N°. 178. 134e Jaargang. 1891.
3JL Juli.
"FEUILLETON.
Be Moeiten! m Lal; OM.
Middelburg 30 Juli.
Deze courant verschynt d a g e 1 k s
met uitzondering yan Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.i
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën: 20 cent per regel: Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens aïïe
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;"
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
ONDËHWIJS.
imonieter. Agenten te VlissingenP. G. de Yet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peul, te Zieribzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. Ad.ve*tenti8n
Middelburg 30 Juli vin. 8 u. 56 gr. van Nietjwenhuijzen en te TerneuienM. de Jonge. Yerder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de i moeten des namiddags te ééa nut
m. 12 u. 66 gr., av. 4 u. 64 gr. F. advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmah, te Botterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de la Mae. Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht N. W. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. i gjj des avonds nog worden opgenomen.
De Amst. Dv. IV.) bevat de volgende mede-
deeling
>Naar men ons uit Den Haag meldt, is het
oponthoud bjj het vormen van het nieuwe
kabinet toe te schrijven aan de volgende oor
saak De kapt. der infanterie, de heer De
Banitz, heeft een invloed aan het hof, die zich
ook uitstrekt op de politieke aangelegenheden.
De heer De Banitz schijnt tegenstander te zjjn
van kiesrechtuitbreiding en dientengevolge is
het tot stand komen van een liberaal kabinet,
dat kiesrechtuitbreiding zou moeten voor
stellen, zeer bemoeilijkt. Men meent te weten,
dat er onder deze omstandigheden een streven
bestaat om den heer Alewjjn, directeur van
het kabinet der koningin, tot ontslagaanvrage
te nopen. De wjjze, waarop dit geschiedt, zou
o. a. bljjken uit het feit, dat H. M. de koniDgin
in strjjd met de usantie, onlangs den heer
Heemskerk, toen deze over de kabinets
kwestie zou worden geraadpleegd, niet ont
ving in tegenwoordigheid van den directeur
van haar kabinet, maar in tegenwoordigheid
van den kapitein De Banitz. Voor de be
trekking van directeur van het kabinet der
koningin had men het oog gevestigd op mr
Yan Tienhoven, geljjk wjj reeds vóór eenigen
tjjd mededeelden. Hierdoor wordt het eenigs-
zins begrjjpeljjk dat mr Van Tienhoven wel
sen kabinet zou vormen, maar daarin zelf geen
zitting wilde nemen. Toch is het nog niet
zeker of de heer Van Tienhoven bedoeld direc
teurschap zal verkrijgenaangezien bjj het
doen van pogingen tot samenstelling van een
kabinet gebleken moet zjjn, dat de overeen
stemming tusschen H. M. de regentes, den heer
De Banitz en mr Van Tienhoven nog niet
volkomen is."
Het bericht kwam ons bjj de eerste lezing
slechts als een praatje voorwant dachten
wjj zulk een dwazen toestand als daarin
geschetst wordt zal men toch in ons land niet
aantreffen.
Maar in verband met den langen duur der crisis,
met allerlei geruchten die de ronde doen, met
hetgeen het Dagblad nu en dan meldde en vooral
ook op grond van een bericht, »uit goede bron"
aan de Maasbode gedaan, dat in de omgeving der
koningin groote verslagenheid, om niet meer
te zeggen, is teweeggebracht door den uitslag
der verkiezingenom al die redenen komt het
bovenstaande ons nog niet zoo geheel onwaar
schijnlijk voor.
Toch hopen wjj dat het onjuist zal zjjn.
In onze constitutioneele monarchie is geen
plaats voor dergelijke invloeden van hooge of
lage hof-officiantenen zulke personen zouden
hunne bevoegdheid verre te buiten gaan wan
neer zjj op eene dergelijke onverantwoordelijke
wjjze ingrepen in den gang van zaken, waar-
Uit het EngeUch.
Van D A I N E.
HOOFDSTUK XX.
