LAATSTE BERICHTEN.
Verspreide Berichten.
Twijfelachtige districten.
LETTEREN EN KUNST.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Maatschappij tot nut van 't Algemeen.
De tentoonstelling van oud porselein en
aardewerk in het gebouw van het
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen.
van den Ham. De heer Van Beuningen heeft
na de aanneming der candidatnor afhankelijk
gesteld van de omstandigheid of de heer
Royaarda de oandidatunr van Eendracht maakt
macht cal aannemen en handhaven, wat intus-
schen met het oog op zjjn candidatuar te Breu-
kelen door velen niet wenschelpk wordt geacht.
Yoor de eerste maal zal in de volgende
maand 9 Juni gevolg worden gegeven
aan het gewjjzigd voorschrift van de Grondwet
over het aftreden van leden der Tweede kamer.
Die van 1848 bepaalde, dat om de twee jaren
de helft der kamer moest worden gekozen
thans treden om de vier jaren alle leden te
geljjk met September af. Wanneer dos de
staatkundige stroomingen in sterkte gewjjzigd
zjjn, kan de invloed zich bjj de nieuwe ver
kiezingen over het geheele honderdtal doen
gevoelen.
In de meeste van de 84 districten is het
verschil van stemmental in Maart 1888 zóó
aanzienljjk geweest, dat vermoedeljjk daar geen
verandering zal komen in de richting, die de
meerderheid erlangt. Met name in de pro
vinciën Brabant en Limburg, waar de Katho
lieken verreweg de overhand hebben. Verder
in een aantal Geldersche en Zuid-Hollandsche
districten waar de anti-revolutionnairen, in de
Noord-Hollandsche, Groningsche en Drentsche
waar de liberalen de groote meerderhetd hebben.
Het meest trekken de twijfelachtige distric
ten de aandacht, waar de stemmen slechts ee-
nige honderdtallen en nog minder verschilden
en waar nu kans bestaat, dat de schaal naar
de andere zjjde zal overslaan.
Het is zeker niet onbelangrijk een overzicht
te hebben van die twijfelachtige districten, met
opgaaf van de uitgebrachte stemmen.
Eerst geven wjj de 17 districten van dien
aard, waar reeds bjj de eerste stemming op 6
Maart 1888 een beslissing viel.
Districten.
Liberaal.
Anti-Liberaal.
Bergnm
1232
1374
Brielle
1629
1380
Delft
1247
1403
Dokkum.
1328
1419
Enschedé
939
919
Gorcum
1423
1674
Gouda
1240
1329
Harlingen
1407
1756
Leiden
1102
1014
Lochem
1394
1459
Ridderkerk
1032
1252
Sliedrecht
1237
1584
Steenwgk
1199
1302
Tiel
1416
1131
Utrecht
2040
1694
Zutfen
1431
1733
Zwolle
1184
1536
In 25 districten moest worden herstemd op
20 Maart. Daaronder waren 14, waar het
verschil tusschen de liberalen en de anti-libe
ralen gering was. Wg laten die hier thans volgen:
Districten. Liberaal. Anti-Liberaal.
t Beverwjjk.
1763
1592
Bodegrave.
1745
2017
t Breukelen.
1726
1696
Deutichem
1428
1755
f Dordrecht.
1413
1286
t Franeker
1896
1521
Middelburg
1895
1985
Oostburg
1341
1432
t Schiedam
1328
1103
Schoterland
1035
1161
t Winschoten
1423
1129
Wolvega
1008
1115
Wyk-bjj-Duurstede
1359
1563
t Zuidhorn
1670
1300
Van deze 31 twijfelachtige districten waren
er dus 12 (aangeduid door t)i waar 13 libera
len werden gekozen (Utrecht is een dubbel
district)de 19 overigen vaardigen af 16 anti-
revolutionnairen, twee katholieken (de heeren
Schaepman en Bevers) en 1 sociaal-democraat.
