HET OUDE LANDGOED,
N°. 53.
134" Jaargang.
1891.
Woensdag
4 Maart.
Middelburg 3 Maart.
""•F EUILLETON,
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager."
Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels f 1.50;
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
JOHANNA SCHJÖRRING.
LETTEREN EN KUNST.
KERKNIEUWS
ONDERWIJS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
VERKOOPINGEN ENZ.
RECHTSZAKEN.
iimlbi rgsüit courant.
Thermometer» Agenten te Vlissingen P. G. de Vëy Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: P. v. d. Peijd, te Zierikzee: A. C.deMooij, te Tholen: W. A. Advertentiën
Middelburg 3 Maart vm. 8u. 41 gr- i tan Nieuwenhtjijzen en te TerneusenM. de Jonge. Yerder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te één uur
m. 12 u 45 gr., av. 4 u. 44 gr. F- advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmah, te Rotterdam, de Gebe. Belineante, te 's Gravenbage, en A. de ia Mae Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht N. W. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dahbe Cie., John P. Jones, opvolger. zp des avonds nog worden opgenoment
De politieke bondgenooten in ons land ge
raken hoe langer zoo meer de kluts kwjjt. Het
dezer dagen verschenen concept-program der
Roomsch-katholieke partjj vindt de Standaard
niet bjjster gelukkig. Het is z. i. niets dan
een conservatief program met een roomsche
vlag en laat het volk op tal van punten in
volkomen onzekerheidzelfs wat het hooger-
en middelbaar onderwps betreft.
»Wierd dat program dan ook aangenomen,
dan zouden we zegt het anti-revolutionnaire
hoofdorgaan ter wereld niet weten, wat de
anti-revolutionnaire partp nog verder saam
met de R.-Katholieke partp zou kunnen tot
stand brengen, except de vrjjmaking van de
Christelijke Religie in Indië.
Gevolg van znlk een program zou dus wel
moettn zjjn, dat alle politieke saamwerking
tusschen beide partpen niet slechts tjjdelijk
maar voor altoos werd afgesneden.
De vraag voor ons bljjft echter, of metterdaad
alle Roomschen in ons land in dit conservatis
me vastzittenof wel, dat ook onder hen een
groep leeft, die zelfbewust wil wat bet Centrum
in Duitschland en de Roomsch-katholieke
fractie in Oostenrpk beoogt.
Het laatste blpft ons, zoolang dr. Schaep-
man nog met eere zpn banier ontrold houdt,
bjjna zeker."
Dat met eere ontrollen van zpn banier heeft,
dunkt ons, dr. Schaepman anders al weinig
succes opgeleverd. Zjjne partp slinkt eer dan
dat zjj in kracht toeneemt. Daarop behoeft de
Standaard dus niet veel te rekenen.
Uit het bericht, dat het voornemen moet
bestaan door vermindering van het cjjfer van
het jaarljjksch contingent den druk der legerwet
te matigen, zou allicht kunnen worden afgeleid,
dat de regeering en de commissie van voorbe
reiding het daaromtrent eens zouden zpn
geworden. Haar het Vaderl. nader nit goede
bron verneemt, is dit niet het geval, en be
staat bp de regeering het voornemen niet langs
dezen weg de tegenstanders der voordracht
tegemoet te komen.
Bp Kon. besl. is benoemd tot substituut
griffier bp de arr.-rechtbank te Zwolle, mr P.
C. A. Sichterman, thans rechter-plaatsvervanger
in gemeld college, alsmede advocaat en procu
reur aldaar.
Verder wordt de vice-admiraal P. Ten Bosch,
eervol ontheven van de betrekking van com
mandant der zeemacht en chef van het depar
tement der marine in Nederlandsch-Indië,
onder dankbetuiging voor zpne daarin bewezen
diensten en zulks met den datum, waarop hp
Uit het Deensch.
TAX
VEERTIENDE HOOFDSTUK.
