NT0. 117 134" Jaargang. 1891. Donderdag 21 Mei. Middelburg 20 Mei. Dr KUIPERS JUBELTOON. Verspreide Berichten. Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens aüe dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Bij deze oourant behoort een Bijvoegsel UIT STAD EN PROVINCIE MIDDELBURG» COURANT. Deze courant verschqnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. The rmnm eter. Middelburg 20 Mei ra. 8 u. 55 gr. m. 12 u. 63 gr., av. 4 u. 62 gr. F. Verwacht Z. W. wind. Agenten te Vlissingen: P. G. de Yet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. vah NnsuwENHunzEN en te Tern en renM. de Jonge. Yerder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bnrean's van Nijgh Van Ditmar, te Botterdam, de Gebr. Beuntante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs èn Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, wille* zjj des avonds nog worden opgenomen. Een woord tot inleiding. Maranatha de Heere komt Zoo klonk het de vorige week Dinsdag binnen Utrecht's veste uit den mond van den leider der ultra-anti-revolotionnaire partij, die met de zijnen vol afschuw over 1789 is vervuld en gruwt den man de revolutie van van de beginselen die daaruit zijn voortge komen maar die daartegenover niet opzag om op het gebied, waar vrede en liefde den boventoon moesten voeren, de grootste beroering te wekken. Den man, die eene omwenteling te weeg bracht in de kerk, welke hij eenmaal diende, en verdeeldheid onder zoovelen, die niets liever wenschten dan rust en het recht om vreedzaam te blijven in de kerk en in het geloof, door hen steeds toe gedaan. Den man, die dit alles ziende en wetende een danktoon aanslaat, omdat „een actie op kerkelijk gebied, die elders nauwelijks den waterspiegel zou doen rim pelen, in ons vaderland nog in staat bleek, het slijk uit de diepte naar boven te woelen cn die hen, welke zich tegenover hem plaatsten, op éen lijn stelt met een „verrader en „den man van Iscarioth." Is het wonder dat bij zulke uitingen de redactie van een Vaderlander grijpt naar de pen en met verontwaardiging over deze godslasterlijke woorden," dr Kuyper en den cijnen toeroept„Hoe, omdat wy niet met u, dr Kuyper, onder éen mantel strijden, met n geen bondgenootschap sluiten met Rome; met u niet gaan, omdat wij in u niet zien den Geest van Christusomdat wy openlijk tegen u ons verklaren, en anderen, die gij hebt verbitterd, zoeken te winnen voorden Heer, daarom scheldt gij ons „ver raders," en meent gij in ons te zien een openbaring van „den mensch der zonde, den zoon des verderfs, die zich tegenstelt en verheft boven al wat God genaamd, of als God geëerd wordt?" (2 Thess. 3). „Weet gij wel, welke schrikkelijke dingen gij zegt? o Gij weet het zeer wel; en gij weet, waarom gy ze zegt, in het midden Van een vergadering, die door zulke woor den moet worden bewerkt. „God zal in den dag des oordeels u en dr. Bronsveld oordeelen, en dit verzekeren wij u, dat wij niet gaarne verantwoordelijk zouden wezen voor „den laaghartigen gruwel" van een Judas, een verrader te schelden een man, die zich nooit heeft ge schaamd een belijder van Christus te zijn. Zeg, dat de menschen, aan wie gij dacht, dwalen, maar op hen de schrikkelykste Woorden en oordeelen der Schrift toe te passen: hoe hebt gij het durven doen, dan alleen, omdat gij alles durft? „En wat nog droeviger is zoo zegt de Vaderlander ten slotte. „Het is, dat deze woorden worden aangehoord zonder die ons de broeder- niet durven ont- revolutionnaire afgevaardigden, die zich onder zyn vaandel scharen, gruwen van de Fransche revolutie, maar stellen er een eer in zich de democraten onder hunne partij genooten te noemenzich te tooien met den titel van volksmannen, die niet mogen stilzitten, maar „van Christenwege verplicht en gehouden zijn, om, er kome van wat er van kome, moedig in de bresse huns volks te gaan staan, en een Christelijk-demO' cratische ontwikkeling van onzen volksstaat voor te bereiden." Dat te willen en dan af te geven op, of zich te verklaren tegen eene revolutie, die trots alle fouten welke haar