De anti-revolutionnairen hebben dus het
meest te verliezen. Hun verkiesing hangt in
schier al die districten geheel af van den steun
der katholieke kiezers. Hbld
Bjj den aanvang der uitgave van Neder-
landsche orgelmuziek, redacteur M. H. van 't
Kruys, was o. a. bepaald, dat de uitgave uit
sluitend toonwerken zou bevatten van Neder
landers voorts dat door een jury, uit Neder-
landsche organisten bestaande, een keuze zou
worden gedaan uit de composities, in den
afgeloopen jaargang opgenomen en dat de
toondichter, wiens werk door de jury het beet
gekeurd werd, een verguld zilveren medaille
met inschrift zou ontvangen, welke medaille
slechts dan zou wordenjtoegekend, wanneer de
jnry deze beslissing met algemeene stemmen
deed, terwgl een zilveren en een bronzen
medaille, benevens een diploma bjj iedere
medaille, beschikbaar zouden worden gesteld
voor de componisten, wier werken daarvoor in
aanmerking kwamen. Er waren 12 stukken
door verschillende organisten ingezondende
uitgever de firma Corns. Immig Zoon te
Rotterdam, verzocht, in overleg met den heer
Van 't Kruys, de heeren J. B. Litzau, Jos. A.
Verhejjen en Martin Boltes als jury op te
treden. Dezen wezen de verguld zilveren
medaille toe aan den heer Hooft, te Zaandam
de zilveren medaille aan den heer Hendriks,
te Amsterdamde bronzen medaille aan den
heer Groot, te Purmerend.
De bekende Fransche schrjjverJ. J. Weiss,
sedert eenige jaren bibliothecaris op het slot
van Fontainebleau, is overleden. Hjj was langen
tj)d medewerker van den Gaulois, den Figaro,
de Revue bleue en het Journal des Dé bats. Gam-
betta benoemde Weiss tot directeur van het
ministerie van buitenlandsche zaken in zjjn
groot" ministerie, wat hem een heftige critiek
van de radicalen op den hals haalde.
Jean Jacques Weiss werd in 1827 geboren.
In de opgaaf omtrent de operatiën der
Nederlandse/ie bank, voorkomende is het bjjvoeg-
sel tot de courant van Donderdag, staat aan
het slot dat het winatcjjfer voor de schatkist
ruim een half millioen, bedroeg, terwjjl dat be
drag ruim anderhalf millioen groot is.
Door de Haagsche politie is aangehouden
de schippersknecht, verdacht van diefstal met
braak te Middelburg. De aanhouding geschiedde
naar aanleiding van een telegraphisch bericht
van de Middelburgsche politie.
De gemeenteraad van Vlissingen houdt mor
gen (Vrjjdag) 's middags te 2 uren eene openbare
vergadering.
Daarin zal mededeeling en overlegging wor
den gedaan van ingekomen stukken en de
benoeming plaats hebben van een stembureau
voor de verkiezing van een lid van de Tweede
kamer der Staten-generaal. Verder komen in
behandeling voorstellen van burg. en weth.:
tot uitloting van obligatiën der geldleening
groot f 400.000; tot onderhandschen verkoop
van grond aan de Glacisstraat aan P. Kastelejjn
en H. van Damtot opzegging van de huur
der woning van het Waaggebouwtot conti,
nuatie der huur van het oude Tolhuis; tot
machtiging aan den schuttersraad voor het
doen van af- en overschrijving op zjjne be
grooting voor 1890; betrekkelijk het verzoek
van commiezen der plaatseljjke-belastingen om
verhooging hunner jaarweddebetrekkelijk
eene nadere regeling met 'de pachters van
het grasgewas der perceelen van af den zooge-
naamden Bomvrjjen toren tot den djjk bjj de
badplaats; inzake de opruiming van het zand,
liggende op het terras bjj het koffiehuis der
badplaatsbetrekkelijk de bad-exploitatie
inzake de plaatsing van een weegbrug en
tot aanbesteding, voortzetting der werken aan
de Noordzee-boulevard.
Eindeljjk zal de behandeling van de straf
verordening worden voortgezet.
Op de ljjst van voorloopige eandidaten
voor lid van de Tweede kamer der Staten-
Generaal in het district Hontenisse komen
van liberale zjjde voor de heeren J. C. van
Hattum te Sliedrecht en mr. J. G. van Deinse
te Hulst, welke heeren zich, ter wille der
party, bereid hebben verklaard eene eventueele
candidatuur te aanvaarden.