Verschrikt sprong Maarten van zpn stoel op,
doch was niet in staat om op zpne heenen
te blpven staan.
Grootmoeder kon eerst hare oogen niet ge-
looven; doch toen de toestand haar duideljjk
werd, stapte zp met groote deftigheid naar
een groote, ouderwetsche schel, die in jaren
niet gebruikt waB, en luidde die.
Toen juffrouw Mietje binnen kwam zei zp
»Zeg aan den koetsier dat hp terstond
inspant om dezen man naar het dorpslogement
te brengen en wees daarbjj op Prederiks,
die wenschte honderd mplen daar van daan te
zpn.
Ofschoon juffrouw Mietje zeer ontstelde ge>
hoorzaamde zp, na gezegd te hebben dat de
koetsier reeds lang naar bed was en het niet
de eerste maal was dat de heer Sandborg een
roes had.
Maarten was weer op zpn stoel neer gevallen,
slpeg op de tafel en zei herhaaldelijk dat bjj
dat bevel aan zpn opvolger zal overdragen en
aan den schout bp nacht jhr J. A. Roëll,
adjudant van wplen Zpne Majesteit den Koning,
opgedragen de waarneming der betrekking van
commandant der zeemacht en chef van het de
partement der marine in Nederlandsch-Indië
en zulks met den datum, waarop hp dat bevel
van den vice-admiraal Ten Bosch zal overnemen.
De Koningin-regentes van Spanje heeft H.
M. Koningin Wilhelmina begiftigd met de
orde van Maria Louisa, in 1792 door de gemalin
van Karei IV gesticht.
Waarschijnlijk zullen in de volgende week
de Tweede kamerleden door de Koningin-
Regentes ontvangen worden.
De Oost-Indische mail, gisteren ontvangen,
is gedateerd van 24 tot 31 Jan.
Volgens het verslag der voornaamste gebeur
tenissen in het gouvernement Atjeh en Onder-
hoorigheden, loopende van af 30 December tot
en met 18 Jan., werd op Groot-Atjeh de rust
niet verstoordonze posten werden weinig
beschoten en beschadigingen aan trambanen
en de telephoon hadden niet plaats.
Op de Noordkust bleef de toestand station-
nairde versterking te Segli werd echter
slechts in geringe mate en zonder eenig succes
beschoten.
Ook in het Edische ter Oostkust en ter
Westkust werd de rust niet verstoord.
De weersgesteldheid was afwisselend.
De gezondheidstoestand was over het alge
meen stationnair. Het gemiddeld getal zieken,
per dag in het hospitaal opgenomen, was 24.5
tegen 25 en dat der beri-beri Ipders 8.5 tegen
7.8 gedurende den vorigen verslagtjjd.
De stand der beri-beri was dus minder gun
stig.
Het sterftecijfer was stationnair.
Ook de Soer. Ct en de Deli Ct melden dat
Tengkoe die Tiroe te Anagaloeg ia overleden.
Er wordt in het bericht bjjgevoegd, dat een
bloedspuwing als oorzaak van zpn dood wordt
opgegeven, dat hp met praal te Djerin is be
graven, en dat Iman Longzatta zich als hoofd
der oorlogspartij heeft opgeworpen.
Het heeft bp de regeering een punt van
overweging uitgemaakt of zp zich bp hetver-
leenen in erfpacht van gronden in de buiten
bezittingen voortaan niet aan een maximum
uitgestrektheid derperceelen behoorde te binden.
De gouverneur-generaal heeft het aannemen
van een vaet beginsel ontraden, daar hp het
beter acht, als tot dusver, in elk voorkomend
geval te beoordeelen wat het staatsbelang
vordert. Ook acht de gouverneur-generaal geen
termen aanwezig, om den ondernemers de
verplichting op te leggen de aangevraagde
gronden binnen zekeren tjjd in bebouwing te
brengen.
Het bezoek van den grootvorst-troonopvolger
van Rusland, die door prins George van Grie
kenland wordt vergezeld, zal vpf dagen duren.
