N°. 76. 134e Jaargang. 1891, Woensdag 1 April. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Middelburg 31 Maart ""f8"8 LETTEREN EN KUNST. UIT STAD EN PROVINCIE. MIDDELBURGS E COERANT. Tliermometer. Middelburg 31 Maurt vni. 8 u. 38 gr in. 12 u. 44 gr., av. 4 u. 42 gr. F- Verwacht verant. wind. LP'Zoon, te Goes: A. A. W.Bolland, te KrniningenF. v. d. Peul, te ZierikzeeA.C.deMooij, te TholenW. A. advertentie bureauTir r Tvfl Vi 1)11 ,0N®E',Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de aavenentie-burean s van Nugh Van Ditmak, te Botterdam, de Gebb. Belinfante, te 's Gravenbage, en A. de la Mak Azn., te Amsterdam. g n en voor het Buitenland: te Parpa en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willon zjj des avonds nog worden opgenomen. De Vaderlander orgaan van dr A. W. Bronsveld - wjjdt aan het concept-program, door het Centraal comité van anti-revolutwnnaire kiesverenigingen in het licht gegeven eene be- schouwing, onder het opschritt perste stoot m den horen." Daarin worden vooral ook de door ons be- sproken artikelen 3 en 4 ten sterkste bestreden. Het blad scbrjjft daarover ,De godsdienstvrede is in ons land met ve - stoord, en behoeft niet .hersteld" te worden Sinds vier jaren is er een woelige groep du - genaamde .doleerenden", die een aanslag heelt gepleegd op de goederen der Ned. Herv. ker Die aanslag is mislukt. De eigenaardige .rechtsbeschouwing" waarop de orders van dat oproer zich beriepen, is door onzerechter lijke macht van het Noorden tot net Zuiden des lands, door de laagste en de hoogste rech. terljjke collegies als ongegrond onhoudbaar afgewezen; daarover zjjn natuurlpk de do renden ontevreden, maar hiermee ,s met godsdienstvrede in ons land verbroken^ 1ver- Led, dat vele veroordeelden geen vrede hebben Lt de .rechtsbeschouwing" van onze rechter maar is dat een grond, om te zeggen, dat de maatschappelijke vrede moet worden hersteld? Men moet er tegen waken, dat men het spraak^ eebruik van de Standaard niet overneemt. Lr bestaat in ons land waarlijk godsdienstvrede Hiemand wordt om zpn geloof vervolg o bemoeieljkt. Dit blpft waar, ook al is narti, der doleerenden niet tevreden. -Het zal mjj verwonderen of leden onzer Ned. Herv. kerk hier adhesie zullen betuigen „f „rt 4 van dit concept. bedoeld wordt allereerst van de theologische faculteit aan onze universiteiten, dan van juridische faculteit - en eindelpk de onde, tane van die universiteiten zelve. Ook hier kunnen roomschen en radicalen samengaan. Wil men niet, dat de zich noemende »Vrpe Universiteit" en weldra de roomsche semina ries en inrichtingen voor hooger onderwps het recht verwerven om onze aanstaande rechters en doctoren te vormen, wil men het onafhan kelijk karakter onzer Hoogescholen bqjven erkennen als waarborg tegen kerkelpke over- ban men met dit art. 4 zich heerschwg, dan Kan me „iet vereenigen en mag het ook met doen. ,Art 5 is - zoo luidt het verder in de Vaderlander - eveneens zeer geschikt, om aan Boomsch-katholieken te behagen. Het opent zelfs het uitzicht op beschermende rech en ,De heer Mackay, de minister van koloniën, *a8 voorheen een groot tegenstander van „bescherming". Wat zal 't nu zpn Zullen „de tijdsomstandigheden" ook dit offer aan Home eischen? »Op bescherming dringt ook art. 6 aan, dat bovendien even rjjk is aan beloften als het program van 1881- Afschaffing van de staats loterij, van de accjjnsen op zeep en zout wp hebben er weder evenveel van te ver wachten als voorheen - maar