In de Woensdag te Borssele gehouden
vergadering van ingelanden van den Calami-
teusen polder Borssele werd, na vaststelling
der rekening van 1890/1891 en de begrooting
voor 1891/1892, behandeld eene aanvraag van
het departement van marine om te beschikken
over eene zekere oppervlakte terrein, teneinde
daarop een nieuw kustlicht te plaatsen.
Men besloot tot eene gunstige beschikking
door afstand in erfpacht onder nadere goed
keuring van Ged. staten.
Verder kwam ter tafel een verzoek vaneen
ingezetene van Borssele om een strook gronds
aan te koopen tot completeering van zjjn twee
aangrenzende eigendommen. Ook dit verzoek
werd toegestaan behoudens de beslissing van
hooger autoriteiten.
Voor de behandeling van aangeteekende
brieven met eene aangegeven waarde boven
600 zjjn aangewezen de hulppostkantoren
Biezelinge, Eikerzee en Noordgouwe; terwjjl
het hulpkantoor te Dreischor aangewezen is
voor den dienst der rijkspostspaarbank.
Woensdag namiddag kwam een landbou
wer uit Eecloo (België) met zjjn knecht naar
een perceel weiland, gelegen te Sluis (wjjk
Heille) eenige jonge paarden ter beweiding bren
gen. Toen zjj aan de weide kwamen schrikte
een der dieren en gaf zijn geleider, den knecht,
zulk een geweldigen trap tegen het onderljjf,
dat de man onmiddeljjk den geest gaf. Hjj
Iaat een weduwe met verscheidene kinderen na.
Op de voordracht voor onderwijzeres te
St Kruis zjjn geplaatst de damesO. J. Monjé,
onderwijzeres te Duivendjjke C. A. M. Ljjbaart,
idem te Zuidzande en A. L, B. Vorsterman van
Open te Aardenburg.
Weldra zal uit dejè v oordracht een benoeming
geschieden.
De gascommissie te Breda is voornemens
een voorstel te doen tot vermindering van den
gasprjjs op 6 ct. De commissie vond aanleiding
tot dit voorstel, omdat de fabriek in het afge
loopen jaar, niettegenstaande de hoogst ongun
stige weergesteldheid en den hoogen prjjs der
steenkolen, een winstsaldo van ruim 30,000
heeft gegeven, een cjjfer tot nog toe niet behaald.
Naar aanleiding van de beweging ter
verkrjjging van den achturigen arbeidsdag heeft
de directeur der fabriek »De Ng verheid" te
Stadskanaal een ljjst in de fabriek neergelegd,
waarop ieder man mocht aanteekenen hoe lang
hjj dageljjks wenschte te werken. Het bleek dat
10 der werklieden per etmaal 10, en 38 van
.hen 12 en meer uren verlangden te arbeiden.
Wegens het doen van een minder juiste
opgave in een door hem ambtshalve opgemaakt
proces-verbaal en daar bjj bljjven volharden alB
geluige ter terechtzitting der arrondissements
rechtbank te Almelo, verleende genoemde recht
bank een bevel van gevangenneming tegen den
te Losser gestationeerden rijksveldwachter, op
ziener der jacht- en visscherjj G. A.
Zaterdag werd hjj naar de gevangenis te
Almelo overgebracht.
Te 's Gravenbage is bjj een twist in een
herberg iemand zoodanig met een mes aan het
hoofd verwond dat hg dientengevolge is over
leden. Te Roden is een vader door zjjn twee
zoons zoodanig mishandeld dat de oude man
in levengevaar verkeert. De justitie heeft zich
met de zaak bemoeid.
Te Geldrop is een veertienjarige knaap,
die zjjnen vader op het land behulpzaam was,
door den bliksem geièood.
Te Parjjs zjjn twee Italiaansche valsche
munters in hechtenis genomen, die verklaarden
anarchist te zjjn en alle middelen om te leven
goed te achten.
Te Valenciennes is zekere Siliet gearre
steerd wegens schennis der zeden. Tevens
wordt hjj beschuldigd met medewerking van
een offioier van den generalen staf te Lyon,
een korporaal en een soldaat de plannen van
de nieuwe versterkingen aan de|Alpen aan een
buitenlandsche mogendheid te hebben verkocht.
