Maandag
11 Mei.
Diste 12 Mui'mi oost!
N°. 109
134° Jaargang.
1891.
BUITENLAND.
Middelburg 9 Mei.
Verspreide Berichten.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 #cent.
Advertentiën20 cent per regel! Bij abonnement lager!
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
De heer Van Boven is dan ook een man,
die om zijn persoonlijke eigenschappen vele
J. A. VAN BOVEN,
VERKOOPINGEN ENZ-
Algemeen Overzicht,
Beknopte IHededeelingen.
zssaa*
HBÜS
MIDDEIBIIGME CÖEMNT.
The tmomeler,
Middelburg 9 Mei vm. 8 a. 55 gr.
m. 12 n. 58 gr., av. 4 u. 52 gr. F.
Verwacht N. O. wind.
Agenten te VliasingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, teTholen: W. A.
tan nmrwenhcnjzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bnrean's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gebs. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de ia Mae. Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zpn, willes
*jj des avonds nog worden opgenomen.
Toen het vorig jaar in het district Hulst
ter vervanging van mr Stevens eene
verkiezing voor een lid der Provinciale sta
ten plaats had, kwamen de vrijzinnigen dap
per in het vuur.
Zij rekenden hoegenaamd niet op eene
overwinning.
Zij kwamen op voor een beginsel.
Zij streden tegen een overmacht, die zij
verderfelijk achten om haar willekeur, hare
tirannie, haar onderdrukking van al wat
naar vrije ontwikkeling streeft.
Zij wilden protesteeren tegen eene over-
heersching, die gebaseerd is op misbruik
van machteu waarbij alle vrede en alle
ernstige geloofsovertuiging, die slechts vraagt
naar kalmte en geluk, te loor gaan, omdat
men de eenvoudige zielen meesleept in den
storm van een politieken strijd, die de
gedachte aan de aardsche dingen en nog
wel niet de meest verheffende geheel en al
in de plaats dringt van die der hemelsche,
zoodat er ten slotte van het geloof, dat een
kracht kan zijn ten goede, niets anders
overblijft dan een agitatiemiddel van zeer
slecht allooi.
En zij, die daartegen streden en voortdurend
strijden, hadden succes.
In de eerste plaats zag hun tegenpartij,
anders altijd gewoon direct te overwinnen,
het terrein zich op ernstige wijze betwist
en mocht de tegencandidaat niet dadelijk de
overwinning behalen. Hij kwam in herstem
ming.
En bij die herstemming verkreeg hun can-
didaat nog het aanzienlijk cijfer van 623
stemmen.
Dat was een bemoedigend verschijnsel
en geen wonder dat die vrijzinnigen ook
thans besloten niet stil te zitten, nu Dinsdag
a. opnieuw eene verkiezing moet plaats
hebben voor een statenlid.
Mr Walter is heengegaanen wie er in
zijn plaats gekozen zal worden, is wel niet
twijfelachtig, al kan de verdeeldheid in het
katholieke kamp, waar velen den heer F.
Hombach aanbevelen en verkiezen verre boven
den in de kiesvereeuiging te Hulst gestelden
candidaat, den liberalen ten goede komen.
Doch laat de tegenstander gekozen wor
den dan is nog de groote vraag, hoe dit
geschieden zal.
De kiesvereeniging Burgerplicht stelde als
candidaat den heer J. A. VAN BOVEN,
burgemeester van Terneuzen en Hoek.
Voorzeker eene in menig opzicht praeti-
scbe en verstandige keuze.
Wij willen hier niet stilstaan bij onze
bezwaren tegen het successievelijk in de
Staten brengen van burgemeesters en secre
tarissen, zoodat ten slotte dit college bestaan
zal uit mannen, die door Gedeputeerde Staten
worden gecontroleerd, wat aan ernstige be
denking is onderhevig. Nu de tegen-, de
overwinnende, partij dien weg opgaat kan
er geen bedenking zijn tegen de keuze van
eenzelfden titularis door onze partijgenooten,
waartoe zij als 't ware gedwongen werden.
