N°. 113 134e Jaargang. 1891. Vrijdag 15 Mei. Middelburg 14 Mei. Vrede op Atjeh Deze courant verschijnt d a g e 1 k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 ceht per regelj Bij abonnement lager? Geboorte-, Trouw-, Dood-, Va andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. UIT STAD EN PROVINCIE. mm li il)I) III!! IM.Sdli: COURANT. Tlie rm om eter. Middelburg 14 Mei vm. 8 u. 57 gr. m. 12 u. 61 gr., av. 4 u. 57 gr. P. Verwacht N. wind. Agenten te Vlissingen: P. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Krniningen: F. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, teTholen: W. A. j Adrertentiën van nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de i moeten des namiddags te één uur advertentie-bureau's van Nijgh Van Bitmap., te Rotterdam, de Gebr. Bedinpante, te 's Gravenhage, en A. de da Mae Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, wille* Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cns., John P. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen. Maandag Tweeden Pinksterdag wordt geen nommer van ons blad uitgegeven. (Particuliere correspondentie). V. Een paar op gedempten toon gegeven bevelen brengen beweging in de stille groep; de compagnie gewapenden marcheert aan 't hoofd met treurigen, slependen pas dan eene rjj tamboers, die op hunne met laken overtreksels bekleede trommen den akeligen doodenmarsch slaan, welke doordringt tot in 't binnenste der ziel; daarna de muziek, welke straks weder hare plechtige koraalmarschen zal laten hooren. Dan volgen de vier gesneuvelden, op de schou ders gedragen door hunne wapenbroeders, daarna de generaal, achter wien zich de hoofd en verder de subalterne officieren met de ver schillende civiele ambtenaren hebben opgesteld, teiwjjl eindeljjk de sombere, treurige stoet besloten wordt door een paar compagnieën onge wapende militairen. Op dezen volgt nog een dichte drom van belangstellend publiek. Langzaam kronkelt zich de lange Bleep door de verschillende paden tot, op een bepaald kruispunt, de dragers van de drie laatste kisten op zjjde treden en hun kostbaren last neêr- zetten, terwjjl de overige hun weg vervolgen. Dan, de gang is slechts kort en weldra for- meeren de gewapenden een halven kring om eene versch gedolven groeve, waarnaast de baar wordt neêrgezet, terwjjl de officieren nader treden en de kring door de ongewapenden ge sloten wordt. We hebben even gelegenheid om de kist in nader oogenschouw te nemen wat is ze keurig bekleed wat steken die smalle wit satjjnen linten, met koperen knop- spjjkertjes kruiselings over de verschillende vlakken vastgehecht, keurig at op dat doffe zwart. Wat smaakvol, maar toch zoo diep ernstig, staan die door koperen knopjes ge vormde letters H. v. W. aan het hoofdeinde, en R. L P. aan het voeteneinde van het deksel. De administrateur van het hospitaal, evenals ik een vriend van Van Wicheren, had de attentie gehad dienB laatste omhulsel zoo passend en deftig mogelpk te versieren. En hjj heeft eer van zjjn werk gehad hjj heeit gewoekerd met de weinige op Atjeh verkrijgbare hulp middelen en onze arme wapenbroeder rust zacht in zjjn van binnen met wit satjjn keurig ge capitonneerde kist. Doch deze wordt reeds hoven de groeve ge plaatst - de laatste stntplankjes worden weg genomen en onder het roffelen der trommen wordt onze kameraad toevertrouwd aan den killen schoot der aarde. De militaire dragers gaan eerbiedig eenige schreden terug als de hoofdofficier aan den kuil treedt en met van aandoening trillende stem een woord tot afscheid spreekt t hjj wjjat op de groote militaire deug- van onzen vf .end, die voor het leger een sieraad was, een kranig en dapper officier, die