N°. 165. 134° Jaargang. 1891. Donderda 16 Juli. Deze courant verschijnt d a g e 15 k a met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—i Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;' iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 15 Juli. Een abattoir. KUNST EN LETTEREN. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. liiDiiiiiiiiN.sair nintiM. O* Theimometeri Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland, teKrniningenF. v. d. Peijl, teZierikzee: A.C.de Mooij, teTholen: W. A. Middelburg 15 Juli ra. 8 u. 66' gr. van Nieuwenhuijzen en te TerneuienM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de m. 12 u, 69 gr., av. 4 u. 66 gr. F. advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebr. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de da Mar Azn., te Amsterdam. Verwacht verand. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te éèm nul aan het bureau bezorgd zjjn, wille* zjj des avonds nog worden opgenomen. Een verblijdend slot der discussiën over de ontwerp-verordening van algemeene plaatselijke politie in de zitting van den Middelburgschen gemeenteraad van 6 Juli jl. was het voorstel van den heer P. M. de Ligny betreffende het oprichten van een abattoir in onze stad. Het zij mij veroorloofd, mijnheer de redacteur, over dat voorstel mijne bescheidene meening in uw courant mede te deelen. Het voorstel luidt: „de ondergeteekende stelt voor, dat de vergadering de wensche- lijkheid uitspreke, dat in de gemeente Middelburg een abattoir worde ingericht; dat zij evenwel meent dat met de daar- stelling daarvan moet worden gewacht tot dat de duinwaterleiding in exploitatie is gekomen, maar dat zij nu reeds burgemeester en wethouders wenscht uit te noodigen inlichtingen hieromtrent in te winnen in die plaatsen, in zielental eenigszins overeen komende met deze gemeente, waar zoodanig abattoir is ingericht." Uit den aard der zaak hebben den ge- achten voorsteller hygiënische motieven tot zijn voorstel gebracht, bekend als hij is met de treurige gevolgen der beruchte worst- vergiftiging, waarbij ZE. aan het justitiëel onderzoek een werkzaam aandeel nam. Bovendien zal hij daarbij ook gedacht hebben aan de acute vleeschvergiftiging in 1887 van burgerij en garnizoen, die aan leiding gegeven heeft tot het oprichten van het garnizoens-abattoir. Als zijn voorstel in behandeling komt zullen de twee volgende vragen op den voorgrond treden I. Is het mogelijk, wenschelijk is hier m. i. te vaag, dat de gemeenteraad een besluit neemt, waardoor de burgerij wordt gedwongen voortaan uitsluitend gezond vleesch te nuttigen II. Is het waarschijnlijk dat B. en W. in staat zijn om inlichtingen te verschaffen, die kunnen leiden tot oprichting van het abattoir De eerste vraag hangt samen met slachtdwang en met het vergunningsrecht op de particuliere slachtplaatsen en is van te juridischen aard om door mij opgelost te worden, maar dat zij voor oplossing vatbaar is, blijkt uit het feit dat er abattoirs bestaan. Maar hoe staat het met de beantwoording der andere? Op het belastingkantoor is te vinden eene opgave van het geslachte Vee, dat accijnsplichtig isdoor de keur meesters is het aantal geslachte varkens te tellen, ook is het mogelijk de bestemming van schapenvleesch en dat van paarden, ezels, geiten en bokken te volgen, stellig belangrijke iactoren, maar daarmede is de bron van gegevens in onze omgeving uitgeput, En wat de inlichtingen betreft, verder in ons land te hekomen, ook die kunnen niet veel opleveren, daar alleen sommige grootere plaatsen een eigen abattoir hebben, en onder de kleinere, voor zoover mij bekend, alleen Venlo en Maastricht er zich op kunnen be roemen. Ik wensch de Middelburgache worstver- giftiging, door wijlen dr A. A. Fokker en dr J. P. Berdenis van Berlekom beschreven, niet in het geheugen der burgerij terug te roepen; alleen meld ik dat onder de stads patiënten nog stumpers zijn als levendige voorbeelden, hoe kwaadaardig en hardnekkig zoo'n vergiftiging na werkt. Ik wensch mij niet te verdiepen in de paniek, die zich van ons allen zou hebben meester gemaakt als de vleeschvergiftiging van 1887 ons tal van soldaten en vele burgers