N°. 99. 134° Jaargang. 1891. Dinsdag ^8 April. Middelburg 27 April, Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens aüe dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. ONDERWIJS. KERKNIEUWS- UIT STAD EN PROVINCIE. till)l)Ui;i K(,S(ll] (III RANT. Thermometer. Middelburg 27 April »m. 8 u. 50 gr. m. 12 u. 62 gr., av. 4 u. 62 gr. F. Verwacht O. wind. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peul, te ZierikreeA. C. de Mooij, te TholenW. A. va» Neeuwenhhijzeh en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen Blle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Botterdam, de Gebb. Belentante, te 's Gravenbage, en A. de la Mab Az»., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Ces., Joh» F. Johes, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau betorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen. Bp kon. besluit is benoemd tot notaris binnen het arrondissment Roermond, ter standplaats de gemeente Weert, J. H. Schillings, cand notaris te Maastricht. Verder ipn benoemdtot landmeter le klasse van het kadaster J. H. van Kan, thans van de 2e klasse tot landmeter 2e klasse van het kadaster A. Bor, thans van de 3e klassetot landmeter Se klasse van het kadaster J. Schoo- nenberg, thans van de 4e klasse. De gewone audiëntie van den minister van Oorlog zal Donderdag a. s. niet plaatshebben. Ter nadere opheldering van het dezer dagen medegedeelde omtrent eenige Surinaamsche firma's, die zich beklaagden over een geheime bestelling van rjjst door den gouverneur, waar door zjj in hun belangen zeer benadeeld werden, is thans door een twaalftal exporteurs naar Suriname het volgende adres bp de Tweede kamer ingediend »Ter verduidelijking van dit telegraphisch bericht vestigen de onderteekenden de aan dacht er op, dat de onderteekenaars van het telegram, allen kooplieden te Paramaribo, in de maanden Februari en Maart van dit jaar «eer groote posten rpst telegraphisch en per brief aangevraagd hadden, welke partpen reeds in Suriname aangekomen of daarheen onderweg zjjn, terwjjl daarenboven nog belangrjjke par tpen door tuBschenkomst van hun agenten aan Nederlandsche leveranciers door hen waren besteld. Deze maatregelen waren door de be doelde kooplieden genomen met het oog op het mislukken van den bananenoogst. »In de eerste dagen van April schpnt echter plotseling in Suriname te zjjn uitgelekt, dat de gouverneur pl. m. 5000 balen rpst en pl. m* 5000 balen meel had besteld, welke quantiteit met de booten van den Kon. West-Ind. mail dienst op 2 en met een geheel buitengewone gelegenheid op 11 dezer, zp het dan niet ge heel, dan toch voor het grootste gedeelte naar Suriname was verzonden. »Die bestelling is geschied in het geheim, waardoor zeer zeker de belangen der onder teekenaars van het telegram ernstig zjjn bena deeld, en evenzeer de aankoop en verscheping van hier zeer ten praejudioe van ondergetee kenden. •Maar daarenboven, nu de gouverneur of het gouvernement nóch te Paramaribo nóch in Nederland een openbare insohrpving heeft doen plaats hebben, konden ook belanghebbenden niet tegen concurreerende prpzen en vergelij king van monsters naar deze leverantie mede dingen. •Zpn ondergeteekenden wel ingelicht, dan is ook nu een qualiteit verzonden, zooals een exporteur ze gewoonlijk weigert naar Suriname te zenden, en is een hoogere prjjs betaald dan bp den tegenwoordigen marktprjjs voor Suri name bedongen wordt. •De ondergeteekenden wenschen alsnog geen oordeel uit te spreken over de vraag, of de Gou verneur van Suriname te recht of ten onrechte ïpst en