voor zjjne chefs immer een steun was waarop ze ten volle konden vertrouwen, voor kjjne medeofficieren een vriend, een makker in den volsten zin van 't woord, voor zjjne onder geschikten een streng doch rechtvaardig com mandant, maar tevens een vader, die met raad en daad wist te helpen, waar hulp noodig was. Maar wat hjj als echtgenoot was van de vrouw, die op dat oogenblik nog onbewust was van het groote verlies dat ze leed, wat hjj was als vader van het lieve meisje, dat thans wellicht met een vrooljjk lachje op de lippen niet dacht aan smart en verdriet ja, dat waren onder werpen, welke spreker niet durfde aanroeren, daarvoor zon hjj toch geene woorden kannen vinden om nit te drukken, wat hjj gevoelde. Daarna nam onze predikant het woord; de man mist de gave om zich bemind te maken bjj het publiek hg schjjnt de militaire wereld niet te begrjjpen, hg schuwt haar als 't ware in het particuliere leven en 't gevolg daarvan is, dat men ook hem niet zoekt en dat zgn arbeid weinig vruchten draagt. Hg grgpt dan ook op den doodenakker immer de ge legenheid aan om oub te wgzen op het verkeerde van den weg, dien we zgn ingeslagen, en waagt dan steeds eene poging om toe nadering te verkrggen. En zoo ook heden; Blechts zeer weinig woorden aan de nagedach tenis van den overledene gewgd, doch zooveel te meer verwgtingen aan het adres van zgn auditorium. Als hg heeft uitgesproken valt de muziek weder plechtig in, en een korporaal treedt Rader met een groot blad vol versche, frissebe bloemen in de hand. De generaal neemt er een handvol af en strooit ze over de kist zgn voorbeeld wordt door allen ge volgd en ik moet mg geweld aandoen om niet in tranen uit te batsten als ook ik mg van dien treurigen plicht kwgt en met een laatsten weêmoedigen blik afscheid neem van mgn ouden makker, van den vriend, die dat vóór 20 jaren reeds was. En als allen de groeve reeds hebben verla ten om den Chineeschen doodgravers de gele genheid te schenken hunne taak te volbren gen, dan heeft de stoet zich reeds weder op gesteld voor en achter de drie andere gesneu velden, die thans, almede onder de ernstigste tonen, naar hunne laatste rustplaats worden gebracht. Spoedig komen we bg de voor hen bestemde plek. Doch niet drie, maar een 10 tal groeven zgn daar reeds gemaakt en somber werpen de levenden een blik in die gapende kuilen. Wie onzer zal die ledige plaats inne men Zal ik morgen of overmorgen niet her waarts worden gebracht? Dit zgn gedachten die onwillekeurig bg een ieder oprgzen. De drie kisten worden naast elkaar geplaatst, ieder boven een graf, en op een gegeven tee ken dalen ze gelgktgdig naar beneden onder het sombere en zoo innig aangrgpende geroffel der omfloerste trommen. Ib het toeval, dat juist op hetzelfde oogen blik in den verre een moorddadig geweervuur galmt, dat het kanongebulder door het lucht ruim dondert en dat de knallen der springende granaten het gehoor onaangenaam aandoen Of is het eene vingerwgzing, die ons moet zeggen dat ons leven zoo spoedig kan worden afgebroken; dat het draadje waaraan het hangt, zoo gemakkelgk kan worden afgesneden Een hoofdofficier neemt het woord en brengt een laatste hulde aan de gevallenenhjj wjjat erop, dat ieder in de hem door het noodlot aangewezen positie, zjj moge hoog, zjj moge laag zjjn, verdiensteljjk kan zjjn en zjjn plicht kan doendat zjj, die thans aan het einde van hunne loopbaan waren gekomen, nuttig zjjn geweest voor 't vaderland en voor 't vor stenhuis dat ze trouw hun plicht deden, met mannenmoed den vjjand te gemoet traden en door hun krachtig optreden veel bjj brachten tot het succes van den dagdat zjj den dank der natie verdienden en dat hunne namen zouden bljjven