In ieder geval rest thans niets anders
dan te kiezen tusschen twee personen, die
verschillende beginselen vertegenwoordigen.
En dan steunen wij beslist en krachtig de
candidatuur van den heer J. A. van Boven.
Deze burgemeester van een der aanzien
lijkste gemeenten in Zeeland mag zichdit
bleek nog niet lang geleden bij de door
hem gevierde ambtsjubilé's, in veler waar
deering en sympathie verheugen, wat van
niet geringe beteekenis is in den tegenwoor-
digen tijd met zijne scherpe afscheidingen,
met zijne hooge eischen, welke aan een
burgemeester van een steeds in bloei toe
nemende plaats als Terneuzen terecht worden
gesteld.
vrienden telt. Hij is onvermoeid, steeds vol
ijver, eerlijk en bezield met een zeer on-
derzoeklievenden geest. Niet spoedig geeft
hij den moed op, waar hij met de zorg voor
het een of ander zich belast, terwijl zijne
vasthoudendheid aan hetgeen hij meent dat
goed is hem zeker stempelt tot een man van
karakter, van wien men weet wat men aan
hem heeft.
Daarbij is hij, door zijn jarenlang verblijf
in Terneuzen, met de belangen van die
gemeente, van haar handel en scheepvaart,
met die der landbouwende klasse in hare
omgeving uitstekend bekend; wat voor een
lid der Provinciale Staten zeker van groote
waarde is.
De Terneuzenaren zullen daarom uit wel
begrepen eigenbelang ook goed doen zich
voor hun burgemeester in de bres te stellen.
En doen zij ditlaten de kiezers in het
kanton Terneuzen in het algemeen niet na
hun stem op hem uit te brengen en ge
troosten zij zich de geringe moeite van een
gang naar de stembus, dan 'wij houden ons
stellig overtuigd, zal ook Dinsdag een
zeer aanzienlijk aantal stemmen op zich
vereenigen de heer
burg oneest er van Terneuzen en Hoek.
Uit een bekendmaking van het gemeente
bestuur van Middelburg en een in het bijvoeg
sel tot dit nommer voorkomend ingezonden
stuk bljjktdat Maandag in onze stad eene
collecte zal worden gehouden ten behoeve der
Maatschappij van weldadigheid. Laat ons ter
aanbeveling, om de collecte te steunen, o. a.
het volgende mogen meedeelen.
De inzameling na den dood van Prinses
Marianne bracht 55,000 op, terwijl het getal
leden met 825 vermeerderde. Dit heeft gele
genheid gegeven om de instelling te verbeteren.
2jj begint zich te ontwikkelendrie scholen
voor tuinbouw, boschbouw en landbonw zjjn
gesticht, wat voornamelijk te danken is aan
den heer F. H. L. van Swieten. De manden
maker^ is een tak van kunstnijverheid ge
worden en kan als een ambachtsschool worden
beschouwd, waarop thans 45 jongelieden onder
was genieten. Ook voor de armenzorg zjjn de
zeven jaren niet onvruchtbaar geweest. De
aanvragen tot plaatsing van nieuwe gezinnen
is weder zeer toegenomen, verscheidene wachten
nog op plaatsing.
Door die vermeerdering zpn echter ook de
kosten gestegen, maar de bjjdragen der ge
meenten, vroeger 7000 beloopende, zjjn sedert
de in 1871 gewijzigde armenwet gestaakt en
behalve de gewone jaarljjksche uitgaven, moet
nog drie-en-twintig jaar lang een bedrag van
7000 betaald worden als annuïteit aan de
Botterdamsche hypotheekbank.
Daar het ledental afneemt en de giften en
legaten weder dalende zjjn, is een beroep op
aller medewerking noödig; en wjj hopen dat
dit beroep op Middelbnrg's ingezetenen niet
te vergeefs zal worden gedaan.
Te Metz is de luitenant-kolonel Prager
vermoord m zjjn kamer gevonden. Men meent
dat diefstal de drjjfveer tot de misdaad is.