Madame zag Pamela glimlachend na. Eerst
was zjj een weinig teleurgesteld geweest dat
Henry Carey verliefd was op de dochter van
iemand, dien zjj zoo diep verachtte, en zjj had
zich voorgenomen, als zjj haar ooit ontmoette
niet meer dan beleefd tegen haar te zjjn doch
nu ze haar gezien had vond zjj dat Carey een
uitstekende keus gedaan had. Voor haar vertrek
riep zjj de huishoudster nog eens en zei
»Jufïrouw Frenck heeft een vreeseljjk avon
tuur gehad; er is een brutale kerel in haar
rjjtuig gedrongen terwjjl zjj naar Netherwood
reed om haar vader af te halen j het is haar
echter gelukt te ontsnappen en hier heen te
vluchten. Zjj zal groote zorg en oppassing
vereischen na dien schrik, maar ik weet dat
zjj bjj u in goede handen is, juffrouw Blair.
Ik zal zelf naar Poeldijk rjjden om haar vader
gerust te stellen en te zeggen dat zjj voorloo-
pig hier bljjft logeeren"
De huishoudster was zeer met het arme
over het Nederlandsche volk zoo duideljjk van
zjjn gevoelen heeft doen bljjken.
Zelfs al betrof het eene kwestie, waarover
alleen de meerderheid, die thans de macht
bezit, hare ideëen had zien zegevieren, dan nog
paste het het hoofd van den staat niet zich door
invloed van anderen te laten leenen tot een
verzet daartegenja zelfs niet om eigen be
grippen omtrent zulke vraagstukken op den
voorgrond te stellen.
Maar nog minder voegt dit waar het een
zaak betreft, waarover alle politieke partgen
het in hoofdzaak vrjj wel eens zjjnen die dus
hoe eer hoe beter dient behandeld te worden.
Is het waar wat bovenstaand bericht ons
meldt, dan zou feiteljjk eene volksuitspraak
geheel krachteloos worden gemaakt door de
bjjzondere macht van éen persoon.
Dit zou eene beleediging zjjn aan het ge-
heele Nederlandsche volk en aan onze vrjje
instellingen, die niet geduld mag wordenen
waartegen ten sterkste dient geprotesteerd,
vooral nu opdat H. M. de koningin-regentes,
vreemdelinge op dat gebied, reeds dadelgk
bljjke dat zij een onverantwoordelijk en on-
vooizichtig spel speelt wanneer zjj aan derge-
geljjke inblazingen van een harer vertrouwden
het oor leent.
Evengoed als voor den minsten onderdaan zjjn
er ook voorschriften en usanties, geschreven en
ongeschreven bepalingen, waaraan eene koning
of eene koningin-regentes der Nederlanden zich
niet mag onttrekken, willen zjj niet gevaar
loopen aan hun prestige een gevoeligen knak
toe te brengen.
Wjj willen daarom hopen dat spoedig eene
afdoende tegenspraak op bovenstaande mede-
deeling volge, waaruit duideljjk bljjke datjhr.
De Banitz, de particuliere secretaris der ko
ningin-regentes, betere begrippen koestert om
trent hetgeen zjjn plicht is, van zjjn overtui
ging dat het Nederlandsche volk niets te maken
heeft met zjjne particuliere ideeënen dat in
ons land alle partjjen, behalve de hofpartij,
het eens zjjn dat dergeljjke inbreuken niet
mogen geduld worden.
Zjj kunnen eenigen tjjd de oplossing van een
crisis vertragen, ten slotte zal toch moeten
worden toegegevenwant, hoe fel de politieke
partgen ook tegenover elkaar staan, hierom
trent komen zjj vrjj wel overeen dat de uit
spraak der kiezers moet geeerbiedigd worden;
dat het voor de kroon altjjd gevaarljjk bljjft
zich daartegen te verzetten en dat ten slotte
het woord toch is aan de volksvertegenwoor
diging om tegen dergelgke pogingen haar stem
te doen hooren of krachtiger zich te uiten.
