N°. 90,
134e Jaargang.
1891,
V ri jdag
,5is^
17 April.
Een drama op school.
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Middelburg 16 April-
FEUILLETON'
EDMONDO DE AMICIS.
MIDDELBl RGSdE COURANT.
W
TÏi^ri..«meter. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. D. Peijl, te Zierikzee: A. C. de Mooij, te Tholen: W. A. j Advertentiën
M:ddelbuie 16 April vra. 80.47 gr. i va» Nieuwen-h-dijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te één uur
m 12 11 53 sr. av. 4 n. 52 gr. P. j advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gebe. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de la Mak Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zyn, -willen
Verwacht W. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parfie eA Londen, de Compagnie générale de Publicite etrangére U. L. Dapbe Cie., John tJones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenrvu. n.
Gelria beweert allerzonderlingste dingen om
trent ons, die bewyzen dat zjjn redactie er
eene eigenaardige manier van polemiek-voeren
op nahoudt. Wij zouden van die beweringen
geen notitie hebben genomen zoo niet enkele
andere bladen haar hadden helpen verspreiden.
Zjj komen hierop nêer:
In Gorinchem weigerde het bestuur van een
liberale kiesvereeniging om op verzoek van
een achttal leden den radicalen mr. Trenb uit
Amsterdam uit te noodigen als spreker in eene
openbare vergadering op te treden. Dit ge
schiedde uit vrees, beweerde Gelria-, en die
vrees vindt het blad niet goed.
«Maar zoo vraagt het nu verder is
het wel vrees 1 De Middelb. Crt. zou misschien
willen doen gelooven dat het veeleer het ge
volg is van een gevoel, dat wjj liberalen toch
eigenlyk te goed zjjn om mannen als de leiders
der radicale party voor ons te laten optreden,
evenals dit orgaan het verzwygen door de
groote liberale bladen van den afscheidsbrief
van den heer J. C. van Marken aan de liberale
party enkel daaraan wil toeschryven, dat de
groote perB zich met zulke kleinigheden niet
bemoeit."
En dan volgt een heele pliilippica tegen die
groote bladen, welke zulke nietige be
richten opnemen.
Wat wy nu eigenlyk te maken hebben met
het gebeurde in een Gorinchemsche kiesveree
niging is ons niet duidelyk en nog veel minder
hoe Gelria er toe komt ons meeningen te
laten zeggen, die wy noch geuit hebben, noch
zelfs toegedaan zyn.
Wil Gelria uit het in ons nommer van 8
April door ons geschrevene eens aantoonen dat
wy inzake Van Marken's brief op vrees doelden 1
Geen haar op ons hoofd heeft daaraan gedacht.
Wy schreven alleen dat er aan diens brief
veel te veel gewicht gehecht werd door de
vyanden der liberalendat de heer Van Marken
geen politiek persoon is en de openbaarmaking
van zyn schryven, gericht aan het bestuur
eener kiesvereeniging, wellicht niet in zyn
bedoeling lag, en in ieder geval niet had mogen
geschieden zonder de goedkeuring van dat
bestuur en den schryver zei ven.
Die gedachten zullen pe groote kranten ook
ertoe geleid hebben aan zyn brief zoo weinig aan
dacht te schenken hoewel later toch voldoende
erover is geschreven.
Onze geringe vrees voor dat schryven toonden
wy genoeg door een paar kolommen eraan te
wjjden en den inhoud ervan te weerleggen.
En wat nu de kwestie in de Gorinchemsche
kiesvereeniging betreft, nu wy daarin door
Gelria worden betrokken, willen wy daarover
Vit het Italiaansch.
VAN
wel even onze gedachte zeggen. En die is
deze het bestuur van die kiesvereeniging had
volkomen geljjk door aan het verzoek van die
acht leden geen gevolg te geven. Dat bestuur
moet waken voor de belangen der liberale party
in het algemeen, voor die van de liberale kies
vereeniging, aan welker hoofd het staat, in het
byzonder.