meel voor de kolonie heeft aangekocht en hoe hp daarmede denkt te handelen, maar tp betwijfelen ten zeerste of in alle gevallen de wijze, waarop die maatregel is uitgevoerd, {goedkeuring verdient; zeker is bet dat daardoor de betrokken commercieele zaken èn hier te lande èn in de kolonie in schromelijke mate in verwarring zpn gebracht en voor de toe komst, door zoodanig geheim en roekeloos in grijpen, alle commercieele berekeningen ver ijdeld worden, zoodat de geregelde bestellingen en toevoeren gevaar kunnen loopen of groote aadeelen kunnen teweegbrengen. •Zjj nemen daarom de vrijheid uwe hooge vergadering met deze feiten in kennis te stellen, vertrouwende, dat door u zoodanige stappen sullen worden gedaan als strekken zullen om, althans voor het vervolg, handelingen te voor komen, die de belangen van handel en industrie in kolonie en moederland ernstig verstoren en schaden, en tevens nóch voor die der Rjjks-of nationale schatkist noch voor de mogelpk hulp behoevende bevolking voordeelig kunnen zpn." Het bericht dat de heer nr. W. Tonckens J.L«., gouvernements-secretaris van Suriname, in den loop van de volgende maand, tot herstel van gezondheid, naar Nederland zal vertrekken, wordt door de Weit-Indiër bevestigd. Met de waarneming van het gouvernements- secretariaat zal dan belast worden de heer mr. Hofstede Crull, benoemd ommegaand rech ter op Manënburg, terwpl de beer G. Conradi, thans waarnemend districts-commissaris van Beneden- en Boven-Cottica, enz., tot waar nemend ommegaand rechter op Mariënburg zou worden benoemd. Volgens het, met de jongste mail aange brachte officieel e verslag der voornaamste ge beurtenissen in het gouvernement Atjeh en onderhoorigheden, loopende van 2 tot en met 16 Maart, viel er weinig of geen belangrijks voor. In Groot Atjeh gelukte het den kapitein postkommandant van Ketapang Doewa, N. D van Heurn, met een detachement van 75 ba jonetten de vjjandeljjke bentiüg Kandang, ge legen ten zuidoosten van zpnen post, bp ver rassing te nemen en de bezetting van 20 man op de vlucht te drpven. Eene, na het bezetten dezer versterking in middels zichtbaar geworden tweede versterking waaruit men op onze troepen vuurde, werd onmiddellijk daarop zonder verlies stormender hand genomen. Nauwelijks waren deze beide versterkingen genomen en bezet of de vjjand kwam van drie zjjden opzetten en trachtte onze troepen af te snjjden. Teneinde dit te verhinderen werden onver wijld ter assistentie nit Kota Radja gezonden het 14e bataljon, de bergbatterjj, een peleton cavalerie en twee compagnieën van het 12e bataljon, terwpl in afwachting van de aan komst dier troepen een detachement van Lamd jamoe, sterk 50 bajonetten onder bevel van den commandant, kapitein H. van Wicheren, de bezettingen van Kandang ter hulp kwam. Bjj den opmarsch kreeg genoemde kapitein een doodeljjk schot, waaraan hp eenige nren later overleed. De beide genomen bentings werden tot en met 11 dezer bezet gehouden, teneinde, daar door gedekt, de vrjje strook en de kampongs Aroen en Tingkom schoon te kappen. Na afloop dezer werkzaamheden, den elfden 's avonds, werden de door ons genomen bentings verlaten na de borstweringen enz. opgeruimd te hebben. Onze verliezen bedroegen gedurende die dagen aan dooden éen officier en 6 minderen en aan gewonden 22, alle minderen, terwpl nog anderen door matte kogels of schampschoten zeer licht werden verwond. De vjjand moet vrjj zware verliezen geleden hebbende daaromtrent binnengekomen be- riohten loopen echter zoó uitéén, dat daaraan geene volle waarde te hechten isveilig mag echter