris-1 ring der Typ. vereeniging Harmonie en Vriend-
tenen gemaakt. Terwpl men het hier een eer I schap alhier onder meer ook rekening en ver-
vindt als men zpn geloof trouw blpft al is I antwoording gedaan van bet ziekenfonds. Hier-
het tuBSchenbeide er ook een geloof naar 1 I uit bleek dat er thans een voordeelig saldo in
scheen men het daar uen Bantikkers kwalpk kas is van 978,60.
te nemen dat zp met taaie volharding aan het I Verder werd met algemeene stemmen besloten
heidendom vasthielden en van het christendom I om aan de leden die ziek zpn, niet zooals tot
niets wilden weten. Dat mocht zoo langer I dusver gedurende zes weken, maar voortaan
niet en in 1890 en begin 1891 zpn al die on-1 gedurende 3 maanden uitkeering te geven, in
gelukkige Bantikkers gedooptin Februari van I de eerste klasse 5 en in de tweede klasse
dit jaar zoo wat 803 menschen. Dit was geen 2,50 per week,
vrpe wilmaar onze regeering liet die men
schen dwingen het christendom aan te nemen.
En nu neme men eens acte van de volgende
logica van een berichtgever aan de N. R. Crt.
Hp schrpft nl.«Eigenlpk is het niet goed,
gedwongen te worden tot den godsdienstmaar
daar die Bantikkers nu bang zyn voor Btraf,
laten zp zich doopen. Toch kan het zijn nut
hebben; immers hierdoor geraken zp onder den
invloed der evangelieprediking, en wat met
dwang begint, eindigt dan wellicht in vrpheid.''
Dat geredeneer is zelfs het Rotterdamsche
blad, dat anders de zending nog al een goed
hart toedraagt, te machtig. Dat schrpft ten
minste«Men kan over dit geval optimistisch
of pessimistisch oordeelendoch hoe goed het
ook moge spn, dat de regeering met belang
stelling het werk der evangelisatie gadeslaat,
tot zulke uitspattingen mag die belangstelling! gevonden maar ook met lust en jjver zpne selend program wordt zorg gedragen—«muziek
niet gaan, zonder door alle weidenkenden te wenken en raadgevingen op te volgen. Ofschoon en dans." Toegang vrp. Dat pakteAl
gaan,
worden veroordeeld."
I de vereeniging nog slechts enkele jaren telt
I mag de uitvoering op gisteren niet onver-
In een brief uit Paramaribo aan het Nieuws I dienstelpk genoemd worden,
d. Dag leest menDitzelfde mag ook verklaard worden van de
Een schoone toekomst wacht nu Suriname. I zangmaatschappp De Vlaamsche mannen van
De nieuwe gouverneur heeft gedurende zpn I Antwerpen, die, onder leiding van den heer
kortstondig verblpf reeds veel gedaan, om zich Ja. Hordiau, zeer beschaafd, zeer geacheveerd,
bemind te maken. Allen zpn eenstemmig in Ieen vpftal nommers ten beste gaven
hun lof over de hartelpke woorden, welke I De matinée werd gesloten door de harmonie
Zpne Excellentie voor een ieder over heeft, en I Cercle Mozart van Mechelen, directeur de heer
daaruit valt het zeker niet moeielpk de ge-N- D. de Kon. Deze kweet zich uitstekend van
volgtrekking te maken, dat het Z. Exc. zal I hare taak en oogstte meermalen luidruchtige
zpn, die de gemoederen volkomen tot bedaren I bpvalsbetuigingen. Een nommer buiten het
zal weten te brengen en aan de kolonie die I programma Die Wachtparade kommt, werd op
rust verzekeren, welke zp zoozeer noodig heeft. I verzoek herhaald.