Om nu mee te helpen die belangen te laten
afbreken door een bestrjjder der party is toch
allerminst de taak van zulk een bestuurinte
gendeel dit zou stryden tegen zyn plicht.
Stelmorgen verzoeken een aantal andere
leden dr Kuyper of dr Schaepman ems te
laten optredenzon zulk een bestuur daaraan
ook moeten gehoor geven
Dit zou de vrijzinnigheid toch wel wat al
te ver gedreven zyn. Bovendien het zou eene
noodelooze aanstellerij wezen tevens; wjjl er-
een gemakkelyke weg is, die tot hetzelfde doel
leidt.
Niets belet liberalen, die b. v. mr Treub
willen hooren, hem gezamenlijk buiten de kies
vereeniging om, waarvan zjj lid zyn, te laten
optreden. Daaraan zouden zelfs bestuursleden
van zulk een vereeniging individueel kunnen
meewerken. En alleen wanneer dan vrijzinnigen
met opzet niet naar mr Treub c. s. kwamen
luisteren, dan zouden zjj zich schuldig maken
aan eene niet goed te kenren kleingeestigheid.
Zoo vatten wy, en menig liberaal in onze
omgeving, tenminste de kwestie op, die ons
zoo eenvoudig ljjkt, dat wjj al het geschryf
erover niet begrjjpen. Maar het is waar
van de eenvoudigste dingen maakt menigeen
een cause célebre; en bespreekt die alsof er
heel wat achter zit.
Dit schjjnt by voorkeur, vooral waar het de
liberalen geldt, de taktiek te zyn van Gelria,
dat met zyn quasi-grappige zinspeling op een
poesachtige onnoozelheid, waarop wy zouden
speculeeren, by ons aan een verkeerd adres is.
Dat wy gisteren, toen wy wezen op hetgeen
Dinsdag in de Tweede kamer is voorgevallen
inzake de behandeling der legerwet, met recht
konden schryven van «schermutselingen, die
een gevecht in optima forma voorafgaan"van
>een belangryk voorpostengevecht, een gevecht
waaruit eenigszins valt op te maken hoe de
strjjd zal wezen, wanneer die legerwet in haar
geheel in behandeling komt", bewyst wel wat
de katholieke bladen naar aanleiding daarvan
schrjj ven-
Zoo zegt de Maasbode onder het lang niet
malsche opschrift: «iVu vangt het schrikkelijk
pleit voor dwang en vrijheid aan het volgende
„De kamer heeft Dinsdag met 63 tegen 25
stemmen besloten Dinsdag a. s. de legerwet te
gaan behandelen. Het voorstel, daartoe door
den voorzitter gedaan, lokte een hevigen stryd
uit. De heer Vermeulen voerde de oppositie
aan en werd daarby gesteund door katholieken
en liberalen."
Zoodra de school uit was verdween de
geheimzinnige onderwijzeres als een scha
duw en niemand wist waarheen zjj ging,
of hoe zjj leefde. Eindelijk was er nog een
juffrouw Frosetti, van vyf-en-twintig jaar,
klein en gezet, met een gezichtje als een volle
maan, die de zonderlingste gebaren maakte,
alsof zy voortdurend overal naar ronde voor
werpen voeldedeze bezat een merkwaardige
gave om van iedereen het gelaat, de stem en
de bewegingen na te bootsen; zoodat hare
collega's haar zooveel mogeljjk omringden
terwjjl zy de directrice, de portierster, de moe
ders der leerlingen nadeed,met een volmaaktheid
die de anderen in lachen deed uitbarsten. Dit
waren de voornaamste leeraressen en zooalsjhet
gewoonlyk gaat vormde ieder barer bjjna al
hare leerlingen naar haar eigen model. Die
van juffrouw Dorini waren allen min of meer
eerzuchtig en gemaaktin de klasse der geheim
zinnige heerschte gedruktheid en stemmigheid.