Bjj kon. besl. is aan mr K. W. P. F. baron
Gericke van Herwjjnen, Hr Ms minister-resi
dent te Madrid, de persoonlijke titel verleend
van buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister.
meisje bgaan en beloofde voor haar te zorgen
geen der bedienden wist iets van de vete
tusschen Zilverheuvel en Poeldyk. Zjj trachtte
echter toch haar meesteres te weerhouden van
dien laten tocht en bood aan in haar plaats
te gaandoch madame schudde het hoofd,
zeggende»Neen, ik moet zelf gaan, dank u
wel juffrouw Blair. Zeg den koetsier dat hjj
zoo gauw mogeljjk voor komt. De kamenier
zal mg helpen, dan kunt gjj u geheel aan
juffrouw Frenck wjjden."
HOOFDSTUK XXI.
Weldra zat madame met haar kamenier in
het rjjtuig. De boodschap, die zjj op Poeldijk
ging doen, was haar hoogst onaangenaam
maar, zooals zjj zeide, er zat niet anders op'
het complot, dat tegen Pamela gesmeed was,
moest aan het licht gebracht en de beraamster
aan den kaak gesteld worden.
De voordeur stond open toen zjj voorreed en
er scheen niemand te zjjn om haar aan te
dienen. In een voorkamer hoorde zij hard
praten en na even gewacht te hebben ging
madame binnen en duwde de deur van dat
vertrek open,
Het gezelschap, dat zich daar bevond, had
het zoo druk dat het haar eerst niet opmerkte.
Lady Olivia stond midden in de kamer, met
een verhit gelaat, te praten. De heer Frenck,
Aan de Tweede kamer is de bekrachtiging
gevraagd der tusschen Nederland en Groot-
Brittannie gesloten overeenJ^mst omtrent de
grenzen op Borneo.
Met medewerking van den sultan van Boe-
loengan is nopens Sarawak, Broenei en het
verst van zee verwjjderde gedeelte van Britsch
Noord-Borneo de waterscheiding als grens aan
genomen.
Ten aanzien van de grens aan de Oostkust
van Borneo komt de Simengaris-rivier op
Nederlandsch gebied te liggen.
Het eiland Sibittik wordt in tweeën verdeeld
tusschen Nederland en de Borneo-maatschappjj.
De thans zeer nauwkeurig omschreven grens-
ljjn voorkomt alle moeiljjkheden ten opzichte
van Borneo.
De Nederl. regeering had geweigerd om het
eiland Sibittik geheel te doen behooren tot
Britsch Noord-Borneo.
Door het bestuur van het Algemeen Neder
landsch Vredebond is het navolgend woord ge
richt tot »onze landgenooten."
Het Algemeen Nederlandsch Vredebond, ten
jare 1871 opgericht, heeft, wil het geljjken
tred houden met de vele buitenlandsche vre-
devereenigingen, meer dan tot dusver het
geval mocht wezen, behoefte aan algemeene
ondersteuning. Te weinig wellicht heeft het
in de laatste jaren van zich doen hooren;
nagenoeg zjjn eigen orgaan waren de jaarboek
jes, die schoon welwillend en vaak met
ingenomenheid door de binnenlandsche en ook
door de buitenlandsche pers ontvangen
slechts een betrekkelijk kleinen kring van
lezers vonden.
Wat wil het Alg. Ned. Vredebond f
Ziehier eenige der overwegingen, die tot de
oprichting dezer vereeniging hebben geleid,
geijjk zjj aan het hoofd «aa het reglement zjjn
geformuleerd
dat het oorlogvoeren moet worden beschouwd
als een onrechtmatig middel, om geschillen
tusschen Staten op te lossen;
dat de oorlog is een wanklank in onzen tjjd
van beschaving en verlichting, en dat hg de
zedeljjke en stoffeljjke belangen der natiën
dreigt te vernietigen;
dat alles moet worden beproefd om door
andere middelen dan het ruw geweld, het
recht tusschen de volken te handhaven, en
zoodoende het uitbarsten van den krjjg te
voorkomen, of de eens uitgebarsten oorlogen
zoo spoedig mogeljjk te doen eindigen;
dat de krachtig uitgesproken afkeer van den
oorlog, in alle beschaafde landen vernomen,
op den duur niet zonder invloed kan bljjven
op de besluiten der machthebbenden
dat, ter bereiking van dit doel, vereeniging
van krachten r.oodig is, opdat duidelgk bljjke,
dat de oorlog met zjjne eliende nog slechts ten
gevolge van kunstmatige opwinding en voor
korten tjjd toejuiching kan vinden, en dat
duurzame vrede de algemeene en vurige
wensch der volkeren is.
