13 Juni. N°. 137. 134e Jaargang. 1891. Zaterdag Middelburg 12 Juni. Deze courant verschijnt d a g e 1 jj k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel; J abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens allo dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE, MIDDELBURG» (Dl RIM. Agenten te Vlissingen P. G. de Vey Mesidagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: F. v. d. Peijd, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneuzen M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebk. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de la Mas Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen.de Compagnie générale de Pnblioité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Thennometer. Middelburg 12 Juni vm. 8 u. 56 gr. m, 12 u. 61 gr., av. 4 u. 58 gr. F. Verwacht N. wind. lilvertenlUin moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd «.pn, wille» sp des avonds nog worden opgenomen. De Maasbode ziet in den uitslag der verkie zingen de nederlaag van het ministerie en den val van het bondgenootschap. »Het ministerie is" zegt het blad «verslagen de miniBteriëele party quand-mème heeft zware verliezen geledenreeds is de meerderheid, den vermoedelpken uitslag der herstemmingen in aanmerking genomen, ver plaatst, en de herstemmingen zullen odgetwijfeld meer doen dan verplaatsen. In groote massa heeft het volk zjjne veroordeeling van de legerwet uitgesproken." Na herinnering aan eenige belangrjjke feiten en cpfers, zegt de Maasbode ten slotte «Opmerking verdient, dat de Calvinistische en Roomsche anti-revolutionnairen bijna overal minder stemmen hebben gekregen dan vroeger, wat alleen verklaard kan worden door het verlies van den steun van een aantal Katholieken. De heer Schaepman kreeg te Wpk-bp-Duurstede b{jna 100 stemmen minder dan in 1888. «Eindelijk is de val van het bondgenootschap een feit. Op een zeer groot aantal plaatsen hebben de Katholieken bjj eerste stemming een Katholiek candidaat gesteld, en, waar zij dit niet deden, in minder of meerder mate aan den anti-revolutionnairen candidaat hun stem ont houden. Bp de herstemming zal aan het bond genootschap voor goed een einde gemaakt worden." Ook de Tijd noemt den uitslag voor de re geering niet gunstig. Het Centrum is natuurlpk niet bpster te spreken over den loop der zaken. Wie leest tUBSchen de regels door van hetgeen dit blad schrpft, en kennis neemt van zjjne nurksGhe opmerking over enkelvoudige districten en over de liberale party, die «terugzinkt in de schatting en in de achting der natie en feitelpk door de stemmencyfers tot minderheid is geslagen," begrijpt al spoedig waar de schoen wringt. Dat het met leedwezen den val der heeren Borret en Vos de Wael gedenkt, laat zich begrepen. Door het niet herkiezen dezer heeren, die volgens het Centrum niet gevallen zpn om hun beginsel, maar tengevolge van personeele politiek, die z. i. de katholieke zaak bederven moet, Ipdt nu de katholieke party een zwaar verlies. Den val dezer beide verdien stelpke kamerleden betreurt het blad temeer om de middelen, die daartoe gebezigd zpn. „De 1000 kiezers in Oosterhout en de 1400 kiezers in Waalwpk kunnen gerust zpn, dat het door hen daartegen uitgebrachte protest den goeden dunk, dien de overige katholieken in den lande van hunne broeders in Noord-Brabant steeds gehad hebben, zal bevestigen." De Standaard zwpgt nog over den uitslag. Het is dan ook eene bittere teleurstelling, welke men aan die zpde heeft ondervonden. Daar toch zpn de slagen gevallen, terwpl de katho lieken niet éen zetel verlorenen de liberalen er een zestal wonnen. En nu zal men