N°. 47. Ï34eJaargang. 1891, W oensdag 25 Februari Middelburg 24 Februari. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels f 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. LETTEREN EN KUNST. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. Nllllllllll li(.S(lli: 0)1 HIM. Thermometer. Middelburg 24 Febr. vm. 8 u. 33 gr. m. 12 u. 59 gr., ar. 4 u. 49 gr. F. Verwacht verand. wind. Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen: F. v. d. Peul, te Zierikzee: A. C. de Moou, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuljzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmak, te Botterdam, de Gebe. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de la Mak Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor bet Buitenlamd: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen UIT HET LAND VAN HULST. In het vorige jaar, kort na eene verkiezing voor een lid der Provinciale staten in het hooidkiesdistrist Hulst (vacatnre-Stevens), heb ik onder meer geschreven over de vorming eener afdeeling »ongeregelde troepen1', zooals ik mjj destpds uitdrukte. Ik heb later nog nagedacht, overwogen, brieven geschreven en informatiën ingewonnen, ten gevolge waarvan het vroeger geopperde vage plan thans een vasten vorm heeft aangenomen. Het zal voor velen misschien eene verrassing zijn er zal mogelijk wel om gelachen worden door enkelen, maar het is noodig en nuttig en daarom ontrol ik het onbeschroomd onder de oogen van mede- en tegenstanders. Noodzakelijk is het m. i. om de volgende redenen. Ten eerste bestaan hier geene liberale kies- vereenigingen, en zich vereenigen is toch de eerste en dringendste eisch om te slagen. Ten tweede geschiedt aansluiting bp eene kiesvereeniging steeds in het openbaar, dat wil zeggen: het brengt optreden in het open baar onderteekening van aanbevelingen in couranten enz. met zichen zoo iets dnrtt iedereen niet. Waarschijnlijk zal 't werkwoord «durven" aan menigeen een ironischen lach ontlokken en toch is dat woord goed gebruikt, De toestand is hier van dien aard, dat het voor velen roekeloos zou mogen heeten openlijk in den politieken strijd partij te kiezen, althans om die party te kiezen, welke zjj een goed hart toedragen. Wellicht kan deze of gene kwalijk begrjjpen, dat het met de vrpheid der Zeeuwen aan deze zjjde der Schelde aldus ge steld is, en toch is het zoo. Gelooft het vrjj, heeren, er wordt hier niet zelden een variant gehoord op de bekende woorden van den sultan van Marokko Speelt harten of ik laat u ont hoofden". Zooals de lezers weten vindt het vrphandelstelsel hevige bestrijding in het land van Hulst en dat beginsel wordt uitgesponnen tot het de vrpheid van handelen, ja zelfs die van niet handelen bp verkiezingen belemmert. Want wie zich buiten alles houdt en zich niet voor de dikwpls weinig aanlokkelijke clericale can- didaten laat spannen, wordt tot de lauwen of tot de verkapte liberalen gerekend. Een derde raison d'etre heeft deze door mp op het tapjjt gebrachte zaak in het stouter optreden der geestelijken met het aangroeien hunner macht. Ieder, die niet hoorende doof en ziende blind is, moet dat opgevallen zjjn na Maart '88. Vraag het ook maar aan machtige rijksambtenaren en waardigheidsbekleders met klinkende namen, die de wetten des lands met roeten zien treden of hunne inférieuren zien «négeren" ongestraft. Dit alles (ware het nog maar allesdringt on* tot handelen. Hoe er gehandeld moet worden wil ik u in het volgende dnidelpk maken. Zooals men weet, na dit gelezen te hebben zeer zeker, bestaat er een Comité van liberale kiesvereenigingen in Zeeland dat zjjn zetel beeft te Middelburg on waarvan de heer