Te Haamstede werd Vrjjdag publiek ver
kocht eene hofstede met 27 heet. 92 aren 10
cent. erf, tuin, boomgaard, bouw- en weiland,
voor het meerendeel tiendvrjj, staande en
gelegen aldaar en behoorende aan den heer S.
Bonman. Bjj herveiling stond de massa op
f 497.06 per 41 aren 68 cent (Schouwsch gemet)
onverminderd een toebeding van 2419.50 voor
boomen, houtgewas, hekken enz. Daar echter
die som niet werd verhoogd, werd de hofstede
enz. in perceelen gegund aan de hoogste bieders.
Het bouwland voor eene som van 325 tot
ƒ751 en het weiland voor f270 tot 555 per
41 aren 68 cent. benevens 11 onkosten.
Geljjktjjdig werd verkocht eene woning met
2 aren 30 cent. grond, staande en gelegen te
Burgh voor eene som van 273.
Het plan van baron Hirsch om een kolonie
te stichten, waar zjjn uit Busland verdreven
geloofsgenooten een toevluchtsoord vinden, zal
waarschjjnljjk op een 100 mjjlen afstand van
New-Tork tot uitvoering komen.
Van anderen kant wordt tegengesproken, dat
baron Hirsch voor dit doel drie millioen pd. st.
zou hebben beschikbaar gesteld.
Het Britsche parlementslid kaptein Ver-
ney heeft voor de rechtbank bekend door
tusschenkomst van een koppelaarster getracht
te hebben eene minderjarige te verleiden. Hjj
werd tot twaalf maanden gevangenisstraf ver
oordeeld.
Een tragedie in de Britsche hooge wereld.
In een kamer van het North Western Hotel
te Londen zjjn de ljjken gevonden van lord
James Douglas en lady Florence Dixie. Lord
Douglas was juist van een reis uit Ierland
teruggekeerd. Lady Florence Dixie was een
zeer exentrieke dame. De reden voor den zelf
moord is onbekend.
Het was te verwachten, dat na het dubbel
zinnig votum van Maandag 11., waarbjj de kool
en de geit werd gespaard, resp. de armee en
de arbeider werd geliefkoosd, het bloedbad
van Fourmies in de Fransche kamer nog niet
ten grave was gedaald. Hoe konden zjj, die
zich door de allertreurigste gebeurtenissen in
hun beste menscheljjke gevoelens gekrenkt
achtten, door de aangenomen nietszeggende
motie tevreden gesteld zjjn Niet lang heb
ben zjj derhalve geaarzeld om in een nieuwen
vorm nog eens de kamer uitspraak te laten
doen over het te Fourmies vergoten bloed. Te
dien einde werden twee voorstellen tot het
verleenen van amnestie bp tie kamer ingediend;
het eene betrekking hebbend uitsluitend op
het gebeurde te Fourmieshet andere zich
uitstrekkend tot alle veroordeelingen, geveld
naar aanleiding van de feestviering op 1 Mei
over het geheele Fransche grondgebied.
Gisteren, Yrjjdag, vond het debat over de
urgentie dezer voorstellen, die beloofden een
nieuw heftig debat uit te lokken plaats. Voor
het ministerie was deze amnestie een netelige
kwestie. Lang en uitvoerig is in den minis
terraad beraadslaagd over de gedragsljjn; door
het kabinet in deze te volgen, maar eerst op
het uiterste oogenblik is men tot een besluit
gekomen.
Bp het debat gisteren in de kamer verklaarde
zich de regeering bjj monde van den minister
van justitie voor de urgentie der beraadslaging
doch tegen elk voorstel tot het verleenen van
amnestie. Overeenkomstig de wenschen van
het ministerie keurde de kamer de urgentie
goed doch weigerde, nadat de minister-president
de amnestie bestreden had, ondanks de tusschen
komst van Clémenceau, tot artikelsgewjjze be
handeling van de voorstellen over te gaan.
Dit besluit werd genomen met 318 tegen 195
stemmen.
