N°. 89.
134e Jaargang.
1891,
Donderdag
16 April.
Een drama op school.
FEUILLETON.
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen';
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager;
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Middelburg 15 April.
EDMONDO DE AMICIS.
DglffgaTiai
MDMBllME COURANT.
Thermometer.
M:ddolbuig 15 April vra. 8 n. 46 gr.
m. 12 n. 50 gr., av. 4 u. 50 gr. F.
Verwacht W. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peijl, te Zieribzee: A. C. de Mooij, teTholenW. A. i Advertentiën
van Njeuwenhuijzen en te Temeuzen M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de i moeten des namiddags te één uur
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmae, te Kotterdam, de Gebb. Bblineante, te 's Gravenhage, en A. de la Mae Azn., te Amsterdam. i aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor bet Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cee., John F. Jones, opvolger. I zjj des avonds nog worden opgenomen.
Onder de kieavereenigingen, die op de Zater
dag door de Liberale Unie gehouden vergadering
vertegenwoordigd waren, noemden wjj ook die
te Vlissingen. Dit was zoo bleek óns
nader minder juist. Wel stond die vereeni-
ging op de ljjst, bjj den aanvang der vergade
ring aan de leden uitgereikt, doch er was
niemand die haar vertegenwoordigde. Dit kan
wellicht ook nog met andere genoemde
kiesvereenigin gen het geval zjjn geweestmaar
dit wjjzigt het aantal, dat vertegenwoordigd
was, zeer weinig. Het geheele getal aanwezi
gen representeert toch een aanzienlijk cijfer
en in elk geval vormt het geheele aantal ver-
eenigingen, dat zich bp de Unie aansloot, een
niet te ontkennen macht. Kleingeestig is het
dit te willen ontkennen of de waarde van het
feit te willen verkleinenzooals de Maasbode
deed. Op dit punt mocht het blad wel eens
een lesje nemen bjj dr Schaepman maar het is
waar ook, hp staat bp het Kotterdamsche
orgaan niet in de gratie.
Voor ons, liberalen, heeft toch in elk geval
de verklaring, door dien katholieken spreker
Zondag te Leeuwarden afgelegd, wel waarde.
Zij bewpst dat dr Schaepman meer eerbied
heeft gekregen voor de wjjze, waarop het ma
nifest is behandeld en tot stand gekomen, dan
hp, volgens een gisteren door ons medegedeelde
uiting zpnerzpds, nog kort geleden koesterde.
Volgens het verslag in de N. R. Crt. ving
die katholieke spreker zjjne voordracht aan met
te wpzen op hetgeen Zaterdag in de vergade
ring der Liberale Unie was voorgevallen.—
Een vast program, van eene partp, die ver
klaarde hp niet geheel zonder eer hare
plaats in de staatkunde heeft veroverd, achtte
hp van voldoende belangrijkheid om daaraan
eene bespreking te wjjden.
Het manifest der Liberale Unie, Zaterdag, na
uiterst geringe wpziging met overgroote meer
derheid vastgesteld, heeft zoo zeide hp
ongeveer het recht de aandacht van het
Nederlandsche volk te vragen. Mogen BOmmigen
zeggen dat de Unie niet is het denkbeeld der
liberale partp, toch moet erkend dat die Unie
een lichaam van beteekenis is geworden. Dit
komt, wjjl het haar is gelukt orde te herstellen
in eene menigte, welke orde de leden kan
maken tot eene welgeordende schare van strjj-
ders. De omstandigheden hebben hiertoe mede
gewerkt. De Liberale Unie, in den beginne
met eenig meesmuilen bejegend, heeft tot stand
gebracht een program dat getuigt van »»eens-
Willendheid"". Eenswilllendheid ten opzichte
van het kiesrecht, de belastingen, het militaire
vraagstuk, de sociale vrager, de koloniale
politiek en de administratieve rechtspraak.1'
Deze getuigenis mogen Maasbode, Centrum en
vooral de Amsterdammer wel eens overwegen.