worden aangenomen, dat zpn getal dooden minstens 30 bedraagt. Onder de gewon den was Toekoe Mad Amin, stiefzoon van wjjlen Tengkoe di Tiroe, die thans met zpne bende naar Anak Galoeng is afgetrokken, waar door in de YI Moekims bjjna geene vjjanden zich meer ophouden, hoogstens een veertigtal- De weersgesteldheid was zeer droog en warm. De gezondheidstoestand was over het alge meen minder gunstig. Het gemiddeld getal zieken per dag in het hospitaal opgenomen was 24.1 tegen 21.4 en dat der beri-beriljjders 10 tegen 10 gedurende den vorigen verslagtpd. De toestand der beri-beri was dus stationnair. Het sterftecijfer washooger. Yoor de vacante betrekking vanonderwp zer aan de openbare school te Zuidzande hebben zich drie sollicitanten aangemeld. De onderwijzers in het kanton Oostburg kwamen Zaterdag bjjeen ter bjjwoning van de gewone driemaandeljjksche vergadering. Deze bjjeenkomst, die zeer talrpk bezocht wat, werd gepresideerd door den heer J. G. Gerritsen arrondissements schoolopziener. Na met een hartelijk woord de vergadering geopend te hebben en den nieuwen leden een welkomst groet te hebben gebracht, sprak de voorzitter den wensch uit, dat ieder zou trachten zpn leerplan in orde te {brengen, voornamelijk met het oog op de nieuwe leervakken: teekenen en gymnastiek. Yolgens zpne meening was het goed nu reeds te beginnen een plan vast te stellen, opdat men weten zou, hoe de richting was, die men te volgen heeft, en door onder linge samenwerking en bespreking het daar heen te leiden, dat men, bjj tjjds voorbereid en ingelicht, een degeljjk en goed leerplan in 't leven riep. Spreker richtte verder een warm en zeer behartigingswaard woord tot die leden, die zich wilden bekwamen voor de verlichte akte gym nastiek. Zonder hen, die deelnamen aan den door den heer Wit opgerichte gymnastiek- cursus, te willen ontmoedigen, drukte h$ ellen ten zeerste op 't hart met ernst en toewijding te werken om die noodige aanteekening te verkrijgen, hierbjj vooral den nadruk erop leggende dat men niet rneenen moet dat die akte uitgereikt wordt bp wjjze van toelating, maar dat ieder wel degeljjk op de hoogte zal moeten zijn van 't geen billjjk kan geëischt worden. In 't breede wjjdde hp uit over de noodzake lijkheid om toch vooral dit examen niet te licht te achten, het niet te beschouwen als een bjjzaak, maar de gymnastiek aan te merken als een vak, dat ernstige en nauwgezette studie vereischt. Hjj gaf daarom den onderwijzers den welgemeenden - raad zich te richten tot hunne gemeentebesturen met het dringend verzoek hun nu reeds te vergunnen met het gymnastiekonderwijs te beginnen, niet alleen ter wille van de leerlingen, maar vooral ook tot eigen oefening en om te kunnen verwerken: wat op de cursus in theorie en praktjjk geleerd wordt. Spreker nam, daartoe uitgenoodigd, met de meeste bereidwilligheid op zich de besturen der verschillende gemeenten in 't kanton Oostburg uit te noodigen daartoe hunne mede werking wel te willen verleenen. Na eenige gedachtenwisseling werd voor plaats der feestvergadering, op voorstel van den heer P. Verhage, hoofd der school te Driewegen aangewezen de gemeente Biervliet. Te dier plaatse zal een wedstrjjd worden gehouden in 't oplossen van rekenkunstige vraagstnkken voor kinderen, waarvoor de deelneming vrjj staat voor onderwpzers met en zonder de hoofdacte. De prpzen bedragen f 7.50, 5 en 2.50. De commissie van beoordeeling bestaat uit de heeren S. de Back, oud-boofd der school te Zuidzande, G. Wit, idem te Sluis, en A. F Wisse, idem te Breskens. Nadat de rekening van den