voortleven in de geschiedenis van het roemrjjke Indische leger, dat met trots bljjft wjjzen op zulke ferme, trouwe soldaten, als zjj zich immer hebben getoond. Pastoor Verbraak volgt den hoofdofficier ab spreker op, hjj is, zooals wjj zeggen, in groot tenue en heeft de Atjehmedalje, het eereteeken voor belangrjjke krjjgsbedrjjven, en last not least het ridderkruis van den J\ederlandschen Leeuw op de borst. Als hjj zjjn hoed afneemt, zien we, dat de haren reeds beginnen te grjjzen; de brave man heeft dan ook al heel wat on dervonden sedert hjj in 't jaar 1873, alzoo vóór ongeveer 18 jaar, aan Atjeh's wal stapte om daar, met wellicht eene interruptie van een paar maanden, doorloopend te bljjven. Eenvoudig, als de man zelf, is ook zjjne taal; hjj heeft de gesneuvelden allen persoonlek ge kend en spreekt ze allen aan, alsof ze nog vóór hem stonden, zooals ze vroeger deden, wanneer ze zjjne hulp kwamen inroepen of zjjne voor lichting. EerBt den fuselier Eggermondt, dan zjjn makker Hoeksema en daarna den cavalerist HuiskeB, hjj kent zelfs hunne voornamen en weet of hunne onders nog leven en waar ze wonen. Wellicht heeit hjj dien diepbedroetden reeds brieven geschreven van deelneming 'en opbeuring. Hjj wjjst op de krijgsmansdeugden van de gesneuvelden, maar ook op hun gods dienstzin, betoogt in eenvoudige, voor iedereen begrjjpeljjke en tot het hart doordringende woorden, dat die beide niet alleen heel goed samen kunnen gaan, doch dat de laatBte de eerste verhoogt en beveelt het door hen gegeven voorbeeld aan de omstanders aan. Weer valt de treurmuziek plechtig in en alle aanwezigen werpen een weinig aarde op de kisten, die alzoo door vriendenhanden, door de hoogste autoriteiten, door hoofd- en andere officieren, door gegraduëerden en gewone solda ten werden toegedekt. Arme kerels, gisteren op dezen tjjdnog vrooljjk en welgemoed, kerngezond en vol levenslust en thans dood en begravenWat kan het lot toch spoedig keeren. De psalmdichter had wel geljjk toen hjj zong»geljjk het gras, is ons kortstondig leven". Doch de plechtigheid is afgeloopen de schare verwjjdert zich reeds van de groeven de dooden bljjven in de akelige Btilte alleen achter hunne asBche ruste in vrede. Volgens de militaire'begrippen is de dood al leen nuttig om bjjzonder goed te laten uitkomen hoe aangenaam het leven is; juist door het sombere bet akelige, bet afsehuweljjke va» den eersten. treden het vrooljjke, het opwekkende, het aan trekkeljjke van het De'ste zooveel te meer op den voorgrond. De dood is een noodzakeljjk kwaad, maar hjj heeft dit voordeel, dat hjj er op wjjst, hoe vergankelijk het leven is en hoe spoedig hjj ons verrast, zoodat het zaak is om er zoo snel en zooveel mogelijk van te genie ten. Weg dus, gjj naargeestige stemming! de somberheid komt immer nog veel te vroeg Er zgn weêr zeer verontrustende berichten uit Suriname. In zgn gisteren avond verschenen nommer bevatte het Vaderland reeds het volgende tele gram uit Paramaribo: Het gepeupel treedt oproerig tegen de bur gerij op* Eenige personen zjjn al verwond. Door de oneenigheid tusschen de heeren Lohman en Kalff wordt de handhaving der orde bemoei lijkt. Er heerscht eene algemeene paniek. Het bal der Staten en verdere feesten zgn daarom afgezegd. De toestand is zorgvol. Heden meldt hetzelfde blad naar ons uit Den Haag wordt geseind het volgende: De toestand is zeer verergerd. Meerdere personen zgn verwond. De Staten zenden per telegraaf een adres aan den minister van koloniën met verzoek den gouverneur telegra phisch te gelasten om den procureur-generaal Kalff in het beteugelen van oproertjes de vrjje hand te laten. Bg kon. besl. is, zooala wg gisteren avond nog een deel onzer