N°. 88.
134" Jaargang.
1891,
"W oensdag
15 April.
Een drama op school.
Middelburg 14 April.
FEUILLETON,
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.—.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens aüe
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
KERKNIEUWS
UIT STAD EN PROVINCIE.
HIIIELBMIIi: UI! KIM.
Thermometer»
Middelbmg 14 April vm. 8 a. 43 gr.
m. 12 u. 50 gr., av. 4 a. 48 gr. F.
Verwacht N. wind.
Agenten te YhssingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te Goes: A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. Advertentie
yah Nleuwenhtjijzen en te Ternenien M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals dé a
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmae, te Botterdam, de Gehe. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn., te Amsterdam 1 moeten aes namiddags te één nur
r>. i__j r.- -t - - - - -aan net bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen.
Hoofdagenten voor het Buitenlamd: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie,, John F. Jones, opvolger.
Wjj meenen gerust te mogen verzekeren dat
de vergadering, Zaterdag door de Liberale Unie
gehouden, een uitstekend resultaat heeft gehad
en dat de liberale party in den lande daarmee
geluk gewenscht mag worden.
Het beste bewjjs daarvoor is wel de eigen
aardige manier, waarop de anti-liberale organen
den uitslag daarvan meedeelen; en hun ge
voelen erover openbaren.
Daar heeft men b. v. de Maasbode, die als
zjjn indruk weergeeft, dat op die vergadering
van groot verschil van gevoelen onder de
liberalen bleek. «Schier elk artikel van het
manifest bracht" zegt het blad »aan het
licht dat men het wel eens is over hoofdpun
ten, als men die in een enkel woord samenvat
maar dat de meeningen geheel uiteenloopen,
zoodra men tot de toepassing en uitwerking
dier punten overgaat".
Dit is voorzeker al een zeer curieuse opmer
king.
Ons dunkt dat het reeds een groot voorrecht
is, wanneer men in eene party als de liberale,
wier leden meerendeels niet blindelings wacht
woorden volgen maar bjjna elk individueel zjjn
eigen meening heeft, door nadenken verkregen,
het eens is over de hoofdpunten. Wat wil men
meer? De Liberale Unie maakt geen wetten,
die artikelsgewjjze en in bijzonderheden moeten
worden behandeld. Zaterdag was het hoofddoel
van haar bjjeenzjjn een woord tot de kiezers
saam te stellen, dat kort en bondig in alge-
meene trekken de richting aangeeft, waarin de
liberale party zieh zal bewegen; en waaruit
die kiezers kunnen zien, wat zjj van de libe
rale party mogen verwachten.
Bovendien is de bewering van de Maasbode
ook onjuist. Er heerschte wel degelyk over vele
punten eenstemmigheid; wjj wjjzen o. a. op de
arbeids-paragraaf, die aller sympathie verwierf.
Hetzelfde blad zegt verder dat de vergadering,
die door een tachtigtal personen werd byge-
woond, bewees hoe betrekkeljjk klein het getal
was der kiesvereenigingen, die vertegenwoordigd
waren, en hoe »de liberale party in den lande
voor een goed deel te Amsterdam afwezig bleef."
Het is jammer voor de Maasbode dat die
bewering ook zoo deerljjk fiasco maakt. Om
dit te staven halen wy hier even aan dat ver
tegenwoordigd waren de kiesvereenigingen in
Amsterdam (twee), Diemen en Watergraafsmeer;
Hilversum, Koedjjk, Nienwer-Amstel en Weesp,
allen Noord-Holland; Alblasserdam,
Bodegraven, Delft,Dordrecht, Gorinchem, Gouda,
's Gravenhage, Krimpen a/d Lek, Leiden, Loos
duinen, Oudewater, Ridderkerk, Rotterdam
Schiedam, Schoonhoven, Sliedrecht, Woerden,
Uit het Ilaliaansch.
