N°. 123
1346 Jaargang.
1891.
Donderdag
V 28 Mei.
Middelburg 27 Mei.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers ?ijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën: 20 cent per regel: Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens aüe
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
LETTEREN 'EN KUNST.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS-
UIT STAD EN PROVINCIE.
Middelburg in J89 0.
RECHTSZAKEN
VERKOOPINGEN ENZ.
Vlie nnometer.
Middelburg 27 Mei »m. 8 u. 53 gr.
bs. 12 u. 60 gr., av. 4 n. 56 gr. F.
Verwacht 2. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland,te KruinjngenF. v.d.Peijl, teZierikzee: A.C.keMooij, teTholen: W. A.
van Nieuwendüijzen en te TerneuzenM. de Jónge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditïiab, te Rotterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenbage, en A. de la Mab Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datfbe Cie., John P. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één uur
aan bet bureau bezorgd zjjn, wille*
zjj des avonds nog worden opgenomen.
De Standaard begint scherper te worden in
zjjn aanvallen tegen ons, maar tevens ook wat
meer zich te bepalen tot bijzonderheden, wat
het polemiseeren vergemakkelijkt.
Onze herinnering aan hetgeen in Suriname
voorviel geeft het blad daartoe aanleiding.
Maar nu redeneert zjjn redactie in deze zeer
onjuist, omdat zjj ons betoog uit zjjn verband
rnkt, ons dingen laat zeggen die wjj in dien
zin en in die bewoordingen, welke zjj haren
lezers mededeelt, niet hebben gezegd.
Wjj hebben niet beweerd dat Lohman's da
den een gevolg waren van de anti-revolution-
naire beginselenmaar wel dat hjj, een der
veteranen van de anti-revolution-
naire party, onverstandig, onbesuisd, on
verantwoord en autocratisch optrad iets wat
de Standaard nu zelf gedeelteljjk beaamt door
hem gebrek aan tact te verwjjten.
En waar wjj duideljjk herinnerden dat al
de moeilijkheden en bezwaren, die het kabinet
ondervond, te wyten zjjn aan zjjn eigen leden
en vrienden, daar behoort jh. mr M. A. de
Savornin Lohman zeker wel in de eerste plaats
tot die lastige personen.
Maar dit ontslaat het kabinet niet het minst
van de verantwoordelijkheid hem, dien anti-
revolutionnairen strjjder, wiens leven en on
handig strjjden tegen de liberalen en voor
zjjne beginselen hier algemeen bekend waren,
te hebben gezonden op een post, waar hjj
niet behoorde, en daar te hebben gehand
haafd niettegenstaande het ministerie vernam,
welke droeve onhandigheden hjj daar beging.
Die benoeming en dat bandhaven nemen
eene voorname plaats in op de ljjst der grove
fouten van het kabinet, en daarom is het mede
aaneprakeljjk voor de gevolgen van dezen ver
keerden stap.
Wjj zullen over het verdere betoog van de
Standaard maar liefst zwjjgen. Het lust ons
niet om den stryd over deze kwestie weêr aan
te bindenen wy volgen niet gaarne dat blad
in *jjn redeneering over de houding van Wil
lem den Zwjjger tegenover Alva. Eene verge
lijking tusschen de daden van verzet van eerst
genoemde en wat Lohman in Paramaribo deed
gaat in menig opzicht mank.
Maar wel meenen wy de Standaard te mogen
verwjjzen naar hetgeen wjj vroeger in uitvoerige
opstellen, aan de Surinaamsche kwestie gewijd,
schreven nog voordat het incident-Kalff in de
wereld kwam 5 en verder naar alles wat wjj in
korter opstellen na dien tjjd als ons gevoelen
over die kwestie openbaarden. Daarin zal het
voldoende motieven vinden veor de meening,
in ons opstel: Fouten en tekortkomingen ver
kondigd, dat er door anti-revolutionnaire
ministers en door een anti-revolutionnair be-
lyder in onze West een onverantwoordelijk
spel is gespeeld.