De werken des vredes, die op betere bebarti-1 Behalve dat verdient vooral de potpourri
ging wachten, zpn onnoemelpk groot, want 1Les vepres Siciliennes eene eervolle vermelding,
alles is verwaarloosd. Alles laat zich echter
De moeilpkheden tot vorming van een
ministerie zpn, volgens het Vad., nog niet uit
den weg geruimd. Behalve voor oorlog en
marine heeft men ook voor buitenlandsche zaken
nog geen titularis gevonden. Naast den heer
Wttewaal, gezant te Petersburg, wordt ook de
heer Yan Tets van Goudriaan, gezant te Kon
stantinopel, genoemd.
Bp kon. beBl.
is benoemd tot onderwpzer aan de rijks
kweekschool voor onderwpxers te Middelburg
W. H. Hasselbach te Breda;
(Deze benoeming is nog in een deel der
oplaag van ons vorig nommer medegedeeld);
is benoemd tot eerste-klerk bp het parket
van den procureur-generaal bp den Hoogen
raad der Nederlanden H. Schnepper, thans
tweede-klerk bp gemeld parket.
is benoemd tot notaris binnen het arrd
's Hertogen bosch, ter standplaats de gemeente
Gennep, H. G. M. Teulings, thans notaris te
Afferden, met bepaling dat de door deze be
noeming ontstane notarieele vacature te Affer
den, gemeente Bergen, onvervuld zal bljjven
iB L. Huisman benoemd tot burgemeester der
gemeente lJlst.
Wp vestigen de aandacht der typografen
[concerten, veel en goede waar voor hun geld
krpgen.
In het belang van Ylissingen hopen we, dat
het pverig streven van den pachter van dat
hotel, om het den badgasten zoo aangenaam
mogelpk te maken en tevens het publiek voor
weinig geld iets goeds te laten hooren, met
gunstige resultaten moge bekroond worden.
De heele week hebben we daar goede musiek
kunnen hooren.
Zondagmiddag gaf de Zelinka kapel een
matinée, die niet zoo druk bezocht was als het
concert en bal van Yrpdagavond. Voor lief-
op deze allengB in bloei toenemende vereeniging, hebbers van dansen was 't toen te vol.
die naast gezellig verkeer onder vakbroeders Zondagavond was het ook goed bezet, jammer
ook ondersteuning van zieke gezellen beoogt, dat eenige jongelui het goed vonden om door
Hoe meer personen zich aansluiten hoe meer hunne luidruchtigheid het genot van anderen
invloed zoodanige vereeniging uitoefenen en I te verstoren. Van wellevendheid getuigde het
hoe meer nut zp stichten kan. allerminst.
Ook in hun eigen belang en in dat van Over 't weer zullen we nu maar zwpgen.
hunne gezinnen is aansluiting der typografen 't Wordt vervelend altpd te moeten zeggen dat
bp Harmonie en Vriendschap gewenscht. 't winterachtig is. Toch hadden we een redelpk
Een drietal Belgische maatschapppen druk bezoek van vreemdelingen,
brachten Zondagmiddag een bezoek aan Mid- Omdat zooals dat wel met meer dingen
delburg en gaven tevens eene matinée in den het geval is de aardigheid er afgaat, was 't
Schuttershof tuin.
Te half twee begon de fanfarenmaatschappp
Concordia van St. Lanrain, die in een vpftal
nommers het bewps leverde in den heer P,
Blommaert een goed directeur te hebben
in den laatsten tpd erg kalm in de kazerne
van het heilsleger.
Zondag avend was het echter met de rust
gedaan 1
Er was aangekondigd want voor een afwis-
spoedig was de zaal gevuld. Toen nu nog een
hoop opgeschoten jongens van de partp wilden
zpn, ging dat met geweld gepaard. Ramen
werden verbrpzeld, stompen uitgedeeldeen
deur werd uit hare hengsels gelicht. Het
•leger" stond niet pal het nam de vlucht
naar de bovenverdieping.
gelukkig aanzien.
De tuin was vrp druk bezocht door Belgi
sche touristen, doch slechts door een klein
Voor de akte Fransche taal 1. o. is bp het te
Gravenhage afgenomen examen o. a. ge
slaagd de heer C. Rpkse Cz., onderwpzer te
Middelburg.