mr E. Fokker voorzitter, de heer Herman Snpders secretaris-penningmeester is. Bp genoemd comité over welks belangrpken werkkring ik straks nader spreek zouden nu alle verspreide en verstrooide geestverwanten in dit gewest (en ook elders, in deze provincie) van heden af kunnen toetreden onder den naam van «Algemeene leden 1" Van het grootste belang acht ik het voor allen, die het wel meenen met de goede zaak, zich als Zoodanig te laten inschrjjven bp den secretaris van het .comité, den heer Herman Snpders te Middelburg, opdat meergenoemd comité hier versterkte punten krjjge, met andere woorden mannen ihebbe, tot wie het zich wenden kan om inlich tingen, mannen, die de nooden van ons landje aan de Zeeuwsche unie kunnen blootleggen. De «Algemeene leden" en het comité kunnen elkan der helpen en alzoo onzen, nog op vele plaatsen braak liggenden bodem in cultuur brengen. Of zou het .zjjn nut niet hebben, dat er ook in deze streken nu en dan eens een liberaal optrad om eens een hartig woordje in het midden te brengen Dit kan en zal gebeuren als wjj slechts willen helpen. Waarin die hulp bestaan kan heb ik hier boven al grootendeels gezegd, evenals ik met betrekking tot het comité in het voorbijgaan heb gestaafd, dat dit eene belangrpke rol spe len kan. ledereen zal inzien, dat het aan brengen van gezonde begrippen omtrent kerk en staat en maatschappelijke en zedelpke vragen van den dag door woord en schrift op den duur onze gewestgenooten ten goede moet neigen. Ten slotte zie ik mp verplicht nog een paar teedere snaren aan te roeren. Primo de zilve ren snaar. Het hinkende paard komt Bteeds achteraan, zal men zeggen geld 1 Het zjj zoo. Maar toch zal men toestemmen, dat er voor het beginsel offers moeten gebracht worden. Wat geheel kosteloos is, wordt in den regel te weinig gewaardeerd. Ik stel voor om jaar lijks éen gulden contributie te betalen. Ieder ga daarbjj echter te rade met zjjn eigen beurs kan hp geen gulden missen hp geve twee kwartjes of niemendal; gefortuneerden kunnen daarentegen jaarlpks een rijksdaalder of een tientje zenden. Men versta mp dus wel nie mand behoeft veel te geven, ieder geve naar zjjn vermogen, met dien verstande, dat de jaarljfksche bjjdrage niemand mag weerhouden van aansluiting, want er is meer noodig dan geldelijke steun. Secundo, kan elk een zjjn naam aan den secretaris van het comité van liberale kiesver eenigingen gerust toeyertronwen! Nooit of te nimmer zal het zegel der geheimhouding worden geschonden. Wie iets te vragen of te zeggen moest hebben, doe het in dit blad. De Middelburgsche Courant is eene vertrouwde spreekbuis voor ons allen. Que. Buiten de Ijjst om van aanbeveling, door de arrondissements-rechtbank te Arnhem opge maakt, is tot kantonrechter te Npmegen be noemd mr. F. J. F. M. Walter, thans in een zelfde betrekking te Hulst, en afgevaardigde ter Tweede kamer voor het hoofdkiesdistrict Hontenisse. Wat doet dezen grooten vereerder van dr. Schaepman van Hulst naar Npmegen gaan, vraagt de Maasbode. Bp kon. hesl. is aan de volgende ontvangers der dir. bel. op verzoek eervol ontslag verleend, behoudens aanspraak op pensioen J. M. Becude te Hedel c. a. en J. E. Kömer te Hoogezand c. a. Yerder is benoemd tot directeur van het postkantoor te Gorinchem, J. A. J. van der Schaaff, thans directeur van het postkantoor te Hoorn. Door de arrondissements-rechtbank te Win schoten is, ter vervulling van eene vacature van rechter in dat college, opgemaakt de na volgende alphffbetisehe Ijjst van aanbeveling: mr J. Boldingh Gz., kantonrechter te Bolsward; mr J. A. G. Goekinga, ambtenaar van het openbaar ministerie bp de kantongerechten in het arr. Groningen, en mr H. Hesse, rechter- plaatsverv. in de arr.