lezers in de stad en aan onze geabonneerden op Walcheren hekend maakten, op verzoek eervol ontslagen als kapt. bjj de dd. schutterg te Middelburg A. A. Ha- man; en zjjn bjj die schutterg benoemd: tot kapitein mr. P. J. Sprenger, thans lste-luite- nant; tot lste-luitenant, P. W. H. De Kan, thans 2de-luitenant, en tot 2de-luitenant P. S. Buteux, thans 2de-luitenant bg het 1ste bataljon rustende schutterg in Zeeland, uit welke betrekking hem tevens eervol ontslag is verleend. Nog is de heer A. Gorter, gewezen contro leur der eerste klasse bjj het binnenlandsch bestuur op de bezittingen buiten Java en Madura, laatsteljjk met verlof hier te lande, op zjjn verzoek, wegens physieke ongeschikt heid, eervol uit 's lands dienst ontslagen, met toekenning van pensioen. Verder is de heer A. J. Weathoff, predikant bjj de Hervormde gemeente te Amsterdam, benoemd tot predikant bjj de Protestantache gemeente in Nederlandsch-Indië. In de gisteren gehouden kamerzitting werd nog, zooals in een deel der oplaag kon gemeld worden, met 57 tegen 58 Btemmen aangenomen een voorstel van den voorzitter om eerst te behandelen art. 261 (verplichtingen der aanvullingsreserve), art. 226 (oefening der landweer) en art. 23 en 26 (contingent en diensttjjd) en daarna voort te gaan met de artikelen 6 en 7. Na discussie is art.261 (bepalende dat de aan vu 11ingsreserve slechts tot dienst v e r pl i c h t i s b jj oorlog en oorlogsgevaar) verworpen met 52 tegen 45 stemmen. April is voor de schatkist niet zoo ongunstig geweest als Maart, toen er 4 ton minder in kwam dan in de lentemaand van 1890. Zjj heeft bjjna 3 ton meer opgeleverd, die grooten- deels zjjn te danken aan ruimere afbetalingen op de directe belastingen en hoogere ontvang sten uit heffingen die met handel en scheep vaart in verband staan. Daarentegen heeft het successierecht 163,000 minder ingebracht. De vier verloopen maanden des jaarstoonen een vooruitgang van 340,000 bjj het vorige jaar. De verdeeling over de verschillende middelen is zeer ongeljjk. De accijnzen gingen 535,000 vooruit, grootendeels wegens het gedistilleerd, terwjjl ook de suikeraccjjns, hoewel nog weinig meer dan de helft van de raming over 4 maanden inkwam, toch reeds ƒ166,000 boven het vorige jaar gaf. Daarentegen zgn de indirecte belastingen 428,000 ten achter, waartoe mindere ontvangsten uit zegel- en registratierechten het meest hebben bjjgedragen. De domeinen hebben ook tot dusver 3i ton minder gegeven, en de loodsgelden, hoewel in April de opbrengst zeer hoog was, zgn de ge volgen van de gestremde scheepvaart nog niet geheel te boven gekomen, Pet gunstig Baldo ig vooral te danken aan de directe belastingen, die 3 ton meer gaven, wegens ruimer aanzuivering der aanslagen bg personeel en patent; aan de invoerrechten die met 72,000, de postergen die met 82,000 en de rjjkstelegrafen die met ƒ46,000 voor uitgingen. (Hbld.) Woensdag avond vergaderde de vrijzinnige kiesvereeniging te Leiden. Yoor het aanvaarden eener eventueele candidatnur was bedankt door de heeren mrs. Y. d. Lith, Was en Van der Kaay. De heer H. J. Bool, die had bericht alsnog de candidatunr te zullen aanvaarden, zoo de vereeniging meende dat deze de meeste kanB van slagen zou hebben, werd met 57 stemmen tot candidaat gekozen. Op den heer mr E. Fokker te Middelburg werden 18 stemmen uitgebracht. De liberale kiesvereeniging De Grondwet in Den Haag heeft tot candidaten gesteld de heeren Conrad met 39, Pjjnacker Hordjjk met 35 en Guyot met 34 stemmen. Verder ver kregen dr. Mouton 15 en de heer Snouck Hur gronje 6 stemmen. In eene vergadering te Heerenveen werd den heer Treub de vraag gesteld of hjj in het district Schoterland een candidatuur