van anti-revolutionnaire zpde nog moeten soebatten en Bmeeken om hulp; of allerlei beloften moeten afleggen; anderB gaan er voor die party nog meer zetels ver loren en geraakt zp geheel en al ten onder. De groote vraag is bovendien of de katho lieken wel zoo p verig zullen meewerken als weleer; de anti-legerwetmannen zeker niet; adres aan de Maasbode c. s. En van die booze liberalen, van wie het in eenige districten, o. a. in Hontenisse, Eist en Loosduinen, afhangt of de katholiek dan wel de anti-revolutionnair bp herstemming zal worden herkozen, zal men wel niet de hulp wenschen. In denzelfdeh geest worden ook eenige op merkingen gemaakt door de N. R, Ct, die, wpzende op het feit dat de eerste dag nog geen beslissing bracht, zegt: Of er in het eerstvolgende tpdperk eene meerderheid zal zpn met welke zal kunnen geregeerd worden, dan wel of de Kamer weder op het doode punt zal staan, zal de 23 Juni hebben te beslissen. Maar wat er nog onbeslist zp, dit is reeds nu zeker, dat er geen meerderheid zal zpn vobr het «zittend kabinet." De regeeringspartp is geslagen. Zes zetels, (Ridderkerk, Zutfen, Lochem, Oostburg en 's-Gravenhage) zpn door de liberalen gewonnen, en in Noord-Brabant hebben twee ministerieelen (de heeren Borret en Vos de Wael) het veld moeten ruimen voor manifest mannen. Zelfs de gunstigste uitslag op 23 Juni kan dat verlies niet herstellen, ^et ministerie, voor zoover het sedert de scheu ring in de gelederen van zpne party nog ge acht kon worden te staan, is gevallen. Van meer gewicht nog dan de nederlaag van het kabinet, is het votum dat deze stem bus over de party des heeren Kuyper uitge bracht heeft. Van de 28 plaatsen die zp innam, zpn er bp de eerste stemming slechts 12 be houden, 5 verloren, en de overige alleen te behouden door met de socialisten gemeene zaak te maken of aan de roomBche eischen zich te onderwerpen. Eene party in de regeering, die bp de stembus zóó wegkomt, is niet alleen geslagen, maar verslagen. Wat verder de aandacht niet zal ontgaan, is de achteruitgang in stemmental, ook waar het roomsche krakeel geen invloed kan gehad hebben. Er is over het geheel minder gestemd dan in 1888bp alle partpen zpn de cijfers lager maar bp geene in die mate als bp de anti- revolutionnairen. Bpna overal dalend in het cpfer, en in de meeste districten dermate dat öf aan afval öf aan verval moet worden ge dacht. Zoo b. v. in Appingedam, Winschoten, Groningen, Dordtzoo vooral in Sneek, waar het cpfer niet minder dan 600 gedaald is. Opmerkelpk is ook, hoe de Veluwe, steeds de vaste burcht voor zpne party, Kuyper afvalt. Te Apeldoorn staat het reeds 1270 tegen 1022 (in 1888 nog 1525 tegen 799), en te Eede, het district waar men in 1888 nog eenen Keuche nius durfde stellen, had het weinig gescheeld (slechts 25 Btemmen) of Van Löben Seis ware niet gekozen (m '88 was het 1439 tegen 918.) Dat zpn teekenen, die voor de toekomst weinig goeds voorspellen, voor die party wel te verstaan. In de derde plaats heeft deze verkiezing geleerd, dat in verreweg het grootste gedeelte van het land de radicalen van hun kruistocht prediken tegen de liberale party weinig wil hebben gehad, en dat zelfs daar, waar zp zich bpna meester van het terrein waanden, de kracht niet weinig overschat bleek. Verder dan tot het verhinderen van eene liberale over winning hebben zp het nergens gebracht. De sociaal-democratische of volkspartp heeft vooral in enkele streken van het Noorden aan- merkelpke kracht ontwikkeld; of evenwel de uitkomsten haar zelve niet teleurgesteld hebben, is zeer de vraag. Wat eindelpk bp deze stembus gebleken is en waarover wp ons het meest van