had gekost. Aan wien de eer slechts zieken te hebben ge maakt, waar hoogstwaarschijnlijk deelen van een milligram vergift meer per kilo vleesch evenveel dooden hadden gegeven Ik wensch alleen te constateeren dat Middelburg eene plaats is, bij uitstek geschikt om de nuttig |ieid van een abattoir te betoogen. Wat evenwel bij ons uitzondering is, is in sommige landen regel, o. a. in Frankrijk; waar reeds bij decreet van 10 Februari 1810 allen steden van eenigen omvang de verplichting is opgelegd een openbaar slacht huis te hebben. Dat decreet van Napoleon is geen doode letter geblevengetuige het volgende uit de Encyclopedie dl Hygiene, Tome 3e 1891 „Aujourd'hui, presque toutes les villes un peu import antes de notre pays pos- sédent un abattoir public. II y a quelque années une société dite des abattoirs de France dont le siège est Paris, s'est constituée pour favoriser la création de ces établissements dans les villes qui en seraient encore dépourvues. Un abattoir coüte d'autant moins cher qu'il sert a un plus grand nombre de bouchers et qu'on tue un plus grand nombre de têtes de bétail. Aussi la tendance est-elle d'établir des abattoirs c a nt o nn au x ou r e g i o n au x, desservant chacun plusieurs communes voisines.*) België heeft spoedig zijn nabuur gevolgd, zoodat dan ook in beide landen de abat toirs zijn ingeburgerd. Duitschland, de politie-staat hij uitnemend heid, volgde eerst ruim eeu halve eeuw later; de beruchte epidemieën in 1863 te Helstadt, en die van 1865 in Hedersleben, hadden als gevolg eene regeling der openbare slachthuizen bij de wet. Wie dus het vraag stuk wenscht te bestudeeren dient naar het buitenland te gaan, en steden te bezoeken, overeenkomende met onze gemeente. Uit 't boven geschrevene blijkt dat elders niet de gemeente uitsluitend exploiteert, en dat niet elke gemeente een eigen abattoir heeft. Inderdaad twee zaken, die ook voor Middelburg van belang kunnen zijn. De militaire slachterij alhier voorziet twee gar nizoensplaatsenis het ondenkbaar dat de gemeentebesturen van Vlissingen, Souburg en Middelburg samen gaan in het stichten van een gemeenschappelijk abattoir Een en ander geeft mij de vrijheid om de meening uit te spreken, dat de heer De Ligny zijn voorstel niet goed heeft inge kleed. Dankbaar voor zijn initiatief, zagen wij gaarne een nieuw voorstel, waarbij werd verzocht eene commissie te benoemen om het vraagstuk van allo kanten te bekijken; en tevens een crediet te openen om haar in staat te stellen abattoirs in binnen- en buitenland te bezoeken, voor zoover zij dat noodig acht om met kennis van zaken een rapport uit te brengen. Dh B. Op dit oogenblik zjjn bjj na alle steden van eenig aanbelang in ons land in het bezit van een openbaar slachthuis. Eenige jaren ge leden is eene vereeniging opgericht, waarvan de zetel te Parjjs is gevestigd, welke ten doel heeft om het oprichten van dergeljjke abattoirs te bevorderen in steden, die nog niet in het bezit daarvan waren. Een abattoir is des te minder kostbaar naar gelang een groot aantal slagers daarvan ge' bruik maken en er een aanzienlijker getal dieren worden geslacht.üaarom wordt er ook naar gestreefd om cantonale of gewestelijke abattoirs op te richten, tot gemeenschappelijk gebruik van verscheidene naburige gemeenten. Daags vóór de jongste herstemming van een lid der Tweede kamer in het hoofdkiesdistcict Schoterland kon men in het Nieuw Advertentie blad van Heerenveen (en 's avonds ook in De Standaard) eene advertentie lezen van dr L Wagen aar, predikant bp de doleerende gemeente te Leeuwarden, waarin tot den heer W, Sprenger, chef van de Leeuw. Ct., de aantij ging wordt gericht, »dat door hem, op aan stoken van de heeren liberalen, de kleine burgerman P. van Yliet, die ijverig en getrouw nu achttien jaren gewerkt had aan de admi nistratie van dit immers neutrale blad tegen 1 Nov. a. s. is ontslagen, omdat hp op getreden is als anti-revolntionnair candidaat en sympathie had durven toonen voor het betrekkelijk goed recht der Friesche volkspartjj in hare bestrpding van het zelfzuchtig libe ralisme." En dan volgden nog enkele hatelpk heden aan het adres van de «liberale tyrannie," hatelijkheden die