Het opperbestuur heeft de regeering te Batavia
uitgenoodigd de ontvangst zoo luisterrpk moge-
de baas was en de heer tan Fjordendaal.
De zaakwaarnemer, die druk zpn pot
lood gebruikt had, stak de rekening van
het kaartspel zorgvuldig in zpn zak, eer hp
zich tot de oude dame, die stokstjjf op een
stoel zat, wendde om afscheid te nemen, en te
zeggen dat hp zich naar het logement begaf,
maar dat men er hem niet behoefde te bren
gen, noch te voet, noch met het rjjtuig. Onder
een stroom van juist niet vriendelijke afscheids
woorden van grootmoeder verliet hjj de kamer.
Even daarna kwam de koetsier. Maarten
wenkte hem dat hij de kaarten zou opnemen
en met hem doorspelen, maar de oude dame
kwam weer tusschenbeiden en gelastte Jochem
zpn heer naar de slaapkamer te brengen en te
zorgen dat hp in bed kwam.
Daarna zat zp lang in diep gepeins vei zon
ken, nam haar licht op en ging de lange gang
door naar de kamer van haar kleinzoon om
zich te overtuigen of hp werkelpk in bed was.
Toen zp hem daar met strakke, glazige
oogen zag liggen, riep zp juffrouw Mietje
weer en vroeg of zoo iets al meer voorgeko
men was.
»Niet na den dood van den jagermeester
maar voor dien tjjd wel, wanneer de oude
heer om zes of zeven uur naar bed ging, dan
ging hp dikwpls aan den gang met de kaarten
en de grog."
Op haar kamer teruggekeerd zei grootmoe
der hjj zich zelve»Nu zie ik in dat hjj
Ijjk te doen zjjn. De gouverneur-generaal zal
zpn gast te Tandjong Priok afhalen.
De justitie was met haar onderzoek naar deD
bekenden postdiefstal van 82,000 zoover ge
vorderd, dat zp reden heeft bepaalde personen
te verdenken.
Een der rjjkste Arabieren van Singapore
heeft ten behoeve eener bedevaart naar Mekka
voor zich en zpn harem een geheele stoomboot,
de A. H. Lloyd's Poseidon, gecharterd. Hjj, zpn
harem en gevolg tellen gezamenlpk omstreeks
130 personen. De dames worden in de eerste
klasse salon opgesloten en bewaakt. Het gezel
schap doet eigen menage in een voor hen af
zonderlijk gereserveerde keuken. De comman
dant mag éénmaal daags op een vooraf te
bepalen uur beneden inspectie komen houden;
de bediening geschiedt uitsluitend door Maho-
medaansche bedienden. Het is de eerste keer,
dat een ter bedevaart gaande muzelman zoo den
gebraden haan uithangt.
De jury, in zake de door den theehande
laar Brandsma te Amsterdam uitgeschreven
prjjsvraag voor eene reclame-teekening, heeft,
zooals men weet, den eersten prijs van f 500
toegekend aan den heer E. W Koning te 's Gra-
venhage. De N. It. Ct. deelt aangaande dezen
jeugdigen kunstenaar het volgende mede
Hjj is een zoon van mr A. H. Koning, notaris
te Winschoten. Toen hjj zpne studiën begon,
bemerkte zoowel Bosboom als wplen Vosmaer
uit een paar penteekeningen terstond, dat hjj
buitengewonen aanleg had. Eene bekroning
met 200 hp een wedstrjjd tusschen jonge
Nederlandsche schilders in de vorige maand en
de toekenning van den len prjjs ad 500
voor de bedoelde reclame-teekening, waaraan
velen, hunne krachten hebben beproefd, bewjjzen
dat hjj thans succes van zpn werk begint te
krjjgen.
