N°. 79. 134° Jaargang. 1891, Zaterdag 4 April. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.' Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 3 April. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. lllDillllUltl.M lil ill RANT. Tlierm ometer. Middelburg 3 April vw. 8 u. 39 gr. m. 12 u. 48 gr., av. 4 u. 52 gr. F. Verwacht Z. O. wind. Agenten te Vlissingen: P. G. de Yeï Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peul, te Zierikz.eeA. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nietjwïnhuijzen en te Terneusen M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmad, te Rotterdam, de Geer. Beltneante, te 's Gravenhage, en A. de da Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. A dvertenttën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zpn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen. Naar aanleiding van de op koloniale aangele genheden betrekking hebbende paragraaf van het ontwerp-manifeBt der Liberale unie wijst de heer G. E. V. L. van Zuylen in de Indische tolk uan het N. v. d. D. erop dat het al dade lijk bp hem »een minder goeden indruk maakte dat men die paragraaf eerst vindt aan het slot en dan nog in een vorm, die meer aan een toevoegsel dan aan de behandeling van een zoo voornaam deel onzer staatsleer doet denken". Niet op het groote belang, dat Nederland zelf heeft hp het behoud en den bloei zpner bezittingen wordt er gewezen, maar op de dringende plichtendie het heeft te vervullen als koloniale mogendheid. De heer Van Zuy len cjjfert die pliohten niet weg en de liefde voor onzen bruinen broeder is bp hem niet minder dan bp den meest oprechten aanhan ger van het christeljjk bewustzjjn, maar hp acht het niet minder zaak, om zonder onderdruk king van den overheerschte ook op eigen be lang te letten en maatschappelijk is zjjn kolo niaal programma daarom niet geheel hetzelfde als dat der Liberale Unie. Hp zou de Indische paragraaf als volgt willen Btellen Behalve in de nooden en behoeften binnen de grenzen van het rjjk in Europa heeft Neder land als koloniale mogendheid, zoowel in Oost- als in West-Indië, nog in andere nooden en behoeften te voorzien. Ook de beide deelen van het rpk in Azië en in Amerika, bieden een ruim veld aan voor een vooruitstrevende staatkunde. »In de eerste plaats worde alles ten koste gelegd aan de beëindiging van den noodlot- tigen en gevaarlijken Atjeh-oorlog en in ver band daarmede worde met de ernstige verbe tering van leger en vloot in Oost-Indië niet langer getoefd 1 »Er worde gestreefd naar gestadige vermin dering van den druk, op de inlandsche bevol king gelegd door heeren- en cultuurdiensten, en naar verbetering van den economischen toestand, door het aanmoedigen van indivi dueel grondbezit en den onbekrompen aanleg van nuttige irrigatiewerken. •Met vasten tred worde, zoowel op Java alB in du zoogenaamde buitenbezittingen, voortge gaan op den weg van bevordering van parti culieren landbouw en van particuliere npverheid, ook door het daarstellen of in het leven roepen van de nog op vele plaatsen ontbrekende goede gemeenschapsmiddelen. •Het opium-misbruik worde door doelmatige en krachtige maatregelen te keer gegaan. Om dat alles mogelpk te maken is een afdoende wet tot scheiding der financiën van het moederland en van Oost-Indië een eerste vereiBchte. •Zoowel bp de inrichting als bp de uitvoering der bestuurstaak worde gelet op een gepaste decentralisatie." In de beide kiesvereenigingen, waarvan de heer Van Zuijlen lid is, was geen gelegenheid om zpn denkbeelden hieromtrent te doen ken nen en dewpl het toch doelmatig is, dat de