Zjj, die den invloed en de macht der Liberale
Unie liefst verkleinen of totaal negeerendie
haar toenemende kracht met leede oogen aan
schouwen, zullen moeilijk hun tot heden gevolgd
standpunt kunnen handhaven tegenover zulk
eene verzekering uit den mond van een even
heftig als welsprekend bestrpder der liberale
beginselen.
In ieder geval vormt zij een getuigenis, waarop
wp ons kunnen beroepen als contrast met
hunne stelselmatige bestrpding van al wat de
Unie deed, doet of tracht te volbrengen.
Uit het Italiaansch.
VAN
Er was wel zulk een directrice noodig om
een corps leeraressen van zoo uiteenloopende
begrippen en karakters als die van de Bchool
Savoye in orde te honden. Zp, die juffrouw
Galli van het eerste oogenblik af aan het
meest aantrok, was mevrouw Massi, gehuwd
met een schoolmeester en moeder van eenige
jongens, die zp allen op een drafje naar
school bracht en er van daan haaldezelfs
voor hare leerlingen was zij een goede huis
moeder, daar zp haar verklaarde, hoe men zpne
inkoopen deed, hoe men naaide of japonnen
Een belangrijk voorpostengevecht heeft Dins
dag in de Tweede kamer plaats gehadeen
gevecht waaruit eenigszins valt op te maken
hoe de strpd zal wezen, wanneer de legerwet
in haar geheel in behandeling komt.
Nu waren het nog slechts schermutselingen;
dan wordt het een slag leveren over de gan-
sche linieeen gevecht in optima forma.
Het gold men weet het de kwestie of
men met de behandeling dier legerwet een
aanvang zou maken. De president der kamer
deed het voorstel dit Dinsdag a. te doen
doch dadeljjk kwam de heer Yermenlen met
bezwaren daartegen en met het idee om dit
netelige, dit lastige ontwerp nog een paar
maanden te laten rusten. Het was een slim
bedacht middel om de samenwerking tusschen
katholieken en anti-revolutionnairen vóór de
verkiezingen niet in gevaar te brengenom
den invloed der dreigende breuk tusschen de
katholieken onderling zoolang mogelpk tegen
te gaan.
De heer Vermeulen wist natuurlijk voor zpn
voorstel allerlei schijngronden aan te voeren
de kamer mocht volgens hem in haar stervens
uur geen beslissing nemen over zulk een be
langrijk volksbelang'zp miste daartoe de
noodige kalmte en de zedeljjke bevoegdheid.
Er bestaat verder gevaar dat die kamer het
geheele ontwerp niet zal kannen afdoen een
nieuwe kamer zal in ieder geval de overgangs
wet moeten maken, omdat de verkiezingen toch
niet op zuiver terrein gebracht zullen kunnen
worden.
De heer Earncombe Sanders bestreed ook de
behandeling op dit oogenblik. De publieke
opinie was volgens hem nog niet over alle
punten van het ontwerp voorbereid. Men heeft
wel veel geschreven over de plaatsvervanging,
maar de andere hoofdpunten heeft men daar
gelaten. De hoofdkwestie is z. i.: welke orga
nisatie krjjgt men is zp goed beantwoordt
zp aan haar doel Op dit oogenblik kunnen
er nog maar weinigen in den lande voorzien,
welke de gevolgen zullen zpn van de aanneming
der amendementen. Daarvoor zpn wel een paar
maanden noodig.
Bovendien, al hebben wp deze wet, dan nog
hebben wp de invoeringswet niet. En komt
deze niet tot stand, dan zou men zicb later
zeer beklagen. Het best zou dus zpn beide
wetten gelpktpdig te behandelen. Groote haast
is er overigens nietvooral daar de wet eerst
In 1907 volledig effect zal kunnen sorteeren.
Slechts in éen geval zou men tot haast kun
nen besluiten, als de nood aan den man was.
Maar dat is thanB niet het geval.
