BIJVOEGSEL Middelburg 20 Mei. VAH BB YAH Donderdag 21 Mei 1891, no. 117. Rhenania wijst nog eens op het vervoer van petroleum in tankschepen, wat niet ontbloot is van gevaren, althans als de voorzorgsmaat regelen, met of zonder opzet, verzuimd worden toe te passen. Dezer dagen nog viel aan de petroleum- tankboot Tankarville te Newport (Wales) een droevig ongeluk voor, waarbjj 6 personen bet leven verloren en 13 gewond werden, voorzeker een trearig voorbeeld, dat het vervoer van dit wereldartikel aan de vereischte voorzorg en inspectie niet is onderworpen. Geschiedt het zoogenaamd ongeluk in open zee, dan treft dit de superieuren en bemanning der tankboo ten alleen doch wanneer soortgelijk ongeval aan eene boot in veilige haven of op binnen wateren overkomt, wie draagt dan de verant woordelijkheid er van In de eerste plaats de vervoerder natuurlijk, maar toch zal de verant woordelijkheid terugslaan op hen, die ter voorkoming van ongelukken niet genoegzaam de preventieve maatregelen met alle gestreng heid in toepassing brengen. Daaronder behoe ven niet gerangschikt te worden eenzjjdige bepalingen waardoor gebruikmaking van petroleum-tankbooten bemoeieljjki wordt, alleen dat de voorschriften opgevolgd worden, die ons de praktjjk in het belang van de aigemeene vei ligheid alB nuttig en dienstig aan de hand doen. Ten opzichte van petroleum-tankstoomers bericht een der Lloyds experts dat hem bp onderzoek gebleken is hoe door de dubbele schotten, die aangevuld moesten zjjn met water ten einde de machine- en stookruimte van de petroleumtanks te Bepareeren, de olie door een nietige lekkage in de tusschenruimte der schotten gedrongen was en met gassen vervuld. Uit een verder ingesteld onderzoek bleek dat het voorschrift, do tusschenruimte dier schot ten met water aan te vullen, niet stipt werd nageleefd, ten einde de stoomers op den maxi mum-diepgang met petroleum, d. w. z. vracht- gevend, te beladen, hetgeen niet gebeuren kan, wanneer die tusschenruimte met water volge pompt wordt. Daar echter is voorgeschreven de dubbele waterdichte schotten met water aan te vullen, waardoor de olie verhinderd wordt door een lekkage te dringen, en de onmiddelijjke nabijheid van de hoogere tempe ratuur van stook- en machinekamer geneutra liseerd en ontwikkeling van ontplof- of ont- brandbare gassen voorkomen wordt, daar mag men redeljjkerwjjze eischen dat de petroleum- tankstoomers bij het binnenloopen eener haven aan bedoelde voorschriften van meerdere vei ligheid voldoen. Op grond van het meer en meer bekend worden van gegevens, elders opgedaan, acht Rhenania het zeer wenscheljjk dat, even als in zekere tjjden, schepen, uit besmette havens komende, aan een quarantaine onderworpen wordenpetroleum-tankbooten, alvorens hun het opstoomen te veroorloven, een onderzoek ondergaan of zjj voldaan hebben of voldoen aan de gevaarlooze overbrenging van hun in houd. Ontploffing of ontbranding der lading ran een petroleum-tankboot, wat thans niet meer tot de zeldzaamheden behoort, zou op een betrekkelijk nauwe doorvaart, tot b. v. Amsterdam, van veel drukkender en langduriger gevolgen kunnen zijn dan het zinken van eene boot of schip midden in het vaarwater. Het vervoer van petroleum in tankschepen op den Rjjn is gereglementeerd en al neemt die wjjze van vervoer door de scherpe concur rentie in dit artikel voortdurend toe, toch zjjn de gevaren, daaraan verbonden, niet te verge lijken met de tankbooten die uit zee in de haven komen, omdat de petroleum-tankschepen op den Rjjn geen sleep- of stoomvermogen be zitten, waardoor zjj in hoofdzaak de gevaren missen, die binnenkomenden zee-tankschepen in zich vereenigen. De