aankleefden en die by volksbewegingen nooit te vermijden zijn het volk vrijmaakte van willekeur van vorsten en bevrydde van priester heerschappijeen revolutie, waaraan wij nu danken de vrijheid van gedachten, de handhaving der rechten van het volk tegenover het despotisme, waaronder Rusland o. a. nog bukt, het is onverklaarbaar en komt ons ODvereenigbaar voor met eene gezonde opvatting der begrippen omtrent volksrechten en volksplichten. protest door mannen, hand niet weigeren, die kennen dat wij behooren tot Gods kinderen. Dat is misschien „lódghartig" maar zeker lafhartig. Gij zult het begrijpelijk vinden, dat wy geen steun kunnen geven aan iemand uwer, die ons op één lijn stelt met Judas Iscarioth. Gij zult van zulke menschen ook geen steun verlangen. Gaat voort met dr Kuyper toe te juichen en te volgen. Wij zien u met droefheid gaan, en met vreeze, want het einde van uw weg, wat kan het anders wezen dan teleurstel ling en ellende Dr Kuyper en op zyn voetspoor zoo vele anderen, onder wie ook de anti- Maar de religie moet in eere gehouden worden; zoo heet het aan die zijde. Een eeuw geleden werd daaraan te kort gedaan, dat is de groote grief, die men tegen de revolutie heeft. Elke beweging leidt tot uitersten, tot buitensporigheden. Geen wonder dan ook dat toen vóór de revolutie herhaaldelijk gebleken was, hoe vorsten en dienaren der kerk samenspanden om het volk onmondig te houden en het, in strijd met de beginselen van den Christelyken godsdienst, te ver drukken en tot speelbal te maken van zichzelven om aan eigen gezag en lust tot genot vrijelijk bot te kunnen vieren, to was het zeggen wij, geen wonder dat men den z. g. godsdienst, zooals men dien slechts kende uit de toepassing van heersck zuchtige grooten en priesters, verfoeide en den rug toekeerde. Maar hoe kort duurde die overdrijving, waarbij eenvoudig aan de godin van de rede het woord werd gelaten Hoe goed was de strooming, die ook uit deze beweging voort kwam, toen wij den waren godsdienst leerden waardeeren en erkennen, den godsdienst der algemeene menschenschim, die aan elke kerkbelijdenis de vryheid laatelk mensch niet naar zijne woorden maar wel naar zijn daden leert afmeten, en vooral voor volks nooden, volksrechten, volksbehoeften en volksplichten meer oog en oor doet hebben dan voor de dagen, die in Frankrijke geschiedenis zulk een gewichtige rol speelden en van zulk een grooten invloed op de wereldgeschiedenis zijn geweesten waarte gen dr Kuyper zich allerminst mag verzetten, hij die, getuigen zijn verleden en zijn heden, niet opziet tegen eene revolutie, wanneer hij meent dat die noodig en nuttig is. Wij zullen over het nut of het kwaad en de behoefte van die beweging, door hem uitgelokt en nog altijd voortgezet, ons niet een oordeel aanmatigen, want het kerkelijk gebied is niet het onze. Wy wezen er Blechts even op om de inconsequentie van dr Kuyper's houding aan te toonenen omdat dezelfde beweging ook zoo nauw ons politiek leven raakt. Dr Kuyper moge in zyn jubeltoon daarover losweg heenglijden wat hij zeide was reeds genoeg om den haat aan te wakkeren, de tweedracht weer te doen ontbranden. En ook tegenover anderen, tegenover de katholieken was hij onbillijk, zoowel als tegenover ons liberalen. Daarop te wijzen, aan te toonen hoe een zijdig hij is geweest in den kring van zijne „Mannenbroeders", die hem als hun afgod beschouwen, dat is het doel van onze opstellen waarin wy achtereenvolgens zullen aantoonen den Ondank en de grootspraakdie van zijne lippen vloeidenhoe hij sprak over Een eer die den anti-revolutionnairen niet toekomtom ten slotte te wijzen op de Fouten en tekortkomingen, welke hoofdzakeiyk te wijten zjjn aap de mannen, die zjjne beginselen huldigen en zijn volgelingen bi uitnemendheid zijn.