In de doks te Liverpool is in een zak van
zwarte stof het ljjk gevonden van een jongen
van 15 jaar. De hals was afgesneden en de
beenen bjj de knieën gebroken ten einde het
lichaam in den zak te kannen steken.
Men verkeert nog in onzekerheid over de
identiteit van het slachtoffer en de beweeg
redenen tot de misdaad.
Bjj een spoorwegstation bjj Rome is Woens
dagochtend, tengevolge van het verkeerd stellen
van een wissel, een trein vol soldaten tegen
een goederentrein aangeloopen, zoodat 36 man
licht gekwetBt werden; 3 moesten naar een
hospitaal worden gebracht.
Volgens bericht uit New-York vond in
een tröin tusschen York en Tarrytown een
hevige dynamiet-ontploffing plaats. Twee Ame
rikanen en tien Italianen werden gedood, ver
scheidene personen zjjn gekwetst.
Wat de sprinkhanenplaag in Algerië
beteekent zou volgens de Times bljjken uit
het feit, dat de Fransche naturalist, Kunckel
d'Herculais, die met een onderzoek in Algerië
was belast, naar de middelen ter vernietiging
der sprinkhaneneiren, aan een aanval dier
dieren is bezweken. Op den 17en dezer zocht
de geleerde een schuilplaats in de schaduw
van een kreupelboschje tegen de buitengewone
hitte van dien dag. Plotseling werd hjj door
zulk een wolk sprinkhanen aangevallen, dat
hjj daarin letterljjk werd verstikt. Toen eenige
Arabieren te 3 uur 's namiddags het slachtoffer
vonden, waren baard, hoofdhaar en das reedB
geheel weggevreten. De heer Kunckel had
zich tegen zjjn aanvallers trachten te verde
digen door het boschje in brand te steken.
Aan dit treffend verhaal is nog slechts Óen
ding toe te voegenhet geheel is een grap.
De heer Kunckel d'Herculais is springlevend
en bezig een stuk saam te stellen over de
sprinkhanenplaag.
Ook in Opper-Egypte zjjn millioenen sprink-
haneneieren in de velden gelegd, zoodat men
reeds vele zwermen jonge sprinkhanen heeft
gezien. De schade, aan den oogst toegebracht
is nog niet aanzienljjk, maar men verwacht,
dat de plaag zich weldra krachtiger zal doen
gevoelen. De regeering heeft maatregelen
genomen ter vernietiging der eieren door de
velden onder water te zetten.
(Per telegraaf.)
Amsterdam, 21 Mei 1891.
In de heden voortgezette algemeene verga
dering kwam eerst aan de orde
Punt IX. Voorstel van het hoofdbestuur dat
door deskundigen een zoo volledig mogelijk onderzoek
voorde ingesteld naar hetgeen tot verbetering van de
armenzorg is of wordt beproefd in ons land, in
vergelijking ook met dergelijke pogingen in den
vreemde. De uitkomsten van dat onderzoek samen
te vatten en daardoor aan te wijzen zoowel de
beginselen, waarop eene doelmatige armenzorg moei
rusten, als de middelen ter toepassing van het twee
ledig doelwering van armoede als zoodanig en
verzorging van armen te bereiken; en daarvoor
f 1500 beschikbaar te stellen.
Deze zaak is thans overal aan de orde.
Overal worden proeven genomen, om verbete
ring in den bestaanden toestand te brengen.
Dit is reeds een teeken dat de armenzorg in
de praktjjk te wenschen overlaat. Daarenboven
is er verschil van opvatting en van beginsel
o. a. tusschen Liefdadigheid naar vermogen te
Amsterdam en Verbetering van armenzorg te
Rotterdam.
De arbeid zal moeieljjk en langdurig zjjn
maar noodtakel jjk èn in 't belang der ar
men èn in dat van vele gemeenten, vereeni-
gingen en particulieren. In 1890 werd het
voorstel-Groningen daartoe verworpen, op grond
dat toen onderzoek werd gedaan naar arbeiders
woningen en begrafenisfondsen. Dat is afge
loopen, en thans kon dat vraagstuk aan de
orde komen, dat in 't afgeloopen jaar grooter
beteekenis kreeg.
Dit voorstel werd warm aanbevolen door de
financiëele commissie en door het lid van het
hoofdbestuur, den heer Wertheim.