Waren de stichters onzer vereeniging uto
pisten, die geene rekening hielden met bestaande
toestanden en met den geest van hunnen tjjd,
die het onbereikbare najoegen en met éen
die vlak bjj haar stond, was bljjkbaar zeer
ontdaan de gasten luisterden vol ontzetting.
Alleen Henry Carey hield zich eenigszins op
een afstand en zag doodsbleek.
„Zjj heeft zich laten schaken door
kapitein Faulkland 1 Ik heb het wel zien
aankomen I Zjj is zoo gedecideerd dat ik heel
goed begreep dat dit het gevolg zou zjjn
van den tegenstand dien zij ondervond. Gjj
hebt allen gezien hoe ongerust ik van middag
was, toen zjj er zoo op aandrong om alleen te
gaan; en nu is de heer Frenck teruggekeerd,
zonder haar ontmoet te hebben, en alle onder
vragingen hebben slechts aan het licht ge
bracht dat de knecht van kapitein Faulkland
verteld heeft, dat deze naar Londen is geweeBt
om een verlofbrief om te trouwen te halen."
Hier trad Carey vooruit en viel haar in de
rede.
»Gjj stalt de zaak al heel zonderling
voor", zei hjj op hoogen toon. Ik zou den naam
van juffrouw Frenck nooit in éen adem durven
noemen met dien van den schurk, van wien gjj
spreekt, en gjj durft openljjk te spreken van
een ontvoering. Die veronderstelling is een
groote beleediging voor juffrouw Frenck, en
ik ben overtuigd dat niemand der aanwezigen
er aan gelooft, behalve gjj zelf. Juffrouw
Frenck is het slachtoffer geworden van een
schandeljjk bedrog en in plaats van onmid-
delljjk maatregelen te nemen om haar hulp te
zenden, doet gjj uw best org da meest afschu-
tooverslag de gansche wereld wilden veran
deren In geenen deele. Idealisten waren zjj
zjj geloofden in den vooruitgang van het
menschdom
zjj geloofden, dat eenmaal het recht zoude
zegevieren over de macht.
Landgenooten, is ook dit uw geloof; meent
ook gij, dat dit eene der vruchten onzer be
schaving zjjn zal, dat meer en meer het rechts
beginsel zich zal doen gelden in de betrekkin
gen tusschen de staten, sluit u dan bjj ons
aan om aan de verwezenlijking van dat ideaal
te arbeiden.
De tjjdgeest is op onze hand. Zeker, aller-
wege zien we hoe de staande legers zich uit
breiden, allerwege worden de uitgaven voor
militaire doeleinden opgedreven doch tege-
ljjkertjjd wordt overal de wensch vernomen,
ook uit den mond van vorsten en staatslieden:
moge de vrede bewaard blijven! Si vispacem,
'para helium wilt gjj den vrede, bereid u ten
krjjg zegf eene oude leenspreuk, en al kan
men naar waarheid zeggen, dat het juister
ware, indien zjj luiddeSi vis pacem, para
pacem, toch gaat een zucht naar vrede door
Europa, terwjjl het zich tot de tanden wapent.
Hoeveel schatten die krijgstoerustingen ver
slinden, met welke zware lasten de volkeren
daardoor worden gedrukt, hoe de staatsschul
den toenemen, hoe de ontwikkeling der natiën
wordt gestremd, en hare welvaart belemmerd,
dat alles behoeft niet te worden betoogd. Ook
niet, hoe de verarming ontevredenheid baart,
met al de daaraan verknochte gevaren, die
staat en maatschappij met ondergang bedreigen.
