N°. 2 134e Jaargang. 1891. Zaterdag 3 Januari z Middelburg 2 Januari. 18 9 0, Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. "Afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood-, en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen: van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. LETTEREN EN KUNST. V Thermometer» Middelburg 2 Jan. vm. 8 n. 18 gr. m. 12 u. 27 gr., av. 4 u. 25 gr. F. Verwacht verand 4 u. wind. Agenten te Vliggingen P. .G. db Yey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te KrniningenF. v. d. Peul, te ZierikzeeA. C. db Mooij, te TholenW. A. tan Nleuwbnhuijzen en te Terneuien M. de Jonge. Verder nemen alle postsantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bnreau'g van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gbbr. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de la Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parys en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zyn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen. ii. Tegenover de zeer levendige sociale be weging heerschte in bet staatkundig leven een betrekkelijke rust. 8edert lang mocht Europa zich bij den overgang in een nieuw jaar in geen zoo zekeren vrede verheugen als op dit oogenblik. Het is waar het is de gewapende vrede, maar het is dan toch nog vrede en geen voorteekenen laten zich waarnemen, die in de naaste toekomst een geweldige botsing voorspellen. De regee ringen gaan voort met de krijgstoerustin gen op groote schaal, doch naarmate de internationale band tusschen de arbeiders, die het groote contingent voor de legers leveren, nauwer wordt, verminderen de kansen op een wederzij dsche slachting der volkeren. Op politiek gebied was gedurende het verstreken jaar geen gebeurtenis zoo diep ingrijpend in het leven van een enkelen grooten staat en in den staatkundigen toe stand van gansch ons werelddeel als Bis marck's val, nog dezer dagen door ons herdacht. Inderdaad verwachtte men dat het ontslag van den Duitschen rijkskanse lier, wiens machtige persoonlijkheid de ge- heele internationale politiek beheerschte, een wereldschokkende gebeurtenis zou zijn. Niets daarvan. De menschenwereld aanbidt de schitterende hemelverschijnselen, maar keert zich onverschillig af van de zonnen, die, uitgedoofd van licht en glans, ter kimme dalen. Bismarck's binnenlandsche politiek werd in den beginne van dit jaar bij de rijksdagverkiezingen veroordeeld. In zijn eigen kunstmatige schepping, het Kartell leed de rijkskanselier bij de stembus in Februari een volslagen nederlaag. In plaats van een verstoring der Europeesche rust, gelijk men vreesde, viel veelmeer na het aftreden van den invloedrijken Duitschen staatsman een weldadige ontspanning in de internationale betrekkingen der verschillende rijken op te merken. Sedert Bismarck van het staatstooneel verdween, bestookte van uit Berlijn niet langer een vergiftigde officieuse pers de Fransche republiek en maakte de wereld, in voortdurende zenuwachtige onrust gehouden, beducht voor een conflict. Ver beterde de verstandhouding tusschen het Duitsche rijk en Frankrijk, met Engeland sloot Duitschland zelfs een overeenkomst, welke wel is waar een wreede ontgoocheling bracht voor de Duitsche koloniale dwepers, doch Helgoland tot Duitsch grondgebied maakte. Eén oogenblik dreigde een oorlog tusschen Portugal en Groot-Brittanje naar aanleiding van wederzij dsche aanspraken op Afrikaansch grondgebied. Lof komt het kleine Portugal toe voor den moed, waarmede het de eischen van het trotsche Albion afweesder vol harding van het Portugeesche volk is het te danken, dat aan de hebzucht der Britten ditmaal paal en perk werd gesteld. Het was een strijd tusschen recht en macht. Portugal bleef gespaard voor een oorlog met een groote mogendheid en tevens voor een binnenlandsche revolutie, welke aan de dynastie der Braganza's niet alleen een einde zou gemaakt doch ongetwijfeld ook weer klank zou gevonden hebben in het aangren zende Spanje. Tengevolge van de toenadering tusschen het Duitsche rijk en Engeland zag men de triple alliantie nog versterkttegen over den vast aaneengesloten