VAN
ÈDMONDO DE AMICUS.
IJselmonde en Zwyndrecht, allen Zuid-Hol
land. Yerder uitU t r e c htde gemeenten
Amersfoort en jUtrechtZeeland: Goes,
M.ddelburg, Terneuzen, Vlissingen en Zierikzee;
Groningen: Groningen (twee kiesvereeni
gingen) en SappemeerFriesland: Har
lingen, Leeuwarden en SneekDrenthe
AssenOverysel: Deventer, Enschedé,
Kampen, Ommen, Steenwyk (twee vereeni-
gingen) en ZwolleGelderland: Aalten;
Apeldoorn, Arnhem, Doesburg, Doetinchem,
Lochem, Neede, Tiel, Winterswyk en Zutphen
Noord-Braband: Bergen op Zoom, Breda,
Zevenbergen; en Limburg: Maastricht en
Roermond.
Ons dunkt: dit is toch een respectabel aan
tal vereenigingen, die vertegenwoordigd waren
Het is waarniet alle liberale kiesvereeni
gingen zjjn nog by de Unie aangesloten
maar dat neemt niet weg dat deze toch met
haar streven instemmenen haar wachtwoord
volgen. Yoor die niet-aansluiting zyn bijzon
dere redenen; en wy houden ons overtuigd dat
na hetgeen de Unie in den laatsten tjjd deed
menige vereeniging, die nu nog van verre staat,
zich tot toenadering zal aangespoord gevoelen
Het Centrum schynt nog boozer over den goeden
afloop der vergadering. Dit blad schryft ten
minste onwaarhedenen vindt in tegen
stelling met de Maasbode dat het manifest te
veel in bijzonderheden afdaalt. Het is moeilijk
het allen menscheD, vooral teleurgestelden tegen
standers, naar den zin te maken.
Yolgens den redeneertrant van het Centrum
gaat het manifest de wereld in, met zyn leer
plicht en persoonlijken dienstplicht tot hoofd
zaak fin fifinicro vrRioi'i—.- - -1
dingen smakeljjk te maken, als afschaffing der
accjjnzen op alle levensbehoeften, kiesrecht voor
den werkman, arbeidswetten enz".
Wie nu slechts even een blik wierp op het
manifest weet dat juist bovenaan daarvan
staan de wenschen der liberale party inzake
kiesrecht en hervorming van ons belasting
stelsel dus juist anders dan het Centrum dit
voorstelt.
Dat de radicale Amsterdammer Dv. N
wel iets of veel vinden zou om de beteekenis
der vergadering van Zaterdag te verkleinen,
was van te voren reeds te zeggen. Het voor
uitstrevend karakter van het ontwerp-manifest
was al voor dit blad met zyn aanhang een
moeiljjk te verduwen teleurstellinghet kwam
zoo geheel in hun vaarwater.
Het blad beweert dat het vooruitstrevende
element in de liberale party op die vergadering
1 zeer gering bleek te zynwant slechts
zeventien stemmen verklaarden zich voor een
verzekering in het manifest dat kiesrechther
vorming het eerste is, wat de liberale party
ter hand behoort te nemen.
Is dit een bewjjs?