afgevaardigden ter vergadering van 11 April de meening kennen van de gansche liberale partp en hp de overtuiging durft hebben, dat er velen in het rpk der Nederlanden zpn, zoo- Wel aan deze als aan de andere zpde van den evenaar, die er in den grondslag over denken als hp, geeft hp bovenstaand ontwerp van een koloniale paragraaf. Hjj schrpft daarbp geen memorie van toe lichting, omdat ze te vinden is in de me nigte geschriften van lateren en ook van vroegeren tpd over koloniale belangen, en grootendeele ook in het archief en in de wer ken van het Indisch Genootschap. Wp willen gaarne meewerken om deze open baring van den heer Van Zuylen'meer hekend te maken, ook in onzen lezerskring omdat wp met hem overtuigd zpn dat velen waaronder wp ook ons zeiven rekenen over de aange geven punten denken zooals hp. Maar wp mogen toch de opmerking niet achterwege honden dat met ruik eene uitvoe rige omschrpving van verschillende punten van staatsleer het manifest van de Liberale Unie zpn karakter zou verliezen. Daarmee toch wil men alleen in algemeene trekken aange ven wat de liberale partp als richtsnoer vóórhaar beleid wil volgen. In zulk een stuk in details treden heeft zjjne bedenkelpke zpdewant een vprkiezings-manifest moet wil het doel tref fen en gelezen worden door de kiezers kort en bondig zjjnterwpl elke afdaling in bijzon derheden een te groote band wordt voor de toekomst, waarin de omstandigheden kunnen dwingen tot een verandering van gedragslijn zonder dat daarvoor een algemeen be ginsel behoeft prijs gegeven te worden. De kortheid en de beknoptheid van het ont werp manifest was daarom in onze oogen zulk eene groote deugdin er was bovendien, ge- looven wp, bp de ontwerpers ervan geen kwestie van achteruitzetting of miskenning der be langen van onze koloniën, toen zij ook de desbetreffende paragraaf kort maakten en aan het slot van dat manifest plaatsten. Ware men daarin overgegaan tot omschrpving van de punten van beleid, tegenover Oost- en West-Indië te volgendan had men dit even zeer moeten doen ten opzichte van andere kwesties van staatsbeleid, daarin genoemd en er zou dan een boekdeel te vullen zpn geweest. In een geregelden gedachtengang lag het tevens dat eerst werden behandeld de punten, ons land rakendeen daarna gesproken werd over hetgeen men verlangt dat ten opzichte van onze koloniale bezi ttingen worde verricht. Naar aanleiding van het incident-Land en de jongste^ opheldering omtrent het feit dat ge noemd lid der Tweede kamer niets te maken had met het verspreiden der door hem geschre ven stukken onder de bemanning van onze oorlogsvloot, vraagt de Amsterdammer (D. v. N.) of de fouten, door den heer Dyserinck begaan, nu ook hersteld zullen worden. Zal de heer Land nu wel bevorderd worden Zal de heer Van Rossum, die zonder eenige aanleiding gepensioneerd werd de plaats rui mende voor Dyserinck zelf hersteld worden in zpn rang? Zal de heer Verboom, die bekwame en niterst verdienstelijke officier van administratie, ge plaatst wprden waar bp behoort •Dit alles eischt aldus besluit het blad het beleedigd rechtsgevoel der natie. Het is niet genoeg, dat een nieuwe minister een eind heeft gemaakt aan het zoo sterk afgekeurde régime, maar het is noodig, dat weder goed gemaakt worde, wat misdreven zp. Dit alleen kan het vertrouwen herstellen bp de marine, maar niet bp de marine alleen, ook bp bet volk, dat zich zoo warm voor deze zaken geinteres seerd heeft. Minister Kruys toone recht te willlen en den moed te bezitten zpn plicht te doen." De heer Adama van Scheltema, predikant te Londen, verzoekt het N. v. d. D. nog eens nadrukkelijk