Bij de kwestie der amnestie heeft de regeering
alzoo, evenals bjj het verwerpen der enquête
over de gebeurtenissen te Fourmies, een over
winning behaald en met een bjjna geljjke meer
derheid, maar of deze triomf haar duurzame
vruchten zal opleveren, zal de tjjd leeren. De
kamer heeft door de stemming op Maandag 11.
en op gisteren bewezen geen ministerieele crisis
te wenschen, maar of het ministerie-Freycinet
zjjn positie door zjjn houding in deze zaak heeft
versterkt, op dit punt. ie twjjfel geoorloofd.
Olémenceau's tusschenkomst is als een oorlogs
verklaring aan de regeering te beschouwen.
Zjj heeft vele sympathieën aan de linkerzijde
verloren. Men koestert daar andere denk
beelden over de democratie en acht het in strjjd
met deze een republikeinsche eenheid te steunen,
die den heer Constans plein pouvoir geeft om bp
zjjn pogingen tot handhaving der openbare orde
het ruwst geweld te gebruiken en schuldeloos
bloed te vergieten.
Bij de Fransche democratie past zulk een
Bismarck-systeem even slecht als de Phrygi-
sche muts op de allonge-pruik van LodewpkXIV.
Door de Hanib. Nachr. is thans de juiste inhoud
van de rede medegedeeld, welke vorst Bismarck
bp de onf vangst der nationaal-liberale depu
tatie uit het 19e kiesdistrict van Hannover
heeft gehouden om zjjn voornemen te kennen
te geven deze zitting van den rpksdag niet te
zullen bijwonen. Daarin komen de volgende
opmerkelijke zinsneden voor, waarvan nog niet
melding was gemaakt:
»Niet alleen het onaangename en ongemak
kelijke om buiten mjjn eigen huis te wonenen te
slapen houdt mp op dit oogenblik uit Berljjn
terug, maar ook de kans van pijnlijke
ontmoetingen met voormalige
vrienden, die sedert mpn aftreden opge
houden hebben dit te zijn. Ik hoop, dat geen
van u de treurige ondervinding heeft opgedaan
met zjjn gescheiden vrouw niet verzoend onder
éen dak te wonen.
Evenzoo is het terugzien van gescheiden
vrienden. Gp kunt u voorstellen dat ik te
Berljjn ontmoetingen zal hebben, die mpn
vroegere vrienden evenals ik en nog meer dan
ik niet wenschen. Dat is onvermijdelijk en de
conventioneele vormen houden de innerlpke
indrukken van zulk een wederzien in evenwicht.
Maar ik begeer ze niet mjj eerder op te leggen,
dan volgens plicht noodzakelpk is. Het mandaat
duurt eohter nog langer en bjj de snelheid,
waarmede wjj leven, kannen omstandigheden
en indrukken tot dien tpd zich veranderen."
Wie Bismarck met de ^gescheiden vrouw"
heeft bedoeld, is de vraag waarop de Duitsche
bladen niet aarzelen te antwoorden de keizer
en de minister Yon Boetticher. Hoe verbitterd
hp immers tegen deze beiden is, heeft hp te
dikwjjls in den laatsten tpdopenlpk getoond.
Over zjjn houding in den rpksdag zeide de
ex-rpkskanselier nog het volgende, dat weder
een paar pnntige pplen tegen zijn opvolger in
zich bergt
„Het ligt volstrekt niet in mpn bedoeling
stelselmatig oppositie tegen mpn ambtsopvol
ger en tegen de regeering te maken, maar
evenmin denk ik er aan mp stil te houden
tegenover voorstellen, die ik voor schadelpk
houd. Wat ter wereld zou mp kunnen bewe
gen bp zulk een gelegenheid te zwjjgen. Mis
schien dat ik grooter ervaring bezit dan de
meesten Die Pflicht zu reden, tvelchesich geradeaus
meiner Sachkenntnis dann ergiebt, zielt in meinem
Gewissen wie mit einer Pistole auf mich. Zjj,
die mp deswegen aanvallen, hebben daarvan
geen denkbeeld. Wanneer ik geloof, dat het
vaderland met zpn politiek voor
een moeras staat, (lat' beter dient Ver
meden te worden, en ik ken dat moeras, en de
anderen verkeeren in dwaling over de gesteld
heid van het terrein, zoo is het bjjna verraad
te zwijgen. Welke andere bedoelingen zou ik
hebben als om het land te dienen
Yoor de ruBt van Bismarck's opvolger en
van den keizer is het veel waard, dat de rpks
dag met Pinksteren zjjn zitting eindigt en waar
schijnlijk vóór November niet weder zal bijeen
komen. Om met den ex-rpkskanselier te spreken:
veel kan er veranderd zpn tegen dien tpd.