Het departement 't Zand stelde voor eene
prjjsvraag uit te sehrjjven, waarvoor door het
hoofdbestuur de jury benoemd zou worden, en
daarvoor hoogstens 1500 toe te staan.
De afgevaardigde voor Middelburg verwachtte
weinig nut van zulk eene prjjsvraaghet
hoofdbestuur zou z. i. meer vermogen dan een
enkel persoon.
Het amendement werd bjj acclamatie ver
worpen en het voorstel eveneens bjj accla
matie goedgekeurd.
Eveneens werd nadat Woerden op het ge-
vaarljjke van het stellen van een presedent
in deze had gewezen goedgekeurd
Punt X. Voorstel van het hoofdbestuur om
het voor het ondersteuningsfonds van de tentoon
stelling tot bevordering van veiligheid en gezond
heid in fabrieken en werkplaatsen, ten vorige jare
te Amsterdam gehouden, bestemde bedrag van
f 500 te storten als bijdrage voor het Museum,
van voorwerpen voor hetzelfde doel.
Hierop kwam aan de orde Punt XI. Voor
stel van Rotterdam, om aan de Vereeniging
Industrieschool voor meisjes te Rotterdam f 5000
subsidie te verleenen voor tegemoetkoming der
oprichtingskosten der door haar te bouwen school.
Ofschoon de school niet departementaal is,
staat ze wel met het departement in verband.
De school werkt gunstig. Ook steunde de
Maatschappjj de Amsterdamsche industrieschool
met 6000 voor oprichtingskosten, zoodat van
financieel bezwaar, meent het departement
geen sprake kan zjjn.
Dit voorstel werd krachtig bestreden door de
financieele commissie en den hoofdbestuurder
Bloembergen; volgens wien aanneming er van
de begrooting zou doen sluiten met f 10.000
verlies.
Na toelichting en verdediging van het voor
stel door den afgevaardigde van het departe
ment Rotterdam werd het verworpen met
721 tegen 81 stemmen.
Naar aanleiding van het gisteren meege
deelde voorstel van het hoofdbestuur tot wjj-
ziging in de belegging van het kapitaal der
Maatschappij stelde de afgevaardigde voor het
departement Middelburg eene motie van orde
voor tot aanhouding van het voorstel tot eene
volgende vergadering, teneinde het voor en
tegen nauwkeurig te kunnen overwegen, waartoe
thans tjjd en gelegenheid ontbraken.
De heer Veltman, lid van het hoofdbestuur,
ontraadde de aanneming der motie en beval
het voorstel aan, waardoor de kas jaarljjks
f 1500 baat vindt, wat bjj de tekorten der
laatste jaren zeer gewenscht is.
De afgevaardigde voor Uithuizen ondersteunde
de motie en wees op het kapitaal-verlies, dat
zal geleden worden doordien de certificaten
Ned. schuld thans lager zjjn dan het vorige
jaar.
De heer Wertheim, lid van het hoofdbestuur,
voerde opportuniteitsgronden aan voor de aan
neming van het voorstel. Thans kon gereali
seerd worden wat later moeiljjk wordt.
Bjj de stemming werd de motie verwor
pen met 432 tegen 366 stemmen.
Het voorstel van het hoofdbestuur werd
hierop ontraden door de financieele commissie
als strjjdig met de wet en de geschiedenis der
Maatschappjj, waar bjj professor De Geer uit
Leiden zich geheel aansloot. Hjj vreesde dat
men het hoofdbestuur van speculatie zou ver
denken.
Het lid van het hoofdbestuur, de heer Veltman,
verklaarde zich te verwonderen over den tegen
stand, dien zulk een eenvoudig voorstel onder
vond. Hjj deelde niet de interpretatie, door
de financieele commissie aan artikel 57 der wet
gegeven, daar artikel 55 der wet aan het hoofd
bestuur het recht van geldbelegging toekent.
De heer Wertheim kwam op tegen vermoe
dens van zucht naar speculatie bjj het hoofd
bestuur. Het voorstel beoogt juist speculatie
te voorkomen daar pandbrieven nimmer doch
certificaten wel aan koerswisseling onderhevig
zijn; en hjj geloofde dat men eene afstemming
van het voorstel het volgend jaar zal betreuren.