alles verheugen is het vertrouwen dat de liberale partp, van alle kanten bestookt en besprongen) nog steeds in het land blpkt te bezittende eenheid, die zp bewaard, het politiek besef waarvan zp zich doordrongen getoond heeft. Daaraan danken wp het dat er van onze zetels geen enkele bp den eersten slag verloren is ge- gaandat er zes plaatsen, en daaronder twee in de residentie die de eer van den dag heeft veroverd zpn, en dat wp met vertrouwen den 23sten Juni te gemoet zien, die de groote beslissing geven moet. Het Dagblad pleit op schrikbarende manier na over al hetgeen vóór de verkiezingen ge schreven en gedaan is tegen het kabinet 6d hoopt dat alle anti-liberalen zich op 23 Juni zullen keeren tegen de liberalen. Het stelt zich zelf en zpne partpgenoo- ten in Den Haag wie zpn dat eigenlpk tegenwoordig anders dan de clericalen als de blanke onschuld vooren troost zich dat, als onder de anti-liberalen in de residentie de eenheid oprecht en volkomen hersteld wordt, na de nederlaag van nu, hun later weder de overwinning zal verzekerd wezen. Als het dan nog maar een halve eeuw duren mag, vóór zp zoover zpn. In een beschouwing in het Handelsbladonder het bekende opschrift Van dag tot dag, wordt besproken de afkeuring, die de benoeming van den heer Pompe van Meerdervoort tot gouver neur van Atjeh heeft ondervonden. Die afkeuring was zegt de schrpver te verwachten Wanneer het Indische gouvernement bp het doen van belangrpke benoemingen eens niet het gewone rptje volgt, blpven de klachten zelden uit. Er wordt o. a. door sommigen beweerd, dat er vele hoofdofficieren bp het Indische leger zpn van hooger ancienneteit, begiftigd met de Willemsorde, die gegriefd zouden zpn door de op den heer Pompe gevallen keuze. Ja, een inzender in de N. R. C. van 31 Mei jl. gaat zelfs zoover, dat de „heeren leden der Staten-generaal" door hem worden opgeroepen om te onderzoaken, of de bevordering van Pompe wel wettig, of zpne benoeming tot gouverneur urgent, of geen der kolonels der infanterie daarvoor geschikt, of de leger-com- mandant wel bekwaam is. Düt zou nu, dunkt ons, nog eens zpn een «treden op het terrein van de uitvoerende macht" Over de bevoegdheid der Indische regeering om (na voorafgaand overleg met het opper bestuur) te handelen geljjk geschied is, kan toch wel geen redelpke twpfel bestaan. Zullen nu de Staten-generaal moeten beoordeelen of wel de beste keuze gedaan is Zoo ja, dan zouden wp in overweging geven ook dadelpk eene enquête in te stellen, waarom laastelpk, bp de benoeming van den nieuwen gouverneur van Suriname, alle burgemeesters van grootere gemeenten dan Amersfoort «ge- passeerd" zijn Dit is genoeg, gelooven wp, om het dwaze van den geBtelden eisch in het oog te doen springen, want, men vergete dit toch niet evenmin als een burgemeester eenige aanspraak kan maken op de benoeming tot gouverneur van Suriname, evenmin heeft een hoofdofficier van het Indische leger eenige aanspraak op de benoeming tot gouverneur van Atjeh 1 Doch dit is geene militaire betrekking al is het wenschelpk dat men in de eerste jaren een militair daarmede belast De betrekking van gouverneur van Atjeh eischt boven alles politiek doorzicht, politiek beleid. Hoe kan men dan toch zeggen, dat door de benoeming van den heer Pompe «het vertrouwen bepaald geschokt wordt, dat gesteld moet worden in de hoogste rangen van het wapen der infanterie in Indië"? Is het dan een eisch, voor hen, die tot de hoogste rangen klimmen, dat zp getoond zullen hebben politiek beleid te bezitten 1 Immers neen 1 Het is dus, dunkt ons, inderdaad bespotte- lpk als men beweert dat door deze benoeming «den