^ In verband met de niet-benoeming tot derden onderwijzer van den heer P. Teunisaen te Am. sterdam, en met de moties van de heeren Trenb en Van Hall heeft de heer Hovy de volgende o. i. zeer verstandige motie ingediend: »Over. wegende, dat by iedere voordracht voor benoe ming of bevordering en niet het minst waar znlks geldt het geven van onderwys, de leden van den raad de meest volkomen vryheid moeten behonden om naar hun geweten te beoordeeleD of zjj den (of de) voorgedragene al dan niet hun vertrouwen schenken mogen, gaat over tot de orde van den dag." Hoezeer wy elke, zelfs zydelingsche inbreuk op de vryheid van gedachten en uiting daarvan mits die op gepaste wjjze geschiedde en niet gevaar oplevere voor de algemeene orde en veiligheid afkeuren, meenen wy toch ook dat elk raadslid het recht heeft by een voordracht zyn stem uit te brengen op den tweeden of derden voorgedragene, zonder rekenschap te moeten geven, waarom hy den eersten niet koos, In de Dinsdag te Amsterdam door de ver- eeniging Volksonderwijs, onder leiding van mr, H. Goeman Borgesius, gehouden algemeene vergadering, bleek uit het jaarverslag dat het ledental klom van 6602 tot 6688 en het aantal afdeelingen van 103 tot 110. De toestand der kas is vry gunstig; het batig saldo was f 51 hooger dan het vorige jaar. Tot leden van het hoofdbestuur werden be noemd in de vacature mr. C. A. J. Willeumier overleden Versluys en Van Willingen niet herkiesbaar) de heeren Degenhardt te Amster dam, De Kanter te Haarlem en Yan Gilse te Botterdam. Goedgekeurd werd, op voorstel van het bestuur, om het Volksblad ook in 1892 als orgaan der vereenigmg maandelijks uit te gevenom voor 1892 de contributie aan de algemeene kas voor ieder lid op 0.75 te be palen om voor 1892 wederom 500 in het schoolfonds by te dragen, en om de afdeelingen, die niet aan haar financiëele verplichtingen voldoen aan de algemeene kas, van de lyst der afdeelingen te schrappen, echter na voorafgaan, de herhaalde aanmaningen en met bepaling, dat de geroyeerde afdeeling recht van beroep heeft op de algemeene vergadering. Een voorstel van het hoofdbestuur, om de wenschelykheid uit te spreken, dat in de volksvertegenwoordiging een meerderheid zit ting neme, die invoering van leerplicht nood- zakelyk acht, met nitnoodiging aan de afdee lingen om al het mogelijke te doen om daartoe te geraken, werd ingetrokken. Op voorstel van de afdeeling Amsterdam I is besloten om zich tot de gemengde commissie voor onderwysbelangen te wenden met ver zoek naast en afgescheiden van het regee- ringsverslag een zoovesl mogeljjk juist verslag op te maken van den toestand van het lager onderwys hier te lande en daarin op te nemen: lo een statistiek van den leeftyd, waarop iedere leerling geplaatst wordt; ingeval van de late plaatsing de redenen van vertraging2o een staat van de bevolking der klassen in verband met den leeftyd der leerlingen3o een indee ling van de schoolbevolking naar de grootte der klassen; 4o een staat van den leeftyd, waarop de leerlingen de school verlaten met opgaaf der laatste afdeeling. Yerder is op verzoek van Groningen besloten tot de regeering het verzoek te richten om het regeeringsverslag uit te breiden met bovengenoemde statistieken. Verworpen werden twee andere voorstellen van dezelfde afdeeling Amsterdam I, en wel met 52 tegen 48 stemmen een om aan de regeering te verzoeken art. 24 der onderwijswet zoodanig te wyzigen, dat binnen weinige jaren de verhouding tusschen het aantal leerlingen en onderwyzers weer is, zooals die in de wet van 1878 gevorderd werd en om de opleiding van onderwyzers tydelyk zulk een uitbreiding te geven, dat spoedig het herstellen dezer ver houding weer mogelyk isen het tweede om aan de regeering te vragen, dat aan alle school gaande kinderen, die daaraan behoefte hebben van staatswege voedsel en schoeisel worde verstrekt. Ten slotte is nog goedgekeurd een voorstel van Bolsward om leedwezen uit te spreken over het feit, dat de regeering bjjna nooit vrij stelling verleent van de verplichting tot het heffen van schoolgeld aan een gemeente, zelfs njet als deze geen stegemoetkoming jn de kosten" van noode heeft en door de heffing van schoolgeld het openb. onderwys benadeeld wordt. De volgende algemeene algemeene vergadering zal ook te Amsterdam plaats hebben. De uitvoering van bet muziekkorps der dd. schuttery, die