Is er dan geen ander middel dan de oorlog
om de geschillen tusschen de staten te ver
effenen.
Gjj weet het, landgenooten, dat middel be
staat en wordt gelukkig meer en meer toege
past het zjjn internationale scheidsgerechten.
Aan de vredevereenigingen is het voor een
deel te danken, dat menig geschil, dat anders
slechts door geweld van wapenen zoude zjjn
beslecht, door de onpartjjdige uitspraak van
scheidsmannen is beslist.
Beeds nu hebben om niet eens te spreken
van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika
waar eene poging gedaan wordt om al de
Amerikaansche staten in een algemeen vrede
bond te vereenigen een aantal natiën van
Europa, waaronder Engeland, Italië en ook
Nederland, door hare parlementen doen ver
klaren, dat de opdracht van geschillen aan
scheidsgerechten eene noodzakelijkheid en een
plicht is, waaraan men zich niet mag onttrek
ken, en die verklaringen zjjn door geene'der
regeering weersprokenintegendeel, de meeste
hebben beloofd daartoe te zullen medewerken.
Doch ook hier hebben traagheid en gemis aan
voortvarendheid veel goeds verhinderd.
Zoo treedt het recht in de plaats van het
geweld. Daarheen moet de steven gericht.
Evenmin als tusschen de burgers van éénen
staat mag het recht van den sterkste" tus
schen de staten onderling heerschen. De tjjden
zjjn voorbjj, dat de eigenrichting in de staten
bestond; eens zullen de tjjden ook voorbjj zjjn
dat de eigenrichting tusschen de staten geduld
wordt.
weljjke vermoedens in omloop te brengen,
teneinde haar in opspraak te brengen
>Eu die verlofbrief dan?" vroeg lady
Olivia verbleekenden
„Ik bekommer mg niet om de hande
lingen van een verloopen sujet, dat gjj hier ih
huis gebracht hebt", zei Carey ernstig. »Uw
aanmoediging en de bekende vooruitzichten van
juffrouw Frenck als erfgename, hebben ha&r
tot zjjn onschuldige prooi gemaakt. Mjjnheer
Frenck, als gjj zelf uw dochter niet te hulp
snelt", ging hjj ongeduldig tot den vader voort,
szult ge mjj ten minste toestaan dit te doen?
Lord Courtland en de overige heeren van het
gezelschap gaan zeker met mjj mede. Wie
weet in welke moeiljjkheden juffrouw Frenck
verkeert, terwjjl wjj hier staan te dralen. Ik
ben overtuigd dat zjj in een strik geloopen is,
dien men haar gespannen heeft."
»Gij hebt volkomen geljjk", zei madame
Charlesworth, kalm tot midden in de kamer
komende. »Juffrouw Frenck bevindt zich in
mjjn huis en is veilig onder mjjn hoede. Be
drogen door haar, die de plaats harer moeder
moest vervullen en overgeleverd aan de genade
van iemand dien gjj met recht een schurk
noemt, is het haar toch gelukt te ontsnappen
en mjjn bescherming in te roepen! Welke
grieven ik ook tegen haar vader heb gehad,
op het verzoek der dochter kon ik geen ander
antwoord geven dan iedereen, ;die niet van
alle menscheljjk gevoel ontbloot is, zou gegeven
Maar wat kan het kleine Nederland doen
Het geldt hier een internationaal
belang.
Nederland sla het oog op hetgeen elders
geschiedt.
In Noord-Amerika is de vredebeweging in
vollen gang. Frankrjjk telt eene menigte van
vredevereenigingen, Italië eveneens. Krachtigen
steun vindt onze zaak in België, Zweden, Dene
marken, Spanje en elders. En Engeland! De
leden der vredebonden telt men er bjj honderd
duizenden, wat waarschjjnljjk nog niet genoeg
gezegd is. Vrouwen hebben daar verBchilllende
vereenigingen opgericht, en werken met kracht
mede.