band der middel- Europeesche staten bleven Rusland en Frankrijk met elkander coquetteeren zonder 4at eenig bewijs voorhanden ligt, dat nauwere handen beide rijken vereenigen. Minder dan -in de laatste voorgaande jaren gaven de gebeurtenissen in het Oosten van ons wereld deel reden tot bezorgbeid voor ernstige botsingen. Het vuur smeult nog steeds aan den Balkan, geen enkele mogendheid echter waagde het dit aan te blazen uit vrees zelve door de vlammen te worden aangetast. In het algemeen maakt het den indruk, of de regeeringen gedurende 1890 met opzet alle wederzijdsche twisten binnen Europa hebben laten rusten om elkander in Afrika rendez vous te geven bij de verdeeling van grondgebied in dit werelddeel. Onder de schoonst klinkende leuzen verrijken zij zich aldaar ten koste van de rechtmatige bezitters. Beschaving en vrijheid heeten zij aan de inboorlingen en slaven te brengen tegelij kertijd voeren zij slechten brandewijn en oude vuurwapenen mede. Onder welk bazuingeblaas en trompetgeschal, onder welke lofprijzingen over humaniteit en zelfverloo chening is de Stanley expeditie ter bevrijding van Emin pacha uitgetrokkenen wat heelt men na baar terugkomst aanschouwd en vernomen Emin en Stanley in onverzoen lijke vijandschap; de onmenschelijke gruwelen in het kamp van Yamboya, door Britsche officieren gepleegdde menschenlievende onderneming ten slotte als een handels speculatie ontmaskerd, door Britsche koop lieden op touw gezet om zich meester te maken van de schatten aan ivoor in Emin's bezit. Moeten wij ten slotte nog herinneren aan de hooggeroemde anti-slavernij- conferentie, dit jaar te Brussel gehouden, die ten slotte met schending van bestaande tractaten dienstbaar werd gemaakt aan de belangen van den Belgischen koning, ge ruïneerd door zijn kostbare Congo-speculaties Nederland waagde het aldaar het recht en zijn belangen tegenover de groote mogend heden te verdedigen, maar helaas het heeft niet als Portugal de kracht bezeten den sterkeren te weerstaan. Ditmaal zege vierde een gewoon verschijnsel in onzen tijd de macht over het recht. Ia de ontwikkeling van het binnenlandsche staatkundige leven der Europeesche rijken werd voortgearbeid aan de oplossing van verschillende kwestiën, zonder dat dit doel aan het einde van 1890 nog bereikt is. Zoo bleef Oostenrijk ten prooi aan den strijd zijner nationaliteiten ja zelfs zijn de sehoone verwachtingen, in den aanvang van dit jaar gekoesterd ten opzichte van een verzoening tusschen Czechen en Duitschers in Boheme, tengevolge van het mislukken van het ver gelijk in rook vervlogen. Wat den strijd tusschen Engeland en het Iersche volk betreft konden wij in ons vorig jaarover zicht met gerechtvaardigd vertrouwen het goede einde van de worsteling als nabij beschouwen de gebeurtenissen der laatste weken hebben deze hoop wreed den bodem ingeslagende verwezenlijking van Home Rule voor Ierland is opnieuw en misschien voor langen tijd op den achtergrond ge drongen. Voor Frankrijk was 1890 een betrekkelijk rustig en gelukkig jaar. Nadat de republiek de overwinning behaald had op het Boulan gisme, mocht zij tot haar voldoening zien, hoe een deel harer voormalige vijanden de wapenen neerlegden en verlangden binnen haar muren toegelaten te worden. Uit de Coulisses du Boulangismedoor een van 's generaals politieke vrienden gepubliceerd, is de geschiedenis van dit voor Frankrijk zoo gevaarlijk avontuur te boek gesteld en de moderne Cesar en zijn nasleep voor den nakomeling geschetst. In sommige der overige rijken, bijv. in Portugal, België en I:alië, vonden de algemeene verkiezingen voor de vernieuwing der volksvertegenwoor digingen plaats, die evenwel geen ingrijpende wijzigingen in den staatkundigen toestand brachten. Zwitserland's binnenlandsche rust werd verstoord door de revolutie in het kanton Tessino, een gebeurtenis tengevolge van de scherpe positie der beide vijandelijke partijen de clericalen en de liberalen, reeds lang voorzien. Een oorlogsverklaring aan ons geheel werelddeel kwam van over den Grooten Oceaan met de Mc Kinley-wet, waardoor de Europeesche handel diep getroffen is. Tengevolge van de