tentoonstelling van oud porselein en aardewerk in het gebouw van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. doos T H A O. Bp kon. besl. is de gedane benoeming van mr. F. J, Sprenger tot kapitein bp de dienst doende echutterjj te Middelburg ingetrokken, en aan mr. F. J. Sprenger eervol ontslag ver leend als lste-luitenant bp genoemde schutterp. Verder is benoemd tot directeur van het telegraafkantoor en brievengaarder te Bruinisse, H. J. K. Buwalda, thans in gelijke betrekking te Wemeldinge. Aan dr. C. Leemans is, op zpn verzoek, eer' vol ontslag verleend als directeur van het rijksmuseum van oudheden te Leiden, behou dens aanspraak op pensioen en met dankbe tuiging. Aan A. F. de Boer is, op zpn verzoek, eervol ontslag verleend als leeraar aan de Rpks- hoogere burgerschool te Meppel. Eindelpk is benoemd, bp het personeel van den geneeskundigen dienst der landmacht, tot officier van gezondh. 2e kl. de student in de geneeskunde (arts) C. H. ter Laag. Door de arr.-rechtbank te Leeuwarden is, ter vervulling van de vacature van kantonrechter te Berlikum, opgemaakt de navolgende alpha- betisohe lpst van aanbeveling mr. J. H. Dull, griffier bp het kantongerecht te Onderdendammr. E. Schaafsma, griffier bp het kantongerecht te Dokkum, en mr. T. S. Tromp, subst.-griffier bp gemelde rechtbank. Uit Atjeh brengt de jongste mail dd. 17 April geen nieuws van aanbelang. Hoewel het een uitgemaakte zaak schpnt, dat de overste Pompe van Meerdervoort tot gouverneur van Atjeh benoemd en in verband daarmede bp keuze tot kolonel bevorderd zal worden, zoo wordt de quaestie over het alge meen zoo geheim behandeld, dat in militaire kringen, die anders nog al gauw nieuwtjes speuren, nog niets met zekerheid omtrent deze mutatie bekend is. Men verbindt verder aan de bestuursveran- dering der Noordkust van Sumatra den maat regel om den tweeden commandant te doen vervallen, maar daarentegen den nieuwen gouverneur een majoor als chef van den staf en een kapitein als sous-chef van den staf toe te voegen. Komen de bedoelde wpzigingen tot stand, dan zal, naar ons van Atjeh gemeld wordt, de tegenwoordige chef van den staf aldaar, kaptein Van Heutsz, met verlof naar Europa vertrekken. JB.) In de vroeger vermelde zaak van den post- diefstal schjjnt de politie de daders op het spoor te zpn. Er is reeds een bedrag van ƒ33,400 aan bankbiljetten gevonden. Tien personen zpn reeds in arrest. III. Het Oostersche porselein had langen tijd in Europa de aandacht getrokken en diende tot versiering der verblijven der vorsten en edelen. Zoo vormde Augustus de Sterke de beroemde verzameling, die later de kern werd voor de rijke verzameling in Dresden, thaus de voor naamste van dien aard in Europa. Verschillende malen was het reeds te vergeefs beproefd om het kostbare materiaal, dat door de Oost-Indische compagnie werd aangevoerd en in den handel gebracht, na te maken. Na een tieojarigen arbeid gelukte het den voormaligen Berlijnschen apothekersbediende Böttger een zelfstandigheid samen te stellen, die na behoorlijk verwerkt en gebakken te zijn, een porselein opleverde dat het Oostersche zeer goed nabij kwam. Böttger bevond zich gedurende dien tijd in gevangenisechap, daar hij als alchemist door den koning veroordeeld was om goud te maken. Door zijne uitvinding was de eerzucht en de prachtliefde van den Koning bevredigd en reeds in November 1707 zien wij de eerste porselein' fabriek to Dresden verrijzen. Drie jaren later Maatschappij tot Nnt van 't Algemeen. Amsterdam, 20 Mei. Onder leiding van den voorzitter des hoofd- bestuurs, mr H. J. Kist, werd heden, in het gebouw der Prije Gemeente alhier, de 105e aigemeene vergadering