De >leerares van den ouden stempel" vormde
kleine automaten en de leerlingen van juffrouw
Dechiari waren wonderen van geleerdheid; de
meisjes van het bagyntje gedroegen zich als
kleine geestelyke zusjes en die van jnffrouw
Frosetti waren grappenmaakstertjes, die iedereen
uitlachten. Bovendien waren er nog twee.
jeugdige onderwyzers, die de directrice onder
danig het hof maakten, als aan een vorstin.
Juffrouw Galli ondervond spoedig een teleur
stelling op school, by de ontdekking dat de
stadskinderen veel minder gezeggeljjk waren
dan dorpskinderen, daar dezen in haar een dame
uit een hoogeren stand zagen, terwjjl genen haar
óf als haars gelyken beschouwden óf zich zei ven
veel voornamer achtten. Daarenboven vond zjj
de stadskinderen veel minder oprecht, veel
slimmer in het uitdenken van allerlei uitvluch
ten voor nalatigheid en in de kunst om ter
sluiks in haar boek te kjjken, veel stjjfhoof-
diger om geen ongelyk te erkennen, veel
brutaler by berispingen, veel scherper en on
eerbiediger in hare antwoorden. Zy merkte
er op die zoo geslepen waren, dat zjj haar met
de grootste geveinsdheid vleiden, teneinde mooie
Na een herinnering aan de tegen eene zoo
spoedige behandeling door de heeren. Ver
meulen c. s. aangevoelde, bezwaren, zegt de
Maasbode ten slotte: »Maar naar dat alles
luisterde de meerderheid niet, en de heer
Schaepman, nu slechts door eenige weinige
ftoomsche anti-revolutionnairen gesteund, voegde
zich bjj die meerderheid.
Ziedaar dus waarop de oppositie van dr
Schaepman tegen de legerwet is uitgeloopen-
Niet alleen zjjne amendementen, waarop wy
eerlang terugkomen, maar ook zyne houdiDg
in de zitting van Dinsdag bewyst voldingend,
dat hjj den Nederlandscben katholieken, Ook
om de Calvinisten te believen, het zware juk
der militairisten wil opleggen.
«Gelukkig echter is dit alles geschikt om
meer en meer de oogen der katholieken te
openen en in steeds broederen kring de over
tuiging ingang te doen vinden, dat, wanneer
dr Schaepman nog langer in de Kamer bljjtt,
de zaak der katholieken in Nederland, en niet
enkel op politiek gebied, totaal verloren gaat
«Geve de stembus in Juni un soulagement
universel
De Tijd wjjdt aan de gevallen beslissing een
beschouwing van twee en een halve kolom.
Dit blad komen de redenen, die tegen het in
behandeling nemen der legerwet werden aan
gevoerd, natuurljjk voor het meerendeel zeer
gegrond voor. «En hoewel wjj zoo heet het
in die beschouwing niet in het minst willen
betwisten, dat de kamer, ook in het stadium,
waarin haar leven thans verkeert, ten volle
gerechtigd is om het mandaat te vervullen, dat
haar door de kiezers werd opgedragen, wjj ge
looven dat juist het plichtmatig streven om
den geest der bevolking van Nederland, beter
dan tot dusver het geval is, te kennen en in
overeenstemming daarmee te handelen, de
vertegenwoordigers had moeten terughouden
van een stap, die, naar wjj vreezen, overjjld en in
zyn gevolgen heilloos bljjken zal. Want
hoe men ook over de wet-Bergansius zelve moge
denken wel niemand zal ons betwisten, dat
haar indiening onder dit ministerie, hoe lang ook
in het vooruitzicht gesteld en hoezeer ook ge.
vreesd, het karakter draagt van een verrassing.