-rechtbank, advocaat en procureur te Winschoten. Een der meest geachte veteranen van de Haagsche balie, mr Daniël van Eek zal zoo schrpft het Dagblad voor Z.-H. den 2en Maart a. het heugeljjk voorrecht te beurt vallen, het tjjdstip te mogen herdenken, waarop hp 50 jaren geleden zjjn eervolle loopbaan als advocaat aanving. Het was op dien dag van het jaar 1841 dat deze schrandere en scherpzinnige pleitbezorger voor het toenmalig provinciaal gerechtshof in Zeeland als advocaat werd beëdigd, nadat hp, tpdens professor Thorbecke rector magnificus was, op eervolle wjjze tot doctor in de beide rechten aan de hoogeschool te Leiden op 16 Januari van dat jaar was bevorderd op een academisch proefschrift getiteld «Quaestiones e Libro I Codicis Civilis Neerlandica." Als leerling van de professoren Thorbecke, Van Assen, Tjrdeman en Cock, toonde de jeugdige rechtsgeleerde aldra te Middelburg, dat de lessen dezer hoogleeraren goede vruchten hadden gedragen. Niet alleen onderscheidde hp zich aldaar in de praktpk maar ook in het publiek leven trok hp weldra de aandacht, met het gevolg dat mr D. van Éck in 1848 werd gekozen tot lid van de Tweede kamer, aanvankelijk voor Ter- nenzen, later voor het hoofdkiesdistrict Mid delburg, welk mandaat hp vervulde tot het jaar 1884. Na tot afgevaardigde te zjjn benoemd, bracht hjj zjjn woonplaats naar de residentie over, waar hp sedert 19 Sept. 1849, den dag zjjner beëediging voor den Hoogen Baad, zich als advocaat vestigde. Weldra mocht hp zich in een drukke praktpk verhengen, die met de jaren in omvang toenam. Met trots mag hjj dan ook op het 50-jarig tpdperk terugzienwegens zjjn rechtschapen heid en gemoedelijkheid viel hem veler vertrou wen ten deel, verwierf hp ook de achting van de rechtscolleges, waarvoor hp zoo menigmaal, vooral in cassatie- en appèl-gedingen, pleitte, en van de balie, welke hjj tot sieraad strekt en wier leden hem menigwerf openlpk van hun sympathie blpk gaven, ook door zjjn be noeming tot lid van den Raad van Toezicht en Discipline voor de orde van Advocaten bp den Hoogen Baad. Na zulk een schoone levensperiode in ons midden te hebben doorgebracht, zal het zegt het Haagsche blad dien waardigen man, die ook als mede-ingezetene aller achting geniet en verdient, op den 2n Maart aanst. allerminst ontbreken aan die bewpzen van belangstelling en sympathie, waarop zpn karak ter en talenten hem aanspraak geven. De minister van marine brengt ter kennis, dat in dit jaar bp het koninkljjk instituut voor de marine te Willemsoord, na vergeljjkend examen, twintig jongelingen kunnen worden geplaats als adelborst voor den zeedienst. Tot bedoeld examen worden toegelaten jonge lingen, Nederlander zpnde, die op den eersten September van dit jaar den ouderdom van 14 jaren reeds, en dien van 17 jaren nog niet zul len bereikt hebbenalzoo zjj, die geboren zpn tusschen 1 September 1874 en 1 September 1877. Hetexamen wordt geplitst in een schriftelijk en een mondeling gedeelte. Het Bchriftelpk examen wordt aan alle as piranten gelpktjjdig afgenomen te 's Graven hage op 14 en 15 Mei a. s. Daarbjj worden aan alle aspiranten dezelfde vragen ter behan deling gegeven. Het mondeling examen, dat eveneens te 's Gra venhage zal worden gehouden, zal aanvangen op 1 Juni en worden afgelegd door groepen van 12 aspiranten. Dit examen duurt, evenalB het schriftelijke, twee dagen. Voor de toelating tot het examen moet men zich vóór of niterljjk op den eersten Mei wen den tot den minister van marine. Aangaande vereischteu en voorwaarden zie men verder de Staatscourant van 24 dezer. Dezelfde minister brengt voorts