gehouden van boven genoemde Maatschappij. De voorzitter opende de vergadering met de traditioneel geworden lange redevoering, waaraan o. a. het volgende iB ontleend. Na de afgevaardigden welkom geheeten te hebben, herinnerde de heer Kist er aan dat hp tien jaar geleden, in andere omstandighe den, eveneens de eer bad de vergadering te openen. Toen was de wet op het lager on derwijs van 1878 in werking getreden en werd de vraag besproken of niet, daarin voorzien, ook de taak van het Nut als afgeloopen kon beschouwd worden. Het antwoord van den voorzitter luidde ontkennend. In de eerste plaats reeds om het onderwps zelf. Wil behouden worden wat verkregen is, zoo sprak hij toen zoo z nog menige strpd gestreden en voortdurende waakzaamheid betracht moeten worden. En spoediger dan de voorzitter verwacht had is zpne vrees bewaarheid. De wet van '88 is die van '78 ten deele komen afbreken en heeft de openbare school weder in gevaar gebracht. Een wps beleid moge wellicht nopen in hetgeen 's lands wetgever heeft beslist voor het oogenblik te berusten, van rusten op het gebied van het volksonderwijs kan vooreerst geen sprake zpn. Daarna deed de voorzitter de vraag of na de verloopen tien jaar het volksgeluk volkomen is en het Nut op de behaalde lauweren kan gaan rusten en het antwoord ligt voor de hand. Al is de toestand der volksklasse veel verbeterd, zoo is hjj meer zorgeischend dan te voren. Eenerzpds heeft de vermeerderde belangstel ling in het lot der minbevoorrechte klassen allerwege de zucht tot onderzoek geprikkeld. Enquêtes zpn gehouden. Bp de zorg voor de behoeftigen is de noodzakelijkheid der kennis van oorzaken en toestanden meer en meer op den voorgrond getreden en alzoo zpn vele gebreken en misbruiken, vroeger minder bekend, aan het licht gekomen en is, terwijl het kwade zelf verminderde, de kennis van het kwade voortdurend toegenomen. Van de andere zjjde hebben juist de verbe terde toestanden der minbevoorreohte klassen en de verhooging van hunne ontwikkeling nieuwe gezichteinders geopend. De wenschen zjjn toegenomen naar de mate zjj gedeeltelpk waren bevredigd. De ongemeene uitbreiding der industrie heeft den napver gewekt op de groote voordeelen, daaruit door sommigen verkregen. De groote opeenhoopingen van werklieden hebben het vereenigingsleven doen toenemen; alle voor spiegelingen van betere maatschappelijke toe standen en hersenschimmige verwachtingen hebben bp velen ingang gevonden. Onstuimige begeerten zpn gekweekt en wilde hartstochten opgewekt, en het valt niet te ontkennen dat in ons land gelukkig min der dan elders in de onderste lagen der maatschappp een staat van onbevredigdheid en gisting is waar te nemen. Waartoe zal die toestand leiden? Tot ont wikkeling waaruit vermeerdering van volks welvaart, vermeerdering vooral van volksbe schaving geboren worden, of tot een tjjdperk van geweld en bandeloosheid, wellicht tot eene geheele omkeering waarbjj, naar de idealen van sommigen, de staat de eenige bestuurder van allen arbeid en voortbrenging worden zal? Eene gunstige uitkomst is te verkrpgen door krachtsinspanning, door goeden wil, door soli dariteitsgevoel van allen door de medewerking van meer- en minderbevoorrechten; van macht hebbenden en lager geplaatsten. Wp zpn in dit opzicht reeds aanmerkelpk vooruitgegaan. Maar ook hier geldt hetdankbaar maar niet voldaan. Hoeveel arbeid zal nog verricht, hoeveel krachtsinspanning nog aangewend moeten worden 1 En daarbjj zal niet alleen veel, maar ook eerlpk en oprecht gestreden moeten worden. Wil eene bevredigende oplossing der veel bewogen phase, waarin de maatschappp ver keert, mogelpk zpn, dan moet in de eerste plaats