Tegen deze argumenten valt nog al wat aan
keerde, hoe men éen cent kon uitwinnen,
ter wpl zij op school zelfs stukjes brood knab
belde, daar zp thuis geen tpd had om te eten j
altpd gehaast, altpd slecht gekapt, elk jaar
een kind krpgende en alle dagen in hetzelfde
goede humeur, alsof zp nooit eenige zorg
aan het hoofd had. Terwille van de tegenstel
ling hield zp ook wel van juffrouw Dorini, het
type eener leerares, die gaarne een man wil
hebben niet heel jong meer, aan niets anders
denkende dan hare kleeren, en des avonds
laat schilderes, daar zp, om in hare uitgaven
van weelde te kunnen voorzien, bloemen schil
derde op doozen voor suikerbakkers zp bracht
het mode-journaal en pakjes lint en taartjes
mee op school, waar zp ook wel voor zich zelf
werktetelkens wanneer zp er kans toe zag
laschte zp de liefde in de thema's en opstellen
en geloofde elke maand dat zp iemand een
onweerstaanbaren hartstocht ingeboezemd had,
ook wel een weinig door de Fransche taal die
zjj bp elke gelegenheid in een enkel woord of
een enkelen zin liet doorschemeren of het te
pas kwam of niet. Deze, altpd in oorlog met
de directrice om hare korte japonnen en over-
te merken. Wanneer vragen wp zal de
tpd aangebroken zijn dat over alle punten
van zulk een ontwep'. publieke opinie vol
doende voorbereid zal zpn? Zekel wel nooit
en ons dunkt er is nu al genoeg over gespro
ken, geschreven en gewreven.
De heeren Van der Schrieck enVanVlpmen
schaarden zich aan de zjjdo van den heer
Vermeulen; de 6erste op grond dat het advies
der staats-commissie in zake de kustverdedi
ging nog niet is verschenen en de laatste om
dat het ontwerp in zeer onduidelpke taal is
gesteld.
De heeren A. van Dedem en Rutgers van
Rozenburg verklaarden zich vóór behandeling;
eerstgenoemde omdat bp het juist goed vond
dit belangrpk voorstel vóór de verkiezingen
aan het oordeel der kiezers te onderwerpen en
de laatste, omdat 25 zittingen toch wel vol
doende zullen zpn om het ontwerp te behandelen.
Als tusschenpersoon fungeerde de heer Van
Houten. Hem maakte zeide hp de
kwestie der behandeling op Dinsdag a. koud
noch warmmaar zpn neigingen waren toch
het meest aan de zjjde van uitstel. Op de
vraag of behandeling passend is en of men
thans een waardig debat kan verwachten, kon
hjj niet toestemmend antwoorden. Hierbp kwam,
volgens hem, dat door de wijzigingen, in het
ontwerp gebracht, de wettelpke band met de
bjjlagen is vervallen, nl. de samenhang van de
wet met de ontworpen organisatie. Z. i. moet
men, om deze hervorming vruchtbaar ter hand
te kunnen nemen, gelpktpdig hebben de in
voeringswet en de organisatie.
Doch nu dit éene stuk te behandelen zonder
de gelegenheid te bebfc"n het geheel af te doen,
achtte hp verkeerd. Men zal alleen met de
discussie kunnen aanvangen. Zooals de zaken
nu staan zouden, bp behandeling thans, de
kansen voor het ontwerp niet groot zpn.
Het Blot was dan ook natuurlpk dat de heer
Van Houten tegen het voorstel van den voor
zitter stemde.
Flink en zonder omwegen handhaafde ae
regeering haar in deze van den beginne af aan
genomen standpunt. Bp monde van den minister
van koloniën verklaarde zp op de behandeling
prjjs te stellen. Van baar optreden af heeft zp
dit onderwerp vooropgesteldvan de zpde der
kamer heeft zp medewerking ondervonden en
zp hoopte dat de kamer haar in staat zal stellen
haar taak te volbrengen.