De onderwijzeres Faustina Galli verheugde
zich zeer, toen zjj verplaatst werd van de
jongensafdeeling der school Norberto Rosa
naar de meisjesafdeeling der school Savoye
zoowel omdat zjj op de dorpsscholen, waar zjj
vroeger geweest was, bjjna altjjd meisjes
onderwezen had, als omdat op de school Rosa,
in een volkryke voorstad gelegen, de ouders
harer leerlingen bjjna altemaal brandstoffen-
en groentekooplieden waren, die haar het
leven «eer «uur maakten. Niet dat zjj het
volk minachtte (zy beminde het instinctmatig
en uit een christelijk beginsel), maar haar
krachtige geest en fijngevoelig gemoed konden
zich niet gewennen aan die vaders, die met
de handen in de zakken op school kwamen
vloeken over een zoekgeraakte pen, of aan
moeders, die, met de vuisten in de zjjden, op
jiscfywjjTentooB rekenschap kwame» vragen
van een bestraffing' Zjj was onverschrokken
tegenover elk gevaar, doch deinsde terug voor
gemeenheid. Bovendieü was haar de onver
beterlijke ruwe taal van did jongens, die om
zoo te zeggen op straat geboren waren en
opgroeiden, een voortdurende kwelling, evenals
het feit dat haar opvoedkundig werk steeds
gedwarsboomd en verydeld werd doó? de
kwaadwilligheid en de slechte voorbeelden der
ouders. Zjj had een poos geaarzeld, eer zjj
haar ontslag vroeg, doch de doorslag was
gegeven door de brutaliteit van den zoon
eener waschvrouw, die zich by het uitgaan
der school, ten einde zyn tasch terug te krjjgen,
die zy hem by wjjze van straf onthield, van
haar hoed had meester gemaakt en dien bjj
de linten, als een wagen, de vuile trap aftrok.
De nieuwe meisjesschool, dicht by het mid
delpunt der stad gelegen, en bezocht door
achthonderd meisjes, waarvan de minderheid
tot de volksklasse behoorde, behaagde haar
reeds als schouwspel. De groote zaal beneden,
waarin de deuren van acht klassen en van de
kamer der directrice uitkwamen, waar de
ontelbare hoedjes van allerlei vormen, in vier
lange, veelkleurige rjjen langs de muren hingen,
zag er uit als een zaal die bekransd was voor
een feest. En de aanblik van haar leerlingen
in 3a, met al die witte schortjes, die verschil
lende kapsels, met vlechten, met krullen, met
kuifje*, met loihangejjd haar, deze met gekleumde
Kan het blad zich geen andere redenen
voorstellen, waardoor dit aantal stemmen zoo
gering was Wy wel: Er zullen, meenen wy,
tegenstemmers van de motie-Cattie welke
uitspraak wilde laten doen in het belang van
eene onmiddellijke uitbreiding van het kies
recht geweest zyn, die, hoewel voorstanders
van eene eerste behandeling van kiesrecht
hervorming, meenden dat zulk eene verklaring
niet in een manifest te huis behoorde.
Wanneer men deze daarin opnam zou men te
veel getreden zjjn op het gebied der toekomstige
regeering en op het terrein der uitvoering van
het manifest. Bovendien zullen anderen weer
voorzichtigheidshalve, om niet zich te binden,
tegen gestemd hebben. De omstandigheden
toch kunnen het noodzakelijk maken dat andere
zaken dan kiesrechthervorming het eerst be
handeld worden.
Men ziet allerlei redenen kunnen de
tegenstemmers hebben weerhouden mee te gaan
met de bovengenoemde motiede stemming
was dus onzuiver en nog onzuiverder is de
conclusie van de Amsterdammer.
In ieder geval staat die herziening van onze
kieswet als nummer éen op het manifest, wat
al duideljjk genoeg spreekt.
Wjj meenen over het geheel dat juist de meer
vooruitstrevende elementen in de liberale party,
n'en déplaise dat blad, Zaterdag een groote
overwinning behaalden.
Met het Hbld. zyn wy het verder eens dat
vóór alles moest uitkomen het karakter der
liberale party als hervormingspartij, die niet met
vage woorden schermt, maar aan de kiezers,
op een tjjdstip als het tegenwoordige, duidelyk
1-t.va v - - j
wanneer haar de gelegenheid wordt gegeven
haar stempel op het regeeringsbeleid te plaatsen.
»En zoo oordeelde ook de overgroote meer
derheid 61 van de 82 afgevaardigden
toen zy het ontwerp-manifest als grondslag
der verdere beraadslagingen handhaafde.