Zondagmiddag deed bp de Ned. herv-
gemeente te Biezelinge de heer J. W. Drost
zjjn intree met een rede, naar aanleiding van
Rom. I vers 16. 's Morgens vas hjj bevestigd
door prof. J. H. Gunning van Leiden, die
sprak over Johannes XII vers 24 tot 26.
Te Oosterland had eene zelfde plechtig
heid plaats. Daar preekte de heer Klap zpn
intree, na bevestigd te zpn door den heer G.
B. Fpnvandraat van Nieuwerkerk. De laatste
had tot tekst gekozen 2 Cor. V vers 18&, de
eerste Ezech. III vers 17.
In de raadsvergadering, de vorige week
te Koewacht gehouden, werd besloten een on
derwijzer, op een jaarwedde van 450, op te
roepen voor de school te St Andries, aan welke
school het aantal leerlingen op 15 Jan. een
tiental meer bedroeg dan het door de wet vast
gestelde aantal. Bp den raad moet evenwel
geen man voor haar is; neen, het moet de
dokter zjjn en dan wordt zp toch vrouwe van
Fjordendaal 1"
Er biggelde een paar tranen langs hare ge
rimpelde wangen en zp prevolde Waarom
moet toch een oud noenscb, dat niets meer
kan uitrichten, zoo lang blpven leven, 01
barmhartige God
Dien nacht brandde haar licht zeer lang
totdat de morgen aanbrakzp vergat het nit te
blazen, eer zjj insliep. Maar buiten was het
donker en stil en de golven klotsten niet in de
groote bocht.
VIJFTIENDE HOOFDSTUK.
De dag, waarop de tocht naar Harboöre
zou plaats hebben, was aangebroken. Het
was een gure morgen en ;er, woei een scherpe
wind. De afspraak was dat men uit de pas
torie naar Fjordendaal zou komen en dan
onder directie van Sandborg de reis aan
vaarden.
Maarten was in de laatste dagen aan de
meest tegenstrijdige gewaarwordingen ten prooi
geweest. Daags na dien noodlottigen avond
was Prederiks gekomen met een strookje
papier, waarop de afrekening van het kaart
spel stond, ingevolge waarvan Maarten hem
200 gnlden moest betalen. Daarna was hjj bp
grootmoeder geroepen en had een uur doorga
het voornemen bestaan om later den benoemden
onderwjjzer met een aantal leerlingen van de
school te St Andries naar de andere openbare
school, waar een lokaal leeg staat, te ver
plaatsen.
Voor de levering, het stellen en gedurende
zes maanden onderhouden van de stoomwerk
tuigen en hetgeen rr bjj behoort tot het
opvoeren van het water uit de prise d'eau in
de leiding naar de stad en het hoogreservoir
ten dienste van de gemeente-duinwaterleiding,
zpn bp burg. en weth. van Middelburg 10
plannen ingekomen.
Maandagavond trad voor de afdeeling
Middelburg van Patrimonium als spreker op de
heer K. Kater van Utrecht.
Het auditorium, dat op de bovenzaal der
sociëteit de Vergenoeging alhier vereenigd was,
mag niet groot genoemd worden wp telden
omstreeks een honderd personen.
De bjjeenkomst werd geopend met het zingen
van een vers uit een psalm en werd voortgezet
door de lezing van enkele verzen uit den bpbel
en een gebed.
Na deze voorbereiding" bekwam de heer
Kater het woord, die besprakDe staat hoe
men dezen denkt en wat men van hem eischt.
Spreker ontwikkelde vooreerst in het breede
het anti-revolutionnair en revolutionnair idee
omtrent »den staat."
Verder besprak hjj de vpf grondzuilen van
een goeden Btaatreligie, justitie, politie,
militie en financiën.
Vervolgens ging spreker de eischen na die
de werklieden systeem-Heldj, de sociaal-demo
craten en de radicalen aan den staat Btellen,
om daarbp de bezwaren der anti-revolution-
nairen tegen elk dezer richtingen in het licht
te stellen.
