N°. 121 134" Jaargang. 1891, Dinsdag 26 Mei. Arie Smit, J. H. C. Heijse. J. J. van Kerkwijk, Mr P. CL J. Hennequin. Middelburg 25 Mei. De*e courant verschijnt dagelf] ki; met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Pry# per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.I Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel: By abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. LETTEREN EN KUNST. KERKNIEUWS. UIT STAD EN PROVINCIE. ïi II) Willi IKiMlir (III HIM. The vmoineter. Middelburg 25 Mei vra. 8 u. 54 gr. m. 12 u. 58 gr., av. 4 u. 56 gr. F. Verwacht verand. wind. a a w Bolland te KruinineenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. Agenten te Vlissmgen: P. G. db Vet Mbstdash Zoo», te Goes. I- A. boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de va» niedwenhtozb» en te Temeuzen:m. de 3™™.- Verder nemen altep^k^torM^^Knan Mak AzN-) te Amsterdam. dóSpig.i. gétóS,dePeblidtófl.L.D.ta,4O»,Jo»F.Je™,op-ojg». - Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, wille* eg des avonds nog worden opgenomen. Voor de zeer belangrijke verkiezingen, die op Dinsdag 9 Juni moeten plaats hebben voor leden der Tweede ka mer, bevelen wij ten dringendste bij de kiezers aan in het DISTRICT MIDDELBURG, DISTRICT GOES, DISTRICT ZIERIKZEE, (Aftredend lid.) DISTRICT OOSTBURG, Met koortsachtige baast heeft de Standaard reeds vonnis geveld over onze opstellen naar aanleiding van de rede, waarmee dr Kuyper de deputatenvergadering opende. Zjjn redactie heeft het einde dier opstellen niet kunnen afwachtennog voordat het vierde en laatste ervan aan de pers werd toevertrouwd was men op het redactie-bureaa van hetanti- revolutionnaire hoofdblad te Amsterdam reeds met een oordeel gereed. Hoe zulk een oordeel is, valt gemakkelijk te begrjjpen. Grondig allerminst, oppervlakkig niet weinig. Uit eiken regel ervan spreekt gevoeligheid en vrees voor eenigen invloed, die onze beschouwing soms hebben mooht. Nu, dat doet ons genoegen. Dit bewjjst dat wjj teedere plekken, zwakke punten in dr Kuypers rede en politiek aanraakten. En als wjj geen ander argument tegen ons betoog hooren aanvoeren als de Standaard doet, dat wjj n. 1. suit sjjn verband genomen zin sneden" uit die rede knipten, dan kunnen wjj gerust zjjn. Hadde de Standaard liever bewe gen dat wjj een verkeerde beteekenis aan de door ons aangehaalde woorden gaven. Tegen een tweede opmerking van dit blad dat wjj n. 1. met onze beschouwingen een sstembustaktiek van zeer verdacht en twijfel achtig allooi" volgden, protesteeren wjj ten sterkste. Omdat wjj onder aanhaling van de woor den, waarmee dr Kuyper de positie der anti- revolutionnaire partjj tegenover de heeren Bronsveld q. s. eenerzjjds en tegenover de SRoomgch katholieke anderzijds afbakent, wezen op den weinig christeljjken zin en den ondank, die daaruit spraken, zegt het blad: •sNu leest dat in Middelburg en op de dor den, hiér en daar, een lid der Ned. Herv. kark of der RoomsOhe 'kerk, en ffie denkt dan allicht neen, op de candidate* van zulk een partjj 'tem ik niet. >En dan is de Middelb. 'Cour., waar ze wezen Wil, want dan stijgt de kans voor haar candi- daat. sZulk eeh taktiek nu mist noblesse. sZe is stembuBtaktiek van "zeer verdacht en twijfelachtig allooi. „Voor een blad, dat in Zeeland de partjj representeert, infra dignitatem." Als de Standaard ons vierde opstel gelezen had #Ou hij misschien zulk een oordeel niet hebben ter neer geschreven; hoewel wjj van die zjjde bjjna geen billjjk vonnis durven verwachten. Want men is daar nu eenmaal gewend aan groote eenzjjdigheid en onbilljjkheid waar het tegen standers geldt; van wie men daardoor niet denken kan dat zjj onpartjjdig en reohtvaar- dig kannen zjjn in hun oordeel over hun be- strjjders. Is het echter af te keuren, vragen wjj, wan neer men aan de hand van woorden en daden ▼an de betrokken personen zeiven wjjst op de gevaren, die hnn politiek oplevert, of op de Verkeerde houding die zjj tegenorer derden aannemen Naar ons gevoelen allerminst. De