de kiezers zien gaarne zeepbellen. »Art. 7 is zeer opmerkelijk. .Stuiting van hef militarisme". Over den persoonleken dienst plicht geen woord! Meent men, dat daarvan in September e. k. geen sprake meer wezen zal daar de invoering ervan boven allen twijfel verheven is? Onder militarisme ver staan echter de Roomsch-katholieken en de beer Van Houten een overdreven ontwikke- ling van onze militaire macht, een te talrpk leger. Inderdaad die woordenStuiting van het militarisme geven te denken. ,De kleine man zal nog eens weer worden gepaaid door sneller en goedkooper rechtspraak, gelijk de fraaiste dingen wetr op 't program voorkomen betreffende onze koloniën. Wij wachten nu op iets daarvan al den tjjd, dat dit kabinet »zit." .Wij meenen ons niet te bedriegen, wanneer wij zeggen, dat dit program geheel geschoeid is pp de leest met een bondgenootschap met Rome, Hier en daar geeft men ook voet aan de radikalen en wordt dit program dus de basis voor een uieuw .progiam van actie", dan zal niets de roomBch-katholieken verhinderen, om met deze .geloovige" protestanten op te trekken tegen het liberalisme. Het komt uit, zooals wjj gezegd en voorspeld hebben. .Het is nu maar de vraag, of de protestan ten in Nederland, die tevens oprechte vrienden zijn van de vaderlandsche kerk, ook nu weer meê zullen werken tot de zegepraal van de HH. Kuyper en Schaepman." De dubbeltallen ter voorziening in de vacatu res voor leden van het Centraal comité voor drachten die wjj reeds mededeelden geeft de Vaderlander aanleiding tot de opmerking dat daaruit genoegzaam bljjkt welk een geest in dat comité voorzit. .Over den uitslag dezer verkiezing behoeft zegt het blad ten slotte niemand in 't onze kere te verkeeren. Gekozen zullen worden de HH Keuchenius, Boodhuyzen, Wormser, Van Asch van Wjjck, en Kuyper. Allen hebben zich bjj de doleerenden gevoegd, behalve den heer v. Asch van Wijck, die nog lid is der Ned. Herv. kerk, maar gedurig bjj de doleerenden ter kerke gaat. Nu zpn doleerenden niet alleen een godsdienstige of kerkelpke fractie van ons volk maar een zeer sterkgekleurde staatkundige groep. Zjj zpn er op uit, de macht in handen te krijgen, ten einde hun kerkeljjke wenschen te kunnen verwezenlijken, want de haat tegen de Ned. Herv. kerk spreekt bp hen sterker dan iets anders, sterker dan de afkeer van de jezuïeten, welke men zou verwachten bjj eiken gereformeerde. .Ons wacht dus weder een stuitend schouw spel, dat samengaan van Rome en Dordrecht. Geen waarachtig protestant doe er aan meê! Geen vriend der vaderlandsche kerk ga naar die vergadering van deputaten, om er den triomf te bevorderen van, of gemeenschap te toonen met onze gereformeerde revolutionairen!" Naar aanleiding van de geruchten, waarop onze Haagsche briefschrpver in zijn jongste epistel doelde, verzoekt men het Vad. te melden, dat het oorspronkelijk artikel de Marine-matroos verscheen in het Handelsblad van 16 April 1890. Dat artikel is door den redacteur van de Hel- dersche en Nieuwedieper courant overgenomen en aan boord der oorlogsschepen verspreid. Reeds in het Handelsblad van 30 April 1890 gaf de heer Land de verzekering, dat die overneming en verspreiding had plaats gevonden zonder zpn toedoen of voorkennis. Men zie verder de rubriek Ingezonden stukken. De Staatscourant bevestigt het bericht der benoeming van den heer G. Kruys, kapitein ter zee, tot minister van marine. Aan den schout-bjj-nacht H._Dyserinck is als zoodanig, op zpn verzoek, een eervol ontslag