Daarmede heeft zjj getoond een eind te willen
maken aan alle dubbelzinnigheid en niet be
vreesd te zyn dat de onafhankelijkheid der
kamerleden gevaar zou loopen door het ver
mijden van misverstand onder de kiezers.
>Het was in dat opzicht een zeer gunstig
teeken, dat de minderheid aan het slot der
vergadering van 21 was geslonken tot 7. De
meesten der dissidenten toonden doordrongen
te zyn van het besef, hoezeer het voor de
kracht eener party noodig is dat de minder
heid zich onderwerpt aan de besluiten der
meerderheid. Yooral thans is zulk een houding
een levensvraag voor de liberale party, die
geheel alleen staat tegenover alle andere, en
enkel kans heeft by de stembus te overwinnen,
als zjj zichzelve niet splitst in allerlei tinten
en nuances van tinten."
Dat die overtuiging de overhand kreeg iB
De gure maand Maart heeft in 1891 minder
in de ryksschatkist gebracht dan in 1890 het
geval was. Het verschil is ruim 4 ton.
Meer gaven de invoerrechten 61.000) we
gens de groote levendigheid van het verkeer
na den strengen winterde loodsgelden waren
echter f 3700 lager. Ook de accynzen gingen
160.000 vooruit, waartoe echter schier uit
sluitend het gedistilleerd meewerkte.
Lager waren de ontvangsten uit de directe
belastingen (grootendeels grondbelasting) bjjna
i vooral zegel en registratie) en domeinen
290,000.
Dientengevolge is het derde deel van een
millioen, dat de twee eerste maanden bjj het
vorige jaar vooruit waren, geslonken tot on
geveer 60,000. (Hbld.)
lintjes, gene met-bonte kousen, was veel aar
diger dan die van vroeger, in de meisjes klassen
der dorpsschool. Er was op deze school een
zekere welriekende geur van omade, verborgen
bloemen en versch strykgoed, die haar opwekte,
evenals de geuren in een tuin. Maar het meeste
pleizier had zy om die meisjes morgens op
school te zien komen, in groote en kleine
groepjes, de geheele straat vullende en zonder
ophouden babbelende. Een vijftigtal tus-
schen de elf en dertien jaar, met korte
ljjfjes en lange beenen, recht op en van
het hoofd tot de voeten geljjk aan aan-
gekleede kapstokkenandere, kleinere doch
met grappig ronde vormen, als een ingedron
gen vrouwtje, waaraan de natuur niets meer
te doen had dan haar een duwtje naar boven
te gevenbjjna volwassen dametjes die haar
portefeuilles achteloos aan den neerhangenden
arm droegen, en schenen te kennen te geven
Let wel, heeren, dit is het laatste jaar dat ik
hier mede loop 1 en voorts honderden kin
deren van allerlei stand en leeftjjd, gekleed
en uitgedost volgens de zonderlingste verzin
seis der moederlijke jjdelheid en vindingrijk
heid, met groote veeren op de hoeden met
misplaatste, smakelooze strikken, met boeze
laars, waarop in groote roode letters de namen
gemerkt warenmet ljjfjes van verschoten
fluweel, met jakjes van linnen of neteldoek
gemaakt, met schoenen, schoentjes, muilen of
nette laarsje», met mofey van kattenvel en
het belangrjjktte, wat van de Zaterdag gehou
den vergadering der Liberale Unie valt te
boekstaven.
Dr. Schaepman beweerde onlangs dat het
manifest door de liberalen zelve is onder
handen genomen op eene wjjze, welke niet van
eerbied getuigt.