te waarschuwen voor de gevaren, verbonden aan het aannemen van betrekkingen, door te antwoorden op advertentiën in de Engelsche bladen. Hem waren kort na elkan der weer twee gevallen voorgekomen van jonge meisjes, die op het punt stonden naar Londen over te komen, om, na gevoerde corresponden tie, een betrekking te aanvaarden. In beide gevallen bleek bp ingesteld onderzoek, dat den meisjes een strik gespannen was, waaruit zp wanneer zp eenmaal in Londen waren gekomen, moeilpk zich zouden ontward hebben. Beide advertentiën hadden adressen in het Westend opgegeven, een gedeelte van Londen, dat als zeer aristocratisch bekend, vertrouwen inboe zemt. Maar men vergete niet dat datzelfde Westend ook door straten en stegen van zeer Biecht allooi doorsneden wordt. Betrekkingen voor dames moeten niet ge zocht worden door advertenties, maar door bemiddeling van betrouwbare agencies. Als zoodanig geeft de heer Scheltema op Mrs. Stevens, Micklegate, York, Engeland, Madm. Aubert, Regentstreet, London, W. Een goed •home", van waaruit men zelf pogingen doen kan om een betrekking in En geland te vinden, isMiss Ryffel, Bienvenue Talbot Road, Buyswater, London W. Tegenover de zonderlinge bewering van de te Paramaribo verschijnende Volksbode dat zpn redactie van een conflict tnsschen den gouverneur van Suriname en den procureur-generaal niets bekend is, verdient wel de aandacht de bewe ring van de West-Indiër dat de openlpke twist tusschen beide autoriteiten de tucht onder het politiepersoneel doet verdwpnen. Algemeen schijnt men dus beter op de hoogte te zijn dan de Volksbode; en reeds de wétenschap van het conflict kan niet anders dan ongunstig werken op het prestige van de hoogste magistraten. •Maar de wpze, waarop door den gouverneur openbaarheid aan dat conflict wordt gegeven^ verergert, zegt Be West-Indiër, in hooge mate den ernst van dien toestand. •In het begin van Februari kon men dagen achtereen verscheidene politiebeambten het gouvernementshuis oit en in zien gaan, die daar door den gouverneur in verhoor werden genomen tegen hunnen chef. Dit was genoeg om het prestige van den procureur-generaal geheel te niet te doen, en het heeft zjjne uit werking niet gemist. •Onder het volk hoort men allerlei glossen van bespotting over dit rampzalig krakeel. Zelfs werd dezer dagen, naar 'elands wpze, een nieuw in den handel gebrachte hoofddoek met zinspeling op den naam van den procureur- generaal, naar die ruzie gedoopt, met de ruwe schertsPikien kauw boekoe Granman, »het Kalf heeft den gouverneur gestooten". Het volk vermaakt en verlustigt zich met dezen twist ten koste der waardigheid van het ge zag, maar schjjnt zjjne sympathie te schenken aan den procureur-generaal, wellicht omdat deze door den gouverneur met grenzeloos mis bruik van zpn hooger gezag, zoo grovelpk openlpk wordt gekwetst en beleedigd." Bp kon. besl. is, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd gemeld, tot burgemeester van 's Gravenpolder benoemd J. Risseenw. Verder is benoemd tot notaris binnen het arr. Alkmaar, ter standplaats Medemblik, A. K. Ninaber, candidaat-notaris aldaar. Tot ontvangers der rijksbelastingen zpn, be halve de gisteren reeds genoemde heeren, nog benoemd Te Rjjp c. a. J. Van der Zee, boekhouder ten kantore der invoerrechten en van den accjjns op de suiker te Amsterdam; te Nieuwkoop c. a. E. L. W. Van der Putte, ontvanger te Beilen c. a.; te Lochem c. a. C. H, Engels, ontvanger te Schermerhorn o. a.te Doetinchem e. a. W. B. de Bruyn, ontvanger te Real te c. a., met intrek king zpner benoeming tot ontvanger derzelfde middelen; te Kralingen