kolonels der infanterie een brevet van ongeschiktheid wordt gegeven". Wie zal be weren dat onze, kolonels allen met eere een residentspost die dan toch nog minder eischen stelt dan de betrekking van gouverneur van Atjeh 1 moeten kunnen bekleeden Waarom juist de keuze op den heer Pompe gevallen is, weten wp nietmaar wp hebben alle reden om te veronderstellen dat daarbp 's lands belang op den voorgrond is getreden. In de Soerabaja Courant van 13 April lazen wp met instemming «De uitnemende reputatie waarin hp zich bp het leger verheugt, zpn doorzicht en vrp alge meens bekwaamheid mogen ons met recht doen veronderstellen dat zpn bestuur op militair gebied aan de beste verwachtingen zal beant woorden. «Met groote ingenomenheid is dan ook in het leger, en vooral te Atjeh, de mare zpner toen nog aanstaande benoeming begroet. «De heer Pompe paart aan een eerlpk, recht schapen karakter eene groote mate van zelf standigheid; hp is een der chefs, die in den dienst geen sympathie of antipathie kent, die zpne hartstochten beheerscht en met weerga- looze kalmte elke eventualiteit onder de oogen ziet. Uitnemende gegevens alzoo voor de zoo gewichtige betrekking, voor de ontegenzeggelpk zware taak die de regeering hem opdraagt." Wp kennen officieren, die veelvuldig met den heer Pompe in aanraking zpn geweest. Ze deelen ons mede, dat ze deze beoordeeling met gerustheid onderschrpven. Het zou waar- lpk een corable zpn gelpk de Figaro zou zeggen indien de «heeren leden der staten- generaal" critiek gingen oefenen op de benoe ming van zulk een persoon tot zulk een moeilpk ambtwaarvoor, in de oogen van den inzender in de IV. R. Ct., elk hoofd officier maar geschikt zou moeten zpn I Maar zoo vervolgt de schrpver van Van dag lot dag niet om de benoeming op zich zelf te verdedigen noch de gouverneur- generaal, noch de heer Pompe hebben keker onze hulp noodig merken wp dat op; we doen het om op te komen tegen het onver stand, dat er o. i. spreekt uit de te berde gebrachte bezwaren. Wp spraken onlangs een oud-Indisch officier, die, sinds eenige jaren gepensionneerd, nog steeds met groote belangstelling alles volgt wat Indië en het Indisch leger aangaat. Hp zeide ons ongeveer het volgende, waarmede wp ons volkomen kunnen vereenigen en dat wp aan de overweging onzer lezers meenen te mogen onderwerpen «Weet gp, wat mp het meeste hindert bp dat geschrpf? De jaloesie, die er uit spreekt en waarmede de Indische officieren zichzelf zoo ontzaglpk veel kwaad doen 1 «Zie, daar is onlangs de heer Gallois be noemd tot lid van den raad van Indië. Van der Kemp is sinds lang directeur van een der departementen van het algemeen bestuur Beide zijn jonger in dienst dan Pompe, en nie mand kan beweren, dat Pompe den staat minder gediend heeft dan zp «In den civielen dienst ziet men veelvuldig dergelpke snelle bevorderingen: de heer Van der Wpck, de onlangs afgetreden vice-president, is jonger in dienst dan al onze kolonels 1 «Nu eindelpk is er ook eens een bekwaam hoofdofficier, wien dergelpke buitengewone promotie te beurt valt. Het leger moest zich daarover unaniem verheugen, er moest geen wanklank worden gehoord «Maar neen, wanneer de residenten Scherer of Sol, beiden korter in dienst dan Pompe I tot gouverneur van Atjeh benoemd waren, dan zou men wellicht geklaagd hebben dat het verkeerd was het civiel en militair gezag weder te schei den, maar tegen de keuze der regeering zou men overigens geen bezwaar hebben gemaakt. En nu de regeering haar oog laat vail m op Pompe, nu wordt er gereclameerd dat er nog zoo veel oudere hoofdofficieren zpn, wien men de gouver- neursbetrekking (de moeielpkste betrekking