Bp stemming werd het voorstel des ministers,
om Dinsdag het ontwerp te behandelen, aange
nomen met 63 tegen 25 stemmen.
Voor stemden de heeren Van de Velde,
Lieftinck, Zpp, Goekoop, Reekers, Borgesius,
Rooyaards, Schimmelpenninck van der (»ye,
Oppedjjk, Van Delden, Kolkman, A. van Dedem,
Seyffardt, Van Kempen, Van der Kaay, Boreel,
Tak, Gildemeester, Van Gijn, Mackay. Hartogh,
Guyot, Van Asch van Wjjck, Vos de Wael,
Van Wassenaer, Veegens, Seret, Norman, Borret>
Brantsen, Van Karnebeek, Van Bylandt, Bevers,
Van Kerkwpk, Hintze, Heemskerk, Mees, De
Vries, De Geer, Van Alphen, Dpckmeester, Heldt,
Brandtsen van de Zpp, Keuohenius, Zaayer,
Schimmelpenninck van Npenhuis, Bool, Van
Velzen, Donner, Da Mejjier, Geertsema, W. K.
van Dedem, Smeenge, Rutgers, Röell, Schaep
man, G. van Dedem, Cremers, Gleichman,
Rooseboom, Cremer, Van Lüben Seis en de
Voorzitter.
Tegen waren de heerenVermeulen, Lam-
brechts, Ruland, Harte, Mutsaers, Schepel,
Clercx, Sanders, Zylker, Smidt, Walter, Haff-
mans, Van der Schrieck, Travaglino, Land,
Schreinemacher, Zylma, Viruly, Van Houten,
De Beaufort, Dobbelman, Bahlman, Van Vlpmen,
Michiels van Verduynen en De Ram.
Het is dus niet gelukt deze lastige kwestie
tpdelpk uit den weg te ruimen. En daarin
verheugen wp onsevenzeer als om het bewps,
door het spreken van den premier gisteren
gegeven, dat het ministerie in deze homogeen
is en denkt met den minister van oorlog. Uit
da stemming leert men de verhouding in de
kamer over dit netelig vraagstuk duidelpk
kennen. Alle anti-revolutionnairen schaarden
zich rond de regeeringde dissidenten onder
de katholieken werden gesteund door enkele
liberalen, o. a. de anti-militaire mannen uit
het Noorden.
hoop liggende met hare slecht gekleede colle
ga's, stelde de aristocratie der mode voor. Een
andere, mejuffrouw Dechiari, was de aristocratie
van het verstand en der opvoeding! een fijn bleek
neusje met een gouden bril en kromme beentjes,
toehoorderes aan de Universiteit, trotsch op haar
diploma in de geschiedenis en de letteren, maar
nog trotscher op een driejarig verblpf te Flo
rence, zóó zelfs dat zp de couranten te Turjjn
niet las om baar taal niet te bederven,maar aller
meest trotsch op hare privaatlessen aan gra
ven- en markiezen-kinderen. Al die hooghar
tigheden beletten haar echter niet om met
inteekeningslpsten rond te gaan voor het
drukken van een harer letterkundige boeken,
en elk jaar, bp de opening van den cursus,
kibbelde zp met hare collega's omdat zp geen
behoeftige kinderen op school wilde hebben
daarenboven ging zp haar tractement slechts
eens in het half jaar halen, opdat men
begrppen zou dat zp tot een gegoede familie
behoorde. Dan was er de leerares »van den
ouden stempel", die men bpna op alle scholen
vindt; een oude vrpster, van vpf en dertig
aar, gekleed ale de portierster van een klooster,
In het Hbld. komt een ingezonden stuk voor
van den he.er W. Tonckens J.J.zn.,' gouverne-
ments-secretaris van Suriname, waarin deze
enkele beweringen bestrpdt, omtrent hem geuit
door den heer mr H. Benjamins. Aan het slot
van zpn schrpven zegt de heer Tonckens het
volgende
Minder stellig luidt maar even onjuist is de
mededeeling, dat ik »»met mr Lohman in zeer
slechte verstandhouding (moet) staan" Die
verstandhouding is en was altpd niet
eene zeer slechte, maar eene zeer goede. Bp
groot verschil in politieke richting en gods