verantwoordelijkheid daarvan komt alleen op de hoofden van hen, die zulke onvoorzichtige woorden zeggen of niet goed te keuren daden verrichten. En wat nu betreft de leden der Ned. herv. of der Roomsche kerk, waarop de Standaard zinspeelt zjjn redactie weet zeer goed dat wjj, liberalen, op hen in de laatste jaren aller minst invloed uitoefenen en speculatie daarop onzerzjjds vrjjwel nutteloos is. Zjj zjjn zelf. standig genoeg om te weten wat hun te doen staaten zoo zjj vervreemd zjjn van de huidige anti-revolutionnaire partjj, dan is dit te wjj ten aan de houding, die deze nu zjj geheel onder invloed van dr Kuyper en de mannen der afscheiding van de Ned. herv. kerk is ge raakt heeft aangenomen tegenover de ge matigde partjj bjj de hervormden en tegen over de katholieken. Dit is nog dezer dagen gebleken in de Roomsch katholieke kiesver- eeniging Recht en Orde te Rotterdam, waar met algemeene stemmen, op voorstel van bet bestuur, werd besloten om, als protest tegen de schandelijke behandeling, door de anti- revolutionnairen den katholieken inzake de legerwet aangedaan, eigen candidaten te stellen. Wat spreekt de Standaard van eene taktiek die noblesse mist 1 Wjj hebben, naast de fouten en tekortko mingen van het ministerie-Mackay, wel degeljjk ook zjjne goede zijden niet verzwegenmaar niet onze schuld dat de eerste de laatste verre Overtreffen; niet onze schuld dat het gevaar, hetwelk dit kabinet oplever als wegbereider voor dr Kuyper's heerschappij, ook door vele niet-liberalen met ons geducht wordt. Of verlangt de Standaard soms dat wjj zullen zwijgen over alles, wat dr Kuyper en den zjjnen onwelgevallig is? Dat ware voorzeker eene voor de Standaard o. s. gemakkelijke en gewenschte tactiek, die wjj echter niet zullen volgen, al krjjgen wjj daardoor van die zjjde ook de getuigenis van een nobelen strjjd te hebben gevoerd. Want dan zouden wjj hooger prjjs derven, nl. dien van onzen plioht als liberaal orgaan te hebben verricht en, door te waarschuwen, het belang des lands te hebben behartigd. Ook in het Weekblad voor Zeeuwsch-Vlaan- dtreris Westelijk-deel wordt gewezen op de vele beloften die, van anti-liberalen kant gedaan, onvervuld bleven. In de dagen tan de verkiezingen in 1888 zoo schrjjft genoemd blad werd van clericale zjjde; veotal door de anti-revolution- nairen, alles ielddfd wat de menschen maar eenigszins tot vreugde kon stemmen en de kiezers kon verlokken om hunne stemmen uit te brengen op anti-revolutioflnaife candidaten. In een stroobiljet van die dagen, geteekend door de besturen van alle anti-revolutionnaire kiesvereenigingen in het district Oostburg werd gezegd: dat op het onderwjjs, hooger, middelbaar en lager veel kan en moet bezuinigd worden; dat de drukkende toestand van den landbouw zooveel mogeljjk moet worden verbeterd door het heffen van een matig invoerrecht op het graan. In de Voorlichter, een blaadje ter aanbeve ling van den heer Glinderman, uitgegeven door G. M. Klemkerk te Goes, werd medegedeeld, dat de anti-liberalen de belasting op het zout, op de zeep voor de helft wilden verminderen, om daardoor het smokkelen van zout en zeep aan de grenzen te doen ophouden. De accjjns op de suiker zou minstens met de helft verminderd worden. Dit aangenaam en uitstekend voedingsmiddel zou dan meer onder algemeen bereik komen en de verbouw van suikerbieten zou er zeer door bevorderd worden, wat den landbouwers dus weer ten goede komt. De wet op de personeele belasting zon moeten worden gewjjzigd in dien zin, dat knechts en meiden van landbouwers en am bachtslui en neringdoenden, die uitsluitend voor het bedrjjf moeten gebezigd worden, niet meer aan belasting onderworpen waren. Ziet daar v$Jf beloften, afgelegd bjj de geo pende stembus. Wat is er van die beloften geworden in de drie jaren, gedurende welke de anti-revolution- nairen en hunne bondgenooten aan 't bewind geweest zjjn De uitgaven voor het lager onderwjjs zjjn op twee wjjzen aanzienlijk verhoogd: le. In vele gemeenten, waar geen schoolgeld geheven werd, is eene gedwongen schoolgeld, heffing ingevoerd. 