nederlaag der republi- keinsche partij bij c. engste verkiezingen in de Vereenigde Staten vleit men zich met de hoop, dat het nieuwe Huis van vertegen woordigers met zijn aanzienlijke democratische meerderheid een einde zal maken aan de offensieve economische politiek der Nieuwe wereld tegen de Oude. Overzien wij ten slotte het afgeloopen korte tijdvak, dan verrijzen drie datums als waarschuwende seinpalen boven het niveau der voornaamste gebeurtenissen. Het zijn: de 6e Februari, den dag waarop de hoogst merkwaardige aanschrijvingen van den Duii- schen keizer verschenen over het arbeiders vraagstuk; dele Mei,totndegrootsche inter nationale arbeidersbetooging ten gunste van den achtuur-werkdag plaats vond, en eindelijk de le October, waarop de socialisten wet in het Duitsche rijk tot het verleden behoorde. Met de politiek, in den beperkten zin van het woord, stonden deze drie gedenkwaardige datums uit bet jaar 1890 niet in nauw verband, daarentegen hangen zij eng samen met het vraagstuk van den dagde sociale kwescie, welke luider eD luider om een oplossing roept. Ten aanhoore van haar belangen zwijgen alle theoretische vraagstukken en politieke haarkloverijen van staatslieden en geleerden. Wie den geest van zijn tijd begrijpt en als sociaal hervormer optreedt hij zij souverein of volksleider voor hem blijft de moeilijke taak middelen te beramen, opdat deze kwestie door de Rede en niet door den Hartstocht worde opgelost. Laat ons hopen, dat 1890 de mogelijkheid op zulk een vredelievenue hervorming der maatschappelijke wan verhoudingen heeft verhoogd. Met meer vertrouwen en grooter blij moedigheid kun nen wij dan de toekomst tegengaan, ons vleiend dat onze fantazie ons geen fata morgana op de wijd uitgestrekte watervlakte voorpiegelt en het beeld, dat aan den horizont verrijst, niet naderbij blijkt te zijn het roode spook der sociale revolutie maar de goede genius des vredes, der waarachtige naasteuliefüe en der sociale recht vaardigheid. De Amsterdammer (D. v. N.) schrijft: Het Congo-schandaal, zoo noemde de heer Rutgers v. Roosenburg te recht den eisch aan Nederland gesteld, om zich bereid te verklaren invoerrechten te betalen, ofschoon bjj interna tionaal tractaat zulk eene heffing was uitge sloten voor nog 15 jaren. De Regeering had voor Nederland, dat in deze hoofdbelanghebbende was, geweigerd. Het vond daaifbjj goedkeuring en steun bj| schier de geheele natie. Eb nu, op eens, legt de Regeering het hoofd in den echoot. Omdat het verzet van Nederland geen weer klank vond m. a. w., omdat Nederland alleen stond. Maar Nederland stond op zjjn goed recht. Eenmaal zich op dien grond verzet hebbende, mocht het, met behoud van zjjn eer, niet toe geven, tenzjj het voor ieder duidelijk werd, dat het zwichtte voor dwang. Dit had moeten worden afgewacht. En nu er niets van dien dwang gebleken is, dient men te spreken van een nieuw Congo-schan daal, maar thans van een dat de Regeering op hare rekening heeft. Nederland heeft zichzelf vernederd. Dat de Regeering zich verantwoorde. Dezer dagen namen wij op de uitkomsten van de zevende tienjaarlijksche volkstelling in de verschillende provinciën van ons land. Hit die cjjfers blijkt zegt het Hbld dat in de laatste tien jaren de bevolking is gestegen met bjjna 500.010 of ongeveer 12 pet. In het vorige tienjarig tjjdvak (de volkstelling van 31 Deo. 1869 gat 3.579,529) was.de toene ming 433.000 of ruim 12 pet.van 1859—1869 270.000 of ruim 8 pet.; van 1849 -59 ook 8 pet., van 1839—49 nog geen 7 pet. en van 18291839 9 pet. De stijging is dus in de 20 laatste jaren belangrijk grooter geweest. Sedert 1830 is Drente het meest in bevolking vooruitgegaan. Het inwonertal is er meer dan verdubbeld. Ook Noord-Holland heeft nu ruim, en Zuid-Holland bjjna tweemaal zooveel in woners als in 1830. Limburg toont de kleinste vermeerdering, al. slechts 37 pet. Dan volgen Zeeland en Noord-Brabant met 46 pet.Friesland met 64, Gelderland en Overjjsel met 65, Utrecht met 68 en Groningen met 73 pet. In het geheele rijk is de bevolking in 60 jaren met bjjna 1.900.000 inwoners of bjjna 73 pet. vermeerderd. De Rotterdamsche Kamer van koophandel