dienstig geloof, bjj niet zelden verschillend
oordeel over zaken is die goede verstand
houding tevens een bewjjs dat de gouverneur
niet onverdaagzaam is. En in verband daar
mede hoewel ik om de beide bovenvermelde
redenen mjj geheel zal onthouden van het be
spreken van andere oordeelvellingen over den
gouverneur en zpn bestuur, alsmede van elke
opmerking naar aanleiding van den tusschenzin
waarin de heer Benjamins handelt over »het
beruchte" zoogenaamd»proces-verbaal", hoe
sterk ook de verzoeking zp om anders te doen
wil ik dan ook niet eindigen zonder hierbp te
voegen, dat nooit eenige besohuldiging meer
onwaar is geweest dan de tegen den gouverneur
ingebrachte dat Z. E. godsdienstbaat zou aan-
kweeken, en dat zp, die deze beschuldiging
inbrengen, zpn of te kwader trouw, of misleid
door degenen die hun feiten mededeelon, waar
op zp die beschuldiging gronden."
Wp hebben gemeend dat de rechtvaardigheid
meebrengt ook deze verklaring onder de oogen
onzer lezers te brengenmaar waar indertjjd
over het autocratisch optreden van den heer
Tonckens, als waarnemend gouverneur, aller
zonderlingste dingen zpn meegedeeld o.
a. over het niet-quarantaine doen houden van
schepen verwondert het ons niet dat tusschen
hem en den heer Lohman, met diens beprippen
omtrent het gezag uitoefenen, sympathie bestaat.
Misschien herinneren zich onze lezers nog
hoe wp in 1890, op eenige feiten, in
met glad gestreken haar en een hoogen kraag,
stipt als een tijdmeter, die nooit over iets anders
dan programma's en reglementen sprak, sedert
tien .jaar precies op dezelfde manier school
hield, afkeerig van al wat nieuw was, droog
in den omgang met hare collega's, onpartpdig
tegenover de leerlingen, sprekende als een
taalkundig boek en zoo overdreven streng ten
opzichte der taal, dat zp eens dertien fouten
gevonden had in een bladzijde van Carlo Gozzi,
die een meisje als haar eigen werk gegeven
had. Deze noemde men de schaduwzpde der
school. De »lichtzpde" was een schoone, opge
wekte Napolitaansche leerares met hagelwitte
tanden en een heldere stem, die zich vaak liet
berispen door de directrice, voor de trillers die
zelfs in de school aan haar keel ontsnapten en
voor de kwajongensachtige manier, welke zp
had om met groote sprongen de trap op te
klimmen zonder zich te bekommeren over alles
wat zp daar bp liet zien; hetgeen slecht paste
bp de waardigheid eener opvoedster."
De tegenstelling met deze vormde een onder-
wpzeresje van middelbaren leeftpdhoogst-
godsdienstig, van haar man gescheiden (naar
Suriname voorgevallen, wpzende de Neder
landsche regeering den raad gaven ook den
gouvernements-secretaris Tonckens te verzoeken
zich binnen de perken van zijn gezag te houden.
Na een dezer dagen te Zwolle door den heer
F. Lieftinck, lid der Tw?ede kamer, gehouden
politieke voordracht verklaarde deze, hoewel
geen debat was aangekondigd, zich bereid'
eventueele vragen en inlichtingen te beant
woorden. Daarop trad de heer Van Emmenes
uit Arnhem naar voren en begon zpn geloofs
belijdenis bloot te leggen. Dit gef den voor
zitter der liberale kiesvereeniging, van wie de
bpeenkomst uitging, aanleiding hem tot de
orde te roepen, en hem te recht te herinneren
dat de kiesvereeniging Zwolle de zaal niet ge
huurd had om hem te laten optreden, maar
om een woord te hooren van een harer geest
verwanten. Inlichtingen kon hp vragen, maar
geloofsbelijdenissen zpnerzpds werden er niet
verlangd.