2e. De uitgaven van het rjjk voor de lagere scholen zjjn met eenige tonnen gouds vermeer, derd. Pogingen om graanrechten te heffen zjjn niet gedaan. Voorstellen om de belastingen op zont, zeep en suiker te verminderen hebben de Tweede kamer in den aangegeven geest niet bereikt. Van eene wjjziging der personeele belasting is tot nog toe geene sprake geweest. We zjjn zeer benieuwd, wat er nn weer l»e- loofd zal worden. Maar beloven en honden zjjn twee De Bondsraad van den Nederlandschen coöpe ratieven bond heeft in eene circulaire geprote steerd tegen het schrjjven van den Nederland schen bond Maatschappelijk belang aan de kiesvereenigingenwaartegen ook wjj reeds in eene korte beschouwing ons gevoelen kenbaar maakten. Genoemde bondsraad wjjst op het dwaze van den eisch van Maatschappelijk belang even dwaas als de bewering zou zjjn dat alleen zjj, die de coöperatie voorstaan, bruikbare verte genwoordigers zonden sjjn. Verder wjjst die raad op het streven van den coöperatieven bond. »Op zuiver materieel gebied streeft zoo zegt hjj de coöperatie er naar om den prjjs der waren te brengen en te honden binnen zekere rationeels perken. De gevolgen van dit streven komen in de eerste plaats ten goede aan de verbruikersen, daar iedereen verbruiker is, alzoo ten goede aan ieder zonder uitzondering. Contante betaling is een der hoofdbeginselen van de coöperatie. Zjj betengeit dus den steeds voortwoekerenden kanker van het schulden maken, 't welk maar a^te veol door winkeliers wordt in de hand gewerkt, om de klanten in hnn macht te houden. Wjjl doorgaans hun prjjzen berekend zjjn op het geven van langer of korter crediet, en dus óok daardoor het gemiddeld nivean dier pryzen hooger 1b, dan rationeel kan heeten zal het gevolg van om streven zjjn, dat in de meeste gevallen die prjjsen aanzienljjk moeten worden verlaagden ook, dat verschillende waren binnen het bereit komen van velen, die, öf tot nogtoe daarvan verstoken zjjn geweest öf op hoogst onvoldoenie wjjze, hnn behoefte er aan konden bevredigen. Dat daardoor nn vermeerdering van prodictie ontstaat, is buiten kjjf. Fabrikanten en alle andere producenten zjjn dan ook de natuurljjkc voorstanders der coö peratieve verbruiksvere<nigingen". Het slot der circulair, luidt 1 »De kleinhandelaren ichten zich bedreigd in hun idividneel bestaai. Dat zjj zich weren, wie zal 't hun euvel duden Doch, wat is meer h het belang der maat- schappjj, dat er enble winkeliers bestaan, die rjjk worden in hun e affaire, sommigen die er hun brood in vindei, en een massa, die van dag tot dag, van nur ;ot uur moeten worste len om te bljjven die zj zjjnj die alle middelen moeten te baat nemen om het hoofd te bieden zult helpen om te weerstaan den storm die dreigend op ons aanrnkt, wjj verwachten het niet, wjj vragen het niet en wjj behoeven het nietwjj die bewust van ons goed recht en van den steun, die ons ter wille van dat recht van nit steeds ruimer kring te beurt valt ons zelfs onthouden van repliek op het doorgaand onwaar geschrjjf, betreffende den coöperator en diens geestverwant, in het blad Maatschappelijk Belang e. t. q. Maar even min verwachten wjj, dat gjj er n toe znlt leenen, om, ter wille van wien ook, n te be. perken in uwe vrjjheidte verkiezen wien u goeddunkt, bjj zjj dan coöperator of niet." Voor belanghebbenden diene de mededeeling dat de nieuw benoemde gonvernenr van Suri name op 27 en 28 Mei en op 8 en 4 Juni a. s. in het lokaal van het departement van kolo niën op het Plein te 's Hage, zal zijn te spreken over aangelegenheden, rakende de kolonie Suriname. Aanstaanden Donderdag verleent de minister van oorlog geene audiëntie. De generaal-majoor Van Teyn is als waar nemend gouverneur van Atjeh en militair commandant in dat gewest vervangen door den tot kolonel bevorderden luitenant-kolonel der infanterie F. Pompe van Meerdervoort. aan eene allerscherpst) dan wel: dat worde gewjjzigd, concurrentie, om toch in Vele gevallen te einljigen met onderhandsch