Een zeer onaangename wjj geven het gaarne
toe Wjj meenen volkomen waarheid te
spreken, wanneer wjj zeggenHad een zeer
aanzienljjk gedeelte van ons volk met name
het katholieke in de wetgevende periode
'88—'91 de indiening kunnen voorzien van een
legerwet als thans aanhangig is, de Tweede
kamer zou hoogstwaarschijnlijk een gedaante
hebben vertoond, belangrijk afwjjkend van die
welke zjj nu te zien geeft. De katholieken
hebben in 1888 de verkiezings-campagne ge
maakt onder een program, dat beperking eischte
van de kosten en de lasten der defensiezjj
moeten dus in de door hen gedane of de door
hun steun verkregen keuzen de bedoeling ge
had hebben, zulk een beperking verkregen,
cjjfers te krjjgen hooghartigen die, om de ver.
nedering te ontgaan van in een afzonderlyke
bank gezet te worden, zich liever door de
portierster naar huis lieten brengenverwoede
vjjandinnen, die elkanders schriften bemorsten,
eikaars kousenbanden afrukten, pennen en
potlooden vernielden, en onder de banken
kropen om elkaar in de boenen te bjjten. Zjj
waren ook veel meer verstrooid dan de dorps
kinderen, en onophoudeljjk vervuld met den
een of anderen kleinen handel in bloempjes,
kraaltjes, armbandjes of ringetjes van een
paar stuivers, en gaven voortdurend ter
sluiks boekjes, briefjes en papiertjes rond,
waarop grappen, nieuwtjes en allerlei ge
heimen geschreven waren, om niet te Bpre-
ken van den najjver in nuffigheden, waarover
de onderwjjzeres de handen in elkaar sloeg,
daar zy somstjjds zóó ver gingen van de vêeren
van de hoeden, die aan den kapstok hingen,
af te rukken, wanneer zy om de een of andere
reden naar buiten moesten; anderen brachten
spiegeltjes mede op school, fleschjes met reuk
water of krullenstokken en kammetjes om zich
op te knappen, eer zjj de school verlieten.
Meer dan eens betrapte zy leerlingen op het
bespreken van onderwerpen, die volstrekt niet
op de school thuis behoorden, zooals de klein
heid harer voeten, de schoonheid barer zusters,
of de nieuwe kleeren van juffrouw Dorini en
althans de defensie-lasten niet verzwaard te
zien. En nu wordt hun als vrucht van hun
bemoeiing een wet aangeboden, die met tal
van millioenen jaarlyks het verdedigingsbudget
verzwaart, een wet, die hun op den koop toe
den persoonljjken dienstplicht, op den hals
schuift. Indien düt geen verrassing heeten
moet, dan weten wjj niet meer wat een ver
rassing is
Afgescheiden van het anti-legerwet standpunt
verwondert het de Tijd dat er onder de katholieke
afgevaardigden nog een zevental bereid werden
gevonden om den door de regeering gevraagden
stap te doen. Het invoeren van den persoon
ljjken dienstplicht door een parlement, dat straks
voor nieuwe verkiezingen staatdat slechts
over weinige weken beschikt, om een ontwerp
te overwegen, welks honderden artikelen, door
tal van bjjlagen, toelichtende staten, wjjzigingen,
voorgestelde amendementen, een doolhof vormen,
waarin nauwelyks de man van het vak den weg
weet te vinden, dat alles acht de Tijd niet billjjk.
Toch heeft in het oog van dit blad de be
handeling van het ontwerp-BergansiuB vóór de
stembus van Juni éen goede zjjde. Het katho
lieke orgaan brengt aan den anti-revolution-
nairen heer A. van Dedem die, juist met het
oog op de nadere verkiezingen, zulk eeue onver
wijlde behandeling aanbeval, gaarne hulde, wjjl
hjj er prjjs op bljjkt te stellen, dat zyn kie.
zers met juistheid weten wat zy op het stuk
van de defensiekwestie aan hem hebben. «Tot
dusver gingen ook met de onderschrjjving
van het program, ook met het zich in beginsel
verklaren vóór persoonlyken dienstplicht, enz.
tal van anti-revolutionnaire kamerleden
voor hun kiezers omtrent het ontwerp-Bergan
sius in een geheimzinnig halfduister gehuld.