tegenover den heer Domela Nieuwenhuis zou willen aan* vaarden. De heer Treub heeft daarop het volgende ongeveer geantwoord «Hoewel ik, geljjk bekend is, geen aanhan ger van de sociaal -democratische partjj ben en haar wjjze van optreden bovendien afkeur, acht ik het toch gewenscht, dat ook deze partjj een woordvoerder in de Vertegenwoordi ging heeit. Maar het spreekt van zelf, dat ik het nog noodiger acht, dat de radicale partjj die thans niet vertegenwoordigd is zich in de Tweede kamer kunne doen hooren. «Indien my een candidatunr iu dit district wordt aangeboden, zal ik die oandidatuur aanvaarden, met dit voorbehoud, dat, zoo ik in Schoterland werd gekozen, terwjjl de radicale partjj door den uitslag der verkiezing in andere districten toch reeds door een of meer harer leden vertegenwoordigd wordt, ik voor de op mg gevallen keuze in het district Schoterland zal bedanken, indien deze ten gevolge zou hebben, dat de sociaal-democratische party in het geheel niet vertegenwoordigd zou zgn." De verkiezing van een lid der Tweede kamer in het hoofdkiesdistrict Kampen vacatuur jhr mr T. A. J. van Asch van Wjjck is bepaald op 9 Juni, herstemming, is die noodig, op 23 Juni* Volgens de Amst. Dv. fV.) zal de keizer van Duitschland bg zgn bezoek aan ons land te Amsterdam per spoor aankomen, later door de koningin worden verwelkomd en op het Paleis logeeren. Hjj zal een bezoek breBgen aan de residentie, maar in de hoofdstad terug- keeren, teneinde de merkwaardigheden van Amsterdam te bezichtigen. Een vloot van oorlogsschepen uit Kiel zal naar IJmuiden stoomen en aldaar den hoogen gast opnemen. Groote plannen bestaan er in de wereld van de Amsterdamsche Watersport om den keizer met een prachtig flottille naar IJmuiden uitgeleide te doen. In een schrjjven uit den Haag aan het N. v. d. D. lazen we Zaterdagavond het vol gende Terwjjl iedereen verwachtte, dat het getal adspiranten voor plaatsing als cadet te Breda dit jaar buitengewoon groot zou zgn, daar, dacht men, rjjp en groen nu de kans nog zou willen wagen om vóór de invoering van de nieuwe wet op het militair onderwjjs onder dak te komen, zgn er maar juist evenveel aangegeven als andere jaren en de kans dus precies geljjk vroeger. Daar dit vreemd zou zgn, als er geen ver klaring bestond, doet het mjj onderstellen, dat deze explicatie juist is, die ik onlangs vernam dat alle schoolautoriteiten, knapentemmers en paedagogen, die zich met de dressuur van onze aanstaande officieren bezig houden, de zekerheid hebben verkregen, dat van invoering der be doelde wet vóór Sept. 1892 stellig geen sprake zal zgn en dus ook in het volgend jaar nog het gewone toelatingsexamen voor Breda zal worden gehouden. De juistheid van deze onderstelling vinden wjj heden bevestigd door 't bericht dat de op te richten cadettenschool, die te Alkmaar zal worden gevestigd, eerst in 1893 zal worden geopend, zoodat in 1892 nog op de gewone wjjze het toelatingsexamen voor de Academie te Breda zal plaats hebben. (Haagsche Ct.) De minister van koloniën heeft aan de Tweede kamer doen toekomen eene nota van inlichtingen op het adres van Van Tubergen en Daam c. s., houdende klacht over het bestellen van rijst en meel ten behoeve van de kolonie Suriname, zonder voorafgaande open bare inschrjjving. Den 21en Maart jl. ontving de minister een telegram van den gouverneur, waarin verzocht werd om, ter voorkoming van hongersnood, met het op 2 April van Amsterdam vertrek kende stoomschip van den W.