heeft zich met een adres gericht tot den minis ter van waterstaat, waarin zjj klaagt dat zoowel de H. IJ. S. Maatschappij als de Maatschappij tot exploitatie van staatsspoorwegen geheel onvol, doende georganiseerd zjjn om de verplichtingen na te komen, welke zjj tengevolge van de nieuwe inrichting van ons spoorwegwezen vrij willig op zich namen. Niet alleen komen de personentreinen thans in den regel te laat aan, zoodat de aanslui tingen worden gemist, maar het goederenver voer geeft recht tot tallooze gegronde klachten. Toestanden, zegt de kamer, zooals wjj nu helaas beleven, moesten niet voorkomen en zouden ook niet voorkomen, indien de maat schappijen behoorlijk voor hare taak waren berekend. De fout ligt niet daaraan, dat ze te weinig materieel hebben, maar dat zjj er geen passend gebruik van weten te maken. Herhaaldelijk komt het voor, dat het goed is aangekomen en dat men niet weet aan te wyzen waar de wagens staandat het dagen duurt, voor men goederen, die zjjn aangekomen, uit de wagens mag lossen. Deze bljjven dan volgepakt staan en in den tusachentjjd wordt aan hen, die wagens aanvragen, geantwoord dat er geen disponibel zjjn. »En ten bewyze dat wjj niet te veel zeggen, wanneer wjj beweren dat het beroep der spoor wegmaatschappijen op gebrek aan materieel, tengevolge vau het groote aanbod van goederen bjj gesloten water.,, niet opgaat en geen ver ontschuldiging kan zijn voor de thans heer- schende' wanorde, veroorloven wjj ons U Exc enkele feiten uit vele mede te deelen, die in derdaad den lachlust zouden opwekken, indien zjj niet een zoo treurigen blik lieten slaan op de wjjze, waarop de spoorwegen bjj ons worden geadministreerd". De Kamer haalt een reeks van voorbeelden aan van grenzenlooze wanorde en onbeholpen heid der spoorwegadministratiën. Voortdurend worden de goederen öf niet verzonden öf ver. zonden naar verwijderde verkeerde stations, zoodat de waren soms bederven, of wel de waggons zjjn niet te lossen. De miniBter van waterstaat zou Donderdag eene conferentie met de leden dier kamer houden. Volgens bekendmaking van den opper-cere- moniemeester zal Maandag 5 Januari, 's namid dags te 4 uren, gelegenheid worden gegeven aan alle corporation van Den Haag en aan heeren en dames in de residentie om hunne eerbiedige opwachting tot rouwoeklag bjjH.M. de koningin-regentes te maken. Door H. M. de koningin-regentes is ter be schikking van den burgemeester van Delft een bedrag van ƒ1100 gesteld ten behoeve van de algemeene armen. H. M. heeft, ter gelegenheid van het Kerat_ feest, aan koningin Wiihelmina een Kamerschut, sty 1 Lodewjjk XV, geschonken. Dit schut is versierd met vier sapverfteekeningen, voorstel lende gezichten van Het Loo en geschilderd door J. van de Sande Bakhuyzen, J. W. van Borselen, W. Roelofs en Jan VroJyk. van 1 Januari de minima en maxima der be zoldigingen, verbonden aan sommige rangen van het ambtenaars-personeel der Maatschappij tot exploitatie van staatsspoorwegen, verhoogd. Chefs de bureau le kl., wier bezoldiging vroeger van f 1400 tot 1800 bedroeg, krjj- gen na 1 Jan. 1891 ƒ1600 tot f 2000. Verder zjjn die cjjfers respectievelijk voor chefs de bureau 2e kl., vroeger 1000 a 1400, thans 1400 a 1600; commies le kl., vroeger 1300 a 1500, thans f 1400 a. f 1600 commies 2e kl., vroeger j 900 a ƒ1300, thans f 1000 a 1400 le klerk en klerk-telegrafist le kl., vroeger 700 a 900, thans 800 a 10002e klerk en klerk-telegrafist 2e kl_ vroeger f 550 a f 700, thans 650 a 800 3e kl. en klerk-telegrafist 3e kl., vroegtr 400 a 550, thans 450 a 650. Hierop moet worden opgemerkt, dat, terwjjl vroeger op de ljjnen geen chefs de bureau le klasse waren, thans in dat opzicht geen ver schil meer wordt gemaakt tusschen Centraal- bureau en ljjnen. De Zwolsche Handelsvereeniging, gevestigd te Zwolle, heeft een adres gezonden aan de Tweede kamer, waarin zjj hare ingenomenheid betuigt met het ontwerp-wet op de faillissementen en de surseance van betaling, maar tevens er op wjjst dat het niet gewenscht is om, volgens art. 74, alleen dan eene commissie van 3 leden uit de schuldeischers bjj een faillissement enz. te benoemen, wanneer