ter ken nis, dat krachtens machtiging der Konin gin-weduwe, r6gentes, in dit jaar vier jonge lieden kunnen geplaatst worden als aspirant- administrateHr bp de Kon. Ned. zeemacht. Ook hieromtrent zie men hetzelfde nommer der Staatscourant. Na aanneming der begrooting voor Suriname kwam Maandag in de eerste kamer in behan deling hoofdstuk Xkoloniën. Na de bekende opmerkingen van den heer Van Gennep over het suikercultuurstelsel van v. d. Bosch en de gedwongen koffiecultuur, liet de heer Van Alphen zpne stem hooren voor de vaststelling van een plan tot verdediging van Java tegen een buitenlandschen vpand. Hp wenschte voorts dat de regeering tjjdig zorge voor de vervanging van de schepen aan de Atjeb-kust, opdat de blokkade streng knnne gehandhaafd worden. Ook voor aanvulling van de gouvernements-marine moet worden gezorgd, maar zjj zal de militaire marine nooit kunnen vervangen. Het uitgangspunt van alles moet wezen een plan van verdediging tegen een Europeeschen vpand en daarnaar bepale men ook het aantal en het type der bodemB, die in Indië noodig zpn om daar ons gezag te hand haven. De heer Fransen v. d. Putte, zich in hoofd zaak refereerende aan de gewisselde stukken, bepaalde zich tot enkele speciale punten. In zake de subsidieering van Mohammedaan- sche Bcholen zag spr, nog niet veel verbetering in de gedragslpn van den tegenwoordigen mi nister, in vergeljjking met zpn voorgangen De regeering behoort te handhaven het voor. schrift van het regeeringsreglement, dat voor het zendingswerk de toestemming der regeering vereischt. Praeventie is hier te meer noodig, omdat men toch slechts bp uitzondering tot uit zetting zal willen overgaan. Voorzichtigheid worde betracht ten aanzien van het brengen van inlandsche Christenen onder het burgerlpk recht. Band heeft daartegen altpd gewaar schuwd omdat daardoor vervallen zou het recht om heerendiensten op te leggen en omdat, terwpl men wel eens van Daendels beweerde dat hp met brandspuiten liet doopen, dan de geheele Amsterdamsche brandweer niet in staat zou zpn genoeg water aan te brengen om de inlanders te doopen tot Christenen. Terugkomende op de subsideering van Moham- medaansche Bcholen, meende hp dat men daar mede niet zoo haastig had moeten zpn. Men kan hier niet een parallel trekken met de Moravische broeders in Snriname, want deze leven onder een geheel anderen toestand en van hen is het verlangen tot ondersteuning uitgegaan; voor de Mohammedanen is dit niet het geval. Groot voorstander van irrigatiewerken, verklaarde spreker zich nochtans ongezind daar voor niet genoegzaam toegelichte credieten tce te staan. In de eischen, door de spoorwegonder nemers voor het vervoer gesteld (tarieven en termjjn), zag spreker eene concurrentie met de prauwenvervoeders. Hjj bracht dit in verband met tarietsverslaging voor het suikervervoer. De regeering had die zeer goed kunnen toestaan zonder gevaar voor aangesproken te worden voor de bp de concessie bedongen rentegarantie. De Minister van Koloniën achtte het beter niet op het verledene terug te komen, maar liever daaruit lessen te trekken voor de toe komst. Terwpl de opbrengst der suikercultuur heeft bpgedragen tot vermindering van het tekort, is het, wat de koffiecultuur aangaat, z. i. thans beter om den nitslag van de hangende overwegingen af te wachten, te meer waar da. gelpks nog het aantal adviseurs toeneemt. Met den heer Van Gennep zag de min. licht punten in de pakketvaart op Sumatra. Tot bevordering van de irrigatiewerken is de mie. alleszins geneigd; het komt daarbjj vooral op het personeel aanhet noodige geld zal dan wel beschikbaar komen als men eens tot het sluiten van een leening