Dit bericht is nog in een deel der oplaag
van ons vorig nommer onder laatste berichten
medegedeeld.
Yerder zpn nog voor dezelfde akte geslaagd
de heeren A. Franso te Middelburg, J. Polder
man te St. Annaland en mejuffrouw D. H. de
Groot te Middelburg.
Voor hoofdonderwpzer slaagde te Breda de
heer C. J. Snouck van Dreischor.
Mej. A. M. Will, leerares te Leeuwarden,
is de eenig voorgedragene voor leerares in de die entrée betalen.
natuurlpke historie aan de hoogere burger
school voor meisjes te 's Gravenhage.
Op het strand tusschen Groot- en Klein
Valkenisse is, naar men ons uit Biggekerke meldt
aangespoeld het lpk van een onbekend mans
persoon, bpna 6 voet lang. Het gelaat was
door ontbinding onkenbaarde drenkeling
was gedeeltelpk gekleed en had een lederen
riem om het jpf en klompen aan. Merkbare
kenteekenen waren er niet en ook was er niets
op het lpk, dat zpne afkomst bewpst. Na
schouwing is het lpk in de duinen begraven.
aantal Middelburgersvermoedelpk was het I
minder tot uitgaan opwekkend weder daarvan I Uit Goes wordt ons gemeld
de oorzaak. I De kersentpd behoort dit jaar weer tot het
Eenige jeugdige bezoekers, die, vermoedelpk I verledene. De feestelpke stemming bp 't pluk»
zonder entree betaald te hebben, de matiné» I ken der laatste mandjes, die vroeger getooid
bp woonden, gedroegen zich, vooral aan bet I naar huis werden gebracht, ontbrak en het
slot, al zeer onhebbelpk. I onthaal aan de plukkers bleef dit jaar ook
Als de bezoekers eenige oogenblikken hun I achterwege. De opbrengst was wel goed en
plaats verlieten, was alles van de gading dezer I het plukken verschafte aan vele handen werk,
jeugdige snaken. I maar het weer liep erg tegen, waardoor veel
Bier, koffie, advocaat enz. vond naar hunne I vruchten rotten, vóór zp rpp waren en vele
magen den weg, tot groot ongerief van del pachters met een grootenof kleinen schadepost
bestellers; maar waarschpnlpk ook tot nadeel I sluiten.
van hen. I Er zpn boomgaarden, waar meer dan hon»
Voldoende toezicht in den tuin zelve kan I dord gulden op verloren wordt; een landbou»
men moeilpk eischenwel echter kan er op I wer legt ruim 150 aan de Karnemelksput-
gelet worden dat alleen zp worden toegelaten I boomgaard toe.
Met het pruimenplukken is een begin
maakt, de vracht geeft een middelmatige
I opbrengst.
Van peren werden ook reeds de eerste infi
I gezameld, deze zpn er veel, vooral grauwe
Het verschpnsel is wel eens meer waarge
nomen maar Zondag moet het volgens
door ons van verschillende zpden verkregen
inlichtingen al bpzonder erg (geweest zpn
Het muziekcorps der dd. schuiterp alhier I jutten.
Aangenomen het beroep naar de Chr. Ger. I geeft Woensdagavond, van zeven tot negen I De appelen zullen maar een middelmatige
gemeente te Grppskerke door den hr J. Gom-1 uur, op het Molenwater eene openbare uitvoe-1 opbrengst geven.
mer, candidaat aan de theol; school te Kampen. I ring van het volgende programma: Le depart 1 Zondag is te Wemeldinge gevangen ge*
Wekelyksche opgaaf betreffende de Nederd. I du Camp, Marche, J. B. deLannop; Ouverture, I nomen en naar het huis van bewaring teMid*
herv. kerk. - I F. Aerts Mein Traum, Walzer, E. Waldteufeldelburg overgebracht E. S., agent van de bier-
Beroepen naar: Vorgten A. Buysing D&ms\.ê\ FantaisieHongroise, J. SteenebrugenOuverture,
te Oldenzaal; Numansdorp S. Verhoeff teEem-1 A. Adam; a Valse chantê (arr. Morks), Wald-
nes-binnenBiervliet J. C. V. Meischke te I teufel, b Lé Moulin de la forêt noire Idplle, R.