Naar aanleiding van de vredelievende
rede door keizer Wilhelm te Dnsseldorf ge
houden, bevat de streng conservatieve Standard
een uitvoerig artikel over den politieken toe.
stand van Europa. Frankrpk en Busland
worden daarin als stokebranden voorgesteld, de
jonge keizer en het npvere Duitsche volk
wegens hun vredelievendheid geprezen, zoodat
in hun hand en in de hand hunner tegen
woordige (Italië en Oostenrpk) en toekomstige
(Engeland) bondgenooten de vrede van Europa
veilig rust.
Ons dunkt geruststellend voor Europa is het
integendeel niet te moeten denken, dat de
algemeene vrede voornameljjk afhangt van een
monarch, zóo prikkelbaar, zóo bewegeljjk, zóo
onberekenbaar als de jonge Duitsche keizer.
Yrjjdag viel in het bekken van Luik eene
kleine hervatting van den arbeid in twee kleine
steenkolenmijnen op te merkendaarentegen
waren alle andere werkplaatsen gesloten. De
beide laatste dagen zpn vele plunderaars en
weerspannigen in hechtenis genomen. De schild
wachten stonden ook in den nacht van Don
derdag bloot aan revolverschoten.
De werklieden-bond in het bekken van Luik
heeft op groote roode aanplakbiljetten de
werklieden in alle vakken uitgenoodigd,gemeene
zaak met de mijnwerkers te maken.
Te Seraing hebben reeds de metselaars en
schrijnwerkers den arbeid gestaakt.
In het Centrum is gisteren de werkstaking
begonnen. In meerdere metaalfabrieken wordt
slechts door een gedeelte der werklieden ge
werkt. De directeuren verontrusten zich over
den toestand.
De fabrikanten hebben besloten zich tot den
koning te richten en hem te verzoeken zpD
invloed ten gnnste van de grondwetsherziening
aan te wenden. Yele directeurn van indus
trieels ondernemingen hebben zich bp hen
aangesloten. Een deputatie zal vragen, dat
het ministerie een verklaring afiegge ten gunste
van het algemeen stemrechtteneinde een einde
te maken aan de werkstaking.
In de andere kolendistricten is de toestand
Biet veranderd, De militaire voorzorgsmaat
regelen, welke de regeering heeft genomen,
worden voldoende geacht om ongeregeldheden
te voorkomen.
.In de zittjng der eeittralp sectie uit do
Belgische kamer tot onderzoek der voorstallen
betrekkelijk de herziening der grondwet ver
klaarde de voorzitter De Lanfsheere, dat, na
ernstige overweging, de argumenten van den
heer Frère Orban tegen het referendum hem
minder toesohpnen, omdat het volk nooit ge
consulteerd zal worden dan in het geval van
oneenigheid tusschen den koning en het minis
terie, welke opvatting omtrent de nuttigheid
van eenigen maatregel steeds nauwkeurig over
wogen zal zjjn. Intusschen is hjj geen opge
wonden voorstander van het referendumhjj
zal er vóór stemmen, omdat het hem voorkomt,
eene voorwaarde te zpn, door de regeering
gesteld voor hare toetreding tot de herziening
van het kiesrecht. En deze is noodzakelpk en
urgent.
Frére Orban en Sainctelette bleven vervol
gens volharden bp hun verzet tegen het refe
rendum.