Godsdienstleeraren van iedere gezindte stel
len zich aan het hoofd, en onder de jjverigsten
vindt men de bisschoppen en aartsbisschoppen
zoo van Protestantsche als van Boomsche zjjde.
Zelfs is besloten, dat een bepaalde Zondag zou
worden aangewezen, om door medewerking van
ie kerk het goddeljjk bevelvrede zjj den
menschen op aarde, tot eene waarheid te maken.
Zal nu Nederland, dat wel eens als de baker
mat der vrjjheid en der beschaving geprezen
is, zich aan die algemeene en edelmoedige
beweging onttrekken, en lusteloos bljjven, bjj
ie algemeene rusteloosheid om het werk der
beschaving en der menschenliefde te Bteunen
Zullen wjj Nederlanders ons zeiven die ver
nedering aandoen
Zal in Nederland de traagheid in dezen den
boventoon voeren
Laten wjj het rondweg zeggen. Als ons stre
ven jjdel zal zjjn, wjj hebben het dan niet te
wjjten aan tegenstand, want die is er niet,
maar aan de lauwheid van hen, die de waarde
van ons streven erkennen, maar die door niet
met ons mede te werken de oorzaak zjjn, dat
de steun van zooveel andere weiwillenden en
tevens de altoos noodige geldeljjke kracht ons
bljjven ontbreken.
Wjj wektten u dus op om donateur of lid
te worden van het Vredebond en afdeelingen
te stichten, waartoe slechts een tiental leden
voldoende is.
De jaarljjksche geldeljjke bjjdrage is zoo on
beduidend, dat daardoor niemand kan worden
afgeschrikt.
De ondergeteekenden zjjn gaarne bereid al
die inlichtingen te geven, die gewenscht kun
nen worden. En hiermede meenen wg onzen
plicht te hebben gedaan en laten aan u de
beslissing over.
Het bestuur van den bond bestaat uit de heeren
mr D. van Eek, advocaat, voorzittermr A.
M. Maas Geesteranus, directeur van de Neder
landsche Staatscourant, onder-voorzitter en pen
ningmeesterL. S. Enthoven, industrieel; mr
J. B. Breukelman, commies van staat bjj den
Baad van statemr C. Bake, referendaris bjj
den Baad van state, secretaris.
Door den gemeenteraad van Koewacht
is besloten dat de voor een paar maanden
benoemde onder wjjzer aldaar, de heer G. Pieters,
thans werkzaam aan de school te St. Andries,
tegen 15 Augustus met een aantal leerlingen
hebben
De trek van onuitsprekelijke angst op het
gelaat van Carey had plaats gemaakt voor
verlichting. Hg ging naast de oude dame
staan, die hem met eeu vluchtigen blik vol
liefde aanzag. De heer Frenck was ook naar
haar toe gekomen en zag haar bleek en bevend
aan. De herinnering aan het arme meizje;
wier lot zjj zich indertjjd had aangetrokken;
drong zich aan hem op en hjj vroeg Zich af
door welk zonderling toeval deze zelfde vrouw
het meisje, dat hjj tot schande gebracht had;
opnam en nu weer zjjn eigen dochter Hij
lette niet op zjjn vrouw, die bleek, met ver
kropte woede tegenover madame Charlesworth
stond en geen woord kon uiten. De gasten
wachtten ademloos af wat er verder gebeuren
zou.
Lady Olivia had hen bijeengeroepen om te
luisteren naar haar wreedaardig verslag: het
verdwjjnen van Pamela. Thans zouden zjj
haar rechtvaardiging vernemen.
HOOFDSTUK XXII.
s Misschien kennen niet al de aanwezigen
deze dame", zei Carey, «madame Charlesworth
van Zilverheuvel. Nu wg eerst een verkeerde
voorstelling van de afwezigheid van juffrouw
Frenck gekregen hebben, is het niet meer dan
billjjk dat wjj den waren staat van zakea
vernemen," u.