By kon. besl. is benoemd tot le-luit. by het
5e bat. rustende schutterjj in Zeeland de 2e
luit. F. C. O. M. Hombach.
Yerder is benoemd tot broeder der orde van
'den Nederlandechen Leeuw H. S. Vogelzang,
brigade-commandant van de rjjksveldwacht te
Beetsterzwaag.
Nog zijn benoemd tot notaris binnen het
arr. Alkmaar, ter standplaats Hoorn, H. W. J.
Sannes, ckhdidaat-notaris, thans inspecteur der
registratie en domeinen aldaar en tot notaris
binnen het arr. Amsterdam, ter standplaats
Amsterdam, K. von Leyden, candidaat-notaris
aldaar.
Tot kantonrechter te Berlikum is benoemd
mr J. H. Dull, thans griffier by het kanton
gerecht te Onderdendam.
Tot ridder in de orde van den Nederlandschen
Leeuw zjjn benoemd R. E. van der Loeff, bur
gemeester van Ooststellingwerf, enmrH. P. G
Quack te Amsterdam, voorzitter van den raad
van commissarissen der Mij t. Expl. van St.
De minister van marine, G. Kruys, kapitein
ter zee, is bevorderd tot schout by nacht.
(Deze benoeming is nog in een deel der op
laag van ons vorig nommer medegedeeld).
De kapitein-luitenant ter zee J. Ficbet is,
^regens in, dooh niet door den dienst ontstane
lichaamsgebreken, op pensioen gesteld, onder
toekenning van een pensioen ad 1800 en
eene verhooging van dat pensioen van 900
s jaar8,
Aan den tweede-luitenant H. Pander Maat,
van het 5de reg. inf. is, op zjjn verzoek, een
eervol ontslag verleend uit den militairen dienst.
In de zitting van de Tweede kamer, Vrjj-
dag jl. gehouden, werd verslag uitgebracht
over de talrjjke verzoekschriften, welke inge
diend zjjn ter verkryging van een wjjziging
der wet op de jacht en visscherjj. Wat de
adressanten verlangen is een regeling, welke een
einde maakt aan de .kunstmatige bescherming
van den wildstand en daarmede van het jacht
vermaak", die aan den landbouw, tuinbouw en
de bloementeelt veel schade toebrengt. Zjj komeD
op tegen het zdemoraliseeren" van ons volk,
wegens handhaving van bepalingen, die slechts
een particulier belang dienen en waartegen
het volksgeweten in verzet komt."
Het getal overtredingen dier wet is van
1300 in 1854 tot over de 6000 gestegen in
1887 en daaruit volgt dat die wet »een zekere
vertrouwdheid met, een stellige onderschatting
van het begrip misdrijf kweekt, die almede
zeer demoraliseerend werken op het volk,
daargelaten nog de kolossale uitgaven, die
deze veroordeelingen voor het rjjk medebrengen,
daar bjjna alle opgelegde geldboeten door het
ondergaan van hechtenis worden gekweten.''
Deze gronden worden uitvoerig uiteengezet
in het eerste verzoekschrift, dat door mr H.
Ph. de Kanter en 130 andere meerderjarige
ingezetenen van Haarlem is onderteekend. Aan
het slot wordt daarin nog aangedrongen: »ter
inkrimping der schade voor den landbouw en
tuinbouw van heerljjke rechten te ljjden, de
afkoopbaarstelling daarvan te vergemakke
lijken".
Dit adres is gevolgd door 214, waarvan twee
vereenigingen, nl. de Maatschappij tot bevorde
ring van landbouw en veeteelt in Zeeland en de
Noorderafd. van het genootschap Nijverheid in
de provincie Groningen en 212 onderteekend
door ongeveer 15.000 meerderjarige ingezetenen
uit alle deelen des lands.
De commissie voor de verzoekschriften wyst
in haar verslag op den grooten omvang dezer
adresbeweging. Om de waarde der aange
voerde gronden volledig te kunnen beoordeelen,
ten einde ook daarop bjj eene eventueele wjjzi
ging der wet te letten of die daarop voor te
stellen, acht zjj gegevens noodig, welke alleen
door het openbaar gezag kunnen worden ver
strekt.