verleend, onder dankbetuiging voor de vele en gewichtige diensten, door hem in die be trekking aan Hare Majesteit en den lande be wezen. Zpn ontslag en de benoeming van den nieuwen titularis gaat heden, Dinsdag 31 Maart, in. De nieuwe minister, thans chef van speciale diensten bij het departement van marine, is lid van de staatscommissie voor de samen werking tusschen land- en zeemacht, was vroeger chef van het personeel van het marine departement in Indië, commandant van het artillerie-instructiesehip en hoofd van het vak van uitrusting bjj de marinedirectie te Am sterdam. Zoowel door zpn werkzaamheid in speciale betrekkingen bjj de zeemacht als door eene vijfjarige detacheering bjj het ministerie van marine is de minister Kruys goed bekend met den loop van de inrichting der werven, evenals met de administratie. Als lid der voormalige staats-commissie tot voorbereiding der wettelpke regeling van den militairen dienstplicht wordt hp geacht geheel in te stemmen met de hoofdbeginselen der thans ingediende legerwet, waarvan het ge deelte, dat betrekking heeft op de zeemacht, ook met zjjne medewerking is voorbereid. Zpn optreden in het kabinet is ook wen- schelpk geacht teneinde storing in de behande ling der legerwet te voorkomen. Aan practische ervaring paart hp denoodige wetenschappelijke ontwikkeling. Omtrent verschillende zaken is hp homogeen met zpn ambtsvoorganger, zoodat velen in deze verandering in het kabinet niets meer zien dan een persoonsverwisseling. De heer Kruys, in !%■>'- geboren, werd den len Sept. 1856 adelborst le klasse, op 1 Jan. 1859 luit. ter zee 2e kl., op 1 Jan. 1868 luit. ter zee le kl., 1 Aug. 1878 kap.-luit. ter zee en 1 Mei 1883 kapitein ter zee. Hp is de oudste hoofd officier van zpn rang, ridder der orde van den Ned. Leeuw, officier der orde van de Eikekroon, ridder 3e kl. van de orde van St. Anna van Rutland. Bp kon. besluit is bevorderd tot comman deur der orde van den Nederlandschen Leeuw, de heer P. M. Snickersaartsbisschop van Utrecht. Yerder zpn met ingang van 1 April a. be noemd a tot bureelambtenaren van denrjjks-water- staat C. J. Anemaet, W. M. C. Gastelaars, A. J. van den Berg, P. N. C. Bolier, P.Visser, S. G. W. van der Straaten, L. J. W. H. de Groote, J. Gisius, E. Ypes, A. de Jong, C. W. J. Hach, J. F. Hufferman, G. H. Wejjmar, C. P. Duppen, J. T. R. Ter Horst, F. Struiving, G. F. Beumer, W. Vogelzang, H. J. B. Valken, B. van Dijk, C. van der Flier, E. Trosée, J. E Verveer, J. J. G. Hofman, H. J. Kalt, W. H. Roeland, J. C. L. van der Ley, A. Götz van der Vet, J. Provoost, J. J. Thoolen, J. de Vries, H. P. A. Blaeser, C. J. Hana Hz., J. R. Lamot, P. J. J. Dormaar, G. G. van de Weerdt, C. C. Pull, H. Palier, J. J. Visser Jz., C. G. Riel, H. J. G. van Lamoen, A. van Gelderen, W. N. C. A. Gastelaars, A. M. Wind, J. M. Berger, J. W. W. A. Götz van der Vet, H. G. Th. Kiebl, J. G. Soeter, Th. Oostenbrug, G. RusBcher, J. Visser, W. Lonussen, Th. H. Dresens, W. van Mameren, F. E. A. van Lind, G. van Unen. G. H. C. Bakker, J. C. Heyblom, G. J. van den Bos, J. G. Kahle, W. Jaarsma Pz.. B. A. Stee naart, A. J. Erom, C. Wielings, G. Merts, J. J. Schenk, J. M. van de Poll, W. H. Peetsold, W. H. Swjjter, F. L. Bajjens, J. M. de Looff, J. H. Soeteman, J. C. Loojjen, J. J. Meilink, J. Muller, P. Dobbelsteyn, A. C. van Altena, G. J. van der Meulen, J. H. C. Djjk, A. van Altena en J. F. L. Stroebei b tot ambtenaren bjj den algemeenen dienst van den rpks-waterst. A. Plasschaert, J. P. Vetter, H. van