op waarheid en recht vertrouwd wor den; dan moet de heiligheid der middelen de eerste en onmisbare eisch zpn. Na erop gewezen te hebben, hoe door woord en geschrift daarnaar moet gestreefd worden, wees de voorzitter erop dat nevens het open bare woord en den persoonlijken omgang de daad staat. De noodzakelpkheid om practische hulp en bijstand te verleenen aan hen, die het behoeven om den zwaren strpd des levens te voeren, en hun toestand te verbeteren, dringen zich tegen over de utopieën onzer dagen meer op den voorgrond dan vroeger. De negentiende eeuw heeft zich gekenmerkt door een groote mate van vrpheid op elk ge bied vrpheid van gedachte, vrpheid van arbeid, vrpheid van verkeer, vrijheid van vereeniging hebben op deze eeuw haar stempel gedrukt. En de gevolgen zpn niet uitgebleven. Da inspanning der individuen, de vrpe werking van allerlei vereenigingen, de aigemeene wed. ijver daardoor in het leven geroepen en ge prikkeld, hebben een ongemeenen vooruit gang medegebracht in wetenschap en kennis, in industrie en voortbrenging, in welvaren en werd deze naar Meissen overgebracht om die stad eenigszins te gemoet te komen voor de schade, in den oorlog geleden. Böttger bleef te Dresden en kwam slechts nu en dan te Meissen. De fabriek geleek geheel op eeü vesting daar men het geheim van de samenstelling van het deeg en de verdere behandeling wenschte te behouden, zoo werden de arbeiders opge sloten en bij hun vertrek onderzocht of zij soms eenige hoeveelheid der kostbare stof bij zich droegen. Bovendien moesten allen zweren, dat zij het geheim zouden bewareDen men weet wat dat in dien tijd wilde zeggen, want op schending van den eed stond de doodstraf. Het Saksische porselein is altijd zeer gezocht geweest en de goede stukken worden tegen hooge prijzen betaald. De tentoonstelling bevat veel fraais op dat gebied; de groote toonkast in het midden van de zaal is er bijna geheel mede gevuld en geeft een goed beeld van dezen tak van nijverheid. Men kan het Saksische porselein in vier tijd perken verdeelen, namelijk: de Böttgersche tijd (17101720), de Heroidsche periode (17201740 het Rocoeco tijdvak (17401774) en de periode van Marcolini (17741814). De eerste tijd leverde hoofdzakelijk een bruinachtig porselein op, zoogenaamd steengoed van Böttger, alsmede witte beeldjes en derge lijke kleine zaken. Bijna onmiddellijk na Böttger's dood had er een groote verandering in de porseleinfabri- oatie plaats, die door de volgende twee feiten werd veroorzaakt: lo de verbetering van het schilderwerk op het porstlein, dat tot nu toe, door het afbrokkelen van de verf, zeer weinig te beduiden had gehad en nu door den uit Weeuen naar Meisssen getrokken schilder Herold werd ingevoerd, en 2o de kunst om onder het glazuur met blauw te schilderen. Te gelijkertijd verbeterde ook de pate en het glazuur en verkreeg het Saksisch porselein, door de samenwerking van verschillende kun stenaars, niet alleen toegang tot de wereldmarkt doch zelfs eene beroemdheid, die de fraaiste Oostersche porseleinen op den achtergrond drong. Van ai dat tijdstip dagteekent ook het plaatsen van een merk op het porselein in 1723 komen de eerste stukken voor, gemerkt KPM [König licht Porcelain-Manufactur.) In 1726 verschijnen de gekruiste zwaardjes, die sedert dien tijd steeds op het Saksisch porselein voorkomen. Herold bleef tot 1740 de leidende man aan de beroemde fabriek en vond in den decorateur Kandler zulk een ijverig medewerker, dat deze spoedig een zelfstandige richting insloeg en daardoor grooten invloed op bet product uit oefende. In de daarop volgende rococco-periode won het fabricaat in technische volkomenheid der vormen, en