wellicht in geheel Indië) eerder gunnen zou «Ik vind er iets kleins in. Ons officierscorpi moest trotsch zpn op de erkenning in tegenstelling met 1881, toen er voor Van der Heyden geen enkele militaire vervanger te vinden heette dat het thans wèl elementen bevat geschikt ook voor het moeilpkste civiel bestuur In mpn tpd, toen Versppck, de jongste majoor van het leger, militair oommandant en resident van Bandjermasin werd, heb ik nooit gehoord dat alle oudere majoorB, luitenant-kolonels kolonels zich «gepasseerd" gevoeldenLaat men toph steeds, en thans meer dan ooit, blpven inzien dat 's lands belang hooger staat dan het (vermeend) belang van sommige personen Deze beschouwing wenschten wp aldus eindigt de schrpver in bet Hbld. aan onze lezers mede te deelen. Ze komt uit den mond van een knap man van teel ervaring, die Indië en 't vaderland hartelpk lief heeft. Men late zich toch niet verleiden door kleingeestig bedillen. Het aanzien van ons Indisch leger in het moederland zou dalen als Indische of ficieren er aan mede deden. Ze zpn er te mannelpk en goed voor. Bp koninklpk besluit zpn, met ingang van 1 Juli 1891, de provinciën Noord-Brabant, Zeeland en Limburg, ter zake van het genees kundig staatstoezicht verdeeld in twee dienst- kringen de inspectie Zeeland en Westelpk- Noord-Brabant en de inspectie Limburg en Oostelpk Noord-Brabant; is dr A. van der Loeft', met toekenning van eervol ontslag als inspecteur voor het genees kundig staatstoezicht voor Noord-Brabant en Limburg, benoemd tot inspecteur voor het geneeskundig staatstoezicht voor Zeeland en Westelpk Noord-Brabant; is dr E. Wintgens, met toekenning van eer vol ontslag als inspecteur voor het geneeskundig staatstoezicht voor Zeeland, benoemd tot inspec teur voor het geneeskundig staatstoezicht voor Limburg en Oostelpk Noord-Brabant; zpn benoemd tot leden van den geneeskun digen raad voor Zeeland en Westelpk Noord brabant dr P. J. W. Bpnen te Bredamr W. C. J. Alpherts te Bredabeiden met toeken ning van eervol ontslag als lid van den geneeskundigen raad voor Noordbrabant en Limburgdr J. C. Bolle te MiddelburgTh. F. Martin, heel- en vroedmeester te Hulst; J. De Visser, heel- en vroedmeester te Stavenisse dr Q. J. M. Janssen te WissekerkeP. M. De Ligny, apotheker te MiddelburgG. A. De Looze, apotheker te Zierikzee M. N. Baert, apotheker te Vlissingenallen met toekenning van eervol ontslag als lid van den ge neeskundigen raad voor Zeeland; dr L. M. J. Verlinden te Bergen op Zoom; dr B. J. Hol ster te Klundertbeiden met toekenning van eervol ontslag als plaatsvervangend lid van den geneeskundigen raad voor Noord-Brabant en Limburg, en J. J. Keyzer, apotheker te Tilburg zpn, met ingang van 1 Juli 1891, benoemd tot plaatsvervangende leden van den genees kundigen raad voor Zeeland en Westelpk Noord-Brabantdr H. Goemans jr te Zierikzee dr J. van der Beke Callenfels te Vlissingen mr W. A. van Hoek te Middelburg; allen met toekenning van eervol ontslag als lid van den geneeskundigen raad voor Zeeland; dr J. E. Callenfels te Hulstdr J. P. Berdenis van Berle- kom te Middelburgdr J. M. Boom te Tholen dr J. Kosten de Bruyne te Zierikzee dr J. C. de Man te Middelburg; A. Walraven, heel- en vroed meester te Nieuw- en St Jooslanddr J. J. Convée te MiddelburgS. G. Nauta van der Grpp, apo theker te ZierikzeeL. K. van der Harst apotheker te Middelburg; mr A. P. Snouck Hurgronje te Middelburg; allen met toekenning van eervol ontslag als plaatsvervangend lid van den geneeskundigen raad voor Zeeland dr P. J. W. Dautzenberg te Oud en Nieuw Gastel; dr P. R. Mierlo te Bredadr G. W. Bruinsma te Steenbergenallen met