De vergadering van Zaterdag heeft het tegen
deel bewezen. De liberalen hebben met ernst,
zooals het vryen mannen betaamt, het mani
fest bekeken, behandeld en besproken; en ten
slotte hun eerbied getoond voor de kracht en
den invloed van zulk een stuk door eene bjjna
eenparige vaststelling, die op de kiezers in
Nederland niet anders dan een goeden indruk
kan en moet maken.
moord in zyn slaapkamer gevonden. De moord
moet in den voorgaanden nacht gepleegd zyn;
de aanleiding tot deze misdaad wist men niet
mede te deelen, terwjjl men den dader of de
daders nog niet op het spoor is.
Bjj kon. besl. zyn, zooals nog in een deel der
oplaag van ons vorig nommer is gemeld, be
noemd: J. L. Marcusse tot djjkgraaf van het
waterschap Onrustpolder; A. Brnggeman| tot
gezworen van het waterschap Baarland c. a.
N. Kodde tot djjkgraaf van het waterschap Oud-
KempenshofstedepolderA. Op 't Hof tot ge
zworen van het waterschap Oud-Wolphaartsdjjk.
Luidens bericht uit Kota-Radja aan de Jstva-
bode is de topographische opname van Groot-
Atjeh in haar geheel voltooid. De kaarten
zyn naar Batavia opgezonden om bjj het topo-
graphisch bureau aldaar te worden samenge
steld.
Ten einde by mogelyk te maken excursiën
in het Edische het terrein in zyn geheel te
kennen, zyn de opnemerB door den gouverneur
derwaarts overgeplaatst om met den meesten
spoed de terreinopname te beginnen. Daarom
is te geljjker tyd eene compagnie van het 3p
bataljon infanterie van Kota-Radja naar Edi
vertrokken met opdracht om niet alleen bjj
de opname de opnemers te dekken, doch ook,
om door het maken van groote verkennings
tochten, zich van den toestand en de gezind
heid der bevolking op de hoogte te stellen.
Yolgens het <Soer. Hbld. is Zaterdagmorgen
7 Maart de heer Bekking, administrateur der
suikerfabriek Djatti Ngandjoek, gruweljjk ver-
kousen met gaten, met jongensmutsen en met
nonnenkapjes, met rokjes als danseresjes en
groote krageneen mengelmoes van weelde en
armoede, van kleine jjdelheden en bekoorljjke
overdrijving; in éen woord van onbewuste co-
quetteriën in het klein, die haar vaak met
tranen in de oogen deden glimlachen.
Haar bljjdschap werd echter reeds de eerste
dagen getemperd door de directrice, een groote
▼rouw van omstreeks vjjf en veertig jaar, een
soort van brigadier van de carabiniers, deftig
gekleed, gestoken in een stjjf eorset, dat haar
als een stalen harnas omsloot, met een grooten
zwarten hoed, met ontzagljjke zwarte veeren
getooid, waardoor hjj veel op een katafalk ge
leek, op het hoofd. Zjj was innig overtuigd
dat geen vrouw ter wereld hooger stond dan
de directrice eener gemeente-school hoog
stens de koningin van Italië. Zjj had onder zich,
gelyk zjj placht te zeggen, achttien onderwij
zeressen in de hoofdafdeeling en veertien in
twee hulpscholen, en men beweerde dat zy die
eiken dag bjj het opstaan en het naar bed gaan
met onuitsprekelijk welgevallen op hare vingers
telde. Zy was zeer gevreesd by de leerlingen,
die zy door tikjes met haar parapluie op een
rjj zette, en waarvan niemand haar ooit een
had zien streelen; zy bejegende jonge schoone
moeders met byzondere bitsheidvoorts was
zjj uiterst streng ten opzichte der kleeding
b»r*r onderwijzeressen, die gee» opzichtige
Heden herdacht de heer G. C. Boomer
zyn 30-jarig verbljjf als predikant in de ge
meente Ritthem. De leden der verschillende
corporatiën betoonden hem hunne belangstelling
met dit feit door hem niet alleen hunne wen
schen maar ook een stoffeljjk bewjjs van hoog
achting en vriendschap ter herinnering aan
te bieden.