het is uit dien tijd dat de groote verscheidenheid van kleine beeldjes dagteekent, waarvan onze tentoonstelling er een groot aan tal te zien geeft. Voor een deel werden deze gemodelleerd door den Parijzenaar Acier, die in 1753 aan de fabriek werd verbonden. Na 1774 trad een tijdperk van verval in bevolking, ia leven en beweging over alle deelen der wereld. In de laatste jaren echter vertoont zich bjj velen een neiging tot reactie en worden idealen gevormd, die inkrimping, zelfs opheffing der vrpheid noodwendig met zich voeren. Terwpl de volksleiders onzer dagen, ter ver. wezenlpking hunner plannen, van de wapenen, die de vrpheid hun biedt, op meer dan kwistige wjjze gebruik maken, brengen hunne plannen mede de tenietdoening dier vrpheid op bpna elk gebied. Vrpheid van arbeid, v rpheid van beroepskeus vrpheid van handel en verkeer, vrpheid van sparen, vrjjheid van vereeniging, zouden nood wendig gedoemd zpn te verdwpnen. Niets meer zoude gewacht worden van de vrpe werking en wedjjver der individuen en vereenigingen maar alles van den Staat en van dwang. En mochten die idealen ten slotte voor verwezenlijking vatbaar blpken, dan zoude tevens de vrpe mensch tot den staat van machine zpn teruggebracht. Tegenover deze richting staat het streven van hen, die in vrpheid, in vooruitgang van den menBch blpven vertrouwen. Het streven ook van onze maatschappij. Ook zij wil volksgeluk bevorderen, den levensstandaard der lagere klassen verheffen den zedeljjken en maatschappeljjken toestand des volks verbeteren. Maar wanneer aan het volk wordt gedacht, dan denkt men in de eerste plaats aan den mensch en dan ziet men in het volk de ver zameling van zelfstandige, zelfbewuste indivi duen. En wanneer men verbetering wenseht aan te brengen, dan tracht men in de eerste plaats bp den mensch dat fiere zelfbewustzpn op te wekken, dat hem in staat stelt, hetzp alleen, hetzp in vereeniging met anderen, den moeiljj- ken strpd des levens mede te strpden en aan. den wedjjver deel te nemen, die tot verhooging van kracht en menschenwaarde voertdan trachten wp ook de materieele hulpmiddelen onder het bereik te brengen van hen, die daaraan behoefte hebben. Voorzeker niet elke wedpver is edel. Van de beste zaken kan, wanneer eerljjkheid en barmhartigheid ontbreken, een verkeerd ge bruik gemaakt worden. Maar dat mag geen reden zpn het persoonljjk streven naar verbe tering, dien grootsten factor van vooruitgang, te onderdrukken. Veel is reeds in die richting gedaan en het Nut mag zeggen quorum pars magna fui»ik heb daaraan mjjn deel gehad." De voorzitter sloot zpn rede met de volgende zinsnede, waarmede hjj terngkwam op de in den aanvang gestelde vraag »Zal dit veelbewogen tjjdperk, dit tpdperk van wenschen en droombeelden, van woelende hartstochten en driesten overmoed, maar ook van ongekenden vooruitgang en klimmende be. langstelling, in de uitkomst bljjken te zpn ge- weest een tpdperk van ontwikkeling, waaruit een betere toestand geboren wordt, of zal het leiden tot een staat van bandeloosheid, gevolgd wellicht door vernietiging van hetgeen onze eeuw heeft tot stand gebrachttot nivelleering van al wat zich boven het middelmatige ver heft, en zal in de wereldgeschiedenis de negen tiende eeuw te boek staan als een »unieum", als de zeldzame eeuw van de vrpheid, die ge volgd werd door eeuwen van werktuigelpken dwang en uitdooving van den individu »De geschiedenis alleen kan het antwoord gevenmaar, wat spreker betreft, optimistisch gezind als hp is, zoude hp eene gunstige oplos sing durven voorspellen, wanneer alle welden- kenden daartoe ernstig medewerkten, strpdende enkel met zuivere en eerlpke wapenen, ver