penningmeester gehoord en in orde bevonden was, kwam de heer P. Yerhage voornoemd aan het woord, die in zpn opstel nnttige wenken gaf omtrent de houding van den onderwjjzer in verschillende maatschappelijke toestanden. Hjj wekte op tot eendrachtige samenwerking, waarschuwde voor overjjling op elk gebied en gaf een krachtige aansporing om steeds zich zelf te zpn. Zpn ernstig woord genoot algemeenen bjjval. De vergadering werd daarna door den voor zitter gesloten. Denzelfden dag vergaderde te Oostburg de afdeeling Westelpk Zeeuwscb-Vlaanderen 't Ned. Onderwijzert Genootschap. Bjj ontstentenis van den voorzitter presi deerde de heer De Groote, hoofd der school no 2 te Schoondpke. Na afdoening van eenige dringende huishou delijke werkzaamheden, waaronder de rekening van den penningmeester, die met een voordeelig saldo sloot, werd tot|afgevaardigde naar de 45e jaarljjksche verg. der Gew. vereeniging Zeeland van Ned. Onderwijzers Genootschap met alge- meene stemmen benoemd de heer De Groote voornoemd en als zpn plaatsvervanger aange wezen de heer De Blaajj van Waterlandkerkje. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned. Herv. kerk. Beroepen naar: Est J. van Djjk te Buurs; Nieuw-Leusden R. Bennink Bolt te Rekken; Hedel dr E. C. Gravemeyer te Oldeboorn Oudega c. a. J. A. Ris Lambers te Barneveld Kuinre C. D. Moulyn, cand.; Kockenge J. W F. Gobius du Sart te Nieuw- en St. Joosland en Rottevalk C. J. van Arkel te Noordwjjkerhout. Bedankt voor: Katwpk W. Beekhuis te Uit geest Kattendjjke J. D. Bierens de Haan, cand. Aalten J. van der Weiden te Aalsum. Bjj de Remonstrantsche Broederschap aange nomen naar Groningen J. A. Beyerman te Leiden. De aflevering van de bjj de nationale militie' voor de lichting van dit jaar, in te lp ven man schappen uit de gemeenten dezer provincie zal geschieden op de plaatsen, dagen en uren hierna vermeld. lo. Op Maandag 4 Mei te Middelburg op de bovenvoorzaal van het raadhuis, des voormiddags te 10 uren, allen uit de verschil lende gemeenten dezer provincie die zieh voor de Z e e-M i 1 i t i e hebben aangemeld. 2o. Op Dinsdag 5 Mei te Middelburg op de bovenvoorzaal van het raadhuis, des voormiddags te 9 uren, die der gemeen ten gelegen in Walcheren, uitgezonderd Vlissingen; des middags te 12 uren, na aankomst der Zeeuwsche spoorboot die te 9 uren van Zie- rikzee zal vertrekken, die der gemeenten, ge legen in Schouwen, Duiveland en Noor d-B e v e 1 a n d. 3*. Op Yrpdag 8 Mei te Ylissingen in de benedenzaal van het raadhuis, des voormiddags te 9} uren, die der gemeente Ylissingen en, na aankomst, der Btoomboot, die te 8 nur 30 min. van Breskens zal afvaren, die der gemeenten, gelegen in het Westeljjkge. deelte van Zeeuwseh-Vlaanderen des middags te 12 uren, na aankomst der stoomboot van Ter Neuzen, die der gemeenten gelegen in het Oostelpk gedeelte van Zeeuwse h-V laanderen, uitgezonderd. Boschkapelle, Graauw, Hengstdijk, Hontenisse, Ossenisse en Stoppeldijk. 4o. Op Maandag 11 Mei te G o e s op de Koopmansbeurs aan de Markt, des voormiddagB te 9j uren, die der gemeenten, gelegen in Z u i d B e e 1 a n d en die der gemeenten Bosch kapelle, Graauw, Hengstdpk, Hon tenisse, Ossenisse en Stoppeldijk, 5o. Op Dinsdag 12 Mei te Tholen in het voorportaal van het raadhuis, des voormiddags te 9 uren, die der gemeenten, gelegen in de eilanden Tholen en St. Philipsland De gemeenteraad van Sint Maartensdijk besloot de jaarljjksche kermis, in plaats van op den eersten Yrpdag in October, voortaan te honden op den derden Woensdag, met den daarop volgenden Donderdag in de maand