De afgevaardigde voor Uithuizen betoogde
dat de afgevaardigden zulk een belangrjjk
voorstel niet mogen aannemen zonder raad
pleging met hunne departementen, terwjjl de
afgevaardigde voor Nykerk meende dat de wet
uitdrukkelijk verklaart, waarin het kapitaal
moet en waarin losse gelden mogen belegd
Worden, wat de heer Veltman ontkende.
Hierna werd het voorstel van het hoofdbe
stuur verworpen met 484 tegen 309
stemmen.
De vergadering voteerde eindeljjk voor de
volgende vergadering de thans gehouden wjjze
van stemming, waarna de afgevaardigde voor
Rotterdam bjj de departementen aandrong op
indiening van zooveel mogeljjk voorstellen bjj
het hoofdbestuur, wat de voorzitter onder
steunde. Ten slotte biacht de afgevaardigde
voor Venhuizen den voorzitter hulde voor zjjne
goede leiding, waarvoor deze dankte en waarna
hjj de vergadering sloot.
Borssele. Door het bestuur der waterkee-
ring van het calamiteuse waterschap Elle-
woutsdjjk en den calamiteusen polder Borssele
werd heden middag in de directiekamer te
Borssele aanbesteedhet herstel, de vernieu
wing en het onderhoud tot 30 April 1892, van
de aarde-, kram-, rjjs en steenglooiingwerken.
(Raming 31.817.)
Hiervoor werd ingeschreven door de heeren
G. Bolier, Scherpenisse, ad 34.900 H. Claas-
sen, Zaamslag, ad f 34.400A. van der Beek,
id., ad 33.900 A. van Popering, Bruinisse,
ad 33.860C. Bolier, id., ad 33.427A.
Tholens, Ternenzen, ad 33.400 J. de Jonge,
DOOR
T H A O.
IV.
De Fransche porseleinindustrie kan gerekend
worden te dagteekenen van 1756, toen de konink
lijke fabriek, die van 1740 te Vincennes bestond,
werd overgebracht naar Sèvres eD sedert dien
tijd hare beroemde prodncten over de wereld
heeft verspreid.
Daar de tentoonstelling ons niets van dit
fabrikaat te zien geeft, zullen wjj er ons niet
verder mede inlaten en een blik werpen op
een serie Fransche porseleinen, die uit den tijd
van bet eerste Keizerrijk stammen. De opgra
vingen te Pompeji en te Herculanum hadden
een nieuw licht doen opgaan over de versie-
ringswijze van het oude Rome en het kan ons
niet verwonderen dat Napoleon, die toen het
toppunt van zijn macht had bereikt, in de ge
vonden schatten aanleiding zocht om een stijl
te scheppen bekend onder den naam van
style empire die hem in gedaohten terug
voerde tot tijden, welke zoozeer strookten met
zijn stoutste wenschen.
De nieuwe stijl heeft nooit die vlucht geno
men, welke de Fransche alleenheerscher zich
bad voorgesteldde vormen waren koude ko
pieën van de te voorschijn gebrachte Romein-
sche schatten; de versiering blijft droog en
nuchter.
De porselein-fabrieken kwamen als nit den
grond op en het is voornamelijk Parijs, dat
ons met zijne producten heelt overstelpt.
Op de tentoonstelling zagen wij onder meer
een fraaien kop met deksel en onderschotel, die
eenige overeenkomst met het Sèvres uit dieD
tijd heeft. Zij is dan ook vervaardigd in de
fabriek van Chanou, een vroeger beambte van
de beroemde inrichting.
Verder ontmoeten wij enkele gedeelten van
serviezen uit de fabriek van Nast, met land
schapjes beschilderd en met den naam voluit
geteekend en uit de Manufacture du due
dAngoulème, in de rue de Boüdy, wit met
goud versierd.
Van Jacques Petit (gemerkt J P) zijn mede
eDkele kleine voorwerpen te zien: een inktpot,
een mandje en een paar kleine vazen, alles
kwistig met bloemen en vruchten bedekt.
Meer aantrekkelijks biedt ons het Hollandsch
porselein aan, vooral omdat er verscheidene
stukken by zijn, die, hoewel onder vreemde
leiding vervaardigd, toch het eigenaardige
Hollandsche karakter in de beschildering ver-
toonen.