Maandag wegens het ongun. stig weder niet is doorgegaan, zal nu plaats hebben Zondag 24 dezer van twee tot vier uren op het Molenwater. Het programma is hetzelfde als voor de eerst aangekondigde. In eene op heden te Nieuw- en Sint Joosland gehouden vergadering van ingelanden van den Middelburgschen polder bracht de ontvanger-griffier in herinnering dat de heer C. Polderdjjk gedurende 30 jaren de betrekking van djjkgraaf van dien polder met ijver en toewjjding had vervuld en bood hy hem ter ge dachtenis aan dat feit een fraaien voorzitters hamer met zilveren plaat en inscriptie aan Uit Borssele schrjjft men ons de volgende meer of minder belangryke berichten In deze gemeente heeft men slechts een korte vreugde beleefd van den omnibuBdienst op Goes v.v. Voor eenige dagen werd de avondrit van en naar Goes er afgeknipt en thans zyn ook de drie overige opgeheven, zoodat alles tot de geschiedenis behoort met deze uitzondering dat des Dinsdags nog een wagen zal rjjden des morgens van Borssele naar Goes en des avonds terug tegen een verhoogd tarief. Met het oog op dit laatste bestaat gegronde vrees dat het restant van den dienst ook spoedig gestaakt zal worden. Van 's Heerenhoek naar Goes en omgekeerd zullen voorloopig twee ritten in stand bljjven De heer A. van Overbeeke Chrzlid van den gemeenteraad, heeft, uit hoofde van ver ge vorderden leeftjjd, als zoodanig zyn ontslag genomen. Dinsdag werd hier een fraaie otter geschoten. Met zyn staart er by gerekend had hy eene lengte van 1.02 meter. Aan het Sas te Goes verbrandde heden een machinist deerlyk de armen, door het gieten van petrolenm in het vuur. Men schrijft ons Het overgaan eener herberg in andere handen is zeker in de steden geen gebeurtenis, die al gemeen belangstelling wekt, ten plattenlande, vooral op kleine dorpen, echter wel. De dorps herberg is daar meer dan de plaats, waar men de slechte gewoonte heeft 's werelds zorgen weg te spoelen, of op onschuldiger manier tyd. verdryf zo.kt in een praatje, een spelletje en natuurlyk ook een glaasje. Zy is ook voor sommigen by uitsluiting de plaats, waar be langryke verkoopingen gehouden worden, waar vroeger schier overal gemeente- en polderbe- langen besproken en behartigd worden. Doch bovenal is zy de plaats, waar de schalksche Amor in den bloeityd des levens zjjne triomfen viert. Daar gevoelen Colyn, de brave boeren, zoon, vroolyk Fransje en bloode Piet het jong. zyn het best met hunne uitverkorenen onder dans en minnekoozery. En voor rjjperen van leeftyd en ouderen van dagen zyn meestal zoete herinneringen, helaas, ook wel eens bittere verbonden aan de dorpsherberg. Dtarom geschiedt het verwisselen van her bergier, ten Zuid-Bevelandschen plattenland ten minste, niet zonder eenige festiviteiten Zoo heeft de jongelingsschap te Nisse op Pinkstermaandag een nieuwen herbergier geïn. stalleerd door het uit- en inwendig versieren zjjner herberg. De man van den dag trak teerde naar oud gebruik en 's avonds zwierden en sprongen de jongens en meisjes rond op de lustige maat van den bekenden Zuid-Beveland schen dans. Het oude misschien wel uit de middeleeuwen afstammende gebruik, dat de herbergier met zjjne vrouw onder eene door jongelieden gedragen eereboog het dorp rondwandelde ontbrak er echter aan. Tot eer der jeugd liep de feestelijkheid af zonder ongelukken of baldadigheden. Ter aanvulling van zyn verslag omtrent de opening der tram lyn Eecloo-Water vliet- Nederlandsche grens zie bijvoegsel meldt onze correspondentHet vuurwerk werd door honderden bygewoond en vond algemeenen bjjval. Het was geleverd door de firma M. Leyhausen—Diericx te Eecloo. Behalve de Egyptische kolommen, vuurbergen, pylers met mozaïken, vuurpijlen en lichtgevende slingers maakten vooral de allegorie Nederland-België- Iram 1891, gevormd door 400 lansen en om. ringd door 50 Romeinsche kaarsen in battery, een grootschen indruk. In het Weekblad de Amsterdammer komteen grappige persiflage voor op de spreeklust van mr. Keuchenius in de Tweede Kamer. Zooals men weet is hij de vorige week niet tot de orde geroepen, schoon hy vyfhonderd uit praatte over alles en nog wat, terwjjl de hh. Yan Dedem, Van Houten e. a. telkens streng by het onderwerp werden gehouden, kan 't slot zyner rede betuigde mr. K. den Voorzitter dan ook xjjn dank dat hy hem had laten uitspreken. De Amst. geeft ons thans te zien, hoe het ge val zich heeft toegedragen. De heer Beelaerts, is tydens de redevoering in slaap gevallen, evenals alle leden. Hoe weelderig het in het huis van som mige bedelaars kan toegaan, blykt uit de vol gende beschry ving van zulk een gezindoor het genootschap Liefdadigheid naar vermogen ge geven. 