September. Gemeentebesturen, die tegen dit besluit be denking mochten hebben, moeten daarvan vóór 15 Mei kennis geven aan Ged. staten. Vrpdag 1 Mei, des avonds te 8 uur, zal de kiesvereeniging Eendracht maakt macht te Middelburg eene vergadering houden, waarin de definitieve stemming zal plaats hebben voor een candidaat voor de a. verkiezing van lid der Tweede kamer. Zondagmiddag omstreeks half zes geraakte te Middelburg een vier- a vpfjarig meisje, dochtertje van een schipper, van den wal op den Kinderdjjk, waar zjj speelde, te water. Een voorbijganger, F. geheeten en leerling ,n de rpks-kweekschool voor onderwpzers alhier, ofschoon in Zondagstooi en niet kunnende zwemmen, aarzelde niet om zpn jas uit te trekken en de kleine na te springen. Hjj had het voor. recht het meisje te grppen en wist zich langB een der palen van den in de nabjjheid staan den steiger, voor den gasduiker dank zjj de hulp van intuBschen toegesnelde personen, naar hoven werken en het droge te bereiken. De verlofgangers der lichting 1888, be- hoorende tot het 2e bat. 3e reg. inf. te Middelburg, zullen niet op 7 maar op 14 Septem ber a. s. onder de wapenen moeten komen en verbljjven tot 26 d. a. v. Evenzoo zullen die van 1889 niet van 21 Sep tember tot 3 October maar van 28 September tot 10 October e. k. in den wapenhandel worden geoefend. Zondag namiddag ontstond brand in de duinen achter de; buitenplaats Berkenbosch onder Oostkapelle. Aangewakkerd door den Noordenwind ver spreidde het vuur zich weldra over eene tameljjk groote oppervakte, Door spoedig aangebrachte hulp was men den brand in korten tjjd meester. Onvoorzichtigheid schpnt de oorzaak te zpn. In eene Vrijdagavond te Oost- en W. Souburg gehouden vergadering van kiesgerech tigden zpn tot voorloopige candidaten voor de Tweede kamer gekozen de heeren A. Smit, oud lid van de Tweede kamer der Staten- generaal en oud-burgemeester van Ylissingen, te Kralingen, met 11 Btemmen, en J. H. Snpders, lid van de Provinciale staten, te Middelburg, met 9 stemmen. (VI. Ct.) In de vergadering, Mei a. s. door deel hebbers in de maatschappij Zeeland te Ylis singen te houden zullen behandeld worden het exploitatie-contract, benevens de financieele overeenkomst met de Zeeuwsche Stoomvaart maatschappij. Aanstaanden Woensdag middag te twee nren houdt de gemeenteraad van Ylissingen eene openbare zitting. Daarin «al plaats hebben mededeeling en overlegging van ingekomen stukken en benoe ming van eene onderwijzeres aan school F. Yoorts komen ter tafel de volgende voor stellen betrekkelijk de gehouden aanbesteding voor het maken van een aarden dam tegen den Westbeer met dienaangaande te nemen beslniten; tot goedkeuring der rekening van de zeemans- en visschersbenrs met overlegging van het jaarverslag dier instellingbetrekkelijk bet verzoek der Maatschappij tot explqitatit van gronden om uitstel voor het bouwen der drie villa's op het duin alhiertot onderhandsche verpachting van het vischrechttot behande ling en vaststelling van het kohier voor den hoofdeljjken omslag voor 1891 en tot voort zetting van de behandeling der verordeningen, tegen wier overtreding straf is bedreigd. Zaterdag avond trad te Cortgene de heer Domela Nienwenhuis nit 's Hage als spreker op om propaganda te maken voor algemeen kies recht. De zaal van den heer Van der Linde kon bjjna de menschenmassa niet bergen, die uit alle deelen van Noord-Beveland waren opge komen om dezen veelbesproken man te zien en te hooren. Op zeer bezadigden toon behandelde hjj het belastingstelsel de directe en indi recte belastingen het