c. a. C. J. Houwing, ont vanger derzeltde middelen te Oud-Bejjerlandc.a.; te Baarlo (gemeente Maasbree) c. a. W. J. Schaafsma, ontvanger te Diever c. a.te Don gen c. a. J. Hanegraaff van der Colff, ontvanger te Buiksloot c. a.te Heeg c. a. (residentie Ylst) K. De Graaf, ontvanger te Workum c. a. te Ridderkerk c. a. E. Smilde, commies ter inspectie te Maastricht; te Gouda (buitenge meenten) A. L. Thierens, ontvanger te Wol- vega c. a.te Hees c. a. M. G. Van den Berg van Saparoea, ontvanger te Terborg (gemeente Wisch) c a.te Beilen o. a. F. J. De Haime, surnumerair uit de inspectie Maastrichtte St. Pieter M. G. H. Andriessen, surnumerair uit de inspectie Rotterdam en te Ittervoort c a, H. J. Hamer, surnumerair uit de inspectie Arnhem. Dit Amsterdam schrpft men ons: Onder leiding van zjjn eere-voorzifter, den burgemeester mr G. van Tienhoven, hield het genootschap Liefdadigheid naar vermogen Don derdagavond zjjne 20e algemeene of jaarver gadering, die door een groot getal leden, dames en heeren, werd bpgewoond. De voorzitter opende de bpeenkomst met een korten welkomstgroet, waarna de secretaris, de heer J. S. F. Blankenberg, het jaarverslag uit bracht, waaruit o. a. bleek dat 632 personen aan werk werden geholpenaan 214 personen werd een renteloos voorschot verleend, ver nieuwd of aangevuld, tot eon bedrag van 18,817aan 1136 gezinnen werd door een losse gift stenn geboden ad 18,671510 ge zinnen werden geregeld wekeljjks of maande- ljjks ondersteund ad 35,034. Een groot aantal personen werd door het verstrekken van voedsel, dekking en eenig geld buiten het bedelaars- gilde gehouden, waaraan 12000 werd besteed, en 1956 gezinnen zpn den barren, langen winter doorgeholpen waarvoor f 82000 werd ont vangen. 150,532 werd voor a men zorg uit gegeven. Een van de belangrijkste deelen van den arbeid van het Genootschap is geregelde gel delijke ondersteuning, waarvan de winterbe- deeling een onderdeel is, en daaruit werden o. a. een groot aantal goederen in natura ver strekt als 348 hemden, 547 paren schoenen, 331 onderbroeken, 132 borstrokken, enz. enz. aan 117 mannen, 349 vrouwen en 490 kinde ren, terwpl tot wering der bedelarjj honderden kaartjes werden afgegeven voor soep en andere eetwaren. De buitengewoon strenge winter van 1890/91 maakte buitengewone maatregelen tegen honger en koude noodzakelijk. Aan de dagbladen, die dadelpk aan de nitnoodigingomdengewenschten stenn te bieden gehoor gaven, wordt een warm wpord van dank in het verslag gebracht, an aan dien steun iB het voornamelijk toe te schrjjven dat van 18 Dec. tot half. Februari de kapitale som van 82.000, waaronder ver- j schillende recht vorstelijke gaven, toevloeiden. Hoe dat geld besteed is, hoeveel leden en oud leden toen op onderzoek uitgingen wordt hierna in bijzonderheden medegedeeld alsmede enkele tafereelen van de toen heerschende armoede. Bjj een bezoek van zooveel en zoo groote armoede, verklaarde een lid der commissie van onderzoek, komt men gedrukt tehuis en dit laat onwillekeurig diepen indruk achter." Bjjna 2000 gezinnen werden geholpen. Maar ook menigmaal trachtte men de commissie te mis leiden, waarvan nu enkelen uit vele voorbeelden worden aangehaald, waaruit weêr zonneklaar bljjkt hoe noodzakelpk het is altjjd een onder zoek in te stellen naar den toestand van een gezin. De financiën kwamen in ietwat beteren toestand dan in 1889. Behalve de gewone contributiën van leden, donateurs en donatrices, wier getal klom tot 5244behalve de giften in eens die in groote getale toevloeiden, ontving het genootschap vele en verschillende bewjjzen van belangstelling, waaronder