trouwende in de kracht van waarheid en vrp heid en bp dit alles bezield met barmhartig heid en menschenliefde." Deze toespraak werd door de vergadering slechts flauw toegejuicht. Uit het verslag van het hoofdbestuur aan gaande den staat der maatschappp en zpne verrichtingen gedurende 1890/91, dat gedrukt aan de leden werd rondgedeeld, bleek o. a. dat het ledental niet onbelangrpk was vooruitge gaan en klom van 15667 tot ongeveer 16159, welke vermeerdering wordt toegeschreven, voor een deel aan de propagande, die vele departe menten in 't werk stelden door middel van het geschrift van den algemeenen secretaris voor een ander deel aan opwekkende voor drachten. Het getal aigemeene leden steeg van 7 op 13; 7 nieuwe departementen werden opgericht, te Berkhout, Beilen, Broek op Langendpk, Brugge, Driehuizen, Eilda en Tongeren, terwpl het departement 's Gravendeel werd ontbonden De periodiek aftredende leden des hoofdbestuurs, dr J. Zeeman te Amsterdam en mr H. L. Drucker te Leiden, werden vervangen door de heeren C. J. M. Dpkmans te Amsterdam en dr W. Koster te Hilversum. Uit de rekening over 1889/90 bleek, dat de toestand der financiën niet gunstig is. Wel be hoefde van de machtiging, aan het hoofdbestuur verleend, om 10500 van het kapitaal te ver zilveren, slechts voor 4000 gebruik gemaakt te worden en bleef er een saldo van f 25 over, terwpl voor 12000 in prolongatie werd belegd en het vaste fonds vermeerdsrde met 5900 2§ pet. insohrpring op het grootboek, doch bp nauwkeurige beschouwing der rekening en begrooting, in verband met de toenemende werkzaamheden der maatschappij, zal men zien, dat versterking der middelen dringend nood zakelijk is. Van het saldo der rekening der vroeger voorgenomen stichting der kweekschool voor bewaarschoolhouderessen is weder J 1000 aan de kweeksohool te Leiden uitgekeerd, zoodat nog 1025 over is. Da commissie van onderzoek naar hetgeen geschiedt voor verbeterde arbeiders-woningen, is met haar arbeid gereed. Haar rapport is verzonden en voor f 1.50 verkrpgbaar gesteld- De kosten van het drukken ad 2000 moeten echter met 552 verhoogd worden. Het rapport van de commissie van onderzoek naar den toestand en de werking van de be grafenisfondsen hier te lande zal vermoedelijk nog dit jaar aan de dep. kunnen worden toe gezonden. In gevolge besluit dar vorige ver gadering was f 500 gegeven aan het ondersteu ningsfonds voor de Tentoonstelling tot bevordering van veiligheid en gezondheid in fabrieken en werkplaatsen. Met aanvankeljjk bevredigenden uitslag is een schoolfonds bpeengebracht, waaruit aan de >gemengde commissie voor onderwpsbelangen" gelden zullen worden verstrekt voor haar be- langrpke taak. Tot 1 April is gestort of toege zegd voor f 8512 in eens, en 1493 in jaarl. bpdragen. Hiervoor bepverden zich zeer de dep. Leiden, Groningen, Utrecht enz. Van 135 aangevraagde voordrachten werden er 123 gehouden door verschillende sprekers. Uit de verslagen omtrent deze voordrachten blpkt dat sp zeer gewaardeerd en de belangen der maat schappij er niet weinig door bevorderd worden. Ook aan de redactie van eenige kleine ge schriften werd door het hoofdbestuur veel zorg gewjjd. Uitgegeven zpn drie populaire werkjes van dr W. KoBter, J. W. van der Linde en dr A. C. 3. Snpders. Behalve subsidiën, voortvloeiende uit vroegere besluiten, werd voor verschillende doeleinden geldelpke steun verleend aan Woerden f 1500, Oud-Beierland f 2000, Sassenheim f 1000, Amersfoort f 250 voor oprichting of instand houding eener bewaarschool; aan Bodegraven 100, Franeker 125, Leeuwarden 250, Schiedam 150 voor oprichten of ondersteunen van cursussen tot vorming van helpsters in bewaarscholen; aan 