In het algemeen belang, zegt de commissie,
moet men, voor eene billijke beoordeeling van
het verzoek, ook op die gegevens prjjs stellen.
Daarom heeft zjj voorgesteld en de
kamer heeft zich hiermede vereenigd het
eerste adres te zenden aan den minister van
justitie, met verzoek om inlichtingen.
De andere adressen zjjn ter griffie neder-
gelegd. Verzending ook daarvan naar den
minister achtte de commissie niet noodig, om
dat zjj geen nieuwe feiten of gezichtspunten
behelzen en den minister uit het verslag bljj-
ken kan, welk een omvang deze adresbewe
ging genomen heeft.
Voor het Indisch tooneelgezelschap van
den heer Samethini zjjn nog geëngageerd mej.
Spoor van het bed. Tooneel en de heer Potharst
en echtgenoote van het gezelschap Van Lier.
De heer Potharst zal tevens als regisseur van
het gezelschap optreden.
Te Gent is overleden de heer Auguste
Gondry, een der leiders van de Vlaamsche be
weging, algemeen secretaris van het Willems
fonds en lid der inrichtingscommissie van het
Nederlandsch letterkundig congres. Hjj was 43
jaren oud.
In den Parjjschen Salon Champs Elysées)
is tweemaal gestemd over het toekennen der
médaille d'honnewr voor schilderkunst. Geen
der beide stemmingen gaf de vereischte meer
derheid, zoodat, wjjl het reglement een derde
stemming verbiedt, geen eeremedaille is toe
gekend. Dit besluit verwekte een ontzettend
tumult. Benjamin Constant verkreeg het
hoogste stemmental 105, dan Henner 79 en
daarop Rochegrosse 37 stemmen.
De eeremedaille voor beeldhouwkunst werd bjj
tweede stemming toegekend aan Alfred Boucher.
Voor gravures werd evenmin als voor schil
derkunst de eeremedaille uitgereikt.
Te Leiden is het candidaats-examen in
de geneeskunde 0. a. met goed gevolg gedaan
door den heer W. P. Smit Sibinga.
De heer H. Snel, candidaat te Utrecht, is
beroepen bjj- de Nederd. herv. gemeente te
St. Laurens en Brigdamme en heeft bedankt
voor het beroep naar Kerkwerve.
Op de algemeene vergadering der Maat
schappij tot bevordering van landbouw en veeteelt
in Zeelandte houden 17 Juni a. te Coljjns-
plaat, zullen de volgende onderwerpen aan de
orde worden gesteld
le Wat kan er gedaan worden om de vee
fokkerij meer rentabel te maken In te leiden
door den heer E. van den Bosch.
2e Is het in het belang der landbouwers
wenschelykdat in overweging worden ge
nomen
a nadere wetteljjke regeling van het pacht-
contract.
b bescherming van den stand der boeren-
eigenaren In te leiden door den heer D.
Stigter van Goes.
Het programma deelen wjj morgen, zooals
gebruikeljjk, in zjjn geheel mee.
Wjj herinneren nu nog dat Donderdag 4
Juni de ljjst der aanmeldingen voor de ten
toonstelling wordt gesloten.
Zondag en Maandag vierde de Vereeniging
van den H. Vincentius a Paulo te Middelburg
haar 25jarig bestaan. Zondag werd het feest
in de kerk plechtig begonnen, terwjjl onder
de HH. Missen 'ds e^rw. goeatelgkea, sloor in
hun predikatiën te wjjzen op het goede, het
nuttige en het noodzakeljjke dezer Vereeniging,
de parochianen opwekten om die zooveel mo
gelijk te steunen. Hun woorden zijn niet
onbetuigd gelaten, getuige de aanzienljjke
opbrengst der collecte.
Maandagavond te acht uren was de feest-
vergadering, die, behalve door de leden en
veel donateurs van de Vereeniging, werd bjj-
gewoond door de heeren bestuursleden der
zuster-vereenigingen van Goes en Vlissingen,
die hiertoe uitgenoodigd waren.