Van de gelegenheid tot debat werd door
de aanwezigen, voor het grootste deel mede
standers van den spreker, geen gebruik gemaakt.
Op dezelfde wjjze als zp werd geopend werd
de vergadering ook weder gesloten.
Heden morgen omstreeks jelf uren viel
in de Molstraat alhier een zolderraam uit een
huis. Eene juffrouw, die op de stoep hare
bezigheden verrichtte, kreeg het vrjj groote
raam op het ljjf, waardoor zij lichte kwetsuren
bekwam.
Volgens de Vliss. Crt. heeft de heer Tb.
van Ujje Pieterse te Vlissingen zpn ontslag als
notaris gevraagd.
Volgens de Z. N. bode is door den heer
Van Dixhoorn te Bergen op Zoom concessie
aangevraagd tot bet tot stand brengen eener
verbinding tusschen Bergen op Zoom en Zierik-
zee. Het plan isoverbrugging der Eendracht,
stoomtram van Bergen op Zoom naar StavenisBe,
eene stoomboot van Stavenisse naar den Val
en van daar een tram naar Zierikzee.
Zondag morgen kwam te Koewacht zekere
bracht, dat hem ergerde enjbedroefde. Zjj was
hardvochtig en zei scherpe dingen en toen zjj
hem verweet dat dit niet de eerste maal was
dat zoo iets gebeurde, overzag hjj geheel zijn
afgelegden levensweg, die zoo leeg en vreugdeloos
was geweestEu wat was hjj zelf geworden
Een vergroeide boom, door den zeewind ge
teisterd.
En dan het baatte niet of hjj';het"ontkende
was hp geheel vervuld van Bennetts Hjj was
tot nog toe niet in de gelegenheid geweest
vele beschaafde jonge meisjes te zien en zelfs
al ware Bennett veel minder innemend geweest,
zou zjj toch reeds alleen door haar verschpning
indruk op hem gemaakt hebben.
Zoo lang hjj leefde had hjj nooit iets gevoeld,
dat geleek op de zaligheid van dien eersten
keer, toen zjj zpn gast was. Dat was de hemel
op aarde geweest, die hem al bet overige deed
vergeten 1
Sommige afgetrokken, onbeholpen wezens
kunnen zich dagen lang bedwelmen met ge
lukkige gedachten en droomen. Maarten Sand
borg had den hemel op aarde aanschouwd, maar
bezat noch de kracht, noch het talent om hem
te veroveren.
De vermaningen van grootmoeder hadden
alle banden, die hem aan dien hemel verbonden,
verbroken, en nu zag hjj hem hoe langer hoe
hooger boven zich stjjgen, evenals een
ballon, die eindeljjk nog slechts een «wart
stipje yoor ons oog is
C. B. uit de kerk in een herberg. Nauwelijks
gezeten gevoelde hjj zich niet welen na een
paar oogenblikken was hjj dood.
Heden middag werden door burg. en
weth. van Middelburg ten raadhuize aanbe
steed de verschillende werken ten behoeve der
duinwaterleiding; t. w.
lo de levering van de noodige gegoten buizen
met hulpstukken.
Hiervoor waren ingekomen zes biljetten, en
wel vande compagnie generale de cond. d'eau
te Vennes bij Luik, vertegenwoordigers Van
den Honert en Punt te Amsterdam, voor
63566R. S. Stokvis en Zn te Rotterdam
ad f 65163.21Van den Berg en Co te Am
sterdam voor 65277 S. Stokvis en Zn te
Rotterdam ad f 66474.94 Merrem en La Porte
te Amsterdam voor 69940 en G. L. Dolkman
te Rotterdam ad 88012.77.
2o het maken van een hoogreservoirgebouw met
ijzeren hoogreservoirbak.