Het publiek, 't welk met de meeste aandacht
dit incident volgde, schonk den voorzitter zpn
on verdeelden bp val.
De heer Lieftinck gaf Van Emmenes de ge
vraagde inlichtingen en wees daarbjj er op dat
hjj steeds het oog heeft gehad op de belangen
van den werkman. Maar onder werken verstaat
hjj niet alleen handenarbeid, maar ook arbeid
met het hoofd. Aan de wersbank, aan den bureau
lessenaar, aan de schrpftafel wordt gewerkt. En
ot iemand als Van Emmenes, die te Arnhem een
bierhuis heeft, nu juist het meeste recht heeft om
het op te nemen voor den Aandenarbeid, was
een andere vraag.
De heer Lieftinck bleef van meening dat
samenwerking, wederzpdsche waardeering verbe
tering zou brengen, overal, ook in het Bildt. En
dat daar geen overeenstemming zou zpn te
verkrjjgen als beide partpen het ernstig wilden,
kon hjj niet tóegeven.
Met wpziging van een vroeger besluit.is het
aantal plaatsen, dit jaar bjj de Kon. militaire
academie ten behoeve van den dienst in NederL-
indië opengesteld, nader bepaald als volgt
Infanterie 20, cavalerie 3, artillerie 10, genie 2,
totaal 35.
Het verslag der commissie van inspectie
over die Militaire Academie is thans verschenen.
Volgens deze zpn de gezondheidsbelangen goed
verzorgd, mits de tocht geweerd wordt, de
slaapzalen verwarmd worden, een automatische
filter worde aangeschaft voor zuivering van
het drinkwater en eene eigen waschinrichting
worde gemaakt. De voeding was goed. De
oorzaak der ziekte in November is onnaspeur
lijk. Zonder eenig feit te kunnen bewjjzen,
erkent de commissie, dat plagerjjen van jonge
door oudere cadetten, niet altooB van schulde-
loozen aard zpn. Streng toezicht en straf
bedreiging moeten daartegen waken. De oadet
Stufikens stierf niet aan de gevolgen van mis
handeling maar tengevolge van longontsteking,
Veel lof wordt toegezwaaid aan de genees-
heeren, bpzonder aan den heer Hoogeboom,
Uit de door de commissie gegeven schets van
het ziekte verloop van dezen cadet blpkt, dat
hp een begin van longlpden had, dat zpn ziek
tetoestand niet verontrustend was, zjjne pleeg
moeder nog op 7 December den geneesheer
vroeg of hjj niet huiswaarts kon keeren en
den 9den had besloten om den volgenden dag
dit te doen, toen in den nacht van 9 op 10
December onverwacht eene darmbloeding een
einde aan het leven van den jeugdigen ljjder
men zeide) omdat hjj bjj ongeluk een crucifix
gebroken had, die bjj het toelatingsexamen den
kinderen gewpde prentjes gaf om des nachts
op het hart te dragenten einde goed te wer
ken en diezelfde kinderen schepten er later
behagen in om haar te kwellen met geveinsd
onnoozele vragen, die haar deden blozen eh
stamelen als een schuldige. Maar de eigen
aardigste was de zoogenaamde geheimzinnige,
een lange, stjjve gedaante, steeds in het zwart
gekleed, met een zwarten sluier. Zp hield
hare klasse altpd half donker, sprak met een
zeer lage stem, zwaaide met een lang dun
stokje en gaf slechts sombere thema's op zjj
was secretaresse van het Begrafenisfonds der
schoolkinderen en men zei dat zp spiritiBte
was, en dat haar kamer, waar nooit een
harer collega's toegelaten werd, met zwart
behangen was, als een sterfkamer.
vervolgd,)