Raamsdonk: en Warga J. Bruining te Nieu-lEilenberg; Polonaise, F. Chopin; en a Die
wendam. I Wachtparade Kottimt 11 Eilenberg, b Militaire
Bedankt voorWorkum A. L. Geselschap te I Marche, Jan Morks.
Heerjansdam en Surhuisterveen J. Brouwer j Het programma van het vierde xomer-
Hzn te Uithuizermede. concert, Donderdag in het Schuttershof te geven
door het stafmuziekkorps van het derde regi-
ment-infanterie, van Bergen op Zoom, onder
directie van den heer N. A. Bouwman, is samen
gesteld als volgtMarche de Concert, Bouwman
Unvollendete Symphonie, Schubert; (a Allegro
moderato, b Andante con moto); Geschichten
Remonstrantsche Broederschap. Aangenomen I
naarUtrecht dr H. Y. Groenewegen te
Dokkum.
In een brief uit Transvaal, door G. v. O,
d. aan de Zwolsche Courant gesohreven,
lezen wp o. a. het volgende
Ds Van Belkum uit Zierikzee is begin Juni aus dem Wienerwald, Walzer, Strauss; Le réveil
als predikant bp de Hervormde gemeente te du lion, caprice héroïque de Kontski, Bouwman
Zeerust bevestigd; de toeloop uit talrpke en I Ouverture Mignon, Thomas; Alia Stella confidente,
zelfs zeer verwpderde streken moet ontzaglpk romance, Robaudia Kameruner Wachtparade,
brouwerp de Meijboom te Ylissingen, wonende
te Wemeldinge.
Men meldt ons dat er vermoeden bestaat
omtrent gepleegde oplichterp.
In de Zaterdag te Yerseke gehouden
raadsvergadering waren o. a. ingekomenken
nisgeving der zes gekozen raadsleden dat zp
hunne benoeming aannemengoedkeuring van
Ged. staten van het raadsbesluit tot vereeni
ging der betrekkingen van Becretaris en ont
vanger der gemeente in éen persoon en een
verzoek van den heer Rppma, klerk ter secre»
tarie, om verhooging zpner jaarwedde. Dit
verzoek werd met algemeene stemmen van de
hand gewezen.
Yerder werd de heer J. A. Geill als tpdelpk
gemeente-ontvanger eervol ontslagen tegen la
Aug. a. s. en de heer De Yep als gemeente-
geweest zpn. Aan belangstelling in alles wat I Möller b Prélude de Bach, Méditation, Gounod I ontvanger beëedigd, nadat zpne akte van borg-
aangaat kerk en kerkelpk leven ontbreekt het I en Fantaisie de l'opera Hamlet, opera de Thomas, I stelling was goedgekeurd en de rekening over
hier allerminst.
HH. MM. de koninginnen worden in de eerste
helft der volgende maand in de residentie
verwacht, in verband met de opening der
Staten-Generaal, die den 15en September plaats
heeft
™!len eeni«e* tpd in de residentie Naar wjj yernemeil heeft de he0r
vertoeven, en daar o. a. den prins van Napels|rri un
nnt.vxnD«n i.iL Koole zune benoeming tot lid van den raadj
Joh. Coenen.
ontvangen, die 25 September in Den Haag komt.|r ^^ute
Men schrpft ons nit Ylissingen:
't Yalt niet te ontkennen dat zp, die zich
abonneeren op de in het Grand Hotel
Baint gedurende 't zomerseizoen I te geve
1890, op voorstel van de eommisBie van onder
zoek, die geen enkele aanmerking had, voor-
loopig vastgesteld op 27.492.18 in ontvang,
25.708.02i in uitgaaf, goed slot 1784.15i,
Aangaande den later op te maken nieuwen
rooster van aftreding, noodzakelijk geworden
door do vermeerdering van bet ledental,