In mindere maar eveneens, naar 't ons voorkomt,
toch in bedenkelijke mate was dit het geval
met enkele katholieke kamerleden. Zonder nu
te willen zeggen dat in alles het door ons
begeerde licht zal worden ontstoken, komt het
ons ontwjjfelbaar voor, dat een openbare be-
handeling van het ontwerp nog vóór de ver
kiezingen van Juni ter voorlichting der kiezers
een beteekenis heeft, die hun, ten minste in
de toekomst, nieuwe teleurstellingen kan be
spare."
Aldus luidt de conclusie van de Tijd.
Het Centrum is natuurljjk van een ander
gevoelen en over de Dinsdag gevallen beslissing
zeer verheugdwat z. i. wel met menigeen
het geval zal wezen«De zaak is toch waar-
ljjk" zegt dit, dr Schaepman zeer gezinde
orgaan «lang genoeg besproken en heeft
genoeg beweging uitgelokt, om rjjp te worden
geacht voor behandeling en afdoening, welke
ook in het belang van onzen politieken toe
stand wenscheljjk is.
«De leger-quaestie is nu eenmaal aan de
orde; zjj is sinds geruimen tjjd een brandend
vraagstuk en het is zeer zeker beter, dat der-
geljjke vraagstukken worden opgelost onder
een christelyk ministerie, waarin twee uitste
kende katholieken zitting hebben, dan onder
een liberaal kabinet. De eenvoudigste mensch
kan dit begrypen."
Van harte hoopt het Centrum, «dat de ami n-
dementen van den heer Schaepman een gunstig
onthaal zullen vinden. Begeering en kamer
zullen daardoor handelen in het belang der natie!"
De Standaard noemt ook, evenals wy, het
geheel een voorpostengevecht, waarover de
regeering «tameljjk tevreden kan zjjn."
Uit al het bovenstaande bljjkt voldoende
dat de gemoederen steeds warmer worden hoe
meer de tjjd der behandeling van de legerwet
nadert; en hoe het nog verriB af is van een
op dit punt te treffen vergeljjk.
de andere dames. En dit was nog niet het
ergste: een van de eerste dagen nam zjj een
schoolmeisje een brief af, die haar door een
der jongens van de lagere school geschreven
was en waarover zjj zeker ten hoogste ver
ontwaardigd zon geweest zyn, als er niet
het grappige aan verbonden ware geweest
dat de brief door twee aanbidders geteekend
was. Tegen het einde der eerste maand
moest zy de bloemruikertjes verbieden, die
zjj bjjna allen op bepaalde dagen voorsta
ken, wanneer de jeugdige gemeente-genees
heer kwam, die elke week gezonden werd om
de scholen teinspecteeren, zoolang er granuleuse
oogziekte onder de schoolkinderen heerBchte.
Niettemin gelukte het haar om door een
waardige houding, rechtvaardige gestrengheid
en goedheid in korten tjjd veel gedaan te
krjjgendoch van de zjjde der ouders onder
vond zy niet zooveel medewerking als
zy bjj het verlaten der andere school verwacht
had; want ofschoon de meerderheid nit wel
opgevoede lieden bestond, waren er onder de
onopgevoeden vyf of zes, die wel voor honderd
telden. De ergste was een vrouw nit het
volk, die zich de gade van een «gewezen ge
meenteambtenaar" noemde; haar man was straat
veger van de stadsreiniging geweest, een forsohe
vrouw met schele oogen, een lcgffguur, met vuile,
Bjj kon. besl. is, zooals gisteren nog in een
deel der oplaag is medegedeeld, benoemd tot
ambtenaar van het O. M. bjj de kantonger. in
het arrond. Middelburg voor de kantons Mid
delburg en Goes, ter standplaats Middelburg,
mr E. Dull, adv. en proc., tevens werkzaam by
den officier van justitie bij de arrond.-rechtb.
te Zutphen, wonende te Lochem.