20 departementen werd f 540 verstrekt voor volksbibliotheken enz., waaraan tevens eenige boekwerken gezonden werden. Tengevolge der rpkssubsidie van 8120 aan de Kweekschool voor onderwjjzeressen te Haar lem, werd de gevraagde toestemming van het bestuur om het voor 1889 verhoogde school geld weder te verlagen gegeven. Ofschoon ditmaal slechts éen voorstel uit da departementen kwam, welke bescheidenheid het hoofdbestuur waardeert, gaf het den wenach te kennen dat de departementen hun idealen en wenschen aan de algemeens vergadering in duidelijk geformuleerde en helder toege lichte voorstellen kenbaar zouden maken. Na samenstelling van het kiescollege, ver meld in art. 41 der wet, kwamen de bestunre- voorstellen aan de orde. Alvorens daartoe over te gaan vroeg de voorzitter de urgentie voor een bestuurs voorstel, strekkende om het kapitaal der tot directeur werd aangesteld Marcolini, die zich hoofdzakelijk ten doel stelde van het artikel een handelsproduct te maken en minder lette op schoone vormeu en voortreffelijke uitvoering. Het merk van de gekruiste zwaarden werd in uien tijd voorzien van een puntje aan de onder zijde, tusschen de zwaardjes geplaatst. Op de tentoonstelling is een terrine aanwe zig, op het deksel waarvan een cupidootje een hoorn des overvloede uitschut bloemen en vruchten verspreiden zich over het deksel. Dit stuk behoort in die periode thuis. Het Saksisch porselein is menigmaal nage bootst en is alsdan met een valscb teeken voorzien. De Parijsche fabriek van Jaeqnes Petit legde zich na 1823 bijzonder hierop toe. Een porseleinsoort, die ouk talrijk voorkomt en zelf menigmaal met het Saksisch wordt ver ward, is dat van Höch3t aan den Main. Dit fabrikaat dagteekent van 1740 en is gemerkt met een radje, in blauw, somwijlen voorzien van een kroontje. Het rad is ontleend aan het wapen van den aartsbisschop van Mainz. Van deze tabriek komen hier ook verschillende zaken voor. Te Ludwigsburg werd in 1758 door zekeren Ringler een porseleinfabriek gesticht, die een fabrikaat leverde dat, wat vereieiingswijze aangaat, veel overeenkomst had met het Sak sischede pate is echter zoo wit niet en zweeft naar het geelachtige. Het produet is gemerkt met een dubbele C, somwijlen voorzien van een kroonin het laatste geval wordt bet Kronenburgsch genoemd. Het servies, waarvan enkele stukken in de schuine tconkas bij den iDgang voorkomen, is aldaar vervaardigd. De porseleinfabrieken volgden elkafir in Duitschland snel opin 1763 stichte Frederik de Groote te Berlijn een dergelijke inrichting, die onder zijn invloed eene groote vermaard heid verkreeg. Doordien hij uit Meissen alle benoodigdheden naar Berlijn voerde, verkreeg het fabrikaat een graad van volkomenheid die slechts te Meissen kon worden geëvenaard. In laatstgenoemde toonkast bevindt zich een koffie- en theeservies, dat fraai met bloemen is beschilderd. De twee grootste beeldjes in de toonkast met Duitsch porselein ztjn mede uit de Beriijnsche fabriek afkomstig. Het merk van het Beriijnsche fabrikaat is een scepter waaraan in 1830 de letters KPM werden toegevoegd. Een kop en schotel, de laatste met wapen versierd, dagteekent uit dien tijd. Een fabrikaat, dat veel overeenkomst bad met het Beriijnsche, werd in de omstreeks d» n- zelfden tijd bloeiende fabriek te Fürster berg vervaardigd, bet werd gemerkt mst een F. Op het schoteltje leest men in bloementaal Wandle auf [Rosen) und Vergiss mir nicht). Het kopje ia een geschenk van Prinses Louise van Brunswijk, dochter van Prins 'Willem V, aan Mevrouw Meijners Macarê; vermoedelijk is het portret dat van gemelde Prinses.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 5