der Schalk, H. J. Lammers, J. J. van Dam, J..H. Bogaerts, J. E. Caspers, F. J. C. Zaalberg, H. J. Errens, M. Magielse, S. J. Negrjjm, H. Vierkant, K. W. P. Doeie- man, J. C. Pabat, J. F. van der Vlis, H. J, Marchand en J. W. Scheffelaar. Te 's Gravenhage is Maandag, op 62jarigen leeftjjd overleden de gepensioneerde vice-admi raal, de heer J. W. Binkes, een vlagofficier, die gedurende zjjne eervolle loopbaan aan het land en aan het hoofd van den staat gewichtige diensten heeft bewezen. Gedurende meer dan twee en veertig jaren diende hij de marine met groot talent en buitengewone toewijding. Hjj was ridder van de Militaire Willemsorde 33 klcommandeur van de orde van den Ned. Leeuw, grootkruis van de orde van de Eikenkroon, commandeur van de orde van den Gouden Leeuw van Nassau. terwpl vele andere ridderteekenen zjjne borst versierden. Volgens de dezer dagen uit Paramaribo ontvangen bladen werd den 24en Februari in de vergadering der Koloniale Staten, na aan neming eener verordening, houdende verbods bepalingen omtrent den invoer van suikerriet, koffieplanten en koffiezaden, aan de orde gesteld de bespreking van de onjuiste mededeelingen, door den minister van koloniën in antwoord op de interpellatie-Wertheim verstrekt. Daar over voerden het woord de heeren Barnett, Van Meurs en Muller. Zjj bepaalden zich hoofdzakeljjk tot een protest tegen de aan- tjjging, dat de leden der Staten andeie be gnppen van plicht en eer hebben dan in Nederland geldenzij meenden overigens, dat na de debatten in Eerste en Tweede kamer, waarin door velen krachtig voor waarheid en recht was opgekomen, een nader treden in bjjzonderheden minder noodig was, terwjjl zij ten slotte vertrouwden, dat bjj het nieuwe thans uitgebroken conflict tusschen den gouverneur en den procureur-generaal aan de regeering wel zou bljjken, dat de toestand onhoudbaar was geworden. De heer Kalff woonde wegens ongesteldheid de vergadering niet bij. Over dat conflict schrijven nu natnurljjk ook de Indische bladen. Volgens de Suriname zet de houding vanmr Lohman in deze zaak de kroon op zjjn wan beheer over (le kolonie j het gezag, dat reeds vroeger door zpn bestuur zoo ernstig ondermjjnd was, is nu geheel met de voeten getreden. Waar toch de gouverneur in persoon, ette- Ijjke dagen achtereen, tegen den procureur- generaal een inquisitoir onderzoek instelt en houdt, dat doet denkeD aan de procedures van 3j eeuw geleden, gedurende den loop waarvan Zjjne Excellentie zich nu en dan tegen beamb ten van politie, door hem op voordracht van mr. Kalff eenige maanden geleden ontslagen, over dezen hoogen ambtenaar uitlaat op eene wjjze, die het blad niet zal qualificeeren waar op last van Mr. Lohman, een week ge leden bjj Gouvernements Resolutie gegeven, aan den politiebeambten bjj order, aangeplakt in de wachtkamers der politie, doch na een paar dagen verdwenen, bekend wordt gemaakt dat zjj voortaan zich zoowel mondeling als schrifteljjk zonder voorkennis of machtiging van hnnne onmiddelljjke chefs rechtstreeks met hunne reclames tot den gouverneur mo gen wendenwaar Mr. Lohman, die den heer Kalff sedert elk persoonljjk onderhoud met Z. Exc. heeft ontzegd, met zpn, bjj de Suri- naamsche grondwet aangewezen, plaatsvervan ger een schriftelijke gedachtenwisseling er op na houdt, die alles behalve passende is aan den rang en de hooge positie, door beiden thans nog bekleedwaar het voor een ieder een bekend feit is, dat de heer Lohman het vertrouwen en