Na een welkomstgroet door den president
opende de zeereerw. heer pastoor de vergadering
met een gebed. Daarna werd door den secretaris,
den heer Vos, verslag gedaan van de wording
der Vereeniging af tot op heden. Hierin komt
0. m. voor, dat zij gesticht is den 28n Decem
ber 1865. Van de oprichters zjjn thans nog
twee heeren als werkende leden werkzaam, nl.
de heer J. J. Heulen als president en de heer
Van Dierendonk als vice-president, die nu ook
met de Vereeniging hun zilveren feest mogen
vieren.
De Vereeniging bepaalt zich niet alleen tot
armenbezoek, zjj richtte ook op de St. Aloysius-
Vereeniging, die ten doel heeft het bekostigen
van het onderwys van onvermogende kinderen,
die daardoor van de Zusterschool kunnen
profiteeren en niet gedwongen zjjn van de
openbare school gebruik te maken.
Van de bibliotheek, thans bestaande uit
ruim 600 boekdeelen, kan door minvermogen
den kosteloos gebruik worden gemaakt, terwjjl
de Vereeniging ook krachtig medegewerkt heeft
tot de oprichting der Militairen Vereeniging en
nog medewerkt tot instandhouding daarvan
Moge de wensch, door den zeereerw. heer
pastoor dezen avond geuit, dat de Vereeniging
van den H. Vincentius a Paulo te Middelburg
moge groeien en bloeien, tot heil en nut van
velen vervuld worden, en moge de twee boven
genoemde jubilarissen nog veel jaren in hun
steeds betoonden jjver voortgaan, opdat met
hun medewerking nog menige nuttige zaak
door de Vereeniging moge tot stand komen 1
{De Tijd.)
In de door het waterschap's Heer Arends-
kerke gehouden vergadering is de rekening over
1890-91 goedgekeurd in ontvangst op /3080.45J,
in uitgaaf op 2890.13^alzoo met een goed
slot ad 190.32§.
De begrooting voor 189192 werd vastge
steld in ontvangst en uitgaaf op 2953.011.
Het dykgeschot voor dat dienstjaar werd be
paald op 1.80 per hectare en herbenoemd
tot gezworen de heer. Job v. d.Dries
Uit Heinkenszand meldt men ons dat het
bericht, ons van andere zjjde gezonden cmtrent
het vinden van 100 in een Bpar in een
schuur, onjuist ie en slechts op een verzinsel
berustte,
Dinsdagavond hield de Liberale kiesver-
eeniging Vrijheid en Orde te Kapelle een ver
gadering tot het stellen van een candidaat
voor de aanstaande verkiezing voor een lid der
Tweede kamer in het district Hontenisse. Nadat
als zoodanig de heeren mr J. G. v. Beinse te
Hulst en J. C. van Hattum te Sliedrecht waren
besproken werd, met algemeene stemmen(22), de
heer Van Deinse tot voorloopig candidaat ge
proclameerd.
Maandagochtend werd brand ontdekt in
den houten molen van P. K. te Wissekerke
(N. B.), doch gelukkig tjjdig gebluscht. Door
't wegbreken van een plank had men zich
bljjkbaar toegang verschaft en daarna binnen
den molen den brand gesticht. Het vinden
van een jas, door den knecht van den molenaar
vermist, leidde tot de arrestatie van P. F
aldaar, die ontkent, doch Dinsdag gevankeljjk
naar Middelburg gevoerd is.
In de Maandag voormiddag te Coljjns-
plaat gehouden vergadering van ingelanden
van den polder Oud-Noord-Beveland werd de
rekening over het dienstjaar 1890/91 met een
batig saldo van ƒ3710.77 goedgekeurd.
De begrooting over het dienstjaar 1891/92
werd in ontvangst en uitgaaf vastgesteld op
28846.861. Verder werd besloten tot het be-
grinten van den Zuid-Langenweg, de langste
op het geheele eiland. Dit werk moet in den
tjjd van 2 jaren voltooid zjjn.