's Morgens gebruikt men voor ontbjjt eenige eieren en cadetjes (ander brood komt niet op tafel), 2 fleschjss bier en een paar maatjes je never. Ging men vroeger, toen men in logemen ten nachtverblijf hield, dineeren in een der re staurants op het Damrak f 1 de persoon, thans wordt tehuis het middagmaal gebruikt en wordt er gewoonljjk soep, vleesch, Malta-aardappelen en groenten opgedischt een bloemkooltje ad f 0.40 is niet te duur Drie kan melk daags en ongeveer 50 eieren per week worden volgens verkregen onpartydige information bovendien voor de behoeften noodig geacht. De man loopt netjes gekleed over straat, maar zoowel hy als zjjne vrouw zyn als dronk aards bekend. Volgens een bericht uit Londen aan het Hdbld. overweegt een voorloopig comité aldaar ernstig de mogeljjkheid eener Nederlandsche tentoonstelling in 1892. Blykens de volkstelling den 5den April van dit jaar in Engeland gehouden, leeft te Salford in het noorden een man die 110 jaren en 5 maanden oud is. Hy heet WiliamHamp- son, heeft alle zintuigent ot zyn gebruik, is nog vlug ter been. Hjj heeft altjjd in armoedige omstandigheden verkeerd en nooit buiten ge woond. Heden is te Weenen het internationale postcongres geopend. De prins van Wales is grootvader gewor den. Zyn oudste dochter, de hertogin of Fife, is bevallen van een dochter. Onlangs overleed te Anderson, lnd., onder de hevigste pynen, zekere George Stark. Hy was een cigarettenrooker, en het overdadig gebruik van deze zoo het scheen onschuldige papiertjes, heeft volgens verklaring der genees- heeren, zyn vroegtjjdigen dood ten gevolge ge had. Kort na zyn dood werd zyn geheele lichaam als groen. De geneesheeren schreven die verandering toe aan de vergiftige bestand® deelen, die de cigaretten bevatten. Wat men al niet verzintom het publiek te amuseeren. Te Parjjs in het Hippodrome zal binnenkort een groot pantomime Nero opgevoerd worden, dat byzon- dere voorbereiding heeft noodig gehad. Daarin zal namelyk een strjjd van gladiatoren voor gesteld worden, waarbjj twaalf tot vyftiea leeuwen in het ruime renperk worden losgelaten. Wanneer men zoo voortgaande ten slotte eindigen zal om te voldoen aan den overprikkelden smaak van het uitgaande pu bliek is niet te zeggen. Maar dat men veel geld kan uitgeven voor zulke dingen, met hoop op rente, blykt wel uit de kosten, die voor een dergeljjke voorstelling worden gemaakt en die men eenigszins kan nagaan als men weet wat er zoo al voor zulk een pantomime gedaan wordt. Om de toeschouwers te beveiligen, is een inrichting gemaakt, waardoor op het gewenschte oogenblik een yzeren hek het geheele perk van 185 meters omtrek omgeeft, terwjjl het even plotseling kan verdwjjnen. Het hek be staat uit één stuk en weegt 32000 K.G. De tralies zyn van boven vorksgewys omgebogen, zjjn 3) centimeter in doorsnede en staan 13 centimeter van elkaar. Het hek is vier en een halve meter hoog. Het verdwjjnt geheel in een gemetselde gleuf of sloot, die om het cir cus loopt en wordt gedragen door 16 liften. Die gleuf of Bloot wordt door een plank be dekt, welke door het opstygende hek wordt weggeduwd. Het succes als onverwachts een hek van die grootte uit den grond oprjjst het duurt 40 seconden in het geheel zal zeker enorm zyn. De beweging geschiedt door waterdruk. Een zuiger van 38 centimeter doorsnede, werkende onder een gewicht van 05000 K.G., duwt het hek naar boven; 35Q ljtere water zyn daarvoor

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1