-I. maildienst 500 000 kilogr., zjjnde p. m. 5000 balen rjjst en evenveel tarwemeel, uit te zenden. Den 25en Maart ontving de minister, des gevraagd, per telegraaf eene nadere bevestiging van de noodzakelijkheid dier aanvraag. Slechts zeven dagen bleven over om aan 's gouverneurs dringend verzoek gevolg te geven tjjd voor het uitschrjjven van eene openbare uitbesteding was er dus niet. De beschikbare ruimte van het eerst vertrekkend stoomschip op 2 April liet slecht toe daarmede een klein gedeelte te verzendenmet de daarop volgende gelegenheid werd op 10 April weder een ge deelte verzonden, alles te zamen 2400 balen rjjst en 3700 balen meel. Inmiddels was er bericht van den gouverneur ontvangen, waarin hjj verzocht met de verscheping van het meer dere tot nader order te wachten, daar wellicht hetgeen verzonden was, voldoende zon zgn om in den nood te voorzien. De leveranciers werden bereid gevonden in de niet-levering van dat meerdere te bewilligen. Het uitge zondene beantwoordde in alle deelen aan de eischen, die het Dep. van koloniën gewoon is aan de artikelen, waarvan hier sprake is, te stellen. Dat het ingrjjpen der regeering in dit geval de belangen van don handel heeft geschaad, erkent de Min. De uitzending heeft zelfs den prjjs van de rjjst, die reeds met circa 50 pet. naar boven was gedreven, tot het normale peil doen terugkeeren. Dit bewjjst tevens dat het ingrjjpen der regeering gerechtvaardigd was en in het belang der kolonie zelf zeer noodzakeljjk. In Suriname had men de regee ring zelf reeds aangevallen over haar dralen; in de Surinamer trof haar bet verwjjt dat zjj de zaken maar liet loopen. Al ligt het niet op onzen weg om allerlei overdreven berichten, die in andere bladen uit onze gemeente worden opgenomen, te weer leggen, ter geruststelling van onze stadgenooten diene dat eene mededeeling in het Goesche anti-revolntionnaire blad omtrent glazen- inwerpers sterk overdreven is. Dit orgaan weet in zgn nommer van heden zgn lezers mede te deelen dat het «der politie te Middelburg, dank zjj haren jjverigen nasporingen, gelukt is de daders in handen te krjjgen van de onlangs in de Gravenstraat aldaar gepleegde baldadigheden waarbjj verscheidene groote winkelruiten werden stukgeslagen." Hoe sterk overdreven die voorstelling ia bljjkt wel uit de volgende meer eenvoudige doch ware lezing: In den naoht van 25 op 26 April is in de Gravenstraat uit baldadigheid een ruit stukgeslagen en den volgenden dag ia reeds tegen den dader proces-verbaal opgemaakt; Aan den heer A. A. Haman, op zgn ver zoek eervol ontslagen kapitein bjj de dienst doende schutterg alhier, werd bjj die gelegenheid door het kader der eerste compagnie, waarover hjj het bevel voerde, al» een bewys van erken telijkheid en hoogachting een fraaie rooktafel met opdracht aangeboden; Het bestuur van de scbietvereeniging Medio - burgum bood den vertrekkenden vice-voorzitter, met wien het vele jaren had saamgewerkt eveneens een souvenir aan, bestaande in een prachtigen barometer met thermometer. In aansluiting van onze vroegere berichten omtrent de oprichting van de Zeeumche Stoom vaartmaatschappij meldt men ons het volgende. De Maatschappij zal gevestigd zjjn te Vlis- Bingen. Als commissarissen zullen optredende heerenmr W. J. Snouck Hurgronje, school opziener te 's-Gravenhage, president, mr H. P. baron de Koek, raadsheer in het gerechtshof te Amsterdam, jhr mr^l. E. Hujjdecoper van Maarsseveen en Nigtevecht, lid der firma van Drielen en Hujjdecoper te Utrecht, mr W. K. L. van Walree te Amsterdam en H. P. J. Tutein Nolthenius, burgemeester van Vlissingen. Het aandeelen-kapitaal is ruimschoots vol» teekend. Naar alle verwachting zal de nieuwe dienst op Huil geopend worden den 1 Januari a. De schepen, die gebouwd worden op de bekende werf van de firma Dobson Co te New-Castle, zullen 800 tonB groot zjjn sas

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1