accoord of faillissemen deze stand langzamerhand |en zin, dat niemand od a t hunner rijkdommen (p rjjkdommen stapelt, maar ook niemand iiunner neiging behoeft te gevoelen tot aanwaiding van minder gepaste middelen? Daardp begrjjpt die tusschenhand tot zelfs haar eigip belang verkeerd, wanneer verbruiksvereenigingen be- haar ten dienste staat jjvert de coöperatie tegen evensmiddelen, werkt zij de de hand en brengt zjj de len tot elkander, laat elke politieke of gods in haar waarde. Zjj spoort samenwerking door dever- |genstrjjdige belangen zóó te lik zjjn eigen belang slechts Üoor mede te werken aan 't medemensch zjj vindt haar |n hethebt uw naasten lief brengt hare voorstanders er te maken tot eene daad. 4ïer en ieder voor allen" egoïsme: ieder voor zich", bestrjjdt zjj metjdle macht. Voor haar Btryen heeft zjj vrjjheid noodig de vrjjheid van na vrjje land. Kiezers 1 Nu poogt gjj denken over ons streven gelijk jj wilt en goedvindt. Dat gjj allen na dit -«inige met ons zult gaan, ong zjj de coöperatievj strjjdt met alles Maar bovendie) vervalsching van spaarzaamheid verschillende stai| De coöperatie dienstige richtinj aan tot onderling schillende, vaak combineeren, dal bevorderen kan belang van zjjnei| sedeljjken steun als u zeiven zjl toe, om dit woo<| »Allen voor is hare lenxe. De heer G. Dekker Cz. heeft, naar hjj mede deelt, daags nadat Burgerplicht te Amsterdam de vorige week vergaderde, aan het bestnur dier Vereeniging in een schrjjven kennis gegeven dat hjj door plotselinge ongesteldheid verhinderd was de vergadering bjj te wonen, om de door hem voorgestelde candidaten te bespreken. In dezelfde bjjeenkomst van Burgerplicht nam de heer C. V. Gerritsen de vrjjheid te verklaren, dat hjj van den heer Gleichman niets anders had gezegd, dan dat deze een conservatief-liberaal was, en deze dns te Delft niet door het sljjk was gesleurd, zooals de heer Jolles, president van Burgerplicht, hem verweet. De heer Gerritsen gelieve, zegt de Delftsche Opmerker, even de Amsterdammer van 8 Febru ari in te zien, waar in het uitvoerig verslag der Trenb-meeting te Delft staat vermeld dat de heer Gerritsen zeide: Gleichman en Van Karnebeek, reactionairen, waarvoor ieder libe raal zich moest schamen". Hjj zal zich dan ook herinneren, dat de president van Burgerplicht te Delft en velen met hem, na deze ergerljjke woorden, de zaal verlieten, toen het nur te ver gevorderd was om den heer Gerritsen te kunnen terecht wjjzen Sarah Bernhardt is met haar gezelschap te Auckland in Nienw-Zeeland aangekomen. De jongst verschenen afl. o van deel VIII der 2e serie van het Tijdschrift van het Konink lijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap bevat een veralag van de 61e, 62e en 63e alge meene vergadering van het Koninkljjk Neder- landsch Aardrijkskundig genootschap, een ver slag van den secretaris betreffende den toestand en de verrichtingen deB genootschaps over het afgeloopen jaar (April 1890—April 1891), ver slag van de bibliothecarissen én rekening van den penningmeester des genootschaps over het jaar 1890; het wetenschappelijk onderzoek in de Nederlandsche koloniën en het Kon. Nederl. Aardrijkskundig Genootschap door W. F.; Ver steeg; wat eenige diepe patboringen ons ge leerd hebben, door dr J. Lorié (met eene plaat); de afdeeling geologie en psysische geographie van het derde Nederlandsen natunr- en genees kundig congres, gehouden te Utrecht op 8 en April 1891 door J. A. C. A. Timmerman; een schrjjven van dr H. F. C. ten Kate aan het bestuur, nieuwe uitgaven, catalogussen van oude en nienwe werken, aardrijkskundige arti kelen in verslagen van buitenlandsche genoot schappen en in tijdschriften, Nomina Geogra- phica Neerlandica (vervolg van plaatsnamen in Gelderland). sichem; Elburg, C. Bauthoorn, te Dirksland Buiksloot, J. G. G. Oudegeest, te AkkerBloot en Wjjnjeterp o. a. J. E. Steenbeek, oand. Bedanktvoor Nnmansdorp en voor Zwart sluis, P. J. van Melle, te Njjkerk. AangenomenSexbierum, N. J. C. de Minjer, te Leerdam. Aangenomen het beroep naar Bnrgh (op Texel) door F. A. van Schaïck te St. Annaland en bedankt voor dat naar de Nederd. herv. gemeente te Wissekerke door den heer L. F. A. Westerbeek van Eerten, predikant te Seroos- kerke. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned. Herv. kerk. Beroeptn naarVorchten, N, Jolles, te Ben» De ljjst van hoogstaangeslagenen in onze provincie is thans, met eene kleine wjjziging in nommer 87, definitief vastgesteld. Wjj hopen die aanstaanden Zaterdag onzen lezers mede te deelen. Bjj de jongste veranderingen in het per soneel der rjjksveldwacht zjjn aangesteld tot rijksveldwachter 2e kl. (brigad.) H. Pieterse, rijksveldwachter 3e kl. (brig.-titul.), te Middel burg; verplaatst de rijksveldwachter 2e kl. (brig.) H. Pieterse van Middelburg naar Zaam- slagde rijksveldwachter 2e kl. J. J. Buurman, van Burg naar Middelburg. Omtrent de Zaterdag ten kantore det Koninklijke Maatschappij de Schelde te Vlis- singen gehouden jaarljjksche algemeene verga dering van aandeelhouders vernemen wjj nog het volgende Er waren 11 aandeelhouders tegenwoordig met 265 aandeelen, uitbrengende 43 stemmen. Uit het verslag van den directeur bleek dat, na aflossing van f 16.000 van de obligatieleening en na eene afschrjj ving op de goederenrekening van 18.849, eene winst werd verkregen van 4213.86, welk bedrag, zooals Zaterdag reeds door ons is medegedeeld, werd afgeboekt op verlies van vorige jaren. Het aantal werklieden in 1890 bedroeg 8 li 900. De in 1890 betaalde arbeidsloonen beliepen ƒ475.854.71. De lieer F. H. J. Wibaut, die als commis saris aan de beurt van aftreden was, werd met algemeene stemmen herkozen. Het jl. Zaterdagmiddag vóór twee nren te Vlissingen algemeen verspreide gerucht als zouden aan het zoogenaamde kleine hoofd twee soldaten van het algemeen depot van discipline zjjn verdronken, waarvan zelfs in een blad mededeeling werd gedaan is, naar men ons schrjjft, gebleken geheel bezjjden de waarheid te zjjn. Bjj het middag-appel te drie nren op dien dag bleek reeds dat alle klassiaantjes present waren. In de op Zaterdag te Goes gehouden vergadering van de commissie voor de oecono- misohe spjjsuitdeeling aldaar werd goedgekenrd de rekening en verantwoording over den winter 1890/91, waaruit bleek dat aan 275 gezinnen, gedurende 16 weken in 54 bedeelingen zjju uitgereikt 26000 portiën warme spjjB en 1283 kilo tarwe brood, uitmakende een totaal van 28430 portiën of 520 portiën iedere bedeeling. Tevens werden aan 10 gezinnen z. g. Stille armen" per bon uitgeteikt 190 kild tarwebrood en 17 H. L. cokes. De uitgaven daarvoor bedroegen f 1716.20, welke geheel zjjn gedekt door vrjjwillige in- schrjjvingen, buitengewone bjjdragen en het goed slot van het vorig dienstjaar. Ook de liberale kiesveroeniging Algemeert belang te Wissekerke (Noord-Beveland) stelde tot candidaat voor lid der Tweede kamer met algemeene stemmen den heer J. H. C. Hejjse; Ingelanden van het waterschap St Anna land hielden Vrjjdag hunne jaarvergadering; Uit het verslag van den toestand de' water- schaps bleek, dat de vorige Winter heel wat nadeel aan de zeewering van den polder Anna Vosdjjk heeft toegebracht. Met 34 tegen 3 stemmen werd besloten tot eene verbetering van de suatie en dienten gevolge werd het djjkgeschot over 1891 met 50 cent per bunder verhoogd. De ontvangst over 1890/91 bedroeg 2577.88$, de uitgaaf ƒ2366.92, de begrooting over 1891/92 in Ontvang en uitgaaf 2378.98$. Deze cjjfers hebben alleen op het waterschap betrekking. Yoor de polders Oudeland en Anna Vosdjjk is de begrooting voor 1891/92 ƒ4827,41; voor den Suzanna-, den Breedenvliet, den Maria- en den Pluimpolder, zjjn de cjjfers lager. De rekening over 1890/91 was nagezien door de heeren W. Pape, D. Goedegebuure en J. A. Geluk. In de Vrjjdag te Zaamslag gehouden raadszitting werd goedgekeurd de rekening van het algemeen burgerljjk armbestuur over 1890, bedragende in ontvang 1634.02 en in uitgaaf f 1471.84. Tot leden vm genoemde instelling

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1