in tal van anti-revolution naire bladen, ook in het orgaan te Goes, dat beweert de christelijk historische vaan hoog te houden, hun weg vonden. De Fritsehe Ct, deelt, naai aanleiding van deze advertentie, in haar nommer van Zaterdag avond in een hoofdartikel het volgende over de zaak mede: «De heer Sprenger heeft reeds voor langer dan éen jaar aan zjjn boekhouder voor de Leeuwarder Courant, den heer P. van Yliet, toen deze in verschillende betrekkingen optrad: als bestuurslid van Patrimonium en nn en dan voor zaken in verband met de politiek naar Amsterdam reisde, den raad gegeven zich aan zpne betrekking te blpven wpden en zich, ter wille van zjjn gezin, niet met de politiek te bemoeien het verdroot natunrlpk het andere personeel, dat zjj, bp afwezigheid van den heer Vliet, zjjn werk moesten overnemen, indien de patroon dit zelf niet deed. »Die raad, vriendschappelijk gegeven, werd herhaald toen de heer Van Vliet meedeelde, dat hjj de candidatnur in Franeker had aange nomen toen met tekennengeving dat hjj zpne betrekking aan het kantoor niet zou kunnen behouden. De heer v. Yliet heeft daarop ver klaard zich «geroepen" te gevoelen die candi datnur te aanvaardendat zjjn gezin daaronder niet zou lijden, wpl de partjj hem de verze kering had gegeven, dat, indien hp niet gekozen of later niet herkozen mocht worden, zp hem eene positie zou verschaffen, minstens gelpk aan zpne tegenwoordige. «Daarop heeft de heer Sprenger den candidaat een verlof van vier weken verleend, opdat hp zich geheel aan zpne verkiezing zou kunnen wpden. «Toen nn uit de onderscheidene lezingen van den heer v. Vliet bleek, dat hp, anti-revoluti- onnair candidaat, tevens belpder was van de beginselen der volkspartp, heeft de heer Sprenger, zonder daarover met anderen te spreken, aan zjjn boekhouder herhaald, dat hp tegen 1 November 189\ nrar eeno andere be trekking moest omzien. En nu op het oogenblik dat we deze regelen schrpven zit de candidaat van Schoterland, op het kantoor van den heer Sprenger, zjjn gewone werk te verrichten." Ter aanvulling van het artikel in de Friesche Ct ontvingen de Hollandsche bladen nog de volgende mededeeling: Het is volkomen waar, dat de heer Yan Yliet zeventien jaren ijverig en getrouw aan de administratie van de Leeuw. Crt. heeft ge werkt. Ofschoon hp, evenals nog een ander aan de Leeuw. Crt. verbonden persoon, eerst tot de anti-revolntionaire, later tot de doleerende partp was overgegaan, nooit werd hem daar over eenige opmerking gemaakt. Maar toen nu de heer Van Vliet zich bjj zjjn laatste op treden voor de kiezers, in weerwil dat hjj tot de anti-revolutionaire partp behoordeniet alleen onomwonden voor land-nationalisatie verklaard, maar ook den strpd tegen het kapi taal aanvaard had, ging het zpnen chef te ver. Hem werd gezegd, te kiezen of te dee1 len, met andere woorden dat, indien hjj op deze wjjze in het openbaar bleef optreden (niet echter omdat hp anti-revolutionair candidaat was), hjj niet langer in dienst bp de admini stratie der Leeuw. Crt. kon blpven, maar met Nov. den dienst zou hebben te verlaten. En waarop kwam het antwoord van den heer Van Vliet neer Hp was door zpne partp te Am sterdam gewaarborgd, indien zpne positie te Leeuwarden op den duur onhoudbaar mocht worden. Hjj schjjnt dit laatste dus zelf reeds te heb ben voorzien. Waarom anders zich te laten waarborgen"? Intusschen is het eene waarheid, dat meer dan één anti-revolutionair in Friesland alles behalve gesticht is over het revolutionaire op' treden van den heer Van Vliet, en de adver tentiën van dr. Wagenaar ten hoogste afkeurt. Naar aanleiding van de onlangs te Stutt gart gehouden eerste internationale tentoon stelling van schoone kunsten zjjn door den koning van Wurtemberg benoemd in de Konink lijke Frederiksorde de heeren J. H. L. de Haas, tot kommandeur eerste klasse met de ster, en Jozef Israëls tot kommandeur. Bjj het notarieel staats-examen is o. a. geslaagd voor het tweede gedeelte de heer Wde Smidt van Hulst. De nieuwe cursus aan de opleiding van machinist-leerlingen te Hellevoetslnis begint thans met 23 leerlingen van het le en 17 van het 2e studiejaar. Bjj de Dinsdag gehouden examens der