dat faillissement belang rijk te achten isdat zjj die benoeming niet facultatief, maar imperatief gesteld wenschtte ziendat de belanghebbende schuldeischers dan altjjd den curator met hunne practische adviezen ter zjjde kunnen staan, een voordeel dat ruimschoots opweegt tegen de kosten, aan dene regeling verbondenen dat bjj een impe ratief voorschrift elke beschouwing omtrent de belangrijkheid van het faillissement ter zjjde wordt gelaten. Bjj kon. besluit is benoemd tot ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw jhr. mr. O. D. van der Staal van Piershil, minister resident, chef van het kabinet van den minister van buitenlandsche zaken. Bjj de algemeene rekenkamer zjjn benoemd tot adjunct-commies H. Hillen, thans eerste- klerktot bode C. M. van Battum, thans adsistent-bode. De kapitein K. H. Duycker, van het regiment grenadiers en jagers, is op zjjne aanvrage op pensioen gesteld ad 1560 's jaars en aan dien kapitein is, te rekenen van den dag waarop zjjn pensioen ingaat, de rang verleend van majoor. Bjj het wapen der infanterie zjjn benoemd by het lste reg., tot eerste-luitenant, de tweede- luit. T. F. J. Muller Massis, van het korps by het 2de reg., tot eerste-luit., de tweede luit. L. G. J. H. Hendrickx, van het korps bjj het 6de reg., tot kapitein, de eerste luit, D. de Ronde Bresser, van de hootacursus- compagnie. Nog zjjn benoemd tot ryksopziener op de spoorwegdiensten A. R. Witkop en P. G. J Joosten. Naar het U. D, verneemt, zyn met ingang Volgens de jongste mail, van 28 Nov. tot 2 Dec., zjjn den 23 Nov. de van Flores terug komende troepen te Soerabaja feestolyk inge haald. By de aankomst werden twee kanon schoten gelost en onmiddelljjk na het sein haastten zich honderden, ja duizenden Europe anen, Chineezen en inlanders naar de Oedjong om de plechtige inhaling van de troepen bjj te wonen, terwjjl het geheele garnizoen, al heel spoedig onder de wapens gekomen, hen op den voet volgde. De ontscheping geschiedde in de beste orde, de artillerie alleen was wat in de achterhoede. Ongeveer te éen uur 's middags stond het achtste bataljon eindeljjk gereed en marcheerde naar de sociëteit, waar halt wefïl gemaakt. De kolonel, afdeelingscommandant, reed de gelederen langs van de Flores-troepen en richtte daarna een toespraak tot dezen in 't HollandbCh, vervolgens in 't Maleisch, die by de omstanders algemeenen bjjval vond en waarop een daverend hoera volgde. Vervolgens heette de resident den officieren welkom, welke toespraak beantwoord werd door den majoor Collard, commandant der colonne. Luide hoera'e daverden door de zaal. De resident sprak een gevoelvol woord, majoor Collard bedankte op waardige wjjze, waar bjj een waardeerend woord voor zyn manschappen niet ontbrak. Te twee uur ongeveer marcheerden de troepen stad waarts met de Flores-colonne aan 't hoofd, en hoewel 't snikheet was, volgden honderden uit de burgery den stoet te voet dan wel gingen dien voorat. Bjj de citadel Prins Hendrik werd een oogenblik gerust, en omstreeks 3 uur werd de kazerne Djotangan bereikt, waar het logies in gereedheid gebracht was, terwjjl de artillerie doortrok naar de kazerne op Pasar Besar. Een lieve attentie was 't van eenige dames in het officierskampement Prins Hendrik om zich aan den weg te scharen met een paar fraaie kranBen en het vaandel van de expeditionaire kolonne daarmede te omhangen. Een donderend hoera hieven de troepen aan voor deze gracieuss han deling. De soirée, in Concordia gegeven ter verwelkoming van de officieren, was schitterend; nimmer zag men de zaal zoo vol en de opge wekte stemming was eenig. Jammer dat dadelyk een zeer groot deel der teruggekeerde manschappen in het hospitaal hun intrek moesten nemen. Bjj den heer H. D. Tjeenk Willink te Haarlem is de eerste aflevering verschenen van Ons Vorstenhuis, een werk dat met nog twee afleveringen compleet zal zyn. Het is samen gesteld uit bjjdragen en platen, meerendeeh getrokken uit Eigen Haard, en zal tevens een gedenkschrift zyn van 's Konings uitvaart. D§ ewste agewiag gaaft reeds tal vajj jal*tM cr, m - i

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1891 | | pagina 1