In 1762 stichtte zekere predikant Moll te
Loosdrecht een porseleinfabriek met materialen,
die vroeger waren gebezigd aan eene kort
bestaan hebbende inrichting van dien aard te
Weesp. Twintig jaar later werd de fabriek van
Loosdrecht naar Nieuwer-Amstel verplaatst.
Het thans weinig meer voorkomende porse
lein uit die fabrieken was in 't begin gemerkt
M. o. L (Manufactuur Oude Loosdrecht), som
wijlen met een sterretje daaronder; later na de
verplaatsing draagt het den naam Amstel in
gewone schrijfletters.
Behalve eenige gedeelten van koffie- en thee
serviezen zien wij een paar schoteltjes met
Hollandsche landschapjes en een bloemdrager
in Louis XV stijl, in paars en verguld.
's Gravenbage bezat ook eertijds een porse
leinfabriek, die gedurende haar kort bestaan
(zij werd in 1778 door een Duitscher Linker
opgericht en bloeide slechts tien jaar) een
fraai product opleverde van eene fijne witte
pate. De verschillende stukken doen.den Duit-
scben invloed zien en zijn met veel zorg be
handeld en beschilderd.
Het merk is een ooievaar met een aal in de
bek, dat onder elk stuk voorkomt en ontleend
is aan hst wapen vau die atad.
Vaneen groot eetservies aanvaardde de com
missie bij uitzondering een grooter aantal stuk
ken; (in beginsel was, aangenomen om, daar de
plaatsruimte te gering was van alle serviezen
of series slechts een enkel stuk te nemen).
Het is met fraaie guirlandes van bloemen om
geven en vertoont in het midden een uiterst
fijn geschilderd Hollandsch landschapje; nn
eens een molen aan een vaart, dan weder een
buitenverblijf- of een binnenvaart met scheepjes,
allen motieven die het echt nationaal karakter
weêrgeven.
Van denzelfden oorsprong zij a nog een reuk-
brandertje en een botervlootje, met bloemen en
vogels beschilderd.
Het Luxemburgsch porselein van het einde
der vorige eeuw is vertegenwoordigd door
enkele stukken, die zeer eenvoudig met blauw
zijn versierd en het merk B. L. dragen Boch
de eigenaar der fabriek Luxemburg.)
Engeland komt voor met produkten uit de
fabriek te Worcester. Deze werd in 1751 gesticht
door een bekend scheikundige dr Wall. Het
meest voorkomende artikel nit deze fabriek
is het zoogenaamde halvtmaandjesgoed, aldus
genoemd naar de halve maan, die er steeds
als merk op voorkomt. Deze voortbrengselen
zijn alle op dezelfde wijze versierd met bard
blauw geschilderde bloemen. Het fruitschaaltje
met deksel ie fraai van vorm en kleur.
Meer worden wij echter aangetrokken door
een fruitschaaltje uit dezelfde fabriek doch met
een W gemerkt en dat als een zeer bijzonder
specimen moet worden aangemerkt. In tegen
stelling met het blauwe, is dit voorwerp met
veel techniek in kleuren behandeld en rijk met
bloemen versierd.
Eenige beeldjes van Chelseaporselein zijn
fraai gevormd en doen in vele opzichten aan
het Saksische fabrikaat denken.
Van het Engelseh vermelden wij verder nog
enkele kleine stukken Wedgwood, doch van
geen groote beteekenis, een fraai middenstuk
van roomkleur van Leeds (Leeds cream ware)
en een paar borden met doorgeslagen randen
met een eigenaardig verglaasel (salt glazed
ware) bekleed.
Van Doorniksch porselein ontmoeten wij
slechts een paar kleine voorwerpen room-
potjes. Het merk is, evenals het Saksische, twee
gekruiste zwaardjes doch in de vier hoeken
bevinden zich even zooveel krnisjes.
En hiermede nemen wij afscheid van dat
gedeelte der tentoonstelling om van nabij
kennis te maken met een ander belangrijk
onderdeel bet aardewerk in de fabrikatie
waarvan ons vaderland zulk een groot aan
deel heelt gehad.