Nederl.Toonkunstenaars- Vereeniging zjjn geslaagd: van 5 candidaten voor piano (lager onderwjjs) mejuffrouwen J. M. van Gulik te Grauw (Fr.); H. Simons, H. W. B. van Embden, beiden 's Gravenhageen H. M. M. Frackers te Bergen op Zoom, de laatste met algemeene stemmen. Bp kon. besluit zjjn benoemd tot ridder in de orde van den Ned. Leeuw mr. H. C. P. de Bruyn en F. E. L. A. Abel, beiden reteren daris bjj het dept. van oorlog en resp. hoofd der le en hoofd der 7e afd. van dat departe ment is B. G. van der Have, te Ouwerkerk opnieuw benoemd tot lid der commissie van toezicht op de rpkslandbouwproefstations, is benoemd tot lid dier commissie S. Huizinga Tzn., te Middelstumen is de directeur van het post- en telegraafkantoor te Klundert A. van Heiten, op zijn verzoek, als zoodanig eervol ontheven en benoemd tot commies der telegraphie 2e klasse. De Staatscourant bevat een besluit van den 4den Juli 1891, houdende goedkeuring van een reglement voor den dienst der rijkstelegraaf en intrekking van drie daarmede in verband staande besluiten. De ministers verleenen deze week geen audiëntie. Het Middelburgsch Harmoniegezelschap deed gisteren een beroep op Middelburg's ingezetenen door er aan te herinneren dat het vereenigings- jaar 1 Augustus a. begint. Gezinkaarten zjjn te verkrjjgen voor 3, personenkaarten ad f 2 per jaar. Nieuwe kunstminnende leden heb ben het recht tot gratis-bpwoning van het concert, dat Woensdag 22 Juli in het Schut tershof zal plaats hebben. Waar genoemd gezelschap zich beijvert om zjjn leden eenig musicaal genot te verschaffen willen wjj op dien bpzonderen oproep wel de aandacht onzer lezers vestigen. Heden voormiddag werd op de Israëlitische begraafplaats alhier bjjgezethet ïjjk van wjjlen den heer L. M. Samethini, sedert een lange reeks van jaren muzikant bp het muziekkorps der dienstdoende schutterjj van Middelburg. Blpkens den staat van dienst van den over ledene verleende hp ruim acht en veertig jaren; zjjne medewerking eraan. Samethini was een ijverig, een braaf burger en zoo van iemand, kan het van dezen eenvou digen, tot op het laatste oogenblik toe werk- zamen man gezegd worden dat hjj op het veld van eer gebleven is. Een paar uur slechts na afloop van een concert, waarbjj hp had mede gewerkt, nog in uniform gekleed, overleed plotseling de ruim zeventig jarige. Bjj het vertrek, Zondagavond uit Vlissingen waar het muziekcorps aan het Badhotel een concert had gegeven, gevoelde de heer Samethini zich plotseling onwel. Gesteand en geholpen werd hp in de tram gebracht; terwjjl bjj aan komst te Middelburg men het raadzaam vond hem in de apotheek van den heer L, K. van der Harst te brengen, en daar geneeskundige hulp in te roepen. Op advies van den genees kundige werd de heer Samethini naar zpne woning gebracht waar hjj des nachts te een uur overleed. Zpne kameraden brachten hem heden een laatste, welverdiende hulde. Het muziekkorps stond op de Groote Markt voor het raadhuis geschaard en voerde, toen de lpkkoets naderde, de schoone marche funèbre van Chopin uit, om zich vervolgens bjj den stoet aan te sluiten en dien met den treur- marsch tot aan den doodenakker te begeleiden Aan de geopende groeve nam eerst het woord de heer H. M. van Beem, godsdienstleeraar bjj de Israëlitische gemeente. Hjj begon met hetgeen geschreven is in Numeii 20: 21: Toen de gansche vergadering zag, dat Aaron overleden waszoo beweende zij Aaron dertig dagen, het gansche huis van Israël toe te passen op don overledene, wiens heen gaan, hoe eenvoudig zpn werkkring ook ware, door velen zal worden betreurd. Ook van hem toch is het waar dat een goede naam beter is dan kostbare olie en dat de dag des doods beter is dan de dag der geboorte. De Bpreker wees er, om dat aan te toonen, op dat Samethini een brave, deugdzame man was, die, in zjjn nederigen werkkring altjjd tevreden door allen die hem kenden werd geacht en bemind, niet minder bjj zjjne chefs dan bjj zpne kameraden. De overledene moge geen schitterende ster zpn geweest aan den kun sthemel, toch bekleedde hjj eene eervolle plaats in het korps, waarbjj hjj gedurende bjjna een halve eeuw werkzaam was. Een trouw echtgenoot, een oprecht vriend en een bemind