toekenning van eervol ontslag als plaatsvervangend lid van den geneeskundigen raad voor Noord brabant en Limburg. Verder is bp min. beschikking bepaald dat, met ingang van 1 Juli 1891, de plaats van vestiging van den inspecteur voor het genees kundig staatstoezicht voor Zeeland en Weste lpk Noordbrabant zal zpn Breda en is benoemd tot secretaris bp den genees kundigen raad voor Zeeland en Westelpk Noordbrabant J. J. Berdenis van Berlekom, arts te Middelburg, met toekenning van eervol ontslag als secretaris bp den geneeskundigen raad voor Zeeland. Bp kon. besluit is de heer Louis Schalk erkend en toegelaten als vice-consul van Duitschland te Terneuzen. Bp kon. besluit van 10 Juni 1891 no 35 zpn benoemd tot notaris binnen het arr. Rotterdam, ter standplaats Middelharnis, J. C. van Bergeyk, candidaat- notaris te Rotterdam binnen het arr. Utrecht, ter standplaats Woerden, S. F. de Vries, thans notaris te Waalre binnen het arr. Tiel, ter standplaats Leeuwen, gemeente Wamel, G. H. van Haastert, candi- daat-notaris te St Michielsgestel binnen het arr. Rotterdam, ter standplaats Capelle aan den IJssel, J. H. Muller, candidaat- notaris te Meerkerk. Aan jhr J. M. van Asch van Wpck is, op zpn verzoek, eervol ontslag verleend uit zpne betrekking van adjunct-commies bp het munt- college. De heer J. Goedhuis, arts, is benoemd en aangesteld tot officier van gezondheid der 2e klasse bp het personeel van den geneesk. dienst van het leger in N.-I. Benoemd aan de openbare school te Yeere mej. C. W. Baggerman te Molenaarsgraaf. Met haar stonden op de voordracht mej. M. L. van Gorcum te Middelburg, mej. J. A. Coomans te Colpnsplaat en mej. M. C.J. Wes terburger te Middelburg. Benoemd tot onderwpzer aan de christe- lpke school te Vlissingen de heer P. L. Los, in gelpke betrekking te Terneuzen. Z. D. H. de bisschop van Breda, diende Dinsdag te Graauw aan de kinderen van Graauw en Lamswaarde en Woensdagochtend te Rapenburg aan die van Stoppeldpk en Boschkapelle het heilig vormsel toe, waarna Z. D. H. naar Groenendpk vertrok om hetzelfde te Hontenisse en te Ossenisse te verrichten en daarna Zeeuwsch-Vlaanderens oostelpk deel te verlaten. Zondag was het 50 jaren geleden, dat de Zeer Eerwaarde heer pastoor te Groenendpk, in die parochie zpne intrede deed. Is dit eene zeldzame gebeurtenis, te opmerkelpker is dit feit, wpl de heer Schoen toen reeds tien jaren de priesterlpke waardigheid vervulde. Op verzoek van den jubilaris had geen feestver- toon plaats. Ter aan- en ter invulling van de gisteren gezonden lpst omtrent den uitslag der verkie zingen diene nog dat gestemd hebben in het distriot: Kampen 2380, Loosduinen 3153, Tiel 2319, Y e e n d a m 1609, Zierikzee 2877 en Zwolle 2764 kiezers. Onder D o k k u m stond abusievelpk dat mr Kerkwpk 1174 stemmen verkreegdit moet natuurlpk mr K e r d p k zpn. Door een ons verstrekte verkeerde opgaaf hebben wp gisteren omtrent den uitslag in het district Goes een paar onjaiste cpfers genoemd. Er waren 28 blanco stemmen ingeleverd terwpl nog 7 briefjes van onwaarde waren. De volstrekte meerderheid bedroeg 1447. In plaats van den heer Dpkwel en echt» genoote, die op verzoek eervol ontslagen zpn als binnenvader en binnenmoeder in het burger» weeshuis alhier, zpn als zoodanig benoemd de heer L. J. Kerseboom en echtgenoote, thans in gelpke betrekking te Kampen. Uit Vlissingen wordt ons geschreven Zooals uit een der raadsverslagen bekend ge* worden is, heeft onze gemeenteraad aan den heer J. H. Stoutjesdpk alhier concessie verleend tot het plaatsen van een weegbrug, ten dienst# van het publiek.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1