militiestehel en den landbouwtoestand. Van de gelegenheid om met den heer Nienwenhuis te debatteeren werd geen gekrnik gemaakt. Omtrent een voordracht, door genoemden heer Zondag te Goes gehouden, wordt ons van daar geschreven Volk en Wetgeving was de vlag, die de lading dekte der bespreking, welke de heer Domela Nieuwenhuis Zondagavond in de Prins van Oranje hield; Een reclame voor het algemeen stemrecht ware beter titel geweest. Maar in weerwil dier valsche vlag, heeft de heer N. zich zelf overtroffenhjj was zoo kalm, zoo bezadigd als i van hem zeker niet verwacht had. Ja, het zou ons niet verwonderen als hp daarom bp velen was tegengevallen. Domela Nieuwen huis en oproerkraaier zpn zoo wat synoniem, maar daarvan was Zondag geen spoor te ont dekken. Alleen »het groot-kapitaal" kreeg er onge* nadig van langs, en wie zal ontkennen, dat het kapitalisme niet eenige geeselslagen heeft verdiend? Eene nieuwe heerschappij werd door den heer Domela Nieuwenhuis ingevoerdde bankocratieen is de heerschappij der banken" vaak niet drukkend Spreker schetste de opkomst van denderden stand na 1789, en toonde aan dat de vierde stand thans hetzelfde eischt wat de derde toen verlangde. Een wonder mag het heeten, dat het rapport der »landbouwcommissie" genade vond in zpne oogen. Zeker omdat dit rapport zeer pessi mistisch is gesteld. Dit rapport gaf aanleiding tot het bestjjgen van een nieuw stokpaard: land-nationalisatie. Hoe duideljjk ook het betoog was, wjj vreezen dat 90 pet. der hoorders 600) er niets van zal hebben meegedragen. Op enkele zwakke punten in het betoog zouden wjj knnnen wjjzen, b. v. er zpn thans ongeveer 300.000 kiezers, dat is slechts j van de meerderjarige manneljjke Nederlanders. Er zouden dus 1.200.000 meerderjarige manneljjke Nederlanders zpn van de 4J millioen?! •Volk en wetgeving" hadden wjj aldus be grepen de spreker zal ons duideljjk uiteen zetten hoe de wetgeving zal zpn, als het volk aan het woord is. Maar wjj kregen slechts te hooren, dat het volk gehoorzaamheid verschul digd is aan wetten, die het niet zelf heeft helpen maken. Dit is vrjjwel negatief. De industrie, zooals zjj nu is (100 werklui voor éen horloge, zoodat ieder maar 1/100 horlogemaker is; 60 mannen voor éen sohoen, waardoor ieder maar 1/60 schoenmaker is enz. gemeenplaatsen, die nog bewps behoeven) kreeg er eveneens van langs. Maar omdat in Zeeland slechts hjj zich als »arbeider" beschouwt, die handenarbeid verricht en geen >kantoorslaven winkelslaven en schoolslaven" e. t. q. als werk. lieden worden erkend, kan het niet anders of de heer Domela Nieuwenhuis moet velen zjjner hoorders hebben teleurgesteld. In den nacht van Zaterdag op Zondag ontstond er .brand op den zolder achter de bakkerp van den broodbakker H. in de NieuW- stad te Zierikzee. Hoewel spoedig een brand spuit aanwezig was, heeft deze, daar de brand weldra gebluscht was, geen dienst behoeven te doen en konden de in hunne rust gestoorde ingezetenen terstond huiswaarts keeren. De heer J. A. Legemaat heeft wegehs zpne benoeming tot collecteur der staatsloterij tegen 18 Mei e. k. zpn ontslag gevraagd als tweede commies ter secretarie. De leden der liberale kiesvereeniging in 't voormalig vierde district van Zeeland ver gaderden Zondag 11. om definitief een candidaaat te kiezen voor lid der Tweede kamer bp de aanstaande verkiezing. Onder de ingekomen stukken behoorde zoo schrijft men ons een brief aan 't bestuur der Vereeniging van den heer J. G. Gerritsen waarbij hjj verzoekt der vergadering mede tq

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1