Verder is aan J. ter Pelkwjjk en J.M. Pilaar,
op hun verzoek, eervol ontslag verleend als
kantonrechter-plaatBvervanger in het kanton
Goes en als zoodanig benoemd D. Stigter, leeraar
in de staatswetenschappen aan de hoogere
burgerschool te Goes.
Nog is in de gemeente Terneuzen met ingang
▼an 1 Juli a. s. een kamer van koophandel en
fabrieken gevestigd, bestaande uit 7 leden.
De som, waarvoor volgens het tweede lid
van artikel 9 van het aangehaalde reglement,
de kiezers ter zake van eenig bedrjjf van
handel- of fabriekwezen in het patentrecht
moeten zyn aangeslagen, wordt voor deze kamer
bepaald op /5 in hoofdsom.
De eerste verkiezing van leden voor de kamer
te Terneuzen heeft plaats in Juni a. s.
De eerste aftreding van de helft der leden
heeft plaats op 31 Dec. 1892.
De andere helft treedt af op 31 December
1894.
Ter zake der krjjgsverrichtingen in Atjeh in
1890 zyn de le luit. M. van der Meer Mohr, de
2e luit. J. F. Wenz en de korporaal A. O. P.
Vogel, allen van het wapen der inf., benoemd
tot ridder 4e kl. der Militaire Willemsorde, terwjjl
verder daarby is bepaald dat de fuseliers D. A.
Arens en W. C. G. van Doorn, ter zake vermeld,
by afzonderlyke dagorders, zoo in Indië als in
Nederland, eervol zullen worden vermeld.
Aan C. Post is, op zyn daartoe gedaan ver
zoek, eervol ontslag verleend als notaris te Tiel-
Tot ambtenaar van het openbaar ministerie
by de kantongerechten in het arrond. Dordrecht,
ter standplaats Dordrecht is benoemd mr W.
H. van Nes van Meerkerk, thans kantonrechter-
plaatsverv., advocaat en procureur te Zwolle»
tevens beëedigd klerk ter griffie van de arrond.-
rechtbank aldaar.
De le-luit. H. O. Holwerda, van het 6e reg<
inf. is op pensioen gesteld ad 1750 'sjaars.
Bjj het wapen der inf. is benoemd bjj het
8e reg., tot kolonel de luitenant-kolonel G. J.
Hofstede Crull, commandant van het koloniaal
werfdepot.
van Voren opwippende rokken, waardoor twee
grove plompe laarzen te zien kwamen. Haar
man was nu pakjesdrager, maar zat meestal in
de herbergzjj leefde van de aalmoezen der
parochie, ging nit waken bjj overledenen, en
zat at en toe met een snoeptafeltje op de ker
missen in de voorsteden. Zy dronk ook, en
als zjj en haar man beschonken thnis kwamen
vloekten zjj om het hardst, dreigden elkaar
met messen en gilden zoo, dat de oarabaniers
er op af kwamen. Zjj hadden een eenig doch
tertje, dat by juffrouw Galli in de klasse zat,
en somtyds doodsbleek op school kwam van
angst over hetgeen zjj thuis gezien had, en
doodmoede, omdat zjj den heelen nacht geen
oog dicht gedaan had. Yan den beginne af
aan had die moeder een hekel aan de juffrouw,
en loen zjj een paar maal geroepen werd om
te verklaren waarom haar kind zoo ontdaan
op school kwam, had zjj haar allerlei grofhe
den gezegd.
>01 denkt gjj dat ik met mjjn ledigen
tjjd geen raad weet Hebt gjj van morgen
uw liefje niet gezien, juffrouw, dat gjj zoo slecht
gemutst zjjt
Wordt vtrwigü,}