'a Namiddags vergaderden ingelanden van
den polder Nieuw-Noord-Beveland.
Uit de rekening over 1890/91 bleek dat er
een batig slot was van 152.70. De begroo
ting 1891/92 werd vastgesteld in ontvang en
uitgaaf op 10078.87.
In de Maandag jl. gehouden vergaderingen
van ingelanden werden herbenoemd als ver.
tegenwoordigers in den djjkraad van het cala-
miteuze waterschap Margaretha, Kleine Huis-
BenB en Emdragtvoor den Margarethapolder
de heer F. Dekker te Axel, voor den Kleinen
Huissenspolder de heer Jac. Verpoorte en voor
den Eendragtpolder de heer C. Dekker, beiden
te Zaamslag. Het dykgeschot werd achtereen
volgens bepaald op 31, 30 en 30 50 per
hectare en moet in 't geheel opb.engen een
bedrag van 16463.32.
Voor den Margarethapolder werd als djjk-
graaf nog herbenoemd de heer W. de Klerk Sr.
Ingeleid door den secretaris der Liberale
Kiesvereeniging in het kanton Oostburg trad
Dinsdagavond de heer mr P. C. J. Hennequin
te IJzendyke op om tegenover de kiezers opening
van beginselen te doen, en minder, zooals spre-
ker deed opmerken, eene politieke lezing te hou
den. Niet eene verdediging van de vr jjzinnige
beginselen was het doel van zjjn optreden,
maar enkel het voldoen aan een billjjken wensch
van de kiezers om nader kennis met elkander
te maken.
Wat den aard zjjner candidatuur betreftver
zocht de heer Hennequin op te merken dat bjj
die niet heeft gezocht, maar hjj meende ook
niet zich te mogen onttrekken, waar anderen
die gewenscht achtten. Moge hjj ook in engeren
kring soms niet ongelukkig geweest zjjn in
zjjne pogingen iets voor het algemeen belang
tot stand te brengen, hjj ware liever in dien
hem meer vertrouwden kring gebleven. In dit
geval evenwel heeft hjj het zich ten plicht geacht
eigen belang en eigen begeerte te doen zwijgen.
Alvorens over te gaan tot uiteenzetting
zijner beginselen op politiek gebied, releveerde
de spreker waarom hjj geweigerd heeft in
openbaar debat te treden met den heer Ou-
dens, leider der volksparty. De tyd toch om
zich daartoe behoorljjk voor te bereiden, ont
brak hem, en bovendien acht hjj zulk een
gedaohtenwisseling in de dagen onmiddeljjk
vóór de verkiezing ongewenscht, omdat de
stryd allicht te heftig wordt, en daardoor het
nut van eene kalme beraadslaging verloren
gaat.
Bjj het uiteenzetten van zjjne staatkundige
gevoelens volgde de heer Hennequin de hoofd
punten van het manifest der Liberale Unie op
den voet.
Hierop komen wij in een volgend nommer
nader terug, daar plaatsgebrek ons belet het
ons gezonden uitvoerig verslag in zjjn geheel
op te nemen.
Aan het verslag der Kamer van Koophandel
omtrent den staat van handel, njjverheid en
scheepvaart, wat betreft het afgeloopen jaar, is
het volgende ontleend:
Het debiet der gemeente-gasfabriek nam
weder sterk toe. In het geheel werden 835249
M* gas geproduceerd, d. i. 77840 M' meer dan
in 1889.
Het aantal geplaatste meters vermeerderde
in den loop van het jaar 1890 met 36 stuks
en bedroeg op 31 December 801.
Het verbruik per inwoner bedroeg ruim 42
MJ tegen bjjna 39 M* in 1889.
De lichtkracht was gemiddeld 15,33 Engel-
sche Standaard-kaarsen, gemeten met den
Improved Standard Lethebv Bunsen Photometer.
Het personeel der fabriek bestond uit 23
personen, evenals het voritr jaar, doch moest
in December wegens de strenge koude aan
zienlijk versterkt worden.