Dezelfde predikant, die tevens praeses van
het classicaal bestuur van Middelburg is, her
dacht dezer dagen zjjne 25 jaar onafgebroken
lidmaatschap van dat bestuur.
Bjj de Zondag te Westkapelle gehouden
tienjaarljjksche stemming, volgens art. 6 van
het Synodaal reglement, door wie de beroepen
van predikanten, benoeming van ouderlingen
enz. zal plaats hebben, werd met 64 stemmen
beslist dat dit zal geschieden door den kerke-
raad. Er verklaarden zich 37 stemmen voor
het kiescollegie.
Aangenomen het beroep naar de her
vormde gemeente te Axel door den heer J. B.
Th. Hugenholtz te Zuid Beierland.
Tot de gedurende het eerste kwartaal
van 1891 aan het bureau voor scheikundige
onderzoekingen te Middelburg aangeboden
monsters behoorden 13 monsters regenwater,
waarvan 1 loodhoudend bevonden werd, 5 min
of meer onrein en 6 zuiver. Van 2 monsters
crétonne bevatte geene schadeljjke kleurstoffen.
Heden zyn de werkzaamheden voor het
bouwen van den toren der duinwaterleiding
alhier, door eene nieuwe ploeg arbeiders, hervat.
Aan een diner, dat Woensdagmiddag te
zes uren ten huize van den burgemeester van
Vlissingen, den heer Tutein Nolthenius, zal
plaats hebben, zyn o. m. ook de leden van den
gemeenteraad en den secretaris genoodigd.
Door de handboogschuttery Claudius Civilis
te Colynsplaat is besloten tot het houden van
een concours op 1 Augustus a. en wel op den
lossen vogel naar vaste pryzen. Tevens zal een
prjjs uitgeloofd worden van f 5 voor het verst
afkomend gezelschap uit niet minder dan 4
schutters bestaande.
De gemeenteraad van Yzendyke hield
Maandag voormiddag eene vergadering, waarin
J. Coljjn te Groede benoemd werd tot onder»
wjjzer aan de openbare school no 2 (Klakbaan).
Op de aanklacht van den raad tegen den
voorzitter wegens vervalsching der notulen
was van wege den minister van binnenland-
sche zaken antwoord ingekomen van den com
missaris des konings, waarin werd te kennen
kleuren mochten dragen; noch te korte rokken;
noch te groote hoeden, noch bloemen in hei
haar, noch krullen, noch welriekende geuren.
Wie éen minuut te laat kwam hield zy, zon
der een woord te spreken, het horloge voor.
Zy verlangde dat allen eer zy de school ver
lieten zich by haar vervoegden om te vragen
of er iets van haar dienst was.
Zjj gedoogde niet dat zjj brieven op
school ontvingen, of met huppelende pas
sen liepen, of elkaar op Engelsche wjjze de
band gaven. Zjj had een manier van kjjken ala
iemand, die gelooft veel kracht in haar blik
te bezitten, en sprak met afgemeten, welge
kozen woorden, bjj eiken volzin rustende, als
om te hooren boe die in het gemoed van den
hoorder viel.
Over hare kunde kon niemand oordeelen,
zoodanig was die verborgen en beschermd door
de deftigheidmaar de leeraressen beweerden
dat zjj nooit een boek las, omdat zjj zóó ver
vuld was met zich zelf, dat er toch nooit een
nieuw denkbeeld of een nieuwe opvatting in
haar brein kon opgenomen worden. Zjj werd
uitstekend ter zjjde gestaan door de portierster,
een forsch gebouwde, sterke vrouw, met den
gang van een eend; die verdacht werd een
spion te zyn en iedereen schrik aanjoeg. Wanneer
twee leeraressen een praatje durfden maken
vóór zy zich naar de klasse begaven, ging zjj
vlak by haar staan, met haar breikous in de
hand en keek kaar recht in het gelaat,