Hiervoor waren 14 biljetten ingeleverd, nl.
van F. Hilarius te Leeuwarden ad 26612
C. Maters te Vlissingen ad 28959 L. de
Roojj te Tilburg ad 29892 M. K. Jeras en
Zn te Middelburg ad 2998511. P. van de
Ree en Zn te Middelburg ad 31170C. A. Goet-
bals te Middelburg ad 31835J. Visser Gz.
te Papendrecht ad 31845; J. M. van
Uitmars Zn. te Middelburg ad ƒ32844; W.
van Leeuwen te Hellevoetsluis ad ƒ32900A.
J. Paans Jr. te Amsterdam ad ƒ33000; J. J.
Hornstra te Bergen op Zoom ad 33610A.
van Hezik te Kerkdriel ad 33782C. Bas-
tiaanse te Bergen op Zoom ad 34100 en D.
J. van Riemsdjjk te Sliedrecht ad f 39009.
3o. Het leggen van de aanvoerbuis naar en
van het buizennet in de stad Middelburg.
Hiervoor waren biljetten ingekomen, t. w.
van de Comp. gen. de cond. d'eau te Vennes ad
26913J. J. de Gilde te Willemstad ad
27992 C. de Rujjter te Leiden ad f 29174
N. Hoogendoorn te Giesendam ad 29600 G.
Wilson te 's Gravenhage ad 29732J. de Boer
te Nieuwer-Amstel ad 29835 en T. F. Rincker
te Amsterdam voor ƒ35900.
4o Het bouwen van filters, beambtenwoningen,
kolenloods en prise d'eau.
Hiervoor waren 11 biljetten ingeleverd, af
komstig van N. Hoogendoorn te Giesendam voor
32800T. Hilarius Wz. te Leeuwarden voor
33435 J. Visser te Papendrecht voor 49945
W. Wissing te Amsterdam voor ƒ51800; C.
Bastiaans Jr te Bergen op Zoom voor 51900; W.
van Leeuwen te Hellevoetsluis voor 53988
L. de Rooy te Tilburg voor 54848; A. van
Hezik te Kerkdriel voor 54990C. Mat ira
te Vlissingen voor 55555 D. J. van Riems
djjk te Sliedrecht voor f 58945 en A. J. Paana
Jr. te Amsterdam voor 61645,
ArrondissementS'Kechtbank: te Middelburg.
De rechtbank deed beden uitspraak in de
volgende, door ons in het nommer van 25 Febn
uitvoerig vermelde zaken
Eerstens tegen H. C. D., 27 j., koekbakker)
Terwjjl hij zich kleedde voor den tocht had
bjj een gevoel, alsof er jaren verloopen waren
sedert dien dag van haar bezoekdie nood
lottige speelavond, dacht hjj, scheidde hem
voor altjjd van Bennett. Hjj begreep niet,
hoe hjj ooit zpne oogen tot haar had durven
opheffen hjj) die niets geleerd had en toe
vallig door zpn geboorte heer van Fjordendaal
was, levende in een uithoek, ver van dé
wereld, waarin zjj thuis behoorde.
Het was bjj achtenhjj liep ongedurig
heen en weer en ging eindeljjk naar boven
om te zien of grootmoeder al wakker was; en
haar vaarwel te zeggen. Terwjjl hjj langzaam
de krakende trap opging, herinnerde hjj zich
hoe hjj altjjd als knaap naar boven klom hoe
grootmoeder hem op eiken Nieuwjaarsdag
gemeten had aan deurpost en een kerfje met
het pennemes in het hout gemaakt had,
al die kerfjes waren op den huidigen dag nog
te zien op dat oogenblik wilde bp daar
gaarne aan herinnerd worden, 'tgeen anders
nooit het geval was.
Hjj klopte op grootmoeders deur en ging
binnende deur naar de slaapkamer stond
open en hjj zag haar boven op het booge bed,
met de rood en wit katoenen gordjjnen,
liggen.
Meenende dat zjj sliep, wilde hp zich weer
ver wp deren, maar zjj sloeg de oogen op en
zag hem aan. Hjj ging naar haar toe, om
helsde haar en zei; tGoeden morgen, groots