geloof aan de rapporten en adviezen van mr. Kalff, tot 15 Januari 11. zoo onbepaald geschonken, thans zoo goed als ge heel onthoudtdaar eischt het belang van Nederland maar vooral van de kolonie, dat Suriname hoe eerder hoe liever ontslagen worde van dit paar Nederlandsche ambtenaren, vroeger zulke nanwe vrienden, thans de groot ste vjjanden van elkander, maar bovenal van bet Nederlandsche gezag en van Suriname. Het blad eindigt met den harteljjken wensch, tot herstel van orde en rust in de kolonie en niet minder tot behoud van het gezag aldaar, dat Suriname hoe vroeger hoe beter den hee ren mr. Lohman en mr. Kalff voor goed vaar wel kan zeggen. Grapp'g is de wjjze waarop het bekende blad de Volksbode in deze den gouverneur tracht te verschoonen. Dit z. g. christelijk orgaan heeft van zulk een conflict niets gehoord of gemerkt. Maar toch als er soms al een misverstand is ontstaan tusschen den gouverneur en den pro cureur-generaal dan geeft dit zelfs geen geringen dunk van de energieke wjjze waarop jhr mr M. A. de Savornin Lohman de bedreigde rechten van de mindere beambten der politie herstelt en handhaaft. Dit doet hjj dan n. b. door hen op te zetten tegen hun onmiddeljjken chef mr Kalff, die de Volksbode twjjfelt er geen oogenblik aan zelfs de eerste zal zijn om deze houding van den gouverneur te bil- Ijjken. Daarom zond hjj zeker bjj de regeering m Nederland een klacht in tegen den gouver neur 1 »En dat de gouverneur zich nu en dan zou hebben uitgelaten op eene ongepaste wjjze over mr Kalff tegen ontslagen politie-beambten noemt het blad een praatje dat dienst moet doen om de hooggeplaatste ambtenaren vaD elkander te verwjjderen. Deze tegenspraak waarvan de Standaard natuurljjk zeer hoog opgeeft beteekent in onze oogen al bitter weinig, Den 31sten Augustus a. s. zal Hermann von Helmholtz, de bekende Duitsche physioloog, zpn 70-jarig feest vieren. Uit alle landen maken leerlingen en ver eerders zich op om bij die gelegenheid bljjk te geven van hunne hulde, waaraan een gepaste vorm zal worden gegeven door de stichting eener jaarljjks uit te reiken Von Helmholtz- medaille. Een aantal mannen van naam uit Nederland uoodigen ook onze landgenooten met hen mede te werken om, bjj dit aanstaande feest van de geheele wetenschappelijke wereld, ook Neder land krachtig te doen optreden, en verzoeksD, door middel van een postwissel, eene bjjdrage met duidelijke handteekeniug en adres, niterljjk voor het einde van April, toe te zenden aan het adres van prof. J. H. van 't Hoff, Stadhou derskade 67, Amsterdam, of prof. H. Snellen, Drift G 13, Utrecht, en tevens andere belang stellenden daartoe op te wekken. Ook kleine bjjdragen zullen gaarne worden ontvangen. De bewjjzen eener algemeene en warme belangstelling zullen hoog worden ge waardeerd. Met verwjjzing naar de hiervoren opge nomen benoemingen van bureel ambtenaren van den rijks waterstaat deelen wp mede dat de voor dit gewest benoemde heeren zijn geplaatst als volgt; G. H. Weijmar en J. J. Schenk op het bureau van den hoofdingenieur in Zeeland te Middelburg; P. J. J, Dormaar en A. van Altena op het bureau van den ingenieur te Goes; J. C. Hejjblom en A. C van Altena op het bureau van den ingenieur te Terneuzen; en J. M. van de Poll op het bureau van den ingenieur te Vlissingen. Nu de tpd voor het gebruik van kunst meststoffen aanbreekt acht een onzer correa- pondenten het van belang den landbouwers aan te raden vooral een goed onderzoek in te stellen naar het gehalte