overgaat. Men moet echter, zooals de heer Van der Putte zeide, voorzichtig zjjn met de berekening van de materieele voordeelen. Overigens wil de min. trachten nog eenige meerdere betrouwbare gegevens te verkrjjgen. Tot subsidieering van particuliere spoorwegondernemingen in Indië zal binnenkort een wetsontwerp worden inge diend. Ten opzichte der financieele decentra lisatie kan men niet Britsch-Indië tot voorbeeld nemen, omdat daar de ontwikkeling veel verder gevorderd iB. Maar de regeling der dessa- en beerendiensten zal van zelf tot geleidelijke decentralisatie voeren. Men moet echter in onze bezittingen voorzichtig zpn met het inlandsch element. De uitwerking van een algemeen plan voor de defensie van Ja va gaat met zeer groote moeilpkheden gepaard, vooral omdat men er mee in verband wil brengen de verplaatsing van den bestuurs zetel. In onderzoek is echter een plan tot versterking van de havens Soerabaya en Batavia, De kosten zullen echter 7 millioen of, met inbegrip van Tandjong-Priok, 21 millioen be dragen, behalve het geschut. De marine zal eene groote rol bp die verdediging moeten vervullen. Het type Madura vindt ook de mi nister het bestmaar de deskundigen zjjn het daarover niet eens. De jongste officieele berichten omtrent het blokkade-eskader van Atjeh luiden niet ongunstig. De minister verdedigde verder de billijkheid en het staatkundige van subsidieering der Mo- hammedaansche scholen en de tariefregeling voor het suikervervoer op den spoorweg Djok- jokarta-Tjilatjap. Na korte replieken werd de begrooting van koloniën goedgekeurd en, na aanneming van het gewjjzigd reglement op de stenografie, de vergadering gescheiden tot nadere bpeen roeping. Als no 5 der Geschriften over de sociale vragen, uitgegeven vanwege de Liberale Unie is verschenen De vaccinatie en bet regeerings-ontwerp tot herziening der wet op de besmettelijke ziekte door dr B. H. Saltet. No. 8 van Haagsche stemmen bevat «rechtspraak in Frankrijk" door mr. J. Ermerins, In den koninklpken Nederlandschen kunsthandel van M. M. Couveé te 's Gravenhage is deze week geëxposeerd een sohilderp van J. W. Nuys alhier. »Een winterdag op Wal cheren." In eene Maandagavond te Rotterdam gebonden vergadering van belangstellenden en kunstvrienden is besloten ook hnnnerzjjds pogingen aan te wenden tot dekking van het tekort in de Hoogduitsche opera; zoodat deze instelling zon kunnen worden voortgezet. Het voornemen is om door de geheele stad lpsten te verspreiden, ten einde een ieder in de ge legenheid te stellen voor een bjjdrage in te teekenen. Staande de vergadering werd voor verschil lende bedragen aan subsidie ingeteekend. Groot succes behaalde Lohengrin te Nantes, Ook te Angers is Lohengrin met onbetwist succes gegevente Bonaan blpft het werk volle zalen trekken. Ter kennis van belanghebbenden wordt gebracht dat aan Nederlandsche jongelieden, die bevorderd zpn van de vierde tot de vpfde klasse eener hoogere burgerschool, en het voor bereidend onderwps wenscben te volgen, dat volgens koninkljjk besluit van 9 Januari 1891 no 10 (opgenomen in de Staatscourant van 14 Januari), gegeven wordt aan hen, die later in aanmerking wenschen te komen voor opleiding tot technisch ambtenaar bp het boschwezen in Nederlandsch-lndië, in de maand Juli a. s. de gelegenheid zal worden gegeven om de be wpzen te leveren dat zij bovenbedoeld onderwps, voor zooveel betreft de lessen in wis-, dier- en plantkunde, kunnen volgen. Zjj zullen zioh daarvoor vóór 1 Juli, met duidelijke opgave van naam en voornamen, leeftpd en woonplaats, moeten aanmelden bp den inspecteur van het middelbaar onderwps dr W. B. J. van Eyk, te 's Gravenhage. De