De sectie heeft daarna eene lezing vastge
steld, waarin de verklaring van De Lantsheere
opgenomen werd, met welke de meerderheid
zich vereenigde.
In beraadslaging kwam vervolgens de vraag
of in de Grondwet moet worden opgenomen
een voorschrift, behelzende dat de toestemming
van den koning vereischt wordt voor het hu
welijk der prinsen en prinsessen van konink
lijken bloede. Met algemeene stemmen werd
beslist dat eene gewone wet daarvoor vol
doende is- Eveneens verklaarde de sectie het
onnoodig, ofschoon niet onnuttig, om in de
grondwet een artikel op te nemen, hetwelk
de eventueele annexatie van den Congo toelaat.
Eindeljjk verklaarde de Bectie evenzeer on
noodig een constitutioneel voorschrift, houden
de het in het leven roepen eener staats-politie.
De commissie besloot verder Woensdag a. s.
aijccn te ii-_ «aozi om do atatiatieke gegevona na
te gaan, welke de regeering heeft overgelegd
tot nadere toelichting van haar kiesstelsel, en
om de vraag te behandelen, of de grondslagen
van het kiesrecht moeten worden opgenomen
in de grondwet, dan wel overgelaten aan den
gewonen wetgever.
- Keizer Wilhelm scheen zich op zpn
Bpnreia goed te amuseeren en haalde zpn hart
aan het houden van toespraken op. Hp woonde
te Bonn den Commers van het studentencorps
op, hield een redevoering en commandeerde
daarop zelf den Salamander.
Vrjjdag is de keizer naar Karlsruhe vertrokken.
Met zeer groote meerderheid heeft de
Duitsche rpksdag Vrjjdag de Gewerbenovelle in
derde lezing aangenomen. Tegen stemden
alleen de sociaalde-mocraten.
Daarna volgde de derde lezing van de sni-
kerwet. De rijkskanselier Caprivi verklaarde
de tegenwoordige suikerbelastingen onhoudbaar.
Zoo dit voorstel niet aangenomen werd, zou
een nieuw voorstel gedaan worden. Dreigen
wilde de regeering niet, maar zjj wenschte het
den bij de suiker belanghebbenden duidelpk te
maken, dat de regeering een volgend jaar over
de overgangsmaatregelen wel eens anders zou
kannen denken. De landbouw zou bjj het
voorstel geene schade lp den.
Aangenomen werd met 146 tegen 143 Btemmen
het voorstel-Orterer ten doel hebbend het toe
staan van een premie voor vpf jaren, nameljjK
voor de eerste drie jaren 1.25 en voor de laatste
twee jaren 1 mark.
Verder is aangenomen een verbruiksbelasting
van 18 mark en een invoerrecht van 36 mark,
te rekenen van 1 Augustus 1892.
De rpksdag heeft de algemeene akte van de
anti-slavernp-conferentie te Brussel, bjj eerste
en tweede lezing, zonder debat goedgekeurd.
De rijkskanselier heeft voorgesteld den rpksdag
tot den lOden November te verdagen.
Bp de verkiezing van een lid van heb
Britsche parlement te South-Dorset werd ver
kozen de conservatief Brymer met een meer
derheid van 40 stemmen. In 1886 bedroeg de
conservatieve meerderheid 991 stemmen.
Op luisterrijke wpze is te Orleans het
feest ter eere van Jeanne d'Arc gevierd. Pre
sident Carnot werd door de bevolking met
groote geestdrift ontvangen.
Naar men te Lissabon verzekert, heeft
lord Salisbury aan de Engelsohe overheden op
de Oostkust van Afrika gelast, het status qua
ten opzichte van Portugal te handhaven.
Naar men verneemt wil grootvorst Sergei,
de nieuwe gouverneur van Moskou, niets met
de maatregelen tegen de joden te doen hebben.
Dientengevolge moeten zp, hun aantal be
draagt een 50.000, vóór den 12 Mei, wanneer
de grootvorst zpn ambt aanvaardt, uit Moskou
zjjq verdreven. De ellende der joodzche ge?