dier koopwaren. In Westeljjk Zeeuwsch Vlaanderen moet al voor een buitenlandsche firma nitrade verkocht zjjn, die bij onderzoek eerst te Breda en daarna te Wageningen, omdat men aan een grove ver gissing meer dan aan bedrog dacht, bleek meer dan de helft beneden het aan geduide gehalte te zjjn. Het kan niet genoeg worden aangeprezen lid te worden eener ver- eeniging, die door bare wjjze van handelen alle bedrog van de zjjde der fabriekanten onmo gelijk maakt. In den afgeloopen nacht, vermoedeljjk in het laatste deel ervan, zjjn in en om de stad verschillende baldadigheden en straatschende rij®11 gepleegd. Do politie doet onderzoek naar de daders. Laatsleden Zaterdagavond werd te Vlis singen de jaarvergadering! gehouden van de coöperatieve winkelvereeniging Eigen Hulp aldaar. Nadat aldus schrpft men ons de reke ning en verantwoording en balans over 1890 waren goedgekeurd, werd door den secretaris- penningmeester het verslag over het afgeloopen jaar uitgebracht, en bleek dat, in weerwil van den feilen tegenstand, dien de vereeniging heeft te verduren, zjj zich in gestadigen bloei mag verheugen. Zjj is het jaar 1891 ingetreden met een getal van 215 leden. De verleden jaar in de statuten gebrachte wjjziging, waarbjj de verkoop aan niet-leden is opgeheven, bleef niet zonder invloed op het debiet en daardoor ook op het behaalde winst- cjjfer. Na aftrek van alle onkosten en afschrijvin gen en de tantièmes voor het bestuur, de re serve, den winkelhouder en de bedienden, zal er een dividend van 6J percent over hun ver bruik aan de leden worden uitgekeerd. Dat deze percentage iets lager is dan de beide vorige jaren, vindt voornamelijk zjjn grond in de msgeljjks bjj de wjjziging der statuten ge maakte bepaling dat aan het bestuur en de bedienden een zeker aandeel in de winst wordt toegekend, wat vroeger niet het geval was. Te Hoedekenskerke waren door eene com - missie gelden bjjeengebraeht, teneinde op den tweeden Paaschdag een wedstrjjd te organiseeren voor joDgens in het maken van de mooiste aardigste en hoogst staande vliegers en voor meisjes in het touwtje springen. Niet minder dan 96 mededingers hadden zich aangemeld, nl. 40 meisjes en 56 jongens. Er waren 18 prijzen uitgeloofd, waarbjj inderdaad zeer fraaie, terwpl de heer Beneker, oud-hoofd der school' en eere-voorzitter der commissie, de vrjje be schikking werd gelaten over 6 prpzen, die er te veel waren. Natuurljjk werden deze uitge reikt aan de armste kinderen onder de mede dingers. Hoewel het weder al te ruw was voor den vliegerwedstrjjd en daardoor etteljjke vliegers hun graf in de Schelde vonden, is het feest toch met geestdrift gevierd en naar genoegen afgeloopen. Een onbekende kindervriend had sigaren voor de jongens en zakjes suikergoed voor de meisjes, benevens 100 Paascheieren ter beschikking der commissie gesteld. Hem zp daarvoor harteljjke dank toegebracht!, zegt onze correspondent, Eere ook aan mevrouw Spruitenburg, die zoo veel tot den goeden afloop van het kinderfeest heeft toegebracht Zaterdag viel te Kloetinge een dienst maagd, die een emmer melk droeg,van de mest vaalt, met het ongelukkig gevolg, dat zjj een harer ribben brak. Uit Bruinisse wordt ons geschreven In de Zaterdagavond gehouden vergadering der afdeeling van de Vereeniging tot bevordering der Nederl. visscherij alhier werd mededeeling gedaan van eene missive van het hoofdbestuur te Amsterdam, inhoudende dat, bjj de atdedu

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1