directeuren der hoogere burgerscholen zjjn in de gelegenheid gesteld om inlichtingen te geven betreffende de gevorderde kennis in wis-, dier- en plantkunde. De heer A. de Hullu te Lange Ruigeweide, van wien wp vóór korten tjjd meldden, dat hp tegen 1 April op wachtgeld gesteld was, is benoemd tot onderwjjzer te Katwpk aan Zee. Dat de verplichte schoolgeldheffing na- deelig werkt op het schoolbezoek kan o.a. hieruit blpken, dat de hoofden der scholen te Geldermalsen en Meteren (gem. Geldermalsen) aanzegging gekregen hebben om de kinderen, wier ouders vóór de maand Januari het school geld niet voldaan hebben, niet tot de scholen toe te laten. Voor Geldermalsen bedraagt het aantal dier kinderen pl. m. 20, voor Meteren 14. De minister van binnenlandsche zaken heeft geweigerd goed te keuren de door den gemeenteraad -van Maastricht, buiten de voor dracht om, gedane benoeming van den heer Pattisson tot leeraar bp het gymnasium aldaar. Met een enkel woord herinneren wp onze lezers aan de verzameling aquarellen, toebe» boorende aan den heer mr A. van Naamen van Eemnes te 's Gravenhage, welke door tussohen- komst van de vereeniging Uit het Volk Voor hel Volk welwillend ter bezichtiging van het Middelburgsche publiek is gesteld op Woensdag avond den 25en Februari. De kunstbeschouwing wordt gehouden in de Schuttershofiü,o\van 7 tot 10 uren. Daar het een hoogst belangrpke collectie aquarellen moet zpn, sporen wp onze lezers tot een druk bezoek aan. De heer A. R. Vermeulen alhier is be noemd tot commissaris voor het gewest Znid- Holland en Zeeland van het Nederlandsch gymnastiek verbond. In de Vrjjdag middag te honden zitting van den gemeenteraad van Vlissingen worden, behalve dat de gisteren reeds gemelde benoe mingen zullen geschieden, nog behandeld de volgende voorstellen van burg. en weth.tot wjjziging der belastingverordeningen, wegens verrichtingen van den ambtenaar van den Burgerl. standtot heffing eener belasting voor het gebruik van openbare gemeentewerken en bezittingen tot behandeling van een adres van A. F. Mejjer inzake hoofd, omslagidem verzoek der firma Van der Lejjé Co. te Middelburg in zake verwisseling van een uitgeloote obligatie Sted. Gevest, schuld tegen een niet uitgeloote tot vergoeding van kosten voor huisvesting en voeding van tpdelpk gedetacheerd geweest Zpnde rijksveldwachters tjjdens de jongste scheep- vaartbewegingtot inrichting van het zooge naamde laboratorium tot bergplaats van beer- tonnen en tot herziening der verordeningen tegen wier overtreding straf is bedreigd. Door den kerkeraad der hervormde ge meente te Vlissingen is beroepen de heer As Tap, pred. te Baambrugge. Onder de passagiers, die heden ochtend met de nachtboot Prins Hendrik te Vlissingen uit Engeland aankwamen, bevonden zich ook prins en prinses Victor van Hohenlohe, die met den aansluitenden sneltrein de reis naar DuitBchland vervolgden. Op eene Zaterdagavond door de afdeeling Bruinisse van de Vereeniging tot bevordering der Nederlandsche visscherij gehouden vergadering deelde in de eerste plaats de voorzitter mede dat een lid bedankt had, doch tevens dat zich weer iemand aangemeld had om lid te worden die zonder eenige bedenking toegelaten werd, zoodat het ledental stationnair bleef. Vervol gens kwam in behandeling het reeds tweemaal verdaagde onderwerp om betere verkenning bjj nacht te verkrjjgen van het zoogenaamde stoom bootengat (vaarwater naar het Zuid-Bevelandsch kanaal.) Men was vrp algemeen van gedachten dat daartoe voldoende zou zpn het aanbrengen van een roode sector in het havenlicht van Wemeldinge en een blauwe dito ia het kust«

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1