De stoom-walsen meelfabriek van de firma
wed. J. H. C. Kakebeeke was het jgeheele
jaar geregeld aan het werkniet minder dan
25 millioen kilogram graan werd voor haar
aangevoerd.
De fabriek van gloeilampen en electrische
toestellen van de firma Johan Boudewynse had
een gelyk debiet als het vorig jaarop het
einde van 't jaar nam het debiet sterk toe,
wat verwachting geeft op flinke uitbreiding
in het nu loopendo jaar. Ruim de helft van
den afzet ging naar Frankrijk, een vierde naar
Duitschland, het overige, voor zoover 't niet
in ons land bleef, naar Spanje, Denemarken,
Italië en Oostenrjjk. Zjj werkte gemiddeld
met 35 knechts.
The tlitrite works van den heer Mace werkte
met 31 knechts.
In de stoomhontzagery op den molen de
Snelheid en de werf de Volharding, alsmede op
de schaverjj op die werf van de firma Den
Bouwmeester, Borsius Van der Lejjé werkten
het geheele jaar door geregeld 18 a 20 man.
Direct hier aangevoerd werden 2 ladingen
hout per stoomschip uit Zweden, en per zeil
schip 1 uit Rusland, 2 uit Duitschland en 1
uit Noorwegen.
Voor den stoomhoutzaagmolen de Nijverheid
van de firma I. de Broekert Co kwamen
drie zeeschepen met ongezaagd hout, 2 schepen
met gezaagd en geploegd hout uit het Noorden
aanvoorts 5 tjalkladingen met gezaagd hout
uit Groningen en Holland.
Voor dezelfde firma werden 3 ladingen steen
kolen uit Duitschland aangevoerd.
Het personeel bestond in 't geheel uit 26 man.
De firma G. Alberts Lz. Co. had in hare
met stoom gedreven houtzagerjj Walcheren
geregeld werkhet aantal gebezigde werk
lieden varieerde tusschen 40 en 43ook in
hare kuiperjj was geregeld werk voor 28 a
30 werklieden en jongens.
Direct uit het buitenland werden door haar
hier aangevoerd uit Demerara 2 ladingen
groenharthoutvan de Oostzee 2 ladingen
balken, voorts 1 lading duigen en 3 ladin
gen balken uit verschillende landen.
Wordt vervolgd.)
Arrmdissements-Rechtbank te Middelburg.
Bjj bevelschrift dier rechtbank van 26 deze:'
is naar de openbare terechtzitting verwezen i
F. S., oud 23 jaar, schippersknecht, geboren te
's Gravenhage en aldaar gedomicilieerd, thans
alhier in hechtenis, ter zake dat hjj op 18 Mei
1891, des namiddags nk 3 uren, uit een kistje»
dat stond in een ander kistje op een boord in
de bedstede in het voor-onder van het beurt
schip van J. Vermeulen, liggende in de binnen
haven te Middelburg, heeft weggenomen met
het oogmerk om zich wederrechtelijk toe te
eigenen een bankbiljet van ƒ40, een muntbiL
jet van 10 en ruim 10 aan zilvergeld;
een en ander toebehóorende aan Willem
Vermeulen.
Aan den beklaagde is ambtshalve als ver
dediger toegevoegd de heer mr F. N. van der
Bilt, advocaat te Middelburg.
Dinsdag werd te Aardenburg in het
openbaar verpacht voor den tyd van driejaren
het jachtrecht op de eigendommen der gemeente»
ongeveer 37 H.A. groot, aan A. Hans, advocaat
te Gent, voor de som van 28 'sjaars.
Op dezelfde voorwaarden werden verpacht
het jachtrecht op de gronden vun het Burger
Gasthuis, groot ruim 100 H.A., aan J. de Lille,
koopman te Gent, voor 51op die van het
Burger Weeshuis met eene zelfde grootte aan
K. L. Reepmaker te Aardenburg voor 43
en op die van de Hervormde kerk, groot ruim
20 H.A. aan laatstgenoemde voor 1. Allen on
verminderd 10% voor onkosten der verpaohting,