een geschenk van een Hollandsche dame in het buitenland van 1000. Aan legaten werd 2000, door schenkingen 4350 ontvangen, terwjjl de inzameling op Hemelvaartsdag of Liefdadigheidsdag f 11.333 opbracht tegen 7082 in 1889. Daaronder waren ditmaal een paar groote giften, goud en zilver, maar uit het feit dat er 2150 kwartjes, 4550 dubbeltjes, 3009 2J ct. stukken en 11410 centen in de 612 bussen gevonden werden, maakt het bestuur de gerechtigde gevolgtrekking dat een zeer groot getal een penningske offerde. De jaarlpksche circulaire, door 32 ingezetenen van allerlei kerkelijke en politieke richting onderteekend, bracht een nieuwe jaarlpksche contributie van 2042 en van giften in eens 4633 op. Waar het bestuur inlichtingen uit andere gemeenten noodig had, werden die welwillend door burgemeesters verleend. Bjj 57 gemeente besturen werden die gevraagd en verkregen. Aan het einde zpner belangrjjke mededeeling gekomen, zegt de verslaggever, dat het bestuur tot de overtuiging is gekomen dat de oude wegen verlaten en nieuwe moeten opgezocht worden. Het werk der armenzorg op zich zelf reeds uiterst moeilpk, is te groot en te omvangrijk geworden, om het met blpvenden goeden uit slag te kannen doen. Hoe dan te voldoen aan de steeds hooger klimmende eischen Moet het Elberfeldsche stelsel getrouw worden nagevolgd, of moet de particuliere werkzaam heid loopen in het gareel van gemeente of staat? Hierover zal beraadslaagd worden, doch in welken zin ook de oplossing gegeven wordt, onmogeljjk zal zp zpn nit te voeren zonder de persoonlijke medewerking van honderden. Yeel mannen en vrouwen met kloek verstand en groote toewjjding zpn nu reeds, maar zullen dan nog meer noodig zpn. Armenzorg heeft vpf zaken getrouw te betrach ten lo. Ditsluitend helpen met kennis van de zaak, verkregen door grondig onderzoek. 2o. Hen, die het verdienen, spoedig, juist en met toewjjding ondersteunen. 3o. Verhinderen dat onverstandige aalmoezen aan onwaardigen worden gegeven. 4o. Overal waar dat mogeljjk is ipderen hulpbehoevende tot zelfstandigheid op te wekken. 5o. Vooral er voor waken dat kinderen tot stumpers opgroeien. Voor dien arbeid is alleen hjj of zp geschikt die bereid en in staat is er zich geheel aan te wjjden. Hoe moeilpk ook, toch hoopt het be stuur vele zulke stadgenooten te vinden. woordigd, Corot, DaubignyDiaz, Duprè, de grootmeesters van het moderne'-' landschap, Rosa Bonheur, Henner, met hun eenige opvatting van wat »licht" is, GérSme, Kaemmerer, Pasini met hunne zoo fijn en zorgvuldig gepenseelde stukken. Ons land wordt vertegenwoordigd door Jozef Israels, Jacob Maris, Bosboom, Mauve, Mesdag en Blommers, met hunne krachtige uiting van lieht en tinteling, leven en gevoel. Reeds een eenvoudige opsomming van het overige zou ons voor dit bestek te wjjdloopig doen zpn, want haast ieder stuk dingt telkens afzonderljjk naar den voorrang, zoo in de volste kracht en rijpheid als het ons de talen ten van zpn schepper te genieten geeft. Het geheel is de belangstelling van het kunstlievend publiek overwaard. Naar aanleiding van het tienjarig beslaan der rijkspostspaarbank door P. JF. du Bois, hoofdcommies der Bank; is de titel van een werkje, dat te Amsterdam verscheen bp den heer H. Gerlings. Het bevat eene beschouwing, door den heer Du Bois geschreven in de Vragen van den Dag, en welke thans door den schrjjver is gewijzigd en aangevuld. Aan mejuffrouw Maïie Vink, de bekende aardige actrice bjj het gezelschap der heeren Le Gras en Haspels te Rotterdam, was Woensdag avond, bjj gelegenheid van hare benefice-voor- stelling eene zeer aangename verrassing bereid. In de eerste plaats was de schouwburg tot aan den nok toe gevuld in het orkest waren extra zitplaatsen aangebracht, terwjjl bovendien velen wegens plaatsgebrek moesten afgewezen worden. In de tweede plaats werd haar, met het oog op haar ophanden zijnde huwelijk met den heer Van Eysden, namens 151 vrienden van het nationaal tooneel en getrouwe schouwburg bezoekers, een compleet ameublement aange boden. Dat de beneficiante ook rjjk met blo.