kunstbroeder als hjj was, mag zpn leven menigeen tot navolging worden gesteld. Waar dan ook het stoffelpk omhulsel van Samethini aan de aarde wordt toevertrouwd zal zjjn naam nog lang in de herinnering bljjven voortleven. De spreker dankte ten slotte het korps en de twee kapiteins der schutterjj, de heeren Herman Snpders en P. de Maret Tak, die zich ook bjj de ljjkstatie hadden aangesloten, voor de eer, den overledene bewezen, evenals de talrpke menigte, die van hare belangstelling bljjk gaf. Hjj vond daarin aanleiding om, wat betreft de verhouding tusschen hen die een verschillend geloof belpden, te wjjzen op het groote verschil tusschen Nederland en andere landen. Daarop nam de heer Herm. Snpders het woord. Hjj verklaarde volkomen in te stemmen met den lof, door den vorigen spreker aan de nagedachtenis van den overledene gebracht, roemde diens trouwe plichtsbetrachting en stipte gehoorzaamheid en herinnerde eraan hoe hij zich bjj al zjjne kameraden door humaniteit en aangenamen humor bemind wist te maken. Hjj heeft bewezen dat ook onder een nederig kleed een trouwe borst kloppen kan. Den dank voor de eer aan den overledene wees de heer Snjjders af; het was niet anders dan plicht van het muziekkorps zjjn kunst broeder grafwaarts te brengen. Toen de lpkbaar in de groeve was neerge laten bracht de muzikant C. van Earssen Samethini namens zjjne collega's een laatsten groet. Hjj herinnerde aan zpn gezelligen om gang en zpn tact om, waar teleurstellingen soms ontmoedigden, een opwekkend woord in het midden te brengen. Het past ons niet, zeide hp, om ons over zjjn heengaan te beklagen hp werkte zoo lang het dag was en wjj mogen hem de verdiende rast niet misgunnen. Deze spreker sloot met een gedicht, waarin hp den gescheiden vriend het «rust zacht" toeriep en zjjne kameraden nitnoodigde diens overschot met aarde te bedekken. Hieraan werd door allen voldaan, waarmee deze plechtigheid was afgeloopen. Dinsdag avond hield de vrpzinnige kies- vereeniging Algemeen Belang te Vlissingen eene vergadering tot het stellen van candidaten voor het lidmaatschap van den gemeenteraad* Aanwezig waren 45 leden. De periodiek aftredende heeren J. v. d. Beke Callenfels, J. le Sage van Hoeve, J. Verkujjl Quakkelaar, W. L. Winkelman en F. H. J. Wibant werden met meerderheid van stemmen tot candidaat gekozen. Op een paar andere heeren werden enkele stemmen nitgebracht. Bjj een melkboer en huurkoetsier in de voorstad te Goes zpn heden nacht 22 kippen en 2 hanen weggehaald en vermoordtwee kippen bleven over. Men denkt dat een hond zich toegang tot het hok heeft verschaft. In den vroegen morgen meent men nl. een grooten zwarten hond daar gezien te hebben. T )t op grooten afstand werden de verwonde kippen gevonden. Het Leger des heils geeft den moed om Goes in te nemen niet op. Maandag a. zal in de groote zaal van de Prins van Oranje aldaar een bpeenkomst worden gehonden. In den nacht van Dinsdag op Woensdag is in De Groe, een gehucht onder Eloetinge* een schuurtje afgebrand van een klompenmaker herbergier. De brand is ontstaan door het omvallen van een lamp, die bjj het late werk gebruikt moest worden, Persoonlpke ohgeluk* ken hebben niet plaats gehad; ook het veet een aantal varkens, is gered. Door de krach tige hulp dei brandweer van Kloetinge is het belendende gebouw, de herberg, bewaard ge bleven. Alles was verzekerd. - Dinsdag avond vergaderde de kiesveree- niging Vrijheid en Orde te Kapelle tot het stellen van twee candidaten voor den ge meenteraad, in verband met de periodieke aftreding van de heeren W. Slabbekoorn Hz. en J. Van Strien. Laatstgenoemde wenschte wegens hoogen leeftjjd niet meer in aanmer king te komen. Het aftredend lid Slabbekoorn Werd met algemeene stemmen opnieuw candidaat gesteld f terwjjl als nieuw te benoemen lid, eveneens met algemeene stemmen, werd gekozen de heer J„ de Geus, dpkgraaf van den Willem Anna- polder. Dertig kiezers waren ter vergadering aanwezig. De anti-revolutionnaire kiesvereeniging te Biezelinge heeft Maandagavond tot candidaten voor leden van den raad gesteld de heeren W. Slabbekoorn en jhr mr J. J. Pompe vm Meerdervoort,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1