- men werd begiftigd Bpreekt van zelf. Wjj ontvingen heden een catalogus, die bjjzonder de aandacht van kunstliefhebbers verdientniet minder dan de verkooping waarop hjj betrekking heeft. Dinsdag 14 April toch zal te Amsterdam in de Brakke grond, onder directie der heeren C. F. Roos Co., de verkooping plaats hebben van een collectie moderne Bchilderpen, eigendom van den heer P een Haagsch liefhebber Zooals de rpk uitgevoerde en met zorg be handelde catalogus, met zjjn 28 reproductiën, reeds dadelpk te kennen geeft, staan wjj hier voor een kunBt-auctie, belangrijker dan sinds jaren hier te lande plaats vond. Parjjs, Londen, zelfs Amerika, honden het oog op deze ver kooping gevestigden met nog veel meer belangstelling de Nederlandsche kunstwereld die er haar eigen groote meesters, naast de Franschen, te genieten vindt, in al hun kracht en volle ontwikkeling. Wat de buitenlandsche kunstenaars betreft noemen wp, als jn deze collectie vertegen Benoemd tot hulponderwijzer aan de school van den heer J. Bevelander Schoo te Groede de heer H. de Hullu, onderwpzer te Zuidzande. Volgens het Schoolblad zullen alle kweeke- lingen van het 4e studiejaar a/d. rijkskweek scholen, na het behalen der onderwijzersakte, met 1 Mei die inrichtingen moeten verlaten; niet meer, zooals in de vorige jaren, zullen zjj, die den gymnastiekcursus volgden, tot 1 Juli mogen bljjven, om zich voor het examen in de gymnastiek (niet in de orde- en vrpe oefeningen voor te bereiden. De heer Smit, die door den gemeenteraad van Apeldoorn als leeraar aan de H. B. S. aan den dpk werd gezet, omdat hjj zich te veel met politiek bemoeide en socialistische neigingen vertoonde, is voor den tpd van éen jaar benoemd tot leeraar aan de H, B. S. te Warfum. Op een Dinsdag te Amsterdam door de Unie Een school met den Bijbel gehouden ver gadering, waarschuwde de heer J. E. N. baron Schimmelpenninck van der Ojje, president, tegen versnippering van krachten, vooral met het oog op hetgeen de heer Malcomesius e. a. te Rotterdam hebben tot stand gebracht. In de plaats van de aftredende leden, dr A» Koyper en ds A. Brummelkamp, werden geko zen de heer jhr mr W. H. de Savornin Lohman, hoogleeraar aan de Vrije universiteit, en ds T. Bos te Bedum. Te Utrecht hield Woensdag de zg. schoolraad eene bpeenkomst, waarin de heer H. Pierson presideerde en de secretaris meedeelde dat 229 scholen zjjn aangesloten. Te Vlissingen overleed Donderdag de heer H. Louman, wiens dood een groot verlies is voor den maatschappelpken kring, waarin hp zich hoofdzakelijk bewoog, maar ook in menig opzicht voor de publieke zaak. Van het begin der oprichting van de maat schappij De Schelde was hjj daaraan verbonden; hjj vervulde daar de betrekking van eersten boekhouder tot groote tevredenheid der directie, die door het overlijden van den heer Louman een trouw en werkzaam, in 't kort een uitste kend ambtenaar verliest. Waar vérder in Vlissingen het een of ander verricht moest worden in bet belang